vooruitzicht door de suikermarkt bun geboden reeds
in het begin van het jaar de bovenaangehaalde be
perkende bepaling ingetrokken, doch met te meer
zekerheid is te verwachten, dat zy hunne schade
zullen trachten in te halen bg het aangaan van
nieuwe contracten, die dikwjjls reeds in December
moeten worden afgesloten.
Dat bjj aanneming dezer wet de prijs der bieten
alsdan minstens met f 1 per 1000 kilo's zal worden
verlaagd, kan dan ook met zekerheid worden verwacht.
Intusschen zullen ook niet weinig bietenverbou
wers reeds dit loopende jaar tchade ondervinden
nameljjk zij, die een zoogenaamd participatie-contract;
hebben aangegaan, waarbij de prjjs wordt geregeld
naar de meer of mindere winst door de fabriek
behaald.
Dat deze tengevolge van den hoogeren aanslag in
den accjjns minstens een halve ton minder zullen
verdeelen dan waarop zij met recht hebben gerekend,
Ijjdt geen twijfel.
Naar ik verneem, zijn er bjj het Landbouwcomité,
zoowel als bjj de suikerfabrikant«n en bietenver-
bouwende boeren reeds plannen aanhangig om door
voorlichting van de volksvertegenwoordiging te
trachten deze over te halen het dreigende zwaard
van hunne hoofden af te wenden."
Hiermede houdt vermoedeljjk het volgende bericht
verband
Naar het Vad. verneemt, heeft hot Landbouw
comité met een tiental leden van de Tweede Kamer
vergaderd tot bespreking van de suikerquaestie.
Vrjj algemeen had men van agrarische zjjde bezwaar
tegen het wefjp, dat is ingediend om den fiscus voor
de campagne 1896/97 een hoogere opbrengst van
den suikeraccjjns te verzekeren.
Een o f f i c i e 1 bericht uit Lombok
van Zaterdag luidt:
»In Oost Lombok twee kampongs nabjj Sisi op
roerig. Muiters door cavalerie overvallen en leden
veel verliezen. Onzerzjjds gesneuveld een en gewond
éen cavalerist."
Van haar correspondent te Batavia ontving de
N. R. Ct. Vrijdag het volgend telegram
»Het huis van den agent der Paketvaartmaat-
schappjj te Sisi op Lombok is geplunderd
en verbrand. De controleur Engelenberg viel
met cavalerie een sterke bende aan. Een cavalerist
werd gedood en een gewond. De Atjeh is er heen
met den aBsistent-resident. Van Praja wordt ver
sterking gezonden."
De redactie voegt hierbjj
»Wjj maakten reeds vroeger de opmerking, dat
den Sassaks geleerd moest worden zich als rustige
burgers te schikken onder ons bestuur, nu wjj hen
bevrijd hebben van de tyrannieke overheersching der
Baliërs. Hoewel er reeds met eenige kracht werd
opgetreden t ^gen benden, die zich als een begrjjpeljjk
gevolg van de hevige oorlogsberoeringen nog in de
binnenlanden ophouden, is dat blijkbaar nog niet
geheel afdoende geweest. Het stoomschip de Atjeh
en de troppen uit ons kampement te Praja zullen
daarop nu wel orde weten te stellen, maar tcch zou
het ons niet verwonderen, als het noodig bleek nog
wat meer punten op het eiland door troepen te doen
bezetten en een klopjacht te houden op de onrust
stokers.
Het Sisi, waarvan het telegram spreekt, ligt waar-
schjjnljjk op de Oostkust bij Laboean Hadja."
Een goed woord op een goede
p 1 a a t 8. In het Bat. N.blad schrijft D. in een ar
tikel onder dit opschrift
Niet van den kant van tegenstanders alleen, niet
enkel van hen, die door dik en dun smalen op de te
en tegenover Atjeh gevolgde tactiek, ook door
hen, die groot vertrouwen stellen en veel gevoelen
voor het krachtig en goed bestuur van den tegen-
woordigen gouverneur-generaal, werd in den laatsten
tijd met bezorgdheid de vraag gesteldwaarheen
Wat is de bedoeling
Waarom al die excursies, vaak zonder bepaald doel,
met als voornaamste gevolg het zoogenoemde »thuis
brengen", dat ons slechts dooden en gewonden bezorgt
en den troep demoraliseert
Al die vragen en nog meer werden gesteld hier
en in Nederland, ja zelfs, zooals uit onze correspon
denties bljjkt, te Atjeh. En niemand kon daarop
antwoord geven althans zulk een antwoord bleef uit.
