1896 N°. 126. Zaterdag 24 October. 83slc jaargang.
Bji dit no. behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woemdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommen 5 centmet bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bp de heeren Nijgh Yan Ditmak te Botterdam am verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaar dor*.
De prijs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct
B|j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijkt- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvrage» om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Insendfni van advertentlën vóór 9 «ren 09 den d»i der uitgave.
GOES, 23 October 1896.
Gisteravond had in het kerkgebouw der Ned.
Herv. gemeente alhier de aangekondigde uitvoe
ring door het >Zangkoor" en orgelbe
speling door den directeur, dhr. J. Kooiman,
plaats.
Zooals men weet, werden de uitvoeringen door
die vereeniging tot heden toe steeds ten voordeele
der armen gegeven, doch was de opbrengst van de
uitvoering op gisteravond, legen een eenigszins ver
hoogde entróe, voor de kas der vereeniging bestemd.
Te oordeelen naar de vrjj talryke opkomst, gelooren
wjj dat het bestuur redenen tot tevredenheid mag
hebben, terwijl bet er tevens het bewijs nifc kan
putten, dat het Zangkoor" onder de Goesche ver-
eenigingen, die de kunst beoefenen, eene gewaar
deerde plaats bekleedt.
Als gewoonlpk was het programma met zorg
samengesteld, terwijl de uitvoering over het alge
meen vrjj onberispelijk nuag gedoemd worden. Jam
mer dat het »Koor" niet wat sterker in ledenaantal
is, want al liet de zuiverheid van toon weinig te
wenschen over, de koren zijn voor een gebouw als
de groote kerk te zwak. Ofschoon de zanguitvoering
over het geheel een goeden indruk maakte en van
nauwgezette oefening onder degelijke leiding getuigde,
zoo bevielen ons toch het best en verdienen o. i.
afzonderlijke vermelding no. 6 Psalm 103 (met bas-
boIo), van Mobacb, en no. 9: Hallelujah, van Hündel.
Vooral in Pe. 103 ontwikkelde het geheele zangkoor
zjjn meeste kracht en werden zoowel de koren
vooral tet slotkoor als de solo's goed gezongen.
Dit geldt vooral van de sopraan, die voor een dilet
tante aan een flink stemgeluid een vrg goede voor
dracht weet te paren. Niettemin kweet ook de bas
zich niet onverdienstelijk van zjjne taak. Al is zjjn
orgaan, vooral met het oog op het groote kerk
gebouw, zeker niet sterk genoeg, een weinig meer
kracht kon hg wellicht een andermaal wel ontwik
kolen. Nu leek het ons wel wat al te bescheiden.
Deze opmerking veroorloven wij ons het geheele
koor te maken, wat betreft het schoone no. 7,
Herders Zondagslied, van Kreutzer, waarvan wel het
middelste gedeelte uit den aard der zaak zacht moet
worden gezongen, wat dan ook vrg goed tot zjjn
recht kwam, maar waarvan het begin en het slot:
»Dit is des Heeren dag!" o. i. flinker moesten uit
komen.
Over het orgelspel van den heer Kooiman wagen
wjj, als leeken vooral op dit gebied, bet niet ons een
critisch oordeel aan te matigen. Meermalen werd in
ons blad zjjn naam genoemd als die van een be
kwaam organist, en als zoodanig deed bij zich ook
gisteren kennen. Een viertal nummersHochzeits-
marBch van Mendelsohn, Adagio van Beethoven,
Improvisatie van en Finale uit de 3e Orgel-
sonate, werden tusschen de verschillende zangnum
mers door den heer K. ten gehoore gebracht op
eene wijze, die getuigde èn van de schoonheid van
het pas gerestaureerde orgel èn van de technische
bedrevenheid van den bespeler.
Over het geheel verdienen directeur en leden van
het zangkoor naar ons gevoelen een woord van dank
voor het kunstgenot, dat zjj den opgekomenen gister
avond hebben verschaft, en ware het op eene andere
plaats geschonken, zeker zou een welverdiend ap-
plaudisaement niet achterwege gebleven zjjn.
