1896 N°. 150.
Zaterdag 19 December.
83ste jaargang'.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommera 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advcrtentiën voor dit blad
aangenomen bjj de beeren Nijgh Van Ditush te Botter da ai en verder
bjj- allo Boekverkoopers es Brievengaardere,
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10c t-
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prrjs
slechte tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjkf- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 30 ct.
Aanvragen om e* vermelding vaa liefdegaven 5 cent per regel.
In«sn41nv v»n «,dvertfMi4?.£ra «ren o?? den 4o.gr der
GOES, den 18 December 1896.
Het Huwelijknaar Ibsen's Klein Eyolf" was
bet onderwerp, waarmede gisteravond de boer J.
Bruinwold Riedel, algemeen© secretaris der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, optrad in
eene Bamenkomst der leden van bot departement
Goes dier Mij en eenige niet-leden. De schouwburg
zaal der sociëteit V. O. V., waarin da voordracht
plaats bad, bevatte slechts oen vjjftigtal hoorderessen
en hoorders.
Na ingeleid te zjjn door dhr.jhr. Van Reigersberg
Veralujjs ving spreker zjjne boeiende rede aan met
de opmerking, dat een der voornaamste sociale vraag
stukken samenhangt tnet het huwelijk, met de vrouw,
als de hoofdpersoon dor gemeenschap en hg noemde
een gelukkig huwelijk den hoogsten zegen, die voor
maD, vrouw an kindoren in die drie-eenheid to ge
nieten valt. Het i3 voornamelijk da Noorsche tooneel-
Bchrjjvor llendnlc Ibaen, die in zjjne werken de vrouw
maakt tot de kern van wat hg ten tooneele laat
vooren. Hjj moraliseert daarbij in hooge, mate, hoe
wel hij zjjn onderwerp zeei realistisch behandeltdoch
tot zjja eer moet gezegd worden, dat zgn realisme
werkeljjk b?staande toestanden in schoon© kleuren
en vormen tetkent. In Klein Eyolf", zeide de
spreker, zgn de schoonste gedachten, het diepste
gevoel op zachte en harmonische wjjze neergelegd.
De bedoeling van den schrjjver is te doen uitkomen
dat ware liefde de «enige bron tot een gelukkig hu-
woljjk kan zgn.
Vervolgens gaf spreker in schoone on treffende
woorden den korten inhoud van Kleine Eyolf',
waaraan hij een aantal beschouwingen vastknoopte
en deed hjj uitkomen, dat bet in het huwelijk niet vol
doende is, dit man en vrouw liefde voor elkaar
koesteren, zjj moeten in de eerste plaats liefde ge
voelen voor haane kinderen, doch ook weer niet
zoo, dat do onderlinge liefde daaronder ljjdt. Bjj
Rita, de moeder van Klein Eyolf," veranderde
de liefde tot haar man in jaloerschheid, omdat zjj
maeade, dat deze slechts liefde bezat voor hun kind,
en daardoor die voor haar was verdwenen. De
liefde, die zjj bij bun huwelijk zoo innig voor el
kaar koesterden, was nu voor haar een verterend
vuar geworden.
Na den dood van den negenjarigen Eyolf, die ver
dronken is door achteloosheid, waarvan de ouders
elkaar de schuld gaven, werden deze nog meer van
elkander verwijderd, tot het eiudeljjk tot e»n schei
ding tusschen hen kwam. Nu gevoelde Rita dat
een leegte in haar leven ontstaan was. Dit gaf haar
aanleiding afstand te doen van den onredeljjken
wensch dat haar man voor niemand buiten baar,
zelfs niet voor hun eigen kind, groote liefde zou
koesteren; en toen zij nu weder tot elkander ge
bracht waren, gevoelden beiden, dat boven de zin
nelijke verhouding een ware liefde, een hoogere
verwantschap raott bestaan, waaruit het samen
leven, samen lijden vail man en vrouw moeten
voortspruiten. De elementen voor een bestaan van
hooger orde moeien aanwezig zgn, dan eerst kan
men door strjjd komen tot de overwinning. Wan
neer de ouders leven iu hoogere vereeniging van
hart en gemoed in en door en met de kinderen,
dan eerst krijgt het huweljjk een groote, opvoedende
kracht. Deze waarheden zgn door Ibeen in Klein
Eyolf" op treffende wijze weergegeven.
