BIJVOEGSEL
GOESCHE COULANT.
ZATERDAG
17 OCTOBER 1896.
No. 125.
UIT DE OUDE DOOS.
De Passer.
Zooals bekend is, hadden de menschen er vroeger
wonder veel plezier in om hun huis van een uit-
haDgteeken te voorzien, waarbij ze dan soms nog
een onderschrift voegden. Tegenwoordig, nu er veel
minder aardigheid in de wereld is, doet men het
prozaïscher met een doodgewoon uithangbord, waarop
in duideljjk© bewoordingen te lezen staat, wat daar
binnen te doen is. Bedoelde uithangteekens waren
niet zelden van dien aard, dat men er toch nog
«lecht het bedrgf van den eigenaar uit kon afleiden.
Ze gaven dus ruimte aan de scherpzinnigheid en de
verbeeldingskracht. Het bleek ook in deze opstellea
reeds, dat ze dikwjjls door hun onzekerheid tot raden
uitlokten. Stonden er onderschriften bij, dan kon
men daaruit vaak nog niet veel bijzonders opmaken,
waarvan ons ook al voorbeelden onder de oogen
kwamen. Indien dus geen geschriften bewaard bleven,
waarin men iets omtrent die uithangteekens had
opgeschreven, dan ging het soms uiterst moeiljjk,
de ware beteekenis ervan te doorgronden.
Zoo is het dan nu ook met den Passer. Waar-
schjjnljjk weten vele Goesenaars niet eens, in welk
huil dit instrument eenmaal voorkwam. Voor dezen
diene de mededeeling, dat het is te vinden in de
Lange Kerkstraat, en wel het tweede huis van de
Wittepaardenstraat naar de zijde der Klokstraat.
Bjj het kiezen van een uithangteeken volgde men
gewoonljjk den regel, om iets te nemen, dat het
be6t bjj den bewoner of zijn bedrgf paste. Wel werd
hiervan door grappenmakers soms afgeweken; maar
een passer heeft naar mijn bescheiden meening weinig
humoristisch aan of in zich, zoodat we, geloof ik,
veilig kunnen aannemen, dat hjj moest dienen om
büii^heid ot beroep van den heer des huizes aan
te duiden.
Daar mg nu omtrent den Goeschen Passer geen
enkele schriftelijke inlichting uit vroegere dagen
onder de oogen is gekomen, moest ik wel onder
zoeken, ot dit werktuig ook elders als uithangteeken
werd gebruikt en, zoo mogeljjk, bij welke menschen.
Men heeft geen diep inzicht noodig om te begrijpen,
dat timmerlieden en metselaars er gaarne iu hun
govel gebruik van maakten. Dezen tooh hebben een
passer dikwjjls genoeg bij hun bezigheden noodig.
Gaat men nu vragen, waarom een timmerman geen
hamer en een metselaar geen troffel koos voor het
zelfde doel, waardoor beider bedrgf zeker vrij wat
duidelijker zou zijn aangewezen, dan antwoord ik
dat hing geheel af van den aard en het karakter
der personen, die over h?t uithangteeken te beschik
ken hadden.
't Is waar, een hamer wordt door een timmerman
en een troffel door een metselaar meer gebiuikt dan
een passer; en bovendien zjjn er weinig andere be-
drjjven, waarin de eerstgenoemde gereedschappen
ook gebezigd worden, zoodat deze stellig duidelijker
waren geweest. Maar een passer wordt gebruikt voor
nauwkeuriger, fijner, laat mij mogen zeggen edeler
werkingen. Wie dus met zjjn beroep hoogelijk vras
ingenomen en niet. al te grof van natuur, plaatste
in zjjn gevel bet beste, het hoogste, hei; edelste
werktuig, in oris geval eeD passer VVie minder dich
terlijk van gemoed nou, kuiuarm, die nam dan
een ham°r ot een troff <1.