Naar we meenen opgemerkt te hebben, waren er
onder de aanwezigen, die, zooals dit bjj de vroegere
uitvoeringen door het zangkoor gebruikeljjk was, na
afloop een dankbetuiging hadden verwacht van de
zjjde van een der heeren predikanten. O. i. was
daartoe ditmaal minder aanleiding, al zullen zjj, zoo
zjj er waren, zeker wel evenzeer als het overige
publiek zich dankbaar geBtemd hebben gevoeld. Het
was, zooals reeds werd opgemerkt, immers ditmaal
geen uitvoering voor de armen der gemeente, maar
ten bate van de vereeniging zelve. H6t komt ons
voor, dat dit de reden kan geweest zjjn, waarom die
dank na achterwege bleef.
Omtrent het gerestaureerde kerk
gebouw te Itapelle schrjjft men ons het vol
gende
Z )oals algemeen bekend is, heeft men een paar
jaar geleden de Herv. kerk alhier inwendig geheel
verbouwd. Wat te voorzien was is gebeurd, de
verbouwing viel niet mede.
Ten gevolge hiervan is men nu dezen zomer weder
aan het verbouwen gegaan, en is na eenige maan
den druk werkens, het verbouwen afgeloopende
oude inrichting der kerk is algemeen bekend. Bg
de eerste verbouwing heeft men alleen het schip
der kerk ingenomen en de preekstoel aan het eind
geplaatst en tusschen de pilaren een hooge schut
ting aangebracht, waardoor v' n donkeren
dag niet goed meer zien kon, ook de acoustiek
kwam niet tot haar recht, redeD waarom men tot
eeu tweede verbouwing is overgegaan. Daartoe hoeft
men de hulp van den architect dhr. J. Verheul Dz.
van Rotterdam ingeroepen. Nadat de eerste ver
bouwing geheel was weggebroken, is men aan het
restaureeren gegaan.
Het oude gewelfde plafond, dat tevens vernieu
wing vereiechte, is geheel weggebroken en door een
nieuw vervangeD, met scbablonen werk, biezen en
afzettingen.
De 12 apostelen-beelden met baldakijns zjjn ge
heel van de kalk ontdaan en iu hunnen oorspron-
kelijken staat met afzettingen en polychromie te
ruggebracht.
Evenzoo de 4 beelden in de boeken van het schip
der kerk voorstellendelo. een Paus, gedekt met
de driedubbele kroon, denkelijk Martinus V, die
van 1417 tot 1431 Paus was; 2o. een Aartsbis
schop 3o. een Kardinaal4o. een Abt. Deze 4
beelden van de kalk ontdaaü, zjjn weder in hunDen
oorspronkelgken staat gebracht. Op verschillende
plaatsen bevinden zich uitspringende vormen, kraag-
steenen genoemddeze hebben den vorm van een men-
schelgk hoofd en zjjn ook in hunnen vorigeo staat
teruggebracht. De pilaren, die uit zandsteen bestaar,
zijn ook van de kalk bevrjjd, het ontbrekende netjes
bijgewerkt, zoodat ze nu met het geheel een prach
tig effect maken.
Aan de noordzjjde der kerk is eene kapel met
grafkelder, men meent familie-grafkelder, met fraai
bewerkte eikenhouten denren; van de verf ontdaan
en in de was geboend, komt de natuurlijke eiken-
houtkleur zeer fraai nit.
Evenzoo is aan de zoogenaamde schepenbank haar
natunrijjke staat hergeven, daarin komen inleggingen
met donker pallissanderhout, waaronder het jaartal
1641, voorvoor de verlichting zijn de oude kope
ren kandelaars daar weer gesteld.
De twee wettafels, het jaartal 1755 dragende, zjjn
opnieuw geschilderd met tusschenbeide roode let
ters, terwjjl een nieuwe omljjsting het geheel fraai
maakt. Ook het eikenhouten doophek, dat nu den
geheclen tuin omgeeft, is van de verf ontdaan, netjes
bijgewerkt en in de waB geboend.
De preekstoel heeft dezelfde bewerking ondergaan.
Rondom het klankbord was geschilderd met vuil
witte kleur Ezech. 3 17. Menschenkindik heb u
tot een Wachterenz. Bjj het wegnemen der verflaag
bleek, dat genoemde tckstwoordan met donker pal
lissanderhont werden ingelegd, terwjjl nu de vloer
van den tuin belegd is met linoleum.