Thans is door den gouverneur-generaal, persoonljjk
en in het openbaar, aan het billjjk verlangen naar
een verklaring der tegenover Atjeh gevolgde tactiek
op de meest bevredigende wijze voldaan. De alge-
meene audiëntie bjj gflegenheid van den geboortedag
van H. M. de Koningin was de goede plaats voor
het goede woord dat Z. E. wenschte te zeggen.
Wjj zullen Atjeh onderwerpen met eigen kracht
•n met eigen middelendit kan en moet geschieden.
De thans plaats hebbende snelle bewegingen op
het oorlogsterrein bedoelen de veroverde streken bui
ten de geconcentreerde lini9 vrij te houden van vij
anden en iedere vjjandeljjkheid te bestraften.
In zoover wordt dus thans den Atjeher aange
daan, wat hjj jaren lang ons aandeed. Overal waar
hjj komt om zjjn vijandeljjke tenten op te slaan,
wordt hjj aangevallen. Men laat hem rust noch
duur. En waar de bevolking den vjjand geholpen
of toegelaten heeft, wordt zij gestraft.
Het is, dunkt mij, alles wel overwogen en met
het doel voor oogen, een goed stelsel, al heeft de
medaille ook, geljjk elke, haar keerzjjde.
En de vraag, of wjj dat doel werkeljjk kunnen
bereiken, >door eigen kracht en met eigen mid
delen
Ik heb haar voorgelegd aan deskundigen, aan
officieren, op de hoogte van de krjjgsmiddelen in
verband met hetgeen daarvoor elders geregeld noodig
is. En zjj waren ook van meening, dat het zal kun
nen, zij hadien de overtuiging, dat het niet te veel
was gezegd, niet meer dan de practjjk zou toonen,
dat kon verantwoord worden.
Het zal velen met ons verheugen, dat met het
woord van Z. E. ter algemeene audiëntie gesproken,
een antwoord is gegeven op de hier en in Neder
land gestelde vragen.
Naar het Tl hl. verneemt, bevatten de voor
stellen der Indische Regeering, welke
thans van Indië naar hier onderweg zijn, in hoofd
zaak het volgende
De tegenwoordige linie wordt grootendeels opge
heven. De oprichting van drie geretrancheerde kam
pementen, ieder ruimte aanbiedend voor het verbljjf
van ten minste éen bataljon, benevens artillerie en
cavalerie, wordt voorgesteld. Deze drie voorposten
worden gelegerd, éen in de IV Moekims, éen te
Sibreh en éen in de invloedsfeer" van Toekoe Oemar,
waarschijnlijk in de buurt van Tj. Mandjang in de
XXVI Moekims.
Verlegging en uitbreiding van den stoomtramweg
zal hiermede waarsehynlyk gepaard gaan.
Kerknieuws.
Ned. IJerv. kerk.
Bedankt voor het beroep naar Goes door ds.
Van Selms te Kralingen.
Beroepen te Stavenisse de heer A. Burger,
cand. te Leiden.
Aangenomen het beroep te Grypskerke door
ds. J. T. P. U. Lauts te Ottoland.
Krabben dijke. Herkozen tot leden van het
kiescollege der Ned. Herv. gemeente alhier de heeren
A. de Kok Jz., J. N. Elenbaas en C. Snoep.
Gereformeerde kerken.
Aangenomen het beroep naar Ridderkerk door
ds. E. J. de Groot te Koudekerke.
Onderwijs.
De heer A. Kolkman, leeraar aan de H. B.
School 8lhier, is benoemd tot leeraar in het Hoog-
duitsch aan de H. B. School en het gymnasium te
Breda.
In de N. R. Ct. en in de Tel. wordt gezegd, dat
de heer Kolkman tijdelijk is benoemd.