Toen ik een poos gelecLn over hut buis
»de drie Papag*aien" sprak, d«Md ik med", dat dit
een herberg was geweest, wi-r waard den genoemden
naam aan zijn etablissement had ygiwu om de
papegaaiscbutters dor stad, zijn bome klanten, te
believen. Dat was en is een algemeen vooi komende
eigenaardigheid van herbergierswie het meest bij
hen eea pint komt legger, dien trachtm zfj het ook
't meest naar den zin te maken. Nu was het in
vroegeren tjjd de gewoonte, dat lieden van eenzelfde
beroep of leden van eenzelfde vereeniging een vaste
herberg hadden, waar zjj van de vermoeienissen des
levens kwamen uitblazen, gelijk >de drie Pape
gaaien", de schuttersherberg, kou bewijzen.
Het is voor niemand een geheim, dat ook am
bachtslieden wel eens »een graantje pikken"; en
omdat dit ook vroeger zoo geweest is, bestonden er
dan ook herbergen, die timmerlieden en metselaars
tot hun stamgasten rekenden. Was het dan wonder,
dat de waard aldaar een uithangteeken koos, waar
van hg wist, dat het zijn trouwe bezoekers aange
naam zon zijn Was het wonder, dat er ook her
bergiers waren, die speculeerden op de goede gezind
heid van de straksbedoelde dichterlgke naturen onder
de ambachtslui en daarom »den passer" uithingen?
Er was er ergens een, die op zijn bord een passer,
een bijl, een zaag, een boor, een schaaf en een bier
kan had staan en daaronder het veelzeggende ge
dicht
De Passer is een Graaf,
De Bijl is een slaaf,
De Zaag heeft een zin,
Het Boren heeft veel moeite in,
De Schaaf maakt ruig tot glad,
En het Bier maakt droge kelea nat.
Van alle gereedschappen werd de Passer dus het
hoogst gewaardeerd.
Dit fijne, edele werktuig werd ook gebruikt door
kaarttecken3ars en illustrators van boeken, reden,
waarom dezen het ook menigmaal in hun huis als
gevelsteen deden aanbrengen. Ooi echter te laten zien,
dat hier niet het grove werk vau timmerlieden en met
selaars werd verricht, lieten dize hoeren hun passer
meestal vergulden of zij plaatsten er een kroon bo
ven, en dan heette hun huis natuur!jjk »de Ver
gulde Passer" of >de Gekroonde Passer."
Van illustrators van boeken sloeg de gewoonte
om een passer als uithangteeken te hebben over op
boekverkoopers en boekdrukkers, menschen, die toch
anders, voor zoover ik weet, weinig met zoo'n in
strument hebben uit te staan.
Nog vond ik vermeld, dat eenmaal een Gekroonde
Passer uithing aan het huis van een matigheids
genootschap te Amsterdam. Zooals men met een
passer een bepaalde en niet te groote lengte uit
meet, zoo strgdt zulk een genootschap voor een
bepaald en matig gebruik van 's werelds goede gaven.
Aan den goodgunstigen lezer worde nn overge
laten te gaan peinzen over het vraagstuk, in welk
der genoemde lijsten het huis in de Goesche Kerk
straat het best kan hebben g. past Was het de
woning van een timmerman of van een metselaar
Was het een »heilig huisje"? Woonde er een teeke-
naar Een boekverkooper Een boekdrukker Een
matigheidsman Ik weet het niet.
BAVO.
Gemengde Berichten.
Hedenmorgen had, bij het vertrek van don
trein, die te 5.15 uit Vlissingen vertrekken zou,
aldaar een déraillement van de locomotief plaats, waar
door een vertraging van ongeveer anderhalf uur
ontstond voor den volgenden personentrein. De
reizigers voor Duitschland werden vervoerd met den
treiD, die te 9.10 uit Vlissingen vertrekt.
Naar wij vernemen hadden geen persoonlijke on
gelukken plaats, doch werd alleen eenige materiëale
schade aangericht.