Door den president-kerkvoogd is een fraaie stan
daard voor het doopvont cadeau gedaan.
Onder het orgel is een houten wand aangebracht,
met in het midden een deur, toegang gevende tot
de zitplaatsen. De orgeltrap is verplaatst en aange
bracht in de kapel, denkelgk sacristy, waarvoor men
door in een 3 meter dikken muur een gang heeft
moeten houwenterweerszjjden van de kerk staan
de vroeger in den vloer liggende grafzerken opgezet
ook in de zooeven genoemde sacristy staan nog eenige
grafzerken. De houten wand, vroeger de openiüg
onder den toren afsluitende, is weggenomen en nu
door een steenen muur vervangen.
Een oude Gotische koorbank, zoogenaamde oude-
mannen-bank, denkelgk uit den tjjd van de stichting
der kerk, 1427, wordt gerestaureerd en komt dan
onder het orgel tegen den toren te staan.
Ook het portaal der kerk, van eikenhout, heeft
zjjn oude aanzien herkregenboven de twee deuren,
die van luchtdrukveeren zjjn voorzien, bevinden zich
bjjbelteksten, en zjjn nog tochtdeuren aangebracht.
Voor de verlichting zjjn de 3 koperen lichtkro
nen weder in gebruik genomen, zjj hangen aan de
3 bintbalken midden in de kerkin de bogen tus
schen de pilaren, terweerszgden vier, hangen 8 lam
pen, zoodat de verlichting overal goed zal zijn. De
preekstoel staat nu tegen den middelsten pilaar van
de zuidzijde en de zitplaatsen zjjn terweerszgden en
er voor aangebracht, zoodat de hoorders als in
een halfrond om den spreker geschaard zitten. De
ruim driehonderd zitplaatsen zjjn zeer doelmatig en
smaakvol ingericht.
Op het einde der werkzaamheden werd bij onge
luk een stuk kalk van den muur afgestooten en
kwam eene muurschildering te voorschgn, zgnde de
tekstwoorden Jes. 45 22, in witte letters op blauwen
grond, omgeven door eene omljjsting met brnine
figuren op gelen grond, en is omtrent 3 Vs M2. groot.
Aangezien alles maar in grove trekken kon wor
den vermeld, is een persoonljjke bezichtiging van
deze verbouwing aan te bevelen. Architect dhr. J.
Verheul Dz. en aannemer dhr. D. van Maris komen
alle lof in ruime mate toe. Een wensch kunnen wjj
echter niet achterhouden, en wel dezendat iedere
spreker, die voor de gemeente optreedt, gedachtig
zjj wat boven zjjn hoofd rondom het klankbord ge
schreven staat, nl. Ezech. 317Menschenkind,
Ik heb u tot eenen wachter gesteld over het huis Israels
zoo zult gij het woord uit mijnen mond hoorenen hen
van mijnentwege waarschuwen.
De gemeenteraad van Middelburg heeft Woens
dag besloten de nachtwakers te vervangen door
nachtpolitie. Daartoe zullen 12 nieuwe agen
ten worden aangesteld.
Over een voorstel van den heer Van Dunr.ó,
strekkende tot verhooging van de jaarwedden der
wethouders, staakten de stemmen, zoodat het tot een
volgende vergadering verdaagd werd.
De begrooting werd vastgesteld op f534,802 in
ontvangst en uitgaaf.
In den Damespolder nabjj het ctation Woens-
drecht (N.-Br.) zal een groote suikerfabriek
worden gebouwd. Door de eigenaren is vergunning
gevraagd om, door een spoorlijn, de fabriek met
genoemd station te verbinden.
De vermogensbelasting heeft het af
geloopen dienstj. f6.994.686 opgebracht of f 128 000
meer dan in 1894/95.
Ongeveer 1300 Nederlanders bezitten meer dan een
half millioen en ongeveer 1000 meer dan een millioen.
De meeste aangeslageuen bezitten van 15 tot
f30.000.
Met het einde van dit jaar verlaat miss Sax
ton Winter, de gouvernante van H. M. Ko
ningin Wilhelmina, het hof,| en keert naar Engeland
terug. U. D
Bjj de bevestiging van H. M. de Koningin, a, s.
