zeer netten Inboedel,
de Jacht:
Jach tverpachti ng.
100,
18%,
UIT DE OUDE DOOS.
ADVERTBNTIEN.
Dinsdag 6 October 1896,
verkoopen;
6 Gekalfde- en
Kalfkoeien,
4 Kalfvaarzen,
eenige Run-
der», 30 Noord-
Holl. Graskalvers en 2
Werkpaarden.
Openbare verkooping
op Dinsdag 6 Oct. 1896,
openbaar verkoopen
De oogaandoening van Koningin Victoria is
geen bepaalde ziekte, maar ec n met het oog op haar
leeftjjd begrjjpeljjke verzwakking van 't gezichtsver
mogen en men vreest dat Pache nstecher, die uit
Wiesbaden ontboden is, er weinig aan zal kunnen
doen. Alle stukken, die der Koningin worden voor
gelegd, zjjn in buitengewoon groot schrift geschre
ven. De grootvader der Koningin, George III, was
de laatste jaren van zjjn leven blind.
Te Huntington, in West-Virginië, begroef
onlangs zekere Newman zjjne vrouw. Onmiddflljjk
na den lijkdienst in de kerk bood hjj een nichtje
den arm en trad op den predikant toe, met verzoek,
om hem op staanden voet met haar in den echt
te verbinden. De aanwezigen stonden ontzet, maar
de predikant scheen er niets in te vinden, en vol
deed terstond aan den wensch des weduwnaars.
Eenige oogenblikken later, terwjjl de rouwkoets
met mevrouw Newman I door enkele verwanten
gevolgd naar het kerkhof reed, stapte mevrouw
Newman II met haar neef in het rjjtuig, waarmeé
ze hun huwelijksreis zouden beginnen. Ter verklaring
van deze onstichtelijke handelwjjze wordt aangevoerd,
dat de heer Newman als spiritist, bevreesd was
voor nachtelijke verschoningen van zjjne betreurde
wederhelft.
Stierengevechten. Te Mendriga, waar een stie
rengevecht met novillos (leerling-torero's) plaats had,
stortte de stier zich met zulk een onstuimigheid op
de banderillero's, dat zjj naar alle kanten hals over
kop de vlucht moesten nemen. Een grijsaard, Nemeroi
Barrio genaamd, was uit angst voor den stier onder
een kar weggekropen, die onbeheerd in een hoek
van het kerkplein stond. De jong-* stier, die ia een
oogenblik het plein schoonveegde, bespeurde den man
in zjjn schuilhoek, wierp de kar om, en reet den
grijsaard met zjjn horens den buik open.
Te Villaroca, waar eveneens een gevecht met no
villos plaats had, werd een jongmensch door den
stier zoodanig toegetakeld, dat hg eenige oogen
blikken later een ljjk was.
Te Maisojon had op denzelfden dag een nog af
grijselijker ongeluk plaats. Een torero werd door
een stier een hazenstoot in een der djjen toegebracht,
waardoor de verwonde onder den voet geraakte. De
stier stortte zich op den ongelukkige en bracht hem
een nog geweldiger stoot toe, beneden de onderkaak,
zoodat de horen, het verhemelte doorborende, tot in
de hersens doordrong. Daarna rende de stier weer
voort in onstuimige vaart, het ljjk op zjjn horens
meenemende, en het zoo geweldig heen en weer
slingerend, dat weldra de verpletterde romp op den
grond viel en het bloederige hoofd op de punt van
een der horens bleef zitten. Dit afgrjjseljjk tooneel
duurde geruimeu tjjd, daar niemand den dollen stier
durfde naderen.
De bewoners van genoemde steden hebben den
slachtoffers van dit wreed volksvermaak een prach
tige begrafenis bereid.
Laatste en telegraphische berichten.
'e-Qraveiihage. Een officiëel telegram uit
Atjeh van gisteren meldt: »Uit Lokgna bende uit
vallei van Kroeng Lepong verdreven, waarbij ge
sneuveld eeD, gewond 3 militairen beneden den
rang van officier.
Uit Tjot Mantjong bende uit Blang-aroen-loengkoe
verjaagd, kampong getuchtigd, zonder verliezen on
zerzijds.
Uit Samahoni bende te Anak Glé bevochten,
waarbjj gewond vjjf militairen beneden den rang
van officier."
Beleenen en belasten.