Een vreemde eend in de bijt. Een paar dagen
geleden werden twee personen, die van Heinkenszand
naar den Sloepolder gingen, anderhalf uur ver ge
volgd door een zwart schaap, dat aan den weg liep,
tot het, bij een kudde schapen gekomen, zich bij
zijne witte sfcamgenooten voegde. Dezen schenen den
zwarten makker echter niet te dulden althans er
ontstond eene paniek en het zwarte schaap werd
zoodanig in het nauw gebracht dat het slechts met
moeite uit zjjn benarde positie verlost kon worden.
De Amsierdamsche Echo schrijft
Er is een plekje in de stad, waar eiken vooravond I
zich jongens bevinden om ratten te vangen of te
dooden. Het is namelijk aan den ingang van de
kolk ouder den Dam, begin Rokin, ongeveer op de
plaats waar eens een wakkere weesjongen een plan 1
verijdelde, om de Beurs door buskruit in de lucht j
te doen vliegen.
Daar voor die kolk ligt een reusachtige afsluit
boom en nu komen he- le benden langstaarten uit
hot riool op dien balk azen naar wat daar af en
aandrijft.
Ook Woensdagnacht gebeurde dit.
Over de leuning gebogen, stonden eenige nacht
vogels, bekende straatindividuen, te kijken naar twee
of drie collega's, die van twee puinscnuiten steenen
hadden gehaald en daarmede de waterratten be-
stookten.
Dit lokte, ondanks h9t late uur, veel bekijks.
Older rlie kijkers bevonden zich ook eenige studenten
en sportlui. Zij bewserden dat de rattenjagers niet
veel zuiden vang«n.
i>Wij vangon altijd wat", was het antwoord en
dit bïeek waar te zijn ook.
Toen d^ heeren kort daarna in »Polen" zaten,
bemerkte een hunner, de heer v. d. H. uit Utrecht,
dat door e-m van de jagers zijn gouden horloge met
dito ketting was gevangen.
De politie werd niet in het geval gemengd. De
jagers hadden dus een goede jacht getiad.
Dinsdag trouwde te Waalwjjk een weduwnaar
met een weduwe, terwijl op denzelfden dag een
zijner zoons met de dochter dier weduwe in het
huwelijksbootje stapte.
In de hoogere kringen te Petersburg wordt
veel gesproken over het kostbare geschenk van den
Keizer van Rusland aan den Fraasehea Minister
Hanotauxzijn portret met een minzame opdracht.
Zulk een geschenk beschouwt men ah de aller
hoogste onderscheiding, die uiterst zeilen aan een
Minister wordt toegekend. Oader de tegenwoordige
Ministers en ambassadeurs bezit alhen graaf Delia-
nof het portret vau Keizer Nikolaas met eigenhan
dige opdracht, en dat. geschenk is hem eerst toe
gezonden bjj gelegenheid van zijn vijftigjarig dienst-
jubileum.
De Russische regeering laat te Samara, aan
den Wolga, een groote gevangenis bouwen, welke
de verzamelplaats der bannelingen zal worden. Naar
deze gevangenis zal dan tevens het centrale statis
tisch bureau verplaatst worden, waarin bijzonder
heden van eiken banneling worden opgenomen. De
gevangenis wordt een groot gebouw van drie ver
diepingen, terwijl er tevens een inrichting voor het
leveren van eloctrisch licht aan verbonden wordt.
De Standard verneemt, dat Khalifa den sul
tans van Wadai, Baghirmis, Bornu, Sokata, Gando
enz. verzocht hem te steunen in den oorlog tegen
de Christenen, als zij daartoe niet in staat mochten
zjjn, de troepen van Engeland en den Congostaat
zooveel mogelg'k te keeren. Want, zegt de Khaiifa,
na zijn nederlaag zouden de Christenen al de andere
Mohammedaansche Staten in Afrika veroveren, zoo-
als zij reeds Algiers, Tunis en Egypte hebben ver
overd.
Als de genoemde sultans hem niet kunnen helpen
verzoekt hg hun, de plaatsen aan te vallen, waar
de Europeanen zich hebben gevestigd aan de Niger
en de Benué.
Kapitein Lothaire zal, zooals in ons vorig
no. met een enkel woord werd gemeld, weldra in
een proces gewikkeld wordeu van een geheel ande-
rpyi aard dan dat, hetwelk hem zooveel genegenheid
in België deed verwerven.
