1896 N°, 134.
Donderdag 12 November.
83ste jaargang.
InsesifHnii van Advertentie!) v*®* 8 ws-ftïn 09 den dag fler uitgave.
Do uitgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommeri 5 cent; mot bjjblad 10 ceufc.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advortentiön voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Dit.ua a te Rotterdam oh verder
bij alle Boekverkoop6rs bh Brie vengaai dors.
De prjja der gewone aövertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 e
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Verplaatsing van verantwoordelijkheid.
Er zjjn menschen, die een zonderling begrip heb
ben van het woord democratisch en dia op naam van
de democratische beginselen allerlei dwaze redenee-
ringen verkondigen, welke feitelijk niet veel anders
doen dan het gezag ondermijnen en den toestand
van het volk niet beter maken. Evenals sommige
moeders uit zoogenaamde liefde voor have kinderen
gaarne aanmerkingen maken op wat verstandige va
ders in het belang van hun kroo9t als strenge
maatregelen wenschen toe te passen, en even als er
werkeljjk ouders zijö, die, ook al onder den schijn
van kinderliefde, den onderwijzers gaarne zoaden
beletten de leerlingen, die de schoolorde verbreken,
door middel van de door de opvoedkunde aange
wezen tuchtmiddelen tot verstandige wezens te vor
men, evenzoo maken die democraten het der bevoegde
macht telkens lastig in het toepassen van de maat
regelen, die iu het belang eener goede orde van zaken
noodig zijn.
Als zoodanig begrijpen wij do poging van een
der Amsterdamsche raadsleden in de vorige week
by de begrootingsdiscussies aangewend, om ten
gUEBte der politie-agenten verandering te brengen
in de wjjze van straffen, door den burgemeester als
koofd der politie ingevoerd.
Volgens den burgemeester, die toch zeker ook nog
wel geloofwaardig is, al is het in den laatsten tjjd
bjj sommigon mode geworden om van de veronderstel
ling uit te gaan, dat geloofwaardigheid en het uitoefe
nen van gezag moeieljjk te vereeoigen zjjn, bestaan
die straff m in lo berisping, 2o verandering van dienst,
So extra-diens*, en in de vierde plaats, wanneer door de
eerste drie wjjzen van straffen geen verbetering te ver
krijgen is, in het opleggen van een boete, meestal 50
cents niet te boven gaandeterwijl eindelijk, indien
ook dat niet baaf, tot het geven van ontslag wordt
overgegaan.
Redelijkerwijs kan tegen deze wijze van handelen
riets worden ingebracht, meenen wjj. De mogelijk
heid van onrechtvaardigheid, die natuurlijk bij de
toepassing van w«lke methode ook, altijd bljjft be
staan, behoeven wij niet te bespreken en hoewel
in eenig by/.onder geval het soms wenseheljjk kan
blijken erop te wijzen, is het. toch geheel overbodig
haar in dit geval in rekening te brengen. Het is
ook niet hierover, dat de heer Nolting, het bedoelde
Amsterdamsche raadslid, gesproken heefthy ver
klaart alleen, dat aan agenten geen boeten mogen
worden opgelegd, omdat hun loon maar juist vol
doende is om ervan te leren en omdat dus door
het opleggen van boeten niet alleen de strafschul
dige, maar ook het onschuldige gezin getroffen wordt.
Dit klinkt zeer menschlievend en wij, zoo
wel als ieder ander, vinden het een treurige waar
heid, dat een huisvader (en werkeljjk niet alleen
een politieagent) door elke verkeerde handeling, die
doet, onaangename gevolgen over zijn gezin
brengt.
Maar wie is verantwoordelijk voor die ver
keerde handelingen Ons dankt, de huisvader en
niemand anders, en een verplaatsing van die ver
antwoordelijkheid naar zjjne chefs ondermijnt het
gezinsleven, vermindert de waarde van het huisvader'
zijn en roept een toestand in het leven, die de ge-
heele maatschappij, welke een samenstel van gezinnen
is, aldus in gevaar brengt.
En dan die chefs zelf?