Na de pauze gaf spreker eenige eigen gedachten
ten beBte omtrent het huwelijk. Hij noemde dit
een uitmuntende instelling, doch alleen, indien man
en vrouw elkaar geheel toebehooren, het gansche
leven lang elkaar bagrjjpen, troosten, steunen, Bter-
ken en vergeven, liet huweljjk is een samenleven
van twee menschen en het hangt geheel af van den
invloed, dien de echtgenooten op elkaar uitoefenen,
of zjj elkaar gelukkig maken. Sommige jonggehuw
den zgn in den aanvang volkomen gelukkig, doch
langzamerhand wordt de onderlinge verhouding on
gunstiger tot zjj slechts naast elkander leveü. De
zulken vergeleek spreker met de monniken-orde
zjj eindigen met barrevoets gaan.
In ieder huweljjk zgn crisissen onvermijdelijk en
hoe zjjn die op te lossen De mogeljjkheid daartoe
ligt geheel opgesloten in het verleden, hangt af van
de omstandigheden, waaronder en den grond, waarop
het huweljjk is gesloten. Vóór het aangaan van eon
huweljjk is het ia de allereerste plaats noodig zich
wel rekenschap te geven van dien gewichtigen stap
te groote illusiën loopen meestal uit op teleurstelling.
Het huweljjk bljjft altjjd een spiong in het duister.
Alles hangt af van dan aard, het karakter en de
antecedenten van man en vrouw. Deze moeten voor
elkaar een zuivere inclinatie bezitten, ongerept d. i.
onschuldig zijn, naar lichaam en geest gezondzg
moeten voor elkander zijn getrouwe kameraden en
geen van beiden het slachtoffer van een goede partij;
want een goede partij is altijd een slechte en helaas
zoo vele ouders zgn er, die tot zulk een partjj mede-
werken. Spreker ontwikkelde omtrent het huweljjk
de volgende drie stellingen
le. Het huwelijksleven is een «emeenschapsleven
van twee menschen tot instandhouding van het
menschelgk geslacht.
2e. Het huweljjk is een vereeniging van twee
zielen, die in elkander opgaan door eenheid in denken,
willen en streveD.
3e. Het huweljjk is niet bestemd voor die twee
moDfichen alleen, maar voor do gemeenschap.
De zinnel jjke liefde tot elkaar mag niet ontbreken
maar daarnaast zg er een liefde van hoogere orde, en
deze moet zich openbaren in do opvoeding der kin-
dareü, in de ontwikkeling der viiendschapsbanden,
in de oplossing van maatschappelijke vraagstukken.
Daarom moeten de echtgenooten zgn van gelijke ont
wikkeling en uitgaan van dezelfde beginselen. Toch
hr-bben huwelgken, onder do gunstigste omstandig
heden gesloten, nog slechts dan een gelukkig verloop,
wanneer de twee-eenheid blijft b-staan, en daarvoor is
noodig tact, zelfverloochening, zwijgen, hartelijkheid,
onderling vertrouwen, openhartigheid, eerlijkheid en
oprechte liefde.
Het huwelijksleven eischt heel wat stuurmans
kunst, het geeft veel goeds, maar men moet het zich
zelf verschaffen. De beste groDd voor een gelukkig
huwelijk, meende spreker, is in het kort de eerbiedi
ging van elkanders persoonlijkheid.
Omtrent een aanstaand huweljjk van een bruids
paar in Amerika voerde hij nog aan, dat de bruid
tot haar bruidegom zeideik zal u lief hebben,
eeren en achten, zoolang gjj u dit waardig toont,
een grond dien spr. meer toelachte dan de bepalin
gen uit ons Burgerljjk Wetboek.
De heer Riedel eindigde zijne belangwekkende
lezing met de hoop, dat ouder do voorwaarde, als do
Amerikransche bruid stelde, nog menig huwelijk
moge gesloten worden.
Dhr. jhr. Van Reigersberg Yersluijs dankte den
spreker voor zijne interessanto voordracht en hoopte
hem nog meei malen alhier te zi^n optreden.
