1896 N°. 145.
Dinsdag 8 December.
83ste jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Does, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bp de beeren Nijgh Va.n Ditmah te Rotterdam ex verder
bp alle Boekverkooper* en Brievengaarders.
Kncendfng van advertentf?» 9 mren
De prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10c1:
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelyki- en doodberichten en de daaiop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 cl
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent, per regel.
op den duf der uitgave.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Bjj de behandeling der begrooting, die de vorige
week in den Vuitschen Rjjksdag is aangevangen,
kon gewezen worden op een gunstigen fiaanciëelen
toestand. Het dienstjaar 1896/97 zou waarschijnlijk
sluiten uiet een batig saldo van ongeveer 24 mil-
lioen mark en sedert het jaar 1875 het eerste zgn,
dat zonder vermeerdering van den schuldenlast sloot.
Bjj de alg«meene beschouwingen over de begroo
ting voor 1897/98 noemde de heer Fritsen, van
het centrum, de aangevraagde vermeerdering van
uitgaven voor de marine •exorbitant" en drong
Bterk aas op vermindering. De Rjjksdag zal niet
geneif d zgn de onbegrensde plannen goed te keuren.
Wjj willen niet, zeide hg, tot bloedens toe worden
uitgeperst en het phantoona eener wereldpolitiek
najagtn, die reeds eenmaal heeft geleid tot den
ondergang van het Duitsche rjjk.
Keiter Wilhelm blaakt van jjver voor de uit
breiding der zeemacht, doch een groot aantal leden
van den Rjjksdag zgn van oordeel, dat de schat
kist de stijgende uitgaven voor de vloot niet lyden
kan. Aanvankelijk meende men, dat de Keizer voor
nemens was den Rjjksdag te ontbinden in geval
van weigering der credieten, doch dit werd later
in twjjtel getrokken, want men vreest, dat de re
geering groot gevaar zou loopen bjj de stembus
de nederlaag te ljjden.
Namens de vryzinnige volksparty verklaarde de
beer Richter, dat deze party zou stemmen tegen
het bouwen van nieuwe schepen. Zjjns inziens scheen
dit, lettende op de jongste uitingen omtrent het
•«meegaan met Frankrgk en Rusland in overzeescbe
qaaesties, te wjjzen op een voorgenomen Overzeesch
Drievoudig verbond. Wat men over de koloniën
hoort is doorgaans ongunstig.
Komende op de begrooting voor oorlog, maakte
bg gewag van het aftreden van generaal Bronsart
von Sehellendorff en zeide, dat de geschiedenis van
het militaire kabinet een doorloopende geschiedenis
is van intriges en van een politiek achter de scher
men van het Pruisische hof. De rijkskanselier Hohen-
lohe antwoordde daarop, dat hg alle verantwoorde
lijkheid op zich nam. Hjj had het ontslag van Bron-
sart geteekend, nadat bjj zich volkomen had over
tuigd, dat de minister van oorlog zgn aanvrage om
ontslag niet wilde terugnemen.
Weer is een bjjzonder nieuwtje omtrent Bismarck
in 't leven geroepen
Het Memorial diplomatique beweert, dat prins Bis
marck in het bezit is vau de gansche vertrouwelijke
correspondentie tusscben koningin Victoria en keizer
Wilhelm I. Tjjdens het leven van keizer Wilhelm I
had Bismarck het recht om elk document tot zich
te nemen, wat bg van waarde achtte en ook na den
dood des keizers moet hg van deze vrijheid een ruim
gebruik hebben gemaakt.
Het Engelsche Hoi doet groote moeite om de
verschillende brieven terug te krjjgen en de Duitsche
regeering zou, zegt het blad, Bismarck kunnen ver
volgen wegens verduistering; doch zjj wil dit niet,
ten einde een schandaal te vermijden.