Veronderstellen wy eens dat de commissaris van
politie op zjja beurt aangetast wordt door die zoo
genaamd democratische zachtmoedigheidhy zal
dan geen boite opleggen en tenzij hy zooals de
burgemeester aanvoerde dadeljjk tot het geven
van ontslag ozergsat, (waardoor ongetwijfeld het
gezin in nog veel sterkere mate wordt getroffen),
zal hy weldra voor het geval komen, dat, wanneer
de onder hem staande agenten hun plicht niet
doen, een berisping voor hem zeiven niet uit-
bljjft en misschien een ontslag wegens or-bruikbaar
heid volgt. Nu bestaat toch de mogelijkheid, dat
die commissaris ook een gezin heeft en in dat ge
val stellen wy ook hem niet vry van de verant
woordelijkheid om voor dat gezin te zorgen. Zjjn
democratische Hevigheid belet hem echter zjjn af-
deeling in orde te houden. Wie zal nu voor zyn
gezin waken
'er. >0, hy moet maar andere middelen bedenken om
de agenten tot plichtsbetrachting te brengen," zal
de heer Nolting zeggen.
Maar als dan nu menschen met jarenlange,
praktische ervaring op dit gebied verklaren, dat het
vinden van andere, even doeltreffende en minder
harde middelen niet mogelyk is, dan dient men
toch zich bjj die lessen der ervaring neer te leg
gen en dat is het juist, wat men niet wenscht
te doen, evenmin als men zich de moeite schynt te
geven na te gaan tot welke zonderlinge redenee
ringen de voorgestelde verplaatsing van verant
woordelijkheid leidt.
Het komt ons voor, dat do radicale democratie,
want deze is her, welke die dwaasheden in het leven
roept, nog den eersten stap te zetten heeft op het
veld der logische redeneering.
Als men een agent van politie, die het overigens
wel zou verdienen, geen boeten mag opleggen, omdat
zijn gezin daardoor benadeeld wordt, dan draagt man
feiteljjk den burgemeester op voor het gezin van
den agent te zorgen en het te beschermen tegen de
verwaarloozing door den vader
Wy wenschen in liefde voor het volk en in de
begeerte om zwakkeren te beschermen tegen onrecht
vaardige sterkeu voor niemand onder te doen, maar
naar onze meening moet die liefde niat zoodanig
worden toegepast, dat de sterken minder krachtig
worden, maar zóó dat de zwakken in kracht toe
nemen.
Daartoe is in de eerste plaats noodig het besef
van verantwoordelijkheid te ontwikkelen, bsboefte
aan voogdjjschap te verminderen en plichtsbetrachting
te doen worden een eisch, dien men zich zelf in de
eerste plaats stelt.
Werkt men niet in die richting dan volgt men het
voorbeeld van de slechte secondanten, die menigeen
in zjjne jeugd op sommige kostscholen zal gekend
hebben, en die, partijtrekkende tegen den patroon voor
de jongens, meestal zelf in de klem kwamen en als
vrucht van hun karakterloos optreden de minachting
deelachtig werden van beide partjjen. Wy herinneren
voorts aan die ongelukkige moaders in het huisgezin,
die, om een rustigen avond te genieten, de straffen
veroordeelen, door een verstandigen vader opgelegd
en bij slot van rekening om de lippen harer dochters
een glimlach van kleinaehting zien spelen, dis haar
zou doen rillen, indien zjj er al de kracht van be
grepen en welke die dochters meer kwaad doet dan
door de zwaarste straf is te verhelpen.
Voorzeker en wjj spreken hier in algemeenen
zin buiten noodzakelijk verband met het in deze
beschouwing bedoelde feit er zjjn onder de demo
cratische bedillers dwazen, wien men hun slecht
begrip van de eischen van het gezag niet als mis
daad mag aanrekenen, omdat zij onder den invloed
van volksopruiers handelen en in hun maatschappe-
ljjken toestand maar al te zeer aanleiding hebben
tot ontevredenheid. Er zyn ook ware democraten, die
het volk liefhebben als de vriend, die feilen toont;
er zjjn anderen, die hot vei troetelen omdat hun de
ware liefde onbekend is; er zijn er, die het volk
willen gebruiken ten eigen bate en het daarom,
wetende wat de gevolgen zullen zjjo, onder de kin
strijken en lieve woordjes toefluisteren. Zy zyn ge
vaarlijk als allo verleiders en gingen ter schole bjj
Mefistopheles. Men schuwe hen zooals men bun
leermeester verfoeit.