Ziehier eenige bijzondorhod^n over dit p.oees,
door een Gentsch blad medegedeeld
Men weet dat de kapitein op b«t punt stond,
voor de hoogere rechtbank van den Co"go-Staat, te
verschijnen, toen de tijding zijner verloving werd
openbaar gemaakt. Men vond dit schoon van het
meisjp, dat niet aarzelde, haar lot te verbinden aan
een officier, die voor zijne rechters moest verschij
nen. Van zijn kant scheen het een openbaar bewijs
van zjjn vertrouwen in eene vrijspraak.
Het schijnt, dat na de vrijspraak van kapitein
Lothaire, deze zich gedurende een paar weken te
Keyst bevond, met mevr. Van Flecke en zijue ver
loofde, toen hij haar zekeren avond verliet om te
Oostende een feest te gaan bijwonen, dat zijne
vrienden hem aanboden.
Hij moest des anderendaags naar Heyst terug-
keeren, maar men zag hem niet meer. Mej. Van
Hecke maakte hare moeder bekend met hare onge
rustheid en deze telegrafeerde herhaaldelijk naar
Oostende, doch er kwam geen antwoord.
Eenige dagen later, op 20 Augustus, schreef ka
pitein Lothaire aan mevr. Van Hecke, om haar te
verzoeken het huweljjk, dat op 8 September be
paald was, voor eenige maanden uit te stellen. Hij
wendde voor, ongesteld te zijn, wees op den jeug
digen leeftijd zijner verloofde enz. Intussehen had
ruej. Van Hecke vernome?i, dat Lothaire te Oostende
een vroolrjk leventje had geleid en er was daardoor
eeno verkoeling tusschen het paar ontstaan.
Den 25 Augustus vernam de familie Van Hecke
de bepaalde breuk, wegens redenen, zooals de dag
bladen zeiden, waarmoe het publiek niets te maken
heeft.
Mevrouw Van Hecke acht zich door do handeling
van deu kapitein in haar eer geschaad en heeft
thans Lothaire voor den rechter ter verantwoording
geroepen.
Een geval van doodslag, waarin een Duitsch
officier de moordenaar is, wordt uit Karlsruhe ge
meld. Een blad uit die streek geeft daarvan de vol
gende lezing
Zondagavond kwam de heer Siebmann met twee
dames in 6en bierlokaal en stiet bij ongeluk tegen
den stoel van luitenant von Brüsewitz, zonder zijn
excuses te maken. De luitenant verlangde, dat Sieb
mann hem excuus zou vragen, maar deze antwoord
de »Laat mg met rust". In groote opgewondenheid
vloog de officier op en ging met getrokken sabel op
Siebmant: af, maar de kastelein en de kellner hielden
hem t^gea. Da officier riep »Ik ben doodelgk ge
kwetst in mijne eer en moet mij wreken, anders
moet ik den dienst verlaten", en verliet het café
door een achterdeur. Dadelijk daarop kwam hij van
de voorzijde den tuin binnen, waar Siebmaua had
plaats geaoinsn. Deze vluchtte, toen hij hem zag
naderen, achter in den tuin, voortdurend roepende
dit d^ luitenant hot hem toch niet kwalijk moest
nemen, maar di officier stak hem, zonder een woord
te zeggen, da sabel door het lijf'. Da ongelukkige
werd in em kamer gebracht., waar hij spoedig den
geest gaf. Dö officier is tot dusver nog niet gear
resteerd.
Jammer genoeg, zouden wij zeggen, tenzjj, wat
wel het geval schijnt te zijn, de man krankzinnig is.
Meer dan 200 leerlingen van het bisschoppelijk
gymnasium te Straatsburg zijn op eens ziek gewor
den. De verschijnselen zijn diavrhee en hoofdpjjn,
maar geen brakende directie ontkent beslist dat
het gevallen van cholera nostras zouden zijn. Het
gymnasium is intussehen voor acht dagen gesloten.