De zaak van Loo by Duiven is geëindigd.
Heden zou de school weder worden geopend, na
eene sluiting van bijna 14 weken.
De salarissen zijn als gewoonljjk prompt op den
kwartaaldag uitbetaald aan het onderwijzend per
soneel (twee onderwyzers hoofd incluis, en eene on-
derwjjzeres).
Rechtszaken.
Vrijdag stond voor de arrond.-rechtbank te
Zieriksee terecht M. P. F., oud 18 jaar, dienstbode
te Stavenisse, beschuldigd van brandstichting. De
eisch van het O. M. was drie jaar gevangenisstraf.
Mr. Wolfson, toegevoegd verdediger, pleitte verzach
tende omstandigheden. Uitspraak a. s. Vrjjdag.
Tegen een herbergierster te Rotterdam is door
het O. M. bg het kantongerecht eene boete van
f 100 geëischt, omdat zjj aan een kind van 13 jaar
voor 32 cent jenever had verkocht, ten gevolge
waarvan het jongetje stomdronken op straat werd
aangetroffen.
De krjjgsraad te Haarlem heeft Vrjjdag vonnis
gewezen in zake de luitenants gebrs. St. en BI.,
beschuldigd van mishandeling van den inspecteur
van politie Van der Sehrieck te Amsterdam. Indien
de beklaagden in het vonnis berusten, moet eerst
worden afgewacht de approbatie van het Hoog Mi
litair Gerechtshof. Berusten zjj niet, dan zou het
vonnis heden bekend worden. Tot zoolang is hun
tgd gegeven om zich te verklaren.
Gemengde Berichten.
Behandelde telegrammen en telefoonberichten
over September 1896.
Het rijkstelegraaf kantoor te Goes verzond 869
telegrammen, ontving er 836, overgenomen en verder
geseind werden 561, totaal behandeld 2266.
Te Hansweerd werden verzonden 638, ontvangen
331, opgenomen en verder geseind 109, totaal 1078
telegrammen.
Ver
Ont
Kantoren.
zond en.
vangen.
Totaal.
Baarland
27
23
50
Borsele
60
48
108
Briewegen
15
22
37
Ellewoudsdijk
's-Gravenpolder
51
31
82
49
46
95
's-Heer Arendskerke
36
39
75
's-Heerenkoek
24
27
51
Heinkenszand
21
28
49
Hoedekenskerke
25
26
51
Ierseke
137
780
917
Küoetinge
14
11
25
Kolijnsplaat
73
81
154
Krabbendgke
43
105
148
Krniningen
45
57
102
Kamperland
49
61
110
Nieuwdorp
16
10
26
Nisse
9
18
27
Ovezand
35
16
51
Wolfertsdijk
37
48
85
Wissenkerke.
34
33
67
Krabbendijke. Vrjjclagmiddag viel het 6-jarig
dochtertje van J. de R. alhier, toen het een sponsje
wilde nat maken, in dan gemeenteput, gelogen by
den stationsweg. Een dochtertje van den wissel
wachter Hooge8teg8r, dit ziende, waarschuwde haar
vader, aan wien het mocht gelukken nog by tgds,
het kind, dat reeds eenige minuten in het water
lag, van een anders wissen dood te redden. Hoewel
«enigszins bedwelm d en onder den invloed van het
gebeurde verkeerande, kwam het kind toch met
den schrik en een nat pak vry.
Volgens de Kampioen zal de Hollandsche nati
onale industrie er het. volgende jaar op ingericht zyn
om ongeveer 15Q00 rywielea per jaar te kunnen
leveren.
Zaterdag bij het schijfschieten met de revolver
op de Melickerkeide door de veld-ai tillerie, te Roer
mond in garnizoen, werd de le luitenant Vogelaar
door een kogel in liet achterhoofd getroffen. De wond
is niet gevaarlek.
Zaterdag is in de Casuarisstraat te 's-Gra-
venhage, van een bouwwerk tot uitbreiding der
Katholieke kerk aan den Boschkant, een kluis in
gestort. Een werkman en een onderbaas zyn onder
de vallende steenen bsdolven. Terwyl eerstgenoemde
dood van onder het puin is gehaald, bekwam de
onderbaas lichte kneuzingen.