De reis van den jongen Koning van Servië naar
OoBtenrjjk en Italië trekt in meerdere "of mindere
mate de aand&cht en geeft een bewys van de goede
verstandhouding, die tusschen hem en Keizer WiU
helm en Koning Humbert bestaat. Zgn bezoek aan
den laatste moet in verband staan met huwelijks
plannen. Het is bekend, dat hij genegenheid heeft
opgevat voor een Montenegrgnsche prinses en om
zjjn doel te bereiken most hg den invloed van den
Koning van Italië hebben ingeroepen. De goede be
trekking, die Servië met Oostenrjjk tracht te onder
houden, heeft eveneens hare redenen. Servië leeft
nog altjjd in de hoop eenmaal het gebied v<-n Ond-
Servië te verkrjjgen, welke streek door Serviërs en
Albaneezen wordt bewoond en in de middelbeu wen
tot het Servische rgk behoorde. Men rekent bg de
annexatie plannen op de hulp van Oostenrgk, dat
bjj die landen geen belang heeft, en mocht het vroeg
of laat tot een verdeeling van het Turksche rgk
komen, dan zal ook Servië zgn aandeel verlangen,
waarom het met OoBtenrjjk tracht op goeden voet
te bljjven.
Of het tot een verdeeling van het Turksche
rjjk zal komen is nog altjjd eene onbeantwoorde
vraag. Kon men de berichten daaromtrent vertrou
wen, dan zou men geneigd zgn die vraag beves
tigend te beantwoorden, omdat men uit Ruslands
houding zou kunnen afleiden, dat de Ciiar het leven
van den «zieken man" zoo lang mogeljjk wil rekken.
Tusschen Rusland en Engeland schgnsn onderhande
lingen plaats te hebban over een stelsel van alge
meens hervormingen in Tnrkjje, die goede resultaten
kunnen hebben. Aan de Daily Newt wordt gemeld,
dat Nelidoff, die onlangs uit Turkjja in Petersburg
als gezant is teruggekeerd, zal worden benoemd tot
«ixister van bnitenlandsche zaken in Rusland in
plaats van wjjlen vorst Lobanoff, ornaat hjj bet best
op de hoogte is van de Turksche qnaestie. De Rus
sische regeering scbjjnfc zich voor te stellen dat deze
quaestie nog jaren de EuropeeBche diplomatie zal
beheerscherr, maar in tusschen zullen dan de moorden
en gruwelen blijven voortduren, want zoolang men
Abdnl Hamid tot hiertoe op zgn plicht heeft gewezen,
en bg hem heeft aangedrongen op hervormingen, zoo
lang geeft hg den indruk in het land van belofte te
leven. De hervormingen kwamen niet of heel lang-
zaam en onderwjjl gaat alles zgn ouden gang. Dit j
bewijzen opnieuw de berichten uit Konatantinopel,
j dat weder groote slachtingen in de nabjjheid van het
reeds zoo zeer bezochte Diarbekr hebben plaats
gehad, waarvan 500 menschen weer het slachtoffer
zgn geworden. De leiding van zaken in de Oosterscbe
quaestie komt toe aan Rusland, dat meer dan alle
overige mogendheden er belang bg beeft, dat de
moeielgkheden geen Europeesche verwikkelingen
voortbrengen. De ondersteuning dier mogendheden
is voor Rusland van veel belang, mits zjj niet den
vorm van een zelfstandig optreden aanneemt. De
Porte zal in de eerste plaats aan de stem van Rus
land moeten gehoorzamen.
De verkiezingen in Bulgarije kenmerken zich
in den regel niet door groote kalmte, doch de laatste
heeft al heel wat beweging in het vorstendom ver
oorzaakt. Dat de regeering den strjjd won, spreekt
van zelf. Wg wezen er reeds vroeger op, hoe zij
bet altjjd weet aan te leggen om de verkiezingen
te doen uitvallen, zooala zjj het verlangtmaar dit
maal heeft zjj een bjjzonder schitterende overwinning
behaald, zoodat de nieuwe Kamer slechts 15 oppo
santen telt tegen 160 volgelingen van de regeerings-
parfcjj. Hoe de regeering pressie weet uit te oefenen
kan uit een enkel staaltje bijjken. Te Serlieno was
bevel ontvangen de verkiezing van den vroegeren
minister van justitie te verhinderen. Van Sofia uit
waren 200 politiemannen gezonden en ingedeeld bg
rooverbenden in de provincie, om de landbouwers
door bedreigingen en feitelijkheden te dwingen de
regeerings-candidaten te stemmen. Zoo beschermt
de regeering het rooverwezen niet alleen, maar zjj
maakt er gebruik van voor hare baatzuchtige doel
einden. Er zgn bg de laatste verkiezingen botsingen
voorgekomen, waaraan zelfs de cavalerie moest te
pas komen.
