1896 N°. 133.
Dinsdag 10 November.
83ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geBchiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjj» per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh 4 Vin Ditka* te Botterdam en verder
bjj alle Boekverkoopero en Brievengaarders.
Inaendlnf van advertentiën vA*r 9
De prgB der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, buweljjk»- en doodberichten en de daarop betrekking hebtorde
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, met meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c'.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel,
op den das dier n(ts»ve.
G0ESCHE
EOGKANT.
OPENBARE VERGADERING
van den
H A A W der fiemeente «OE8,
op DONDERDAG den 12 NOVEMBER 1896,
des avonds te 8 uren.
Goes, den 7 November 1896.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Punten van behandeling:
1. Resumtie der notulen van de vorige verga
dering.
2. Ingekomen stukken.
3. Verzoek eervol ontslag als leeraar aan de H.
B. S. van A. Kolkman en c. q. benoeming
te zjjner vervanging.
4. Verzoek om eervol ontslag als onderwjjzer
van H. de Noo
5. Verzoek subsidie voor een paardenmarkt en
verzetten van den datum.
6. Verzoek om restitutie van Hoofdei jj ken Om
slag van vertrokken personen.
7. Voorstel van Burg. en Weth. omtrent de in
richting van een gymnastieklokaal.
8. Voorstel van Burg. en Weth. omtrent het
ophalen van straatvnil enz.
9. Voorstel van Burg. en Wetb. omtrent aanleg
van terrein voor uitbreiding van de begraaf
plaats.
Algemeen Overzicht.
Nog steeds bevatten de buitenlandsche bladen
allerlei befchouwingen over het UiiftSAh-Riie-
aiflch verdrag;. Zjj komen in hoofdzaak hierop
neer, dat Bismarck meer en meer wordt aangezien
voor den man, van wien de «onthullingen" afkom
stig zjjo, die de goede verstandhouding dreigen te
verbreken tusschen de mogendheden van het Drie
voudig Verbond, ofschoon de vriendschapsbetrekkin
gen tusschen Oostenryk en Duitschland er tot hier
toe niet onder geleden hebben, want zoo de onthul
lingen werkelijk van den ouden kanselier afkomstig
zjjn, wat hg uit zjjn naam heeft doen tegenspreken,
dan nog gelooft de meerderheid in Duitschland, dat
hg gedaan heeft, wat hg in het belang van zgn
vaderland meende te moeten doen.
In andere landen is men echter van eon tegen
gesteld gevoelen en meent men dat door de onthul
lingen in de Hamb Ncichr. zonder noodzaak stoornis
is teweeg gebracht in de politieke verhouding van
geheel Europa. Een Italiaansch staatsman komt 0. a.
tot de conclusie, dat het Drievoudig Verbond op
andere, vastere grondslagen moet worden gesteld,
die het Duitsche rjjk zwaardero lasten zullen op-
leggen. Een Russisch blad Doemt Bismaick de oor
zaak van alle ongerustheid, die van 1870—1880 in
Europa heeft gebeerscht, maar gelukkig kwam zgn
macht ten val vóór zgn bandelingrn noodlottig kon
den zgn voor den vrede van ganFch Europa. Het ont-
■i.( van Bismarck beeft aan den beklemden toestand
een einde gemaakt en men moet aan Caprivi, zjjn
opvolger, het rrcht laten wedervaren, dat hg alles
deed om de bedenkelyke gevolgen der Bismarcksche
politiek te verminderen. Caprivi hep ft het handels-
tractaat met Rusland gesloten en daardoor een ver
betering in de betrekking tusschen beide landen tot
stand gebracht, maar hg is niet in staat geweest
het sluiten van een Fransch-Russisch bondgenoot
schap te verhinderen.