Ieder weet wat een bank van leening is, in de
wandeling »de lommerd" genoemd, al zjjn er dan
ook niet zoo verbazend veel, die zoo'n instelling uit
eigen ervaring kennen. Wie zjjn het vooral, die er
het best mee bekend zjjn Armen, die door velerlei
ongelukken zich verplicht zien, hun sieraden van
weleer, hun meubelen, tot zelfs hun kleeren te gaan
beleenen, alleen om uit oogenblikkeljjken nood gered
te worden of om het veege leven zoo lang mogeljjk
te rekken. Verkwisters en dronkaards, die aan hun
verdiende loon niet genoeg hebben, maar bovendien
het geld, dat >de lommerd" geeft, nog er bjj zoek
maken, dikwjjls zonder later de beleende panden
weer te kunnen lossen. Menschen, die voor 't oog
der wereld gegoed willen schijnen, ((maar het niet
zjjD, en die, om dien schijn zoo lang mogeljjk te
kunnen aannemen, aan het lommerdgeld behoefte
hebben. Meerendeels ziet men die allen bij avond
en ontijd de leenbank opzoeken, omdat schaamte hen
weerhoudt, dit in 't volle licht te doen. Uit den
aard der zaak kan het altjjd slechts een betrekkeljjk
klein deel der bevolking eener plaats zjjn, dat bjj
het bestaan van een lommerd gebaat is. Waaruit
weer volgt, dat men te Baarsdorp geen leenbank
kan hebben, omdat de bankhouder er geen bestaan
zou vinden of de exploiteerende gemeente daardoor
een te groote schadepost op haar begrooting zou
krjjgen.
Als men dan nu weet, dat er reeds in het begin
der veertiende eeuw te Emelisse een grafeljjke lom-
mi rd of lombard was, die voor zestien jaar verpacht
werd, dan begrjjpt men licht, dat Emelisse van
grooter omvang en meerder bloei moet geweest zjjn
dan Baarsdorp, kortweg, dat het genoemde dorp
een groot getal inwoners moet hebben bezeten.
De Lombarden, die in Noord-Italië woonden
want het is de naam van een volksstam zjjn
het eerst op de gedachte gekomen, om menschen,
die in oogenblikkeljjken geldnood verkeerden, op de
bekende wjjze aan klinkende munt te helpen en
zichzelve aan een goede winst. Naar dien volksstam
kregen de leenbanken zelf weldra den naam ♦lom
bard" of lommerd". De oudste, die in Zeeland
voorkwamen, waren gevestigd te Zieriksee en te
Emelissehet oudst bekende pachtcontract is uit
het jaar 1327.
Als wij van pachten hooren spreken, begrjjpen
we, dat de bank geen gemeentelijke instelling was,
die door een of meer ambtenaren bestuurd werd,
zooals we er tot voor korten tjjd in onze stad een
bezeten hebbenmaar een bank, die aan een be
paald persoon of lichaam toebehoorde, doch door
een ander, den pachter, voor eigen risico en gevaar
gehouden werd. En wie was dan nu de eigenaar
van den Emelisser lombard De bovengenoemde
titel zegt het ons de graaf. De landsheeren konden
altjjd geld, veel geld gebruiken, zoowel voor hun
dageljjksche hofhouding als voor hun menigvuldige
oorlogen. Ze versmaadden dan ook geen enkel mid
del, om hun buidel goed van het aardsche sljjk te
voorzien. En zoo kan het geen verwondering baren,
dat de graaf in vaderljjke zorg leenbanken stichtte
ten profijte van zjjn geliefde onderdanen en zjjn nog
meer geliefde beurs. Natuurljjk was het die grafe
ljjke beurs, waarin de pacbtpenningen vloeiden. Of
de pachter, die tameljjk vrij was in zijn bewegingen,
zoo hjj slechts ter juister tijd aan den graaf het
hem toekomende bezorgde, niet nu en dan een winst
nam, die men zonder groote overdrijving woeker
winst zou kunnen noemen, waag ik niet te beslissen.
Het vermoeden daarvan is echter niet ongegrond,
omdat de leenbanken in lateren tjjd voor het grootste
deel gemeenteljjke instellingen zjjn geworden, staande
onder het onmiddellgk beheer der gemeente.
Van den lombard te Emelisse is bekend, dat hg
vrjj veel opbrachten daar de algemeene zienswjjze
omtrent zoo'n inrichting toen wel niet zooveel zal
hebben verschild van de tegenwoordige, zoodat ook
toen zeker slechts een beperkte kring tot zjjn instand
houding zal hebben bjjgedragen, meen ik, uit het
gezegde alweer gerust te mogen afleiden, dat Emelisse
een dorp was, grooter en welvarender dan zeer veel
andere.