Zaterdag ten paleize te 's-Gravenhage, zjjn genoo-
digd de dames du palais en de groot-officieren, de
dames en heeren der dienstdoende hofhouding, de
raad van voogdjj, de leeraren tot op dit oogenbiik
belast met het onderwijs aan H. M., de oudste
ambtenaren in den dienst van H. M., en eenige
leden van het dienstpersoneel, in de eerste plaats
degenen welke speciaal bjj H M. dienst verrichten,
benevens vrouw Van der Sande, de vroegere min
van H. M.
Verder zuilen tegenwoordig zjjn twee ouderlingen
en de oudste predikant te 's-Gravenhage.
Te Groningen zijn gedurende het 106-jarig
bestaan van het Instituut voor doofstom
men ontslagen 1597 kweekelingen, waarvan als be
kwaam om in de maatschappij te verkeeren 1261
om bjjzondere redenen 85wegens bekrompen ver
standelijke vermogens 65 wegens zinneloosheid 20
wegens ziekelijkheid 28; terwjjl zijn overleden 138.
Van deze kweekelingen kwamen uit Zeeland 40.
Bij de verkiezing van een lid van den Raad
der gemeente Hasselt, gehouden 6 October 11zou
volgens gerucht omkooping van stemmen
hebben plaats gehad. De marechaussees hebben eenige
dagen later een onderzoek ingesteld en werkeljjk
aan den dag gebracht, dat een kiezer zjjn stem had
verkocht voor twee gulden. De zaak is gesteld in
handen der justitie te Zwolleomkooper en omge
kochte m08ten voor den rechter-commissaris ver
schijnen. De verkozene, de heer H. J. van der Vecht
(lib.), heeft inmiddels zjjn benoeming aangenomen.
Tengevolge der beslissing, genomen in zake de
aanklacht tegen jhr. mr. A. F. De Savor-
nin Lohman als hoogleeraar aan de Vrjje Uni
versiteit te Amsterdam, hebben de heeren W. Hovy Jr.,
te Amsterdam, en mr. A. W. Van Beeck Calkoen,
te Utrecht, hun ontslag genomen, de eerste als
directeur-voorzitter, de laatste als secretaris van 't
curatorium van bedoelde stichting. OD.)
Bljjkens het afdeelingsverslag der
Tweede Kamer over de algemeene beschouwingen
der Staatsbegrooting hebben verscheidene
leden onder de bestaande omstandigheden een po
litiek debat misplaatst geacht. De werkzaamheid
der regeering moet zich thans bepalen tot een spoe
dige herziening van de gemetnte-fiaanciön en verder
tot bepaald urgente, niet-politieke zaken, waaronder
niet vallen de voorstellen tot reorganisatie der ma
rine en betrekkelijk de stelling van Amsterdam.
Naar sommiger oordeel moet zelfs het w. o. be-
trekkeljjk de Kamers van arbeid thans big ven rusten.
De door den minister Van Houten in de Eerste
Kamer aangeheven strgdieus tegen clericalisme en
protectionisme vond strenge at keuring. Men noemde
haar onpolitiek, zonderling en ongepast. Intusschen
zou zjj de tegenstanders prikkelen tot eendrachtige
samenwerking.
De financiöele toestand werd vrg algemeen gun
stig geacht, maar voorzichtigheid werd aanbevolen.
Verscnillende maatregelen tot verbetering van den
landbouw werden aanbevolen.
Over de officiëale vertegenwoordiging van Neder
land ter wereldtentoonstelling van Parjjs in 1900,
werd verschillend geoordeeld.
Sommigen verlangden eene 6peciale regeling van
hwt hu^dgksrccht der Koningin.
Ue heer Van Vliet, benoemd tot gouver
neur van Atjeb, is, volgens het N. v d. D.t ook
bevorderd tot kolonel.
De correspondent van de N. K. Ct. te Batavia
seinde onder dagteekening van gisteren uit Atjeh
»Gi8teren zijn twee bataljons over Djerir naar
Pieng en Moeloe uitgerukt ten gevolge van een kri
tieken toestand."