Bjj de verschillende, voor Bismarck bjjna alge
meen ongunstige b schouwingen over de «onthul
lingen" treedt ook de vraag op den voorgrond
Weltte reden kan hg hebben gehad om zoo onver
wachte geheimen te openbaren, die evenzeer de re-
geering onaangenaam zgn als aan zgn eigen naam
afbrenk doeD Ais antwoord op deze vraag is wel
meldenswaardig de verklaring, die in Berljjn de
ronde doet, dat de oud-rjjkskanselier zgn toorn heeft
willen luchten over een handeling van den Duitschen
Keizer. Deze zon den Czaar verzocht hebben gera
gevolg te geven aan zjjn voornemen om den ouden
staatsman te bezoeken en daarbjj een kernachtige
studenten-uitdrukking hebben gebruikt ten aanzien
van Bismarck. De Frarikf. Zeit. werpt ook nog deze
quaestie opWie zou aan Bismarck hebben mede
gedeeld dat de overeenkomst tusschen Duitschland
en Rusland, na zgn aftreden, onder zgn opvolger
niet hernieuwd is Duitechland's weigering om de
overeenkomst voort to zotten behoorde toch ook tot
de staatsgeheimen Ook op deze vragen zal in de
toongevende bladen het antwoord wel niet uitblijven.
Zooals in ons vorig overzicht met een enkel woord
is gemeld, zou de regeering in de Frannohc Ma
ner geïnterpelleerd worden over Armenië en Mada
gascar. Dit is geschied. Verschillende sprekers namen
het voor de Armeniërs op; één zelts verklaarde rond
uit, dat het jljjdeljjk toezien van Enropa nog be
treurenswaardiger is dan al de gruwelen in het
Oosten zelf. Zoodra de Porte last had gegeven tot
de moorden, moost Frankrjjk de verdrukten te hulp
zgn gekomeD, opdat voor Armenië hetzelfde zou
gedaan zjjn als voor Kreta. Minister Hauotaux nam
de partg op van de mogendheden en ontkende dat
die Jgdeiyk waren gebleven tegenover de gepleegde
gruwelen; zy deden hnn plicht en de oplo9singder
moeilijkheden kan thans te gemoet gr zien worden.
Het Europeesch concert zal van Turkye vei langen
hervormingen in te voeren, die de veiligheid, den
vrede on de orde zullen verzekeren.
Toen de interpellatie ten einde liep, kwam de
socialist Jauiè* met de motie: De Kamer consta
teert de verantwoordelijkheid van Europa, betreurt
de hebzucht der mogendheden en spreekt de hoep
uit, dat zg zich alle zullen vertenigea om de veilig
heid der Armeniërs te verkrjjgen. De motie weid
met groote meerdeibeid verworpen en de houding
der regeering goedgekeurd.
Omtrent Madagascar bad da regeering, ztide de
minister van Koloniën, maatregelen genomen om do
rust op het eiland te verzekeren. Nieuwe instruc
ties van strengeren aard zgn gegeven om den op
stand te onderdrukken generaal Gallieni heeft vol
komen vrgheid van handelen en de regeering zal
hem alles zenden, wat hg noodig acht.
In Turkije bljjft het er donker uitzien. De Porte
gaat vooit met het in hechtenis nemen van alle
Armeniërs, die zg vatten kan, terwijl zg do anderen
verhindert het land to verlaten. De gezanten zjjn
niet in staat handelend op te treden, daar het hun
aan instructies ontbreekt. De ontevredenheid onder
de inwoneis van Konstantinopel, onverschillig tot
welk ras of welke natie zg behooreD, is weer tot
een onrustbarende hoogte gestegen en men wacht
eerstdaags een nieuw oproer om het tegenwoordig
regime omver te werpen of Europa te noodzaken
zich wat te haasten met het scheppen van betere
toestanden in geheel het rjjk.
De Keizer van Rusland, die van zgn buitenland
sche xeis te Petersburg is teruggekeerd, moet een
ontwerp gereed hebben tot bet houden van een
Europeescbe conferentie over de Tuiksche aangelegen
heden, waarover hg met zjjn ministers wil beraad
slagen alvorens een dvfimtief besluit, te nemen. Vooral
Rusland, Engeland, Frankrjjk en Italië moeten sterk
aandringen op het invoeren van horvormingen, ter.wjil
Duitschland en Oostenryk zich bereid verklaard
hebben in geval van nood zich te zullen aansluiten.