Behalve de reeds aangehaalde bewjjzen heb ik
daarvoor nog een ander, waarover ik nu nog iets
ga zeggen. Een vorige maal vermeldde ik, dat de
heerljjkheid Emelisse uit de handen der eigen heeren
overging in die der heeren van Kats, die ze trouwens
later weer kwjjt raakten aan de bezitters van Kortgene.
Nu kreeg Kostjjn van Kats in 1358 van den graaf
verlof, om te Emelisse gedurende zeven jaren accjjns
en matktgeld te heffenwelker opbrengst zou
Btrekken om het dorp te bestraten. Men herin
nert zich misschien uit een mjjner vroegere opstellen
nog, dat oudtjjds zoomin in steden als in dorpen
geplaveide straten te vinden waren, maar dat men
er niets dan aarden wegen vond, wat vooral bjj
een levendig verkeer en in ongunstige jaargetijden
tot veel modderen" aanleiding gaf.
Zoo moest dan nu te Emelisse van elk verkocht
achtste deel van een mud koren of erwten één mjjt
betaald worden, van een vat bier of azjjn zes mjjten,
van een aam RjjnBchen of een pijp anderen wjjn
één groot, van een ton haring, een ton eieren of
een paard één Engelsche penning, van een koe zes
mjjten, van een varken vier mjjten, van een schaap
twee mjjten. Smeden, schoenmakers, pelzenmakers
(oftewel ridders van de naald), wevers, parementiers
(dat zijn passementwerkers of sieraadmakere) moesten
allen maandelijks een halve groot betalen.
Binnenkort hoop ik wel eeDS een overzicht te
geven van de oude Zeeuweche muntenmaar dit
kan ik nu wel vast zeggen, dat mjjten en grooten j
geen groote waarde hadden, zoodat er heel wat van
die kleine geldstukjes moesten opgebracht worden,
eer de straatkeien van Emelisse betaald waren. En
wat werd er ai niet ter markt gebracht Er was
een graanbenrs en een veemarktde baring werd
er verkocht per Iod, de wjjn per aam en per pjjp;
voorwaar geen kleinigheden voor die dagen. Er
moet dus wel veel gewoel en levendigheid op de
Emelisser straten zjjn geweest, voldoende om reeds
in 1358 den maatregel te wettigen, dat de slgkwegen
ten bate van het uitgebreide verkeer bekasseid"
werden. BAVO.
Ingezonden Stukken.
{Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
'8-Heer Arendskerke, 3 October 1896.
Mijnheer de Redacteur 1
De heer J. A. Geill van Nisse heeft in de Zeeuw
van 29 September onder het opschrift indrukken
enz. een stuk geschreven over het festival, 14 Sep
tember gehouden te Borsele, waarin hjj op zeer
overdreven wjjze de muziek verheerljjkt en alles wat
te Borsele toen geschied is, maar waarin hjj tevens
critiek uitoefent over hetgeen fanfare- en zangge
zelschappen ten gehoore brachten.
Alle gezelschappen komen er bjjzonder goed af;
van de prachtige vaandels wordt alleen dat van
Heinkenszand, een geschenk van den burgemeester,
de moeite van 't vermelden waardig geacht, maar
het fanfare-corps Excelsior" van 's-Heer Arendskerke
kan geen genade vinden in des heeren Geill's oogen
het krjjgt er van langs, zóó dat een eenvoudig man
mjj de opmerking maakte, dat de oude Geill zeker
een lange stroopkwast heeft opgezocht en het achterste
eind voor onzen rug gebruikt. De heer Geill plaatst
onder de critiek over ons de bekende regels
Een vriend, die mjj mjjn feilen toont,
(Gestreng bestraft en nooit verschoont),
Heeft op mjjn hart een groot vermogen.
Ik geef er hem de volgende van het versje bij
Maar 't laag gemoed, dat altoos vleit,
Verdenk ik van baatzuchtigheid;
Ik kan zjjn bjjzjjn niet gedoogen.
Als de heer Geill niet heeft willen vitten, als hij
's-Heer Arendskerke niet in minachting wilde brengen,
om welke redenen ook, als hjj ons gezelschap of mij
van dienst wilde zjjn en als hjj later op eene zelfde
wijze ongevraagd les wil geven of verbetering aan
brengen, geef ik hem ernstig ïd overweging, een
brief te schrjjven aan het betrokken gezelschap, dan
steekt het zoo graag oordeelende publiek niet ver-
oordeelend den neus er in en krjjgt het gezelschap
geen kwaden naam bij de buitenwereld.