In het geheel moet dit jaar in de Vereenigde
Staten 60.000.000 pond sterling aan rjjwielen be
steed zjjn.
In de kolenmijn van Rieu du Coeur in het dorp
Maregnon (Henegouwen) is een groote werkstaking
uitgebroken. Gisteren weigerden namelijk 1250 werk
lui ia de mija af te dalen. Zij eischten 20 pereent
opslag, op grond van de stijging van den kolenprijs.
De pachters van de mjjn antwoordden dat zij al
10 percent opslag hebben gegeven, en dat zij niet
meer kunnen toestaan, aangezien de gevolgen van
den tijd van vreeselgke slapte, die pas achter dan
rug is, voor de kolennijverheid verderfelijk zijn.
Een Engelsch officier, de heer M. A. H. Hume,
heeft in de Fortnight bj Review een artikel over
Filips II geschreven, dat, den monarch op een voet
stuk vanbeminnelijkheid plaatsende, vooral
merkwaardig schjjnt ooi den hartstocht, waarmee
dit niet gemakkelijk karweitje is verricht.
Hoe treurig het thans met de Turksche finan
ciën gesteld is, kan wel hieruit blijken, dat de
Turksche gezanten te Londen, Parjjs eu Rome aan
de Porte hebben doen weten, dat zij genoodzaakt
zullen zijn hun post te verlaten, wanneer hun ach
terstallige bezoldiging niet voldaan wordt.
De agitatie, door het bezoek van don Czaar
veroorzaakt, is ook een smidsknecht te Brussel in
't hoofd geslagen. Hij wandelde, uitgedost met een
oude officiersjas en beremuts en een bezem, over
den Leuvenschon straatweg, zich verbeeldende, dat
hij de Ozaar was, wien een machtig leger volgde,
om Brussel f,e veroveren en te plunderen. Hg begon
al vast met de glazen stuk te slaan in een herberg.
De politie nam den waanzinnige in bewaring.
Te Liverpool zijn Zaferdagmidlag eenige per
sonen onder vreemde verschijnselen door den bliksem
getroffen. Een voetbal-team uit Prescott zou spelen
tegen de Romilly Reserve in Newshampark. De Pres-
cotters hadden zich in eene uitspanning in de buurt
van het park verkleed en begaven zich nu op weg
naar het terrein, toen zij vlak bij het parkhek door
den bliksem getroffen werden. Vijf hunner werden
tegen den grond geworpen. Een lag er dood met
den hals doorgesneden als met een mes, bloed kwam
ook uit mond, neus en ooren. Zijn kleeren waren
vaneengereten. Later vond men zijn horloge ver
smolten en het glas tot poeder vergruisd. Een tweede
was bewusteloos, hij had eene snede over voorhoofd
en neuseen derde klaagde over pjjn in armen en
schoudersde twee anderen kwamen met den schrik
vrij. Een paar jongens, die in de nabijheid wdren,
werden ook gekwetst.
Snoode ondankbaarheid. Een Fransche kellner,
Alfred Bombart geheeten, en wonende in de rue
d'Anderlecht te Brussel, ontmoette Woensdag jl. een
landgenoot, zekeren Bouillot, die te Brussel was ge
komen om werk te zoeken. Bouillot deed Bombart
een verhaal van de treurige omstandigheden, waarin
hij verkeerde en verklaarde, dat hg van honger zou
omkomen, indien hij niet spoedig bezigheid vond.
Bombart bood zjjn landgenoot edelmoedig een
onderkomen in zijn woning aan, welk aanbod door
Bouillot met blijdschap werd aangenomen. Vrijdag
morgen verliet Bombart zijn woning om zich naar
zjjn werk te begeven, nadat hjj Bouillot, die nog
in bed lag, verzocht had den sleutel der kamer in
den loop van den dag aan het café, waar hij werk
zaam was, af te geven. Bombart wachtte tevergeefs
om den sleutel en des avonds bij zijn thuiskomst
begreep hij, waarom Bouillot niet gekomen was.
De schurk had hem al zijn spaarduiten, een niet
onbelangrijke som uitmakende, benevens drie aan-
deelen der stad Brussel, ontstolen.