Hoe meer de dag naderde, waarop het congres
te Washington bgeenkomt (dit zou heden gebeuren),
hoe meer men zich in Spanje ongerust maakte over
hetgeen da boodschap van Cleveland betreffende
Cuba zou inhouden. De Spanjaarden behoeven zich
echter, althans voor het oogenblik, niet ongerust
te maken, want de boodschap, die thans bekend is,
zegt, dat de Vereenigde Staten wellicht in de toe
komst kunnen genoodzaakt worden tusschen beide
te komeD, maar er op het oogenblik geen sprake is,
dat de tegenwoordige regeering onmiddellgk stappen
zal doen.
Generaal Weyler is van Havana weer naar Pinar
del Rio teruggekeerd om de verdere operatiën tegen
Maceo te leiden. Alle versterkingen, die door de op
standelingen bezet gehouden waren, heeft hjj in be
zit genomen, zonder ernstigen tegenstand te ont
moeten. Hg is vol vertrouwen, dat binnen korten
tijd de orde in Pinar del Rio hersteld zal zjjn, daar
alle punten van strategisch gewicht in handen der
Spanjaarden zgn. Van andere zjjde komt daarentegen
een bericht dat de Spanjaarden een zeer gevoelige
nederlaag zouden hebben geleden. Maceo zou hen
in een hinderlaag hebben gelokt boven een dyna-
mietmgn, die daarna in de lucht vloog, zoodat in
veertien dagen tgds 3500 Spanjaarden zouden zjjn
gedood en bjjna tweemaal zooveel gewond. In de
hospitalen worden ongeveer 17000 man verpleegd.
Thans wordt weer het vroeger gemelde bericht
tegengesproken, dat gtneraal Weyler door de Spaan-
BCüe regeering zou worden teruggeroepen, indien hg
niet spoedig slaagt. Er is niet aan gedacht hem
uit zgn betrekking te ontslaan, en generaal Azcar-
raga in zjjne plaats te stellen. De minister stelt vol
komen vertrouwen in zgn leiding en houdt zich
overtuigd, dat het weinige succes tegenover de op
standelingen niet te wjjten is aan den aanvoerder.
GOES, den 7 December 1896.
Niet zonder verbazing lazen wg Zaterdagavond
in de Midd. Ct. den uitval, dien het blad zich over
ons veroorloofde, naar aanleiding van onze toelich
ting omtrent het klapsigaar-bericht, zoo
als wg het maar noemen zullen.
Wg zeiden immers, dat ook ons het bericht ge
zonden werd en de toelichting had dua geen ander doel
dan om voor onze lezers te doen uitkomen, waarom
wij het niet hadden opgenomen. Wjj hebben daarbij
in het minst niet gedacht om »eece kleingeestige
aardigheid" ten opzichte van de Midd. Ct. te debi-
teeren. Wel hadden wjj tevens de bedoeling om aller
lei verdere gevolgtrekkingen te voorkomen, waartoe
het bericht aanleiding kon geven en reeds gegeven
had. Dat mag toch wel? En aan ophef" daarbjj
achten wjj ons, heuscb, vreemd.
Achteraf' zegt nu de Midd. Ct., dat zjj het bericht
opnam als waarschuwing tegen het aanbieden van
klapsigaren uit aardigheid, en zjj verzoekt ons dit
te vermelden. Wjj voldoen aan dat verzoek en onder
steunen zelfs de waarschuwingmaar onze geachte
collega boude het ons ten goede als wg de opmer
king wagen, dat hij dan toch wel wat heel veel van
de fantasie zijner lezers heeft gevergd, want in het
bewuste bericht wordt van die waarschuwing met
geen woord gerept en is er van eene »klapsigaar"
geen sprake En daar wjj hot bericht uit dezelfde
bron ontvingen, weet de M. Ct. even goed als wjj,
dat die eenvoudige waarschuwing niet het doel van
den inzender was.