De Porte beweert geneigd te zjjn de voorgestelde
hervormingen in te voeren reeds heeft zg efficiëel
de benoeming bekend gemaakt van vyf christen-
gonverneur8 voor de verschillende districten maar
ofschoon de ArmeniërB zich tot nog toe kalm honden,
bljjft de bevolking zoodanig in spanning, dat de
minste aanleiding een paniek veroorzaken kanmen
ziet maar al te goed en sedert laDgen tjjd in, dat
noch beloften van den sultan, noch van de mogend
heden iets ten goede uitwerken. De toestand is en
bljjft treurig.
De verkiezir.g8-campagne iu Noord-Amerika is ten
einde. Verleden Dinsdag is de beslissing gevallen wie
op den 4 Maart van het volgende jaar als president
der Fereeniffde Staten het Witte Huis te
Washington zal betrekken. De senatoren en afge
vaardigden zjjn thans gekozen, die de burgers ver
tegenwoordigen en die op hunne beurt den 2 Januari
a. s. in de hoofdstad van hun staat hun stem zullen
uitbrengen op den candidaat hunner party. Van nu
tot den dag vau de opening der stembriefjes, op den
2en Woensdag in Februari, waarop eerst de dtfiai-
tieve beslissing zal vallen op het congres te Was
hington, is zeker, vooral voor Amerikanen, een lange
tijd, doch de spanning, de agitatie, die langer dan
een jaar geduurd heeft en toegenomen is naarmate
de tjjd der verkiezingen naderde, is nu geëindigd.
Het werd ook tjjd, nimmer toch is da strjjd zoo
heftig en bitter geweest als thans, maar nimmer
ook waren de belangen, waarom het giDg, grooter.
Nooit te voren was de belangstelling van het
pnbliek in de openbare zaak zoo groot als bjj deze
verkiezing. De «election day" (verkiezingsdag) is in
Amerika een wettelgke rustdag; alle openbare ge
bouwen, kerken en winkels zjjn gesloten en even
eens alle drinkgelegenheden. De stad New-York vooral
had een feeBteljjk aanzienzjj was iatterljjk met
vlaggen behangen beide partjjen gebruikten de na
tionale vlag met den naam van hun candidaat er
op. Des morgens te 6 nur word het stembureau
geopend en te 8 uur had reeds een vierde gedeelte
van alle kiezers te New-York gestemd.
Tot sluiting van de drukte werd des Zaterdags
vóór de verkiezing door de aanhangers vau Kinley
een optocht gehouden, waaraan door 125000 140000
personen eu 164 muziekgezelschappen werd deel
genomen. Allen droegen een gele bloem in het
knoopsgat of een gele a stok in de hand als symbool
van den gouden standaard. Te 10 uur zette de stoet
zich in beweging en eerst des avonds te half zeven
hadden de laatsten hun punt vau uitgang weer
bereikt.
GOES, 9jNovember 1896.
De St-Ct. bevat een kon. besluit betrekkelijk
de lichting der nationale militie van
het jaar 1897.
Lie lichting bedraagt 11.000 mar, waarvan 600
voor den dienst ter zee bestemd worden.
Het aandeel der provincie Z»eland, waar 2030
personen werden ingeschreven, bedraagt 492 man
schappen.
Id deze verhouding zou het contingent voor Goes
met 65 lotelingen 15 a 16 bedragen, op welk cjjfer
echter het asnta! reeds in dienst zijnde lotelingen
nog van invloed kan zjjn.
Gedurende do maanden November, December 1896
en Janusri en Ftbruari 1897 zullen oefeningen in
den wapenhandel plaatshebben o. a. te Goes en te
Kruiningen, waartoo militaire instiucteurs uit Middel
burg en Viissingen worden verstrekt.
Door de ger.eeekundige staatscommissie te Am
sterdam is bevorderd tot arts J. W. de Brape,
geb. te Goes.
Wolfertsdijk. Het hoofdbestuur der Maat-
schappy tot bevordering van landbouw en veeteelt
in Zeeland verhoogde Donderdag jl. het toegezegde
subsidie ven f 50 voor den wintercurBUS in
landbouwkunde van de vereeniging «Landbouw
en Veeteelt" tot f75. De lessen zullen aanvangen
op 16 November a. s.