Te Rijssel is bij de terugkomst van troepen,
die aan de revue van Cbalons deelgenomen hadden,
een groote betooging gehouden, vooral ook gericht
tegen den socialistischen gemeenteraad, die den Ozaar
op geenerlei wijze hulde had willen brengen.
De bloemenkrans, dien de Czaar op het graf
van Oarnot heeft neergelegd, had eigenlijk een gou
den krans moeten zjjn, die besteld is, maar niet
tjjdig genoeg gereed gekomen is. Deze krans zal nu
1 November, op den sterfdag van keizer Alexander
III, in den grafkelder van het Pantheon neer ge
legd worden.
Burgerlijke Stand van Goes
van 1416 Oct. 1896.
Ondertrouwd 15, Pieter Willem den Herder,
26 j., jm. eu Maatje Maria Engelblik, 20 j., jd.
Matthjjs van der Heijden, 21 j., jm. en Martina
Willemina Janse van Noordwijk, 20 j., jd.
Getrouwd 15, Franciseus Luyks, 30 j., wedr.
van Johanna Huiberdina de Jong en Petronella El- I
derhorst, 32 j., jd. te Goes, onlangs te Maastricht.
Geboren 14, Pieternella Maria, d. v. Dirk van
dö Vi8se en Anna Macielina de Kok; Cornelia
Maria Jacoba, d. v. Maarten Kort en Katharina
Helena van Riet15, Geertruida Maria Johanna,
d. v. Adriaan Heijnsdijk en Johanna Versé
Willemien, d. v. Willem Albert de Laat de Kanter
en Francina Abellina Fransen van de Putte.
Overleden 15, Dina, 14 jd. v. Willem de
Kouter en van Pieternella van de Vreugde (overl.)
Verknopingen en Verpachtingen.
i Datum.
17 Oct.,
i 20
i 22
22 -
23
543
23
27
Plaats. Voorwerpen. Inform atiën.|]
Kloetinge, meubilair en timmermans-
en metselaarsgereedschap, Pilaar.
Goes, huizen, Pilaar.
Goes, woonhuis en erf, Noordijke.
Ovezand, boomen, beestiaal en afbraak. Hollmann.
Wemeldinge, beestiaal, Hollmann.
Dordrecht, verhuring bouwhoeven, "Waller, 's Hage.l
Van Es Vogel, Willemstad.y
Driewegen, woonhuis en inboedel, De Ronde Bresser
Driewegen, woonhuis, erf en tuin, De Ronde Bresser!
en Mulock HouwerJ
Goes, woonhuis en erf,
's Heer Arendsk., boomen,
's Heer Areudsk., boomen,
Kruiningen, inboedel,
Kapelle, wisschen,
Goes, beestiaal en veevoeder,
's Heer Abtskerke, boomen,
's Gravenpolder, boomen,
Goes, boomen,
's lieer Arendsk,, boomen,
HeiQkenszand,
Nisse,
Krabbendijke,
Kruiningen,
Wolfertsdijk,
's Gravenpolder,
boomen,
boomen,
boomen,
boomen,
boomen,
boomen,
Mulock Houwer!
De Ronde Bresser
Pilaar.
Prins.
L. E. A. Liebert!
Mulock Houwer!
Mulock Ilonwer!
Pilaar.
Mulock Houwer!
P. Overman en 1
De Ronde Bresser!
P. Overman eu T
De Ronde Bressoif
P. Overman.
Prins.
Prins.
P. Overman.
P. Overman.
Watergetijen voor ierseke.
DAGEN.
HOOGWATER.
LAAGWATEF
Voorm.
Nam.
Voorm.
Nam.
17
October
0.14
6.14
6.441
18
0.38
1.—
7.8
7.30
19
1.20
1.37
7.50
8.7
20
1.54
2.9
8.24
8.39
21
2.24
2.39
8.54
9.9
22
2.53
3.7
9.23
9.37^
28
3.23
3.37
9.58
10.7
Druk F. Kleeuwens Zoon. Goes.