Wie de verantwoordeljjkheid van het hoofd des
gezins wil afwentelen, ondermijnt het gezin en de
maatschappijhij moge niet noodzakeljjk tot do
derde door ons genoemde soort der democraten
behooren, tot de eerste kan hy evenmin gerekend
worden.
GOES, 11 November 1896.
Ter beantwoording van eene ons gedane vraag
merken wij op, dat de wet op het middelbaar onder-
wjjs voor de benoeming van leeraars of leeraressen
geone voordracht kent, zooals bij art. 28 van
het lager onderwjjs voor de benosming van onder
wijzers gevorderd wordt.
Voor het geven van middelbaar onderwijs aan
gemeentescholen wordt men (art. 29 der wet m. 0.)
door den gemeenteraad benoemd, die vooraf esne
aanbevelingslijst van benoembaren
ontvangt, door burgem. en weth., na verhoor
van den inspecteur, opgemaakt.
Benoembaar zjjn zij, die de bij diezelfde wet be
paalde akten bezitten, tot de verkrjjging waarvan zoo
wel vrouwen als mannen de gelegenheid bjj examen
wordt aangeboden.
Nergens in de wet nu bestaat eene bepaling dat
bevoegde vrouwen uitgesloten zouden zyn van het
geven van onderwijs aan jongens, evenmin als man
nen van het onderwjjs aan meisjesscholen. Tegen
dit laatste, wat veelvuldig voorkomt, is nimmer
eenig wettelyk bezwaar opgeworpen. Om welke rede
nen zou nu ook het omgekeerde, nl. bet geven van
onderwjjs door vrouwen aan jongensscholen niet ge
oorloofd zyn Trouwens de wet kent official geene
middelbare scholen voor meisjes. De inrichting daar
van is, hetzij ze subsidie hebben of niet, aan de
stichters overgelaten (art. 21, alinea 2). En waar
dus nergens de verplichting is opgelegd om middel
bare scholen voor meisjes in 't leven te roepen en
nochtans ook vrouwen tot het verkrygen der akten
worden toegelateD, en geheel hetzelfde examen als de
mannen hebben afteleggen, daar zouden wij, ofschoon
daarover verschillend gedacht wordt, de benoembaar
heid van eene vrouw tot leerares aan eeno Hoogere
Burger-school zelfs uitsluitend voor jongens, niet
durven betwisten, ofschoon wy ons geen beslist
oordeel aanmatigen.
Of het wenschelijk is vrcuwen aan jongensscholen
te benoemen, is eene vraag, met welker beantwoor
ding wy ons voorloopig niet bezig zullen houden.
Zoolang er zooals in dit geval een alleszins
bevoegd en gunstig aanbevolen leer aar op de ljjst
als eerste candidaat voorkomt, zal, naar alle waar
schijnlijkheid, aan dezen door den Raad wel de voor
keur worden gegeven. Want benoembaar of niet
het aanstellen eener vrouw aan eene middelbare
school voor jongens zou in ieder geval eene proef
neming zyn, waai omtrent de zekerheid van gunsti-
gen uitslag nog niet verkregen is. En bjj eventueel
ongunstig resultaat zou men de zaak mooielyk
ongedaan kunnen maken.
Wij vestigen de aandacht op de advertentie
in dit no., waarbjj de voordrachten worden aange
kondigd, a. 8. Vrijdagavond door dhr. W. van
Z u y 1 e n in »do Prins van Oranje" te houden.
De goede raam van dhr. Van Zujjlen op dit
gebied is van dien aard, dat, eene opwekking tot
trouwe opkomst wel overbodig zal zjjn.