Djerir ligt zuidoostelijk van IndrapoeriPieng
ligt op de grens der XXVI Moekims, noordeljjk van
Djerir, en Moeloe is aan den voet van het heuvel-
terrein ten Oosten van de Atjeh-vallei gelegen. De
kritieke toestand, waarvan sprake is, kan öf slaan
op het kampement onzer troepen te Tjot Mantjang,
noordwestelijk van Moeloe, óf op concentratie van
vjjanden in laatstgenoemd terrein, waar zjj in 1883
zich ook verzamelden.
Het tweede deel van het telegram van dien cor
respondent bevat het volgende omtrent Lombok
vHet observatiekorps van Boeleleng (op Bali) zal
naar Mataram overgebracht worden. Het fort te
Mataram zal versterkt worden en een nieuw fort
voor 100 man zal gebouwd worden benoorden La-
boean Hadji op de Ooslkust.
Zooals we reeds meldden is de sultan van
P a 8 i r een klein staatje op de Oostkust van
Borneo, ten 2uiden van Koetei afgezet en,
zeker in afwachting van verbanning buiten Borneo,
naar Bandjermasin vervoerd.
Het was te verwachten dat het hiertoe komen zon.
Sinds langen tjjd liet het bestuur in Pasir veel te
wenschen over slechte en brutale sujetten, zegt het
laatste Koloniaal Verslag, hadden er vrij spel, bleven,
ofschoon verdacht van moord en diefstal, bniten ver
volging, werden zelfs in de omgeving van den sultan
geduld Tjjdens het bezoek van den controleur,
in November 1895, verwjjderde de sultan zich hei
melijk van de hoofdplaats, in stede van orde te stellen
op de uitlevering van personen, die de controleur
kwam opeischen. Door den resident ter verantwoor
ding geroepen, antwoordde hij Blechts met uitvluch
ten. De rijksbestierder verzocht in December 1895
zjjn ontslag, op grond van des sultans onverschil
ligheid voor land en volk en zjjne houding tegenover
het gouvernement, doch werd door den resident
overgehaald nog voorloopig te blgven.
Inderdaad was het dus wel noodig, dat de Indische
regeering doortastte.
Kerknieuws.
Ned. Herv. kerk.
Beroepen te Aardenburg da. J. A. Schultz te
Geertruiden berg.
Doopsgezinde kerk
Godsdienstoefening op Zondag 25 October, des
voormiddags te 10 uren, door ds. A. G. van Gilae
van Zwolle.
Onderwijs.
Geslaagd te Dordrecht voor het examen in de
vrjje en orde-oefeningen D. van Maris, leerling aan
de R. N. Lessen te Goes.
De heer Den Hartog heeft thans van den mi
nister van binnenlandsche zaken de mededeeling ont
vangen, dat er voor tusschenkomst der regeering in
zjjne zaak geen termen bestaan.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg
Zitting 23 October 1896.
Heden zijn veroordeeldJ. H., 14 j. en M. M.,
13 j., beiden arbeiders te Coljjnsplaat, wegens stroo-
perij tot 7 dagen gevangenisstraf.
De krijgsraad te Haarlem heeft gisteren vonnis
gewezen in de zaak van de luitenants der artillerie
John en Mariuus Steffenson en den luitenant der
cavalerie Blokhuisde eerste beschuldigd van mis
handeling van de Amsterdamsche politiedienaren
V. d. Schrieck en Yeenman, de beide laatsten van
V. d. Schrieck alleen. De eerste beklaagde werd ver
oordeeld tot 18 dagen, de beide laatste tot 14 dagen.
De advocaat-fiscaal heeft reeds appel van dit vonnis
aangeteekend.
Gisteren werd voor de rechtbank te Arnhem
behandeld de zaak tegen J. L. L., beklaagd van
verduistering. Als agent der firma Kakebeeke te
Middelburg zou hg een aantal balen tarwebloem,
welke aan gen. firma in eigendom toebehoorde, voor
f750, voor eigen rekeniDg buiten weten der firma
hebben verkocht en het daarvan afkomstige geld
niet aan de firma hebben verantwoord, veel minder
afgedragen. Als getuige in deze zaak trad o. a. op
de heer M. Salberg, lid van genoemde firma.
De ambtenaar van het O. M. eischte tegen den
beklaagde eene gevangenisstraf van 6 maanden.
De verdediger concludeerde tot vrjj^praak.