Een luid applaus van het publiek was een bljjk
van instemming met deze woorden.
Wjj vestigen de aandacht op de voorstelling,
welke a. s. Maandag in de zaal van »de Prins van
Oranje" alhier zal gegeven worden door het too-
neelgezolschap van den Tivol'i-schouwburg
te Rotterdam Omtrent het optevoeron stuk en de
uitvoering daarvan lezon wjj in het Dagblad van
Zuid-Holland en 's-Gravenhage o. a.
>De Sabijnsche Maagdenroofvan Franz en Paul
von Schó'nthan, bracht Woensdagavoad de bezoe
kers van den schouwburg in den Dierentuin in de
ware vrooljjke stemming. Mejuffrouw Sasbach in
de eerste plaats wist naast mevrouw Mulder Ro«-
lofsen uitstekend het rolletje te vertolken van de
dochter van den professor Golwitz, terwjjl de heeren
Bouwmeester als fcoonoeldirecteur, Van Warmelo
als Giosz en Erfmanu als diens zoon zeervetl werk
hadden gemaakt van bua rollen. Ook hun grime
was voortreffdgk.
De Haagsche Ct. schrjjftDe aardige intrige en
de komische tooneeltjes bleken het publiek zeer te
bevallen. De Rotterdamsche artisten vormen een
flink ensemble. Het stuk werd vlot afgespeeld en
allen waren voor hun taak berekend.
En de AvondpostHet is een stuk, waarmede de
menschen zich »dol" amuse eren. Er werd prettig
en geanimeerd gespeeld.
Op grond van een en ander mag eene aanbeve
ling om de opvoering bjj te wonen door ons zeker
met gerustheid gegeven worden.
De levering van het benoodigde brood ten
behoeve der Nieuwjaarsbedeeling alhier
is aangenomen door Jacs. de Buck tegen 9 ets. per
Kilodie van het spek door de firma wed. J. G.
Ossewaarde tegen f 30,90 per 100 K.G. De voor de
bedeeling ingekomen giften zjjn voldoendp.
misse. De uitslag der gemeenteraadsverkiezing
alhier is als volgt
Vacature J. J. van Liere (rood stembriefje), her
stemming tusschen de heeren A. Hirdes, J. A. Geill
en M. van 't Westeinde, die resp. 25, 10 en 10
stemmen verkregen.
Vacature J. Koeman (wit stembriefje), herstsm-
ming tusschen de heeren A. Nieuwenhujjse en P.
Bostelaar, op wie resp. 17 en 13 stemmen waren
uitgebracht.
Hrabbendjjke. Eenigen tgd geleden is door
eenige ingezetenen alhier aan Zijne Excellentie den
Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid een
verzoekschrift ingediend, ten einde verbetering
in de bestaande afsluiting van den spoor-
w e g bjj het wachthuis, staande aan den Noordweg,
te verkrjjgen.
Hoofdzakelijk was dit verzoek gegrond op de om
standigheid, dat de bestaande afsluiting gevaar op
leverde voor verscheidene schoolkinderen, welke min
stens vier keer por dag don overweg moeten over
steken, daar des voormiddags juist bjj het in- en
en uitgaan der school een paar sneltreinen en een
personentrein den overweg passeoren en des namid
dags een raogeerende goederentrein het' oversteken
der lijn belemmert en dus de metste voorzichtigheid
(die bjj kinderen zoo vaak ontbreekt) in acht moest
genomen wordon.
Naar het schjjut heeft een en ander gunstige
resultaten gehad.
Althans de go wore afsluitboomen zgn verdwenen
en een paar jjzeren hekken zgn daarvoor in de plaats
gekomeneene verandering, die tevens eene goede
verbetering mag worden genoemd.
Kllewoudsdijk. Wegens hot heerschen der
mazelen is de school gesloten.
jföolljnsplaat. In do Donderdagnamiddag ge
houden zitting van den gemeenteraad werd de heer
W. D. v. d. Moer ais lid van het Burgerlijk
Armbestuur herbenoemd.
Menschen van Beteekenisafl. 1, is gewjjd aan
N a n s e n den man vao den dag. De heer Zon
der nan van Bergen-op-Zoom is Nansen's verdien
stelijke biograaf.