Door den minister van financiën zyn met ingang
van den len December a. s. benoemd tot. deurwaarder
der directe belastingen te Goes J. L. T e 1 j e r
tb;<ns in diezelfde betrekking te Onderdendam, en
tot deurwaarder der directe belastingen te Assen
E. H. H. Sc heffer, thans in diezelfde betrekking
te Han8weerd. (M. Ct
Voor eenigen tijd zjjn, zooals onze lezers weten,
de katholieke leden der Kamer gereed gekomen
met het opstellen van een program. Medegedeeld
werd, dat dit program vooreerst niet publiek zou
gemaakt worden. Dat dit zoolang duurt, meldt men
ons, viodt zjjn 001 zaak in de omstandigheid, dat
't ODtwerp ter goedkeuring aan de bisschoppen is
voorgelegd en dat deze het niet eens zyn.
(Antirev. Nederl.)
Naar het eerste nummer van Het Sticht, orgaan
van de anti-revolutionnaire propagandaclub »Keu-
chenius" te Utrecht, meldt, heeft de Staatscommis
sie voor de pensionnee ring van den werk
man besloten te adviseeren, dat deze verzekering
verplichtend gesteld moet worden.
Naar Het Vaderl. verneemf, wjjst de weten
schappelijke balans van het pensioenfonds
voor weduwen en weezen, waarvan sprake
is in art. 20 der wet van 9 Mei 1890, een batig
saldo aan van circa negen millioen gulden. Daardoor
vermeerdert ongetwijfeld de kans voor de onderwij
zers om op gunstige voorwaarden in het fonds op
genomen te worden.
De kerkvoogden der herv. gemeente te Ried
(Pr.) hebben besloten om een gedeelte der kerke-
landen, tegen een vooraf te bepalen huurprijs, bij
kleine stukken aan arbeiders in huur af
te staan, opdat deze die landen in hunne vrije
uren zullen kunnen bewerken, en daarop de vruchten
voor eigen onderhond verbouwen.
Naar men verneemt zal het onderzoek naar
het geval van omkooping, dat gezegd werd bij
de jongste verkiezing voor een lid van den
gemeenteraad te Hasselt te hebben plaats gehad,
niet verder worden voortgezet, daar a leen is bewe
zen kannen worden dat geld gegeven en aangenomen
is, opdat een kiezer zou gaan stemmer, doch geens
zins dat die kiezer zou zjjn omgekocht om »het
kiesrecht ketzjj niet, hetzij op een bepaalde wijze
uit te oefenen." Het gepleegde feit valt derhalve
niet binnen het bereik van art. 1*26 van het wetb.
van strafrecht.
Het Mbl. tegen de kwakzalverij doet in haar
November-Dummer »een beroep op alle welgezinden
in den lande onverschillig van welke politieke
kleur om, nu bjj de algeineene Kamerverkiezin
gen van 1897 ongetwijfeld verschillende programma's
zullen worden opgemaakt, daarop de bestrjjding
van de kwakzalverij een plaats te verleenen."
»De kwakzalverjj met geneesmiddelen en genees
methodes knaagt aan de volksgezondheid en aan ons
volksbestaanin dien toestand verbetering te bren
gen ligt op den weg van ieder, die het wel meent
met het volk, onverschillig tot welke politieke party
hy behoort."
Het is te voorzien, zoo wordt uit Londen ge
schreven, dat aanstaanden winter de steeds s t ij -
gende broodprijzen groote ellende zullen
veroorzaken. De prjjs van een gewoon loaf brood,
die gedurende langen tjjd in Londen slechts 4 stui
ven bedroeg, is thans reeds 5 of 51/9 stuivers, en
zal, volgens bevoegde beoordeelaars, vóór het einde
des jaars tot 8 stuivers zjjn gsrezen. Dit is een ge
volg van de schaarschte aan graan. Gewoonlyk is
de voorraad in Engeland genoeg voor zes weken,
thans is er nog slechts voor 14 dagen voorraad, en
nauwelijks werd dit ruchtbaar, of de prjjzen stegen.
Bovendien, al iB de oogst in Engeland ook goed
uitgevallen, die in Rusland en Australië is ongun
stig, on de schaarschte in Britsch-Iodië is zoo groot,
dat er een hongersnood gevreesd wordt.
Natuurljjk wordt door de arbeidende klasBen sterk
op de broodprijzen gelet, en zyn stjjgingen daarin
niet zelden de aanleiding tot opstootjes geweest.