Wjj begrijpen ten volle, dat de Midd. Ct. niet in
de gelegenheid was, nuar de juiste toedracht der
zaak zoo gemakkelijk te informeeren als wjj, en ver
trouwen, dat zij dit ook in den vervolge wel eens
zal erkennen ten opzichte van berichten uit Mid
delburg, die in 8ndere bladen voorkomen. Vooral op
dat punt mag de Midd. Ct. wel eene de hand in
den boezem steken. Iets van reeenten datum in dat
opzicht valt ons in
Toen kort geleden in de Hollandsche bladen ge
meld werd, dat de weigerachtige schutter Van der
Veer in de provoost alle voedsel afwees, was de
Midd. Ct. er onmiddellgk bg om uit te roepen
hoe komen toch de dwaze berichten in tb wen ld!
Inderdaad, zjj had wel geljjk Maar zij ziet, dat
de fantasie van berichtgevers zoo nu en dan na-
tuurljjk zonder dat zjj er iets aan doen kan ook
haar niet verschoont.
Voor bet postradieaal ie geslaagd de commies
der telegraphie J. A. Polderman te Goes.
Verplaatst met 16 dezer de surnumerair der
poBterjjen en telegraphie I. E m a n u e i van Ierseke
naar Boxmeer.
Voor het doctoraal examen in de geneeskunde
is te Groningen geslaagd de heer M. A. van
M e J1 e te Bergen-op-Zoom.
Wlssekerke. In de raadsvergadering
van 3 December jl. werd o. a. besloten
lo. tot met toepassing der boete wegens te late
oplevering van den schoolverbouw te Kamperland,
uithoofde dto latere oplevering grootendeeis het ge
volg is van omstandigheden, onafhankelijk van den
wil drs aannemers
2o. tot het verleenen van vrgstelliog der onder
houdsbijdrage in het opzuiveren van het havenplein
te Kamperland aan de auikerpeen-agenten, voor zoo
ver die, voor de opstapeling hunner bieten, ten be
hoeve der gomeente, leggeld hebben betaald
en 3o. om aan naej. L. van der Weele, onderwjj
zeres aan de dorpsschool, zoolang zij de nog steeds
voortdurende vacature van onderwijzeres te Kam
perland waarneemt, eene vergoeding voor kost en
inwoning aldaar, te verleenen.
Bjj Kon. besluit is een pensioen van f 800
verleend aan P. M. Voerman, opziener le kl. der
visscherjjen op de Schelde en Zeeuwscbe stroomen.
Naar het D. v. Z.'H. verneemt is voor de
betrekking van direeteur der Kon. militaire kapel
der grenadiers en jagers door de examencommissie
voorgedragen de heer Bouwman, kapelmeester
bg het 3e regiment infanterie te Bergen-op-Zoom.
In de jongste zitting van den gemeenteraad
van Zieriksee werd door den voorzitter er aan her
innerd, dat indertjjd de weDSchelijkheid was uitge
sproken, om op een andere wjjze dan tot nog toe
in de armenzorg te voorzien en wel door
een tralisatie. Dat plan was echter a/gestuit
op onwil van het burgerlgk armbestuur om mede
te werken. De Raad nam daarop met bjjna alge-
meene stemmen de volgende motie aan
De Raad, overtuigd dat centralisatie van armen
zorg hoogst wenscheljjk is; overwegende, dat tot die
centralisatie alleen is te geraken, wanneer ook het
burgerlgk armbestuur daartoe medeweikt; betreurt
de weigering van het burgerlgk armbestuur en hoopt
dat het armbestuur na veidere overweging alsnog
termen zal vinden om op zgn vroeger besluit terug
te komen."
Op Zondag 3 Januari zullen de Vereenigingen,
aangesloten bg den Radicalen Bond, eene alge-
meene vergadering houdeD, waarin het volgende
voorstel van het beBtuur zal behandeld worden
De vergadering, voldoende aan artikel 13 der sta
tuten, spreekt ais haar oordeel uit
dat de nieuwe kieswet zoodanig strjjdt tegen de
democratische beginselen dat, zoolang grondwetsher
ziening niet te verkrjjgen is, een uitbreiding van het
kiesrecht tot de uiterste grens der grondwet 6en der
voornaamste eiscben blijft;
dat inmiddels op grondwetsherziening moet worden
aangestuurd
j dat het tot stand komen der navolgende hervor
mingen niet mag worden vertraagd
a. Verplichte verzekering tegen de gevolgen van
ongevallen, ziekte, invaliditeit en ouderdom met
geldelijken steun van den Staat. Kamers van arbeid,
j Wettelijke regeling van het arbeidscontract, met
I name ter voorkoming van overmatigen arbeidsduur.