Ik stond met den heer Geill (onbekend aan elkaar)
bjj de muziektent en zei, dat ik er jaloerech op was,
dat een naburig gezelschap een stel harmonische,
prachtig stemmende instrumenten had en dat dit
zoo'n voorsprong geeft bjj andere corpsen.
Als bjj toen de critiek op ons corps had geuit,
zou ik hem direct gezegd hebben
dat wij dezen zomer zware slagen kregen, doordat
voorzitter en directeur ons ontvielen
dat 4, zegge vier nieuwe eerste partgen voor het
eerst in het publieke vuur moesten
dat de beste en zwaarste bas enkele weken geleden
naar elders vertrokken was en vervangen door een
nieuweling
dat de tweede van onze drie bassen eenige weken
niet kon mfêblazen en op het feest vervangen werd
door een leerling
dat onze instrumenten van geleend geld gekocht
zjjn, oud en van verschillende fabrieken en ongeljjke
stemming
dat de dnre verplichting van aflossing nooit toeliet,
onze instrumenten flink te laten in orde brengen
maar dat wjj hoopten, dit nog eens te kunnen doen
van een buitenkansje, zoodat van de premie daarvoor
terstond gebruik is gemaakt .(gelukkig vóór de heer
Geill schreef)
dat het valsch zjjn van een instrument geen reden
kan zjjn om bjj kleine en gemakkeljjke stukjes te
bljjven, die toch ook niet zuiver klinken
en dat wjj zelf, dit alles in aanmerking nemende,
tevreden waren en sommige directeuren mjj geluk-
wenschten en betuigden verbetering zeer goed te
kunnen waarnemen.
Als de heer Geill dit alles geweten had, durf ik
gerust aannemen, dat bij in plaats van zjjne ver
nietigende critiek een klein woord van lof voor ons
zou gehad hebben, omdat wjj ondanks tegenspoed
schouder aan schouder staan, vast aaneengesloten
en moedig genoeg om bjj ons besluit van deelneming
te bljjven.
Mjjnheei de Redacteur', ik heb veel plaats van u
gevorderd, ik dank u daarvoor, en ik hoop, dat
mijn antwoord geen aanleiding zal geven tot ver
bittering, maar dat het den slechten indruk van de
indrukken eenigszins, kan het zjjn, geheel zal
kunnen wegnemen. Met de meeste hoogachting
De directeur v./h. aangevallen gezelschap,
P. J. A. VISSER.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
's-Heer Arendskerke. Zaterdag 11. zjjn alhier
ten overstaan van den notaris De Ronde Bresser
publiek verkocht, het woonhuis en de schilderswinkel,
van wjjlen J. Traas. Kooper is geworden dhr. P.
Mol, smid alhier, voor f 1100 behalve de onkosten.
Burgerlijke Stand van Goes
van 2—5 Oct. 1896.
Geboren 4, Susanna, d. v. Leendert Visser en
Jacoba Johanna de Jonge; Gerard Cornells, z. v.
Adriaan Johannes Kujiper en Dina BreasJa-
comina, d. v. Johannis Westdorp en Neeltje Hoo-
gesteger.
Overleden 4, Gerrit, 6 m., z. v. Garrelt Overwijk
en Susanna de Pan, wonende te Middelburg.
Verkoopingen en Verpachtingen.
Datum.
6 Oct.,
6 -
8
13
14
16 r
Plaats. Voorwerpen. Information.
Goes, beestiual, Hollmann.
Goes, beestiaal. De Vos.
Ierseke, herberg-iuventaris en meubilair, Prins.
Biezelinge, verp. land met oppervruchten
en verkoop mest, LEA. Liebert.
's Heer Arendsk., inboedel, De Ronde Bresser.
Heinkenszand, boomen, Prins.
Dordrecht, verhuring bouwhoeven, Waller, 's II a ge,
Van Es Vogel, Willemstad.
Driewegen, woonhuis en inboedel, De Ronde Bresser.
23
28 -
11 Nov.
11 - Heinkenszand,
12
's Heer Arendsk.,
's Heer Arendsk
Nisse,
boomen,
boomen,
boomen,
boomen,
De Ronde Bresser.
P. Overman en
De Ronde Bresser.
P. Overman en
De Ronde Bresser.
P. Overman.
Watergetijen voor ierseke.
DAGEN.
HOOGWATER.
LAAGWATER.
Voorm.
Nam.
Voorm.
Nam.
6
October
1.50
2 10
8.20
8.40
7
2.29
2.49
8.59
9.19
8
3.10
3.32
9.40
10.2
9
3.53
4.14
10.23
10.44
10
4.36
4.58
11.6
11.28
11
5.20
5.43
11.50
12
6.8
6.35
0.13
0.38
Marktberichten.