Te Amsterdam is met. gunstig gevolg het
theoretisch geneeskundig examen afgelegd door den
heer G. C a 11 e n f e 1 s.
Bij den Raad van State, afdoeling voor de
geschillen van bestuur, is Woensdag ingekomen een
kon. besluit
tot haudhaviug van het besluit van Ged.
Staten van Zeeland, waarbjj de geneesheer Th.
Lange, tevens doodschouwer en vaccinateur te
Renesse niet is toegelaten tot lid van den Raad
dier gemeente, op grond dat zjjno betrekking niet
met het lidmaatschap van den Raad vereenigbaar is.
Naar aanleiding van de vele programs schrjjft
De (antir.) Nederlander wellicht niet ten onrechte
Zooals men ziet, is do liberale partij niet in twee
stukken gebroken, maar gaat het er veeleer naar
uitzien, dut zij in scherven is gevallen.
Onder de landbouwers op het eiland Schou
wen circuleert een adres aan de Eerste Kamer,
houdende het verzoek om goedkeuring te onthou
den aan het wetsontwerp ter voorziening in
den suikoraccjjns over 1897.
Van bevoegde zijde" zoo meldt men aan
Het Vad. wordt thans tegengesproken, dat. M a n n
voor een oventueele benoeming tot kapelmees
ter van het korps der grenadiers en jagers den
rang van luitenant tot voorwaarde zou hebben ge
steld. Daarbjj wordt herinnerd, dat Dunkier, in 1849
tot kapelmeester benoemd, eerst in 1861 den luite-
uant8titel kreeg wat natuurljjk niets tot de zaak
afdoet.
Te 's-Gravenhage heeft Woensdagavond de
cour van voorstelling aan H. M. de Koningin van
degenen, die vroeger re6ds aan H. M. do Koningin
hun opwachting hebben gemaakt, ten paleize
plaats gehad. De voor te stellen personen werden
groepsgewijze vereenigd, de militaire officieren in de
groote balzaal, de overigen in de zijzalen, welke de
middenzaal omgaven, waar de beide Koninginnen
zich \oor de ontvangst bevonden: H. M. de Konin
gin, gekleed in een licht avondtoilet, H. M. de
Regentes in een donker receptiekleed, en omringd
door de dames en heeren van het gevolg. Aan den
ingang v.nn de koninklijke zaal riep een adjudant
de namen af van de voor deze audiëotie ingeschreve
nen, die hoofd voor hoofd voor Hare Majesteiten
tradeD, een diepe buiging maakten en vervolgens
langs een ander vertrek het paleis verlieten.
Het eerst werden de dames voorgesteld en ver
volgens de leden der Volksvertegenwoordiging, die,
vooral wat de Tweede Kamer betreft, buitengewoon
talrijk warendaarna de hooge staatscolleges, de
officieren der schutterjj, van zee- en landmacht, de
gewestelijke en gemeentelijke colleges, de ambte
naren en particulieren.
Er lieten zich 900 11000 [personen voorstellen.
Omtrent de dezer dagen door een der bladen
gedane mededeeling, dat de staatscommissie tot onder
zoek van het vraagstuk der pensionneering
tegen invaliditeit en den ouden dag de
verplichting tot verzekering zou hebben aangenomen,
vernemen wjj, dat alleen ie uitgemaakt, dat men
in de verplichting op zich zelve geen overwegend
bezwaar ziet en daarom bereid is een stelsel van
verplichte verzekering in alle deel en te onderzoeken.
Mccht echter later blijken, dat geen aannemelgke
regeling kon worden ontworpen, dan zon een advies
tot invoering van verplichte verzekering niet te
wachten zgn. (N. R. Ct.)