De oorzaak van het ongeluk moet volgens het
Dagblad gezocht worden in het te vroeg wegnemen
van het formeelhet versche metselwerk kon dien
steun nog niet missen en, alhoewel naar den eisch
uitgevoerd, stortte het, van zgn steun beroofd, ineen.
Blgkens het bestek van het werk zgn de werk
lieden tegen de gevolgen van ongelukken verzekerd.
De beide dynamietmannen Kearney en Haines
te Rotterdam, die tot nog toe gevangen gehouden
werden, zijn, als niet vallende in de termen van
uitgeleverd te worden, Zaterdag op last van den
hoofdcommissaris van politie over de grenzen des
ryks geleid.
Hoe hooger de aardappels in een hoop worden
opgestapeld, hoe meer warmte erin ontstaat. Door
die warmte verdampt heel wat water uit de knollen.
Kan die waterdamp niet spoedig weg, dan koelt ze
weer af tot water. Moet dit in den hoop bljjveD,
dan is rotting, soms op groote schaal, het onver-
mydelyke gevolg. Men heeft dus hoog noodig op twee
dingen te letten de aardappelen zoo koud houden,
als ze maar eenigszins verdragen kunnen en den
ontstanen waterdamp zoo spoedig mogelgk laten
vertrekken. Daartoe maakt men het best een hoop,
die van onder twee meter breed is en waarop de
aardappelen niet hooger dan één meter liggen op
die wyze is de verdampings-oppervlakte het grootst.
De aardlaag op den hoop dient in het begin, als
het meeste water verdampt, zoo dun te wezen, dat
maar juist de vorst wordt buiten gehoudenlater
kan men ze verzwaren. Zelfs verdient het alle aan
beveling om »den nok" van den hoop aanvankelyk
geheel onbedekt te laten tegen d- n regen kan men
dan, als men ze heeft, een losse houten kap leggen.
Niet later dan November wordt alles gedekt en de
eerste laag verzwaard.
Eenige dagen geleden had men te Breda de
flauwe en zeer misplaatste aardigheid, een hond,
gehuld in vrouwenkleeren, in een der grachten bui
ten de stad te verdrinken. Men had gegil gehoord,
de fantazie leverde de rest en thaos leest men in
een groot aantal bladen het afgrgselyke bericht, dat
een meisje van 18 jaar (hoe nauwkeuriguit een
der grachten levenloos is opgevischt. Het feit, dat
handen en voeten gebonden waren, deed aan een
misdryf denken. De Prov. N.-Brab. en 's Bossche
Courant had de primeur van deze akeligheid
In de varkensfokkerg van den heer E. Bannet
te Vlissingen waren in 't geheel aanwezig 157 var
kens, die allen zgn onteigend, wegens de daavby
uitgebroken ziekte. De gezonde dieren zyn afge
maakt, 50 van de zwaarste naar Engeland vervoerd,
de overige werden Woensdag te Vlissingen verkocht
tegen pryzen, variëerende tusschen f 5 en f 20. De
zieke, 16 in getal, zgn gedood en in den put gestoken.
Een kranig oudje! Dezer dagen kwam een ta-
melyk aangeschoten kerel te Weert een herberg
binnen en had meer drukte, dan den kastelein lief
was. Toen een verzoek zich wat kalmer te gedragen
niets baatt9, kwam het 92jarige moedertje uit het
kamertje geloopen en ging den levenmaker zoo ferm
met haar stok te lyf, dat deze big was, dat hg de
deur uit was.
Door eene nog onbekende oorzaak zgn in den
vroegen morgen van Vrydag te Spekholzerheide (L.)
de schuren en stallingen van twee landbouwers door
brand vernield. Al het graan van beide hoeven, groot
omstreeks 30 bunder, een vgf-en-twintigtal varkens,
2 stieren, 2 kalveren, 2 schapen, 1 veulen en ver
scheiden kippen werden eene prooi der vlammen.
Alles was verzekerd.
W. J. de Vos, die zich reeds gedurende 41/3
maand in preventieve hechtenis bevindt als verdacht
den moord gepleegd te hebben op den jongen Hoog
steden, is, naar de N. R. Ct, verneemt Zaterdag
weder in vrgheid gesteld.