Vandaar dat de bakkers, die daarin dikwyls de ljj-
dende party zyn, niet gaarne de prjjzen verhoogen,
maar zelfs brood benedon den kostenden prjjs ver-
koopen, en ofschoon zy hunne schade goed maken
door de betere prjjzen, die zy voor de fijnere brood
soorten maken, kan zulk een toestand toch niet
lang duren.
In Engeland worden jaarlijks 29 tot 30 millioen
quarters tarwe verbruikt, waarvan het land-zelf er
slechts 7 millioen levert. Ruim 20 millioen quarters
moeten derhalve van elders komen, voo namelyk
van Rusland en de Vereenigde Staten, en de gerirg-
8te omstandigheid heeft op de prjjzen invloed.
Stand
Een officiëel Atjeh-telegram van gisteren
luidt
»Eene compagnie uit Samabarie blyft te Merdjid
Indrapoeri ten gerieve van de mobiele colonnes,
ageerende in de bovenstteken der XXII Moekime.
Zondag het gebergte bezuiden Biloel en Lamkrak
tot eene hoogte van 500 Meters doorzocht, w*arbjj
een militair beneden den rang van officier van ver-
moeieiis bezweken is.
De 7lete geboortedag van President Kruger
18 ditmaal met meer dan gewone belangstelling
gevierd.
Niet alleen de officiëele kringen van de hoofdstad
en over het algemeen de ambtenaarswereld van het
land, maar zeer veel particulieren van diverse pro
fessie en landaard, dus zegt de Pretoriasche Volksstem
van 14 October, hadden zich aangestoten by de
spontane beweging om hulde te brengen aan een
bewindsman, die sedert de jongste maanden een
wereldpopulariteit heeft verworven geljjk slechts aan
weinig menschen in elke eeuw ten deel valt.
Yan het vroege morgenuur af tot in den laf en
namiddag stroomde het naar de presidentswoning
om geluk te wenschen en ook aan tastbare bewijzen
van belangstelling ontbrak het niet.
De Staatspresident zelf zag er opgewekt en krach
tig uit en ontving staande de diverse bezoekers.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Zitting van 10 November 1896.
Ingekomen is het overlijdensbericht van den heer
Cremers, oud-voorzitter dezer Kamer. De voorzitter
bracht hulde aan zijne talentvolle en onpartijdige
leiding als voorzitter, aan zjjn volkomen toewyding
en onkreukbare trouw, waarmede hij het land in
verschillende hooge betrekkingen heeft gediend, en
aan zyn karakter.
Door wijlen den heer Farneombe Sanders is een
belangrjjke verzameling boekwerken vermaakt aan
de bibliotheek der Kamer, welke schenking dank
baar wordt aanvaard.
De nieuwe leden, Rethaan Macaré en Nolens, zjjn
toegelaten. Eerstgenoemd? is beëedigd.
Donderdag of Vrjjdag komen verschillende wetten,
0. a. de overeenkomst omtrent het kanaal Gent
Terneuzen, aan de orde en daarna de Iadische be
grooting.
Boekaankondiging.
Wjj ontvingen van den uitgever L. J. Veerman
te Heusden en van den boekhandelaar J. J. Visser
alhier een exemplaar van De ondergang van Kei-
merswaal,door J. Stamperius. Dit werkje maakt
een deeltje uit van de Nieuwe bibliotheek voor de
jeugd", onder redactie van laatstgenoemde. Ofschoon
daarin slechts lectuur wordt gegeven, bestemd voor
knapen en meisjrs van elf- tot veertievjrrigen leef-
tjjd, zal De ondergang van Reimerswual ook door
ouderen met graagte worden gelezen. De inhoud is
voor onze omgeving des te interessanter, omdat het
verhaalde gebeurd is op ons eiland, nl. daar, waar
eenmaal de stad Reimerswaal en verscheidene dorpen
lagen, welke plaats thans bekend is als het ♦ver
dronken laud van Zuid-Be vi land".
Het werkje biedt door boeienden stijl en aantrek
kelijke verhalen niet alleen een ontspannende
aan, nmr beschrijft ook mwiere Uwttui** Oidac-