Naar het Hblad verneemt, heeft de officier
van justitie te Amsterdam tot de directie van het
postkantoor hot verzoek gericht, onzedeljjke
platen en geschriften op te houden en
niet te verzenden, wanneer zjj niet in gesloten en
veloppe aangeboden zgn. Als drukwerk kunnen zjj
dus niet moer verzonden worden, zoodat dergeljjko
verzendingen in het vervolg aan het gewone brief
port moeten worden onderworpen. Er wordon b.v.
in Amsterdam geschriften gedrukt, die van daar
uit naar Frankrjjk verzonden worden, waar zjj door
de wet verboden zjjn. Deze zullen dus niet meer
op de tot nog toe gebruikeljjke wgze hunne be
stemming bereiken. Verder verneemt het blad dat
aan den uitgever van een te Amsterdam verschij
nend Hollandscb weekblaadje, waarvan de naam al
dadnljjk aanwjjst wat de moreele waaide van den
inhoud is, medegedeeld is, dat de post zicb niet
meer met de verzending van de uitgave belast,
wanneer de exemplaren niet in gesloten couvert aan
het postkantoor bezorgd zijn.
Aan den Minister van binnenlandsche zaken
is een adres gericht door den heer C. J. H. van
Oog, houtkooper, te Amsterdam, over de in de
lie Kamer ter sprake gebrachte zaak van zekeren
heer Kievits, verpleegde in het ge
sticht Meeronberg. Ia dat adres wordt mede
gedeeld, dat in het jaar 1894 naar het krankzinni
gengesticht Meerenberg is overgebracht als patiënt
l8tQ klasse d8 heer D. W. Kievits, toen wonende
te Haarlem, die destjjds in zoo overspannen toestand
verkeerde, dat zjjn opneming in bovengenoemd ge
sticht noodzakelijk was.
Adressant, die genoemd gesticht sedert 16 jaren
meermalen bezoekt, heeft steeds met hem contact
behouden en bjj herbaalde ontmoetingen is bem
gebleken, dat de toestand van genoemden patiënt
steeds kalm was.
Die kalmte bljjkt ook uit het dagrapport der ver
pleegsters, die den heer Kievits in het gesticht ver
plegen, van welk rapport adressant den minister
een uittreksel aanbiedt. Het terugkeeren der kalmte
van dezen patiënt bljjkt ook uit tal van brieven en
geschriften door den verpleegde tjjdens zgn verblijf fe
Meerenberg aan adressant gericht, uit welke geschrif
ten den minister een uittreksel wordt aangeboden.
De heer D. W". Kievits Iaat door middel van
adressant den minister eerbiedig, doch dringend ver
zoeken een onpartijdig onderzoek naar zgn geestes
toestand te doen instellen, zonder eenigen invloed
van belanghebbenden. Deze belanghebbenden kun
nen zgnlo. familieleden, 2o. zg, die tot zgn op
sluiting hebben medegewerkt, en 3o. het bestuur
van Meerenberg.
Adressant vraagt vergunning om als vriend een
of twee doctoren aan het onderzoek toe te voegen,
te meer daar de kans zou kunnen bestaan dat zich
hier een geval van wederrechtelijke opsluiting voor
deed, daar zgn familie zich nimmer van zjjn toestand
komt overtuigen en hjj iemand is van groot vermogen.
Adressant heeft zich gewend tot do Inspecteurs
van het Geneeskundig Staatstoezicht dr. Ruysch te
Den Haag en dr. Van Andel te Leiden, die meenden!
dat er aanleiding kon zjja tot het instellen van een
onderzoek.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Tot rapporteurs over het wetsontwerp tot het
geven van een rijkssubsidie voor den aanleg van
6©h stoomtramweg van Brouwershaven naar Steen
bergen en Numansdorp zgn benoemd de heeren
Conrad, Van Deinse, HennequiD, Lely en A. Smit.
Deze commissie zal spoedig bjjoenkomen tot het
maken van een verslag.
Aangenomen WGrd het ontwerp, toelatende Zon-
dagsarbeid voor vrouwen in zuivelfabrieken. Bjj de
waterstaatsbegrooting beloofde de minister zoo spoedig
mogeljjk eene beslissing in zake de haven te Scheve-
ningen. Tal van belangen werden besproken.
Bjj art. 56 besprak de heer Lucasse de mosselteelt
in Zeeland.
Hjj wenscht af te wrehtenjhet onderzoek, dat thans
naar die teelt wordt ingesteld en hjj hoopt, dat nu
licht zal worden verspreid over deze voor Zeeland
zoo belangrijke zaak.
De min. van waterstaat zeide, Jdat dit onderzoek
nauwgezet zal plaats bobben.