Vrgdagavond werd even na negenen een eigen
aardig luchtverschynsel te Heerenveen waargenomen.
Bjj een helderen sterrenhemel vertoonde zich eerst
in het N.-O. een groenachtige flikkering en terstond
daarop werd een ovale bol waargenomen, waarvan
de lengte-as bgna een halven meter bedroeg. Met
groote snelheid bewoog hg zich van boven naar be
neden, om op eenigen afstand boven den horizont
weder plotseling te verdwynen. Het geheele verschgn-
sel duurde ongeveer een halve minuut.
Zaterdag werd door de marechaussee te Gro
ningen aangehouden de jeugdige P. C., die er eene
gewoonte van maakte om de spaarpotten by eenige
bekende lieden te lichten. Hg is 12 jaren oud. Van
zgn achtste jaar af verricht hjj dat vak. Hg is meer
malen met de politie in aanraking geweest. Bg het
onderzoek is gebleken, dat ook nog 3 a 4 andere
jongens van dien leeftyd in deze zaak zgn betrokken.
Naar beweerd wordt heeft te Glasgow een
ingenieur, na 15jarigen arbeid, een vliegmachine
weten te vervaardigen, die 2 of 3 personen in een
week van Spitsbergen naar de Noordpool brengen
kan.
Een apothekersbediende uit Mti aster moest
gekeurd worden voor den krggsdienst. Hg bedacht
echter een middel om zich te doen afkeurenhg
zou nl. een hartkwaal simuleeren en had daartoe
een sterke dosis coffeine ingenomen, dat een heftige
werking op het hart uitoebnt. Maar de bedrieger
kwam bedrogen uit; op weg naar de keurings
commissie stierf hg een benauwden dood.
3
De heer Oanovas de Castillo, president van het
Spaansche ministerie, heeft oen eigenaardigen brief
uit New-York ontvangen. In naam zgner landge-
nooten schreef een Cubaan hem vandaar, dat hg
zich zou inschepen naar Espagne met >een leger
bacillen van alle soorten van ziekten", ten einde de
lucht en de wateren van Spanje te besmetten. Hg
zou dat plan echter opgeveD, indien de Spaansche
regeering vóór 1 October zgn politiek wgzigde om
trent Cuba.
Te New-York zgn groote, nieuwe modemaga-
zynen geopend. Op het gebouw bevindt zich een
toren, waarin een kolossale lens is aangebracht. Deze
lens zendt een electrisch licht uit waarby men, als
d« bat terg geheel gereed is, op 90 mglen afstand
een courant zal kunnen lezen.
Het plan van de firma is letters voor de lens te
schuiven, die dan op grooten afstand op een muur
of schutting leesbaar zullen zgn. Zelfs wordt er be
weerd, dat op deze wgze ook op de wolken zal ge
adverteerd worden.
Uit Boeloewajo wordt gemeld dd. 2 October.
Een kruitmagazgn is in de lucht gevlogeD, waarbg
vgf blanken gedood en vele anderen ernstig ge
kwetst zgn. Verscheidene tientallen negers zgn mede
gedood door de neervallende rotsblokken, anderen
zgn zwaar verminkt. De huizen zgn ernstig bescha
digd en de straten zgn versperd door het puin. De
geheele bevolking zorgt voor de gewondende ge
vangenis en de markt zgn als hospitalen ingericht.
Den In October seinde Reuter uit Kaïro dat
de cholera in Egypte als geweken wordt beschouwd.
Er waren in Kaïro en Alexandië geen sterfgevallen
aangegeven en in geheel Egypte slechts acht.
Te St. Louis (Ver. St.) is onlangs een post
zegel van 1846, waarvan slechts 2 exemplaren be
staan verkocht voor 4400 dollars (11,000). Daarby
zinkt de blauwe Mauritius", die f 4000 a f 5000
waard is, in het niet.
Naar beweerd wordt is eene nieuwe uitvinding
gedaan op rgwiel gebied, een eenwieler, die in even
wicht gehouden wordt door holle kogels aan weers-
zgden, voor en achter den rgder over een gebogen
stang uitstekend. Het rgden op deze machine zou
zeer gemakkelgk zgn te leeren en zeer snel gaan.