BOTTERDAM, 5 October 1896.
V1 a s - aanvoer 1187 steen blauw. Ajuin-
aanvoer 20,000 balen, marktprijs voor groote 55
cte., kleine 50 ets. met 10 ets. verbooging voor
uitgezocht goed. Aardappelen: Plakkeesche
jammen i 1,80 a 2. O r a n e n. Buitenlandsche vast,
maar stil. Meel onveranderd vast. Binnenlandsche.
Tarwe, jarige 10 a '20 ets. lager, Rogge 10
ets. lager, Wintergerst 15 ets. lager, Haver
10 ets. hooger, Bruine Boonen 75 ets. lager.
TARWE5,20 a f 6,60
Nieuwe TARWE- 5,75 - 6,70
ROGGE- 3,70 - 4,15
Nieuwe WINTERGERST - 3,50 - 4,50
ZOMERGER8T- 3, - - 4,—
HAVER- 2,25 - 3,30
WITTE BOONEN 8,50 - 11,
Nieuwe BRUINE BOONEN - 8,— - 9,50
Nieuwe ERWTEN 5,25 - 7,40
5,— - 6,50
De Deurwaarder HOLLMANN te Goes
zal op
des namiddags om Va uur» op hei
Plein van hei „Slot Oostende"
van den heer J. J. KOENS te Goes»
te GOES,
ten overstaan van den notaris J. DE VOS,
te Middelburg,
's namiddags te één uur, op het plein van
den heer H. Rijk, aan de 's Heer Hen-
drikskinderenstraat te Goes, ten verzoeke
van den heer C. Wouters, te Middel
burg, van:
groote partij
Graskalveren
(Noord-Hollandsch model)
3 Kalfvaarzen aan de rekening,
2 Ponnies, benevens van 10
Loopvarkens.
NAAMKAARTJESin net
'étui, met ietter naar keuze, wor
den voor OO cents geleverd door
F. HLEEUWES8&ZOON.
De Notaris DE RONDE BRESSER zal
'I
des voormiddags 10 uren, te 's-Heer
Armdskerhe, aan het sterfhuis van J.
Trass, in het
EE ST
bestaande o. a. in
«Êj Mahoniehouten Lin-
tHJ nenkast, Geschilderde
AJ53H. dito, Huisorgel, Tafels,
Stoelen, Bedden met toebehoo-
ren, Naaimachine, Kachels, Spie
gels, Schilderijen, Ornamenten,
Lampen, Karpetten, Kleerkisten,
Koper-, Tin-, Glas- en Aarde
werk, Schildersgereedschappen,
Verfstoffen, Ladders, Stroo, A ard-
appelen en hetgeen verder zal
worden te voorschijn gebracht.
Behoorende tot de onder het voorrecht
van boedelbeschrjjving aanvaarde nalaten
schappen van wjjlen J. Traas en
14. Hol.
De ONTVANGER DER DOMEINEN
te Middelburg zal
namiddags 1 uur, in de bovenzaal der
sociüteit >de Vergenoeging" aan de Markt
te Middelburg, bjj inschrjjving verpachten
a. op eenige wateren in de provincie
Zeeland, groot 5100 H.A., in 2
perceelen
b. op den zeedjjk van den Schengepoldert
groot 9 H.A.
c. in de heerlijkheid Vrouwenpolder in
Zanddjjk buiten ^eiland Walcheren),
groot 853 H.A., in 3 perceelen
d. op de duinen onder VlissingenKoude'
kerkeBiggekerke en Zoutelande, groot
150 H.A.
De verpachting geschiedt voor uiterlijk
10 jareD, ingaande voor a en b op 2 Juli
1897 en voor c en d op 1 Januari 1897.
De pachters kunnen elk jaar
opzeggen.
De inschrijvingen van personen, die niet
bjj de verpachting tegenwoordig, zjjn moe
ten op zegel gesteld zijn en uiterljjk daags
vóór de verpachting in gesloten couvert,
met het opschrift Jacht verpachting-
Inschrijving op pand no. of
Jachtverpachting-inschrjjving op de
massa der perceelen no. worden inge
leverd ten kantore van voornoemden Ont-
vaDger, alwaar de kaarten ter inzage lig
gen en inlichtingen te bekomen zjjn.
Boekjes, inhoudende de voorwaarden
in perceelsbeschrjjving, zjjn voor 2 cent
verkrijgbaar door tusscbenkomst van eiken
Ontvanger der Regestratie en Domeinen.