Op de Donderdeg te Aardenburg door het
hoofdbestuur der Maatschappij tot bevordering van
Landbonw en Veeteelt in Zeeland gehouden verga
dering werd de algemeene voorzitter, de heer mr.
P. C. J. H e n n e q u i n die dit jaar als zoodanig
aftrad, met algemeens stemmen herkozen(een briefje
w»b blanco) Hg aanvaardde de betrekking onder
dankzegging voor het in hem gestelde vertrouwen.
MCt.)
f Erkele bekerde marnen op landbouwgebied
hebben het voornemen, eenige mede-voorstanders
van den landbonw tot eens bijeenkomst nit te noo-
digsn, om tot overeenstemming te geraken
omtrent de gedragslijn, by de aanstaande ver
kiezingen voor de Tweede Kamer te volgen.
Landb. Wbi.)
De bekende motie over de programma's der
Liberale Unie, voorgesteld in de Leidsche vry-
zinnige kiesvereenigiug en instemming betuigende
met de grondgedachte van hot bervormingsprogram
en met het op den voorgrond stellen der onderwer-
pon in het program van urgentie genoemd, is in
eene Donderdagavond gehouden vergadering aange
nomen. Op een vraag van mr. J. H. Goudsmit, wat
er gedaan zal worden door de afgevaardigden als de
motie verworpen wordt, en alB beide programs, met
1 van het hervormingsprogram, dat vcor spreker
beslist onaannemeljjk is, worden aangenomen, ant
woordde de voorzitter, dat naar oud gebruik de
afgevaardigden volkomen vrjjgelaten zullen worden,
en dat de motie niet in de Unie-vergadering wordt
voorgesteld, doch slechts uitiig van een meening is.
Mr. Goudsmit z«ide, dat hy zal voorstellen van de
Unie te scheiden, wanneer 1 wordt goedgekeurd.
Uit de door de contrale commissie van de
statistiek opgemaakte verzamelcgfers blijkt dat het
aantal kiezers voor de Prov. Staten (na
genoeg overeenkomende met de nog niet volledige
cjjfeis voor de Kamer) van 81,497 in 1850 steeg
tot 134.380 in 1887, waarna onder de gowjjzigdo
Grondwet het aantal klom tot 301.802 in 1896.
Naar verhouding van 10000 volwassen mannen
bedroeg het kiezers-aantal in de lOjarige tijdvakken
tusschen 1850 en 1890 respectievelyk 1070, 1091,
1131, 1225 en 2673.
Van de gemeenteraden klom het aantal van
137709 in 1851 tot 221682 iu 1887 en 301443 thans.
De Vaderlander scbrjjft
Den 2entNovember jl. zyn in eene vergadering,
waarop nagenoeg alle provincieB van ons land ver
tegenwoordigd waren, de hoofdbeginselen
vastgesteld voor een politieke vereeniging.
Zjj zullen weldra worden voorgelegd aan een talryker
vergadering, waarin de statuten ter tafel ge bracht
en, naar men hoopt, gearresteerd zullen worden.
De vereeniging wil niet kerkelyk zyn in room chen
zin, maar zal wel tegenover het streven der ultia-
montanen, om het gezag to brengen in de handen
der bisschoppen, een protestantsch karakter dragen,
en niet voorbyrien, dat de kracht van het protes.
tantieme in ons vaderland voor een goed deel schuilt
in de oude, historische volkskerk.
De vereeniging wil, dat op elk gebied van het
openbaar en volksloven in Nederland en zjjn kolo
niën, God als de hoogste macht zal geëerd, en de
cbristeljjke beginselen van liefde en gerechtigheid
gehuldigd zullen worden met woorden en met daden.
Zoodra de breedere vergadering is bjjeen geweest
geven wjj daarvan weder bericht.
Door het hoofdbestuur der Ned. Vereeniging
tot afschaffing van sterken drank is, ingevolge het
besluit der algemeen# vergadering, een adres ge
zonden aan de beide Kamers der Staten-Generaal
en aan de ministers van binnenlandsche zaken en
van justitie, waarin op verschillende in het adres
ontwikkelde gronden het verzoek wordt gedaan, te
willen medewerken tot het breDgen van eene ver
andering in de drankwet, die naar het
oordeel der vereeniging beslist door het algemeen
belang wordt gevorderd en volkomen past in het
stelsel der wet, nl. het opnemen van een verbods
bepaling om sterken drank te verkoopen in stations
en wachtkamers van spoor- en tromwegmaatBchap-
pjjen en op de openbare vervoermiddelen te water.