Woensdagavond is te Aberdeen een variété-
schouwburg verbrand, waarbg een aantal menschen
het leven verloren. De voorstelling was juist begon
nen en er was een talryk publiek in de zaal, toen
de viammen werden ontdekt naast het tooneel. De
acteurs op het tooneel en de personen in de kleed
kamers namen haastig de vlucht zonder iets te kun
nen redden, en in de zaal ontstond eon hevige paniek.
Men verdrong zich naar de uitgangen, want het
vuur zat de menschen letterlyk op de hielen, en
nog voordat de zaal ontruimd was, slopgen de vlam
men uit het dak en de vensters. Vele bezoekers
waren zoo ernstig gebrand, dat zy naar het gast
huis moesten vervoerd worden, en vier hunner ver
keerden in hopeloozen toestand. In drie kwartier
tijds bleven van het gebouw nog slechts de muren
over. Drie lyken werden nog denzelfden avond onder
de puinhopen gevonden, maar men vreest, dat het
aantal slachtoffers nog grooter is.
Een Amerikaansche courant geeft de volgende
beschouwing over de buitengewone waarde, die de
arbeid van enkele menschen bezit.
De dichter Tennyson had maar een blank vel
papier te nemen en een nieuw gedicht daarop te
schryven en het papier had een waarde van 65000
dollars dat is genie.
Vanderbilt dient slechts eenige woorden op een
papier te schrgven en het is 5 millioen waard
dat is kapitaal.
De Amerikaansche Regeering neemt 11/2 ons goud,
drukt er een adelaar op en zegt dit is een 20-
dollaistuk dat is geld.
Een werktuigkundige kan een stuk staal van 5
dollars waarde tot horlogeveeren van 1000 dollars
waarde omwerken dat is vaardigheid.
Een koopman kao een artikel dat slechts 5 cent
waard is voor 1 dollar verkoopen dat noemt men
handel.
Een arbeider draagt dagelgks tien uren lang
steenen aan voor het bouwen van huizen en krggt
daarvoor een dollar. Dat is arbeid.
Een hevige orkaan heeft Dinsdag langs de
Atlantische kust over een groot deel der staten ver
nieling gebracht. Hg nam naar het scfagnt zgn weg
van Georgia noordwaarts over de oostelyke staten
tot New-York toe, waar de richting veranderde naar
het westen en het binnenland. De telegraaf werd tot
New-Orleans toe onbruikbaar gemaakt; het nieuws
van Sivannah en Washington is een paar dagen lang
door treinen nuar naburige steden gebracht, van waar
het kon geseind worden. Beide Bteden, Savannah en
Washington, hebben veel geleden. Ia Savannah, waar
de storm 2 1/2 uur aanhield, zgn verscheidene men
schen gedood, de spoorbaan vernield en de straten
met neergevallen stukken steen en hout gevuld, zoo
dat daar de schade op wel een millioen dollar wordt
geschat. Het Witte Huis te Washington verloor
eenige schoorsteenen en reusachtige boomen in zgn
parkalle groote gebouwen zgn daar beschadigd,
maar vooral de marinewerf heeft veel geleden men
telde daar 25 personen, die ernstig zgn gewond.
Van de spoorwegbrug over de Susquehanna te
Columbia, die li/* mgl lang was, iB niets blgven
staan dan de bruggehoofden en twee spanningen.
In Florida vooral heeft de storm zich doen ge
voelenOadar Keys is verwoest, in Jacksonville zgn
veertig ot vyftig menschen omgekomen.
De studie van het Nederlandsch Bchgnen de
Amerikanen zeer belangrgk te vinden. Onlangs heeft
de raad van New-York 7000 dollars beichikbaar
I gesteld voor de uitgave van de stukken in de Neder-
duitsche taal, die zich in het archief te New-York
bevinden. The Nation dringt aan op een leergang
I in onze taal aan de Amerikaansche hoogescholen,
I omdat de Nederlandsche literatuur noch klein, noch.
onbelangrjjk is.