Bepalingen omtrent loon en arbeidsduur in bestekken
en concessiën van de overheid uitgaande.
b. Vermeerdering van den productieven land
arbeid door de overheid of met haar steun. Uit
breiding van het onteigeningsrecht, daarvoor noodig,
alsmede voor de verbetering van woningstoestanden.
c. Herziening der armenwet ten einde te komen
tot een stelselmatige en afdoende leniging van armoede.
Ter voorkoming van armoede, maatregelen tegen
werkloosheid en hare gevolgen.
d. Leerplicht. Wettelgke regeling van het vak-
onderwjjs. Betere regeling der onderwijzers-trakte
menten.
e. Pachtcommissies die, door den steun der over
heid, allerwege de bemiddelaars en de scheidslieden
kunnen worden tusschen eigenaar en pachter en het
uitgangspunt eener wettelgke regeling van het pacht-
contract, voldoende aan plaatselijke behoeften.
Afschaffing van de plaatsvervangingen zooveel
mogelijke vermindering der uitgaven voor leger
en vloot.
g. Verbetering van den rechtstoestand der vrouw.
Afschaffing van het verbod tot onderzoek van bet
vaderschap. Bescherming van verwaarloosde kinderen.
h Ingrijpende maatregelen ter bestrjjding van
het drankmisbruik.
i. Schadeloopstelling aan hen, die ten onrechte
zgn gevaDgen genomen,
en besluit, het bovenstaande vast te stellen als
verkiezingsprogram.
Door de liberale kiesvereeniging
Eendracht maakt macht" te Groningen is be
sloten tot afscheiding van de Liberale Unie en aan
sluiting te zoeken bg kiesvereenigingen, die geen
lid zgn van de Libeiale Unie.
In haar Kamer-overzicht zegt de N. R. Ct.
over de Vrjjdag gehouden zitting der Eerste Kamer
o. m.
De Kamer hield heden den gewonen najaars
afdoener niet minder dan dertig wetsontwerpen
werden door haar in een uurtje aangenomen, op een
na alle zonder hoofdelijke stemming. Het belaog-
rjjkste was wel het ontwerp tot invoering van
het personeel met het daarbij behoorend ont
werp tot uitkeering van vergoeding aan de gemeen
ten wegens mindere opbrengst van gemeente-op-
centen op het personeel. Uit hetgeen de minister
van financiën op de in het Kamerverslag te dien
aanzien gemaakte opmerkingen antwoordde, valt al
leen aan te teekenen, da; Z.Exc. verklaarde nu nog
volstrekt niet te kunnen zeggen, of dergelijke uif-
keeriDgen, als thans geschieden, ook over bet jaar
1898 zu'len gedaan worden, ingeval de definitieve
regeling der ge meen te-financiën mocht mislukken.
Indien het blijkt dat de vermindering der opbrengst
van het personeel zich geljjkeljjk over het gehele
rjjk verdeelt, dan zal een regeling als die thans aan
genomen is, niet noodig zgn. Men zal moeten af
wachten."
Door de Ned. spoorwegen is besloten de v i e r-
daagsche retouikaarten in binnenlandsch
recht6treekseh verkeer, af te geven op 24 dezer,
geldig te doen zgn tot en met den 28n en die op
31 dezer af te geven geldig te doen zgn tot en met
4 Januari.
De Staatscourant van heden bevat de statuten
van den veel besproken Boerenbond. Alt. 2
en 3 geven volgenderwgze de bedoeling dezer stich
ting aan
Artikel 2. De Nederlandsche Boerenbond, het
Christendom als grondslag der inaafcchappjj erken
nend en huldigend, heeft ten doel de belaogen van
den boerenstand te beharti.-en en de uitbreiding
drr Staatsbemoeiing op economisch gebied, ook dien
stand ten goede te doen komen.
Artikel 3. Dit doel tracht de Nederlandsche
Boerenbond te bereiken
a. door aaneensluiting van alle zelfstandige boe-
renvereenigingen
b. door het bettrgden van slechte gewoonfen en
misbruiker, en door het bevorderen der spaarzaam
heid
c. door het streven naar eene rechtv»irdige en