Het Hoofdbestuur van don Neder landschen
Schutterij kader-Bond heeft, in antwoord op zgn
verzoek aan den Minister van Oorlog, om ton be
hoeve van de dienstdoende schutterij een exer
citie-reglement vast te stellen, de mededee-
ling ontvangen, dat aan het Departement van Oorlog
een nieuwe recrutenschool in bewerking is, speciaal
besttmd voor de met het geweer model 1871 (model
Beaumont, enkellader) bewapende Echutteryen.
Uit dit antwoord van den Miaister is de gevolg
trekking te maken, dat de schutter jj vooreerst niet
met het repeteergeweer zal worden gewapend.
VI. Ct.)
Door den Minister van Oorlog is den provin
cialen adjudanten aangeschreven, om de wielrjj-
dende lotelingen der lichting 1897, zooveel
mogelyk in gelyk aantal over de verschillende korp
sen infanterie te verdoelen.
Aan de regimenten infanterie is tevens uitgereikt
een ontwerp voorschrift betreffende organisatie, in
deeling en opleiding der mil. wielrjjders.
In het regoeringsantwoord op het voorloopig
verslag der Tweede Kamer betreffende het wetsont
werp tot invoering van de nieuwe regeling
der perBoneele belasting, doet de Minis
ter van Financiën nader uitkomen, dat de omstan
digheden zoozeer veranderd zyn, dat aan de Kamer
kan worden gevraagd te doen wat zjj senige maan
den geleden nog niet geraden oordeelde.
Voorts meent hy, dat de vrgheid der Kamer om
de gemeente-finacciën op gewjjzigde grondslagen te
vestigen, in geen enkel opzicht weggenomen wordt
en onverkort blyft, en dat het tot stand komen der
kieswet niet als oen bszwaar is aan te merken tegen
de invoering van de nieuwe belastingregeling.
De Minister is er tegen om de nieuwe regeling
eerst met 1 Mei 1897 in te voeren; al wat by de
invoering noodig is, is reeds ontworpen zg kan das
met 1 Januari a. s. plaats hebben.
Naar aanleiding van het artikel in De Her
vorming, waarin de kerkeraad der Hervormde ge
meente te '8-Gravenbage werd berispt over zjjne
houding by de b e v e 8 t i g i n g als lidmaat en de
eerste arondmaals-viering onzer Ko
ningin, bevat het jongste nummer van dit blad
twee ingezonden stukken, een vau ds. J. A. Helper
Sesbrugger te Haarlem en een ander van dr. Oort
to 's-Gravenhage.
Aan het laatste ontleent de Telegraaf het volgende:
«Wat de Avondmaalsviering betrttr, zjj was vol
strekt niet hoff'ühig, en allerminst naar buitenlandsch
model ingericht. Om wanorde te vootkomen, hadden
de kerkvoogden dit was geen zaak van den kerke
raad bepaald, dat allen, die vaste plaatsen hadden,
dit recht behielden, maar overigens niemand werd
toegelaten dan op een toegangsbewijs.
Dit evenwel werd twee dagen te voren kosteloos
uitgereikt aan de eersten de besten, die zich aan
meldden waarvan het gevolg was dat het publiek
▼oor het grootste gedeelte lieden van de «smalle
gemeente" was. Dat de eerste tafel bestemd werd
voor het hof, geschiedde naar het overoud gebruik
in Den Haag.
Of wellicht de ópper-ceremoniemeester ten paleize
de orde der aanzittenden bepaald had, gaat buiten
den kerkeraad om. Daar het hof de tafel niet vulde,
werd die verder bezet door de manB-lidmaten, het
eerst, geljjk altyd geschiedt, door leden van kerke
raad en kerkvoogdy. Dat er nog eenige plaatsen
ledig bleveü, was toeval of, wilt ge, gevolg van to
groote bescheidenheid ook de armste man had mede
kiu:n n aanzitten.
