(01!
1896 N°. 114.
Zaterdag 26 September.
83ste jaargang.
FEUILLETON.
Luitenant Von Schollermark.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrydagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommerg 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Adverteutiön voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditmir te Rotterdam en verder
bjj allo Boekverkooperg en Brievengaaiderg.
Inscndlng van advert4>nil?» ai re» os» den dag 4e* «itgave
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijke- en doodberichten en de daarop betrekking bebbendt
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, mot meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ci.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
VaJ* 1>JN
BAAD der tie meen te ti O E S,
op MAANDAG den 28 SEPTEMBER 1896,
des avonds te 8 uren.
Goes, den 24 September 1896.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Punten van behandeling:
1. Resumtie der notulen van de vorige verga
dering.
2. Mededeelingen.
3. Ingekomon stukken.
4. Verzoek C. Duvekot.
5. Verzoek van B. M. den Boer en J. Polderman.
6. Voorstel Burg. en Weth. omtrent pensioen
A. Dronkers.
7. Kohieren schoolgeld Hoogere Burgerschool en
school E.
8. Rekening der gemeente over 1895.
9. van het Gasthuis over 1895.
10. Burgerlijk Armbestuur over 1895.
11. Reclames Hoofdeijjken Omslag.
12. Afschrijvingen op plaatseljjke belastingen.
Uit de Tweede Kamer.
Bij de bespreking van het adres van antwoord op
de Troonrede, Dinsdag jl. in de Tweede Kamer
gehouden, werd den minister van Buitenlandsche
zaken eene vraag gedaan, die hjj 0. i. meer diplo
matiek dan categorisch beantwoordde. De nog altijd
wakkere afgevaardigde voor Zieriksee, de beer Van
Kerkwijkj bracht de gepleegde giuweien teConstan-
tinopei en de afwezigheid destjjds van onzen gezant
aldaar ter sprake.
Misschien vergaloppeerde de heer Van Kerkwjjk
zich toen hjj zeide, dat hjj de Turken naar de over
zijde der Dardanelien gedrongen en dus den saltan
een gedeelte van zijn gebied ontnomen wenschte te
zienook 0. i. komt eene dergeljjke verklaring van
een volksvertegenwoordiger, zoo boud in eene offi
cinale vergadering der Kamer uitgesproken, niet te
pas, en dat de minister daartegen protesteerde,
vooral nu nog niet alles wat dien christen moord
betreft in het juiste licht is getreden, is alleszins
verklaarbaar.
Maar in zjjne vraag, waarom onze gezant destjjds
niet op zjju post was, ging de heer Van Kerkwjjk
zijne bevoegdnoid zeker niet te buiten.
De gezant was en is nog met verlof in Nederland
en terwijl in Coustantinopel honderden Christenen
vermoord werden, zat hjj bljjkens de mededeeling
van den heer Van Kerkwjjk rustig aan bjj een
schitterend feest, dat op den verjaardag der Koningin,
ten huize van den minister van Buitenl. zaken ge
geven werd. »Nu is het natuurlijk veel aangenamer
4 feest te vieren in den Haag, da» in Coustantinopel
getuige te zjjn van moord en doodslag", zeide de
heer Van K., >docb gaarne vernaai ik van de regee
ring, waarom, als men in Constantinopel een grzant
heeft, deze er dan niet is in znlke gewichtige
oogen blikken."
Zooals te verwachten was, ontzegde de minister
aan de Kamer hot recht om invloed uit te oefenen
op de verloven der gezanten en nam hjj de verant-
woordeljjkheid voor die afwezigheid op zicb. Als
echter de minister er zich op beroept, dat de Neder-
landsche belangen immers geene schade hebben ge
leden, dat de Nederlaaders toch door Turksche sol
daten beschermd werden en dat ook de Fransche
gezant afwezig was, dan achten wjj het antwoord
van den heer Van K., dat de minister er zich met
20)
Naar het Duitsch van E. Berger.
De consul viel op den naastbjjzjjnden stoel neer
•n streek met de vingers door het haar. Gisela
richtte hare groote oogen starend op de magere
gestalte van haar vader; zjj beet op de tanden
•n sloot krampachtig de handen. Minuten lang bleef
zjj als een standbeeld bewegingloos staan. Toen ver
anderde de uitdrukking van haar gelaat, de schrik
verdween, en rust, vastheid en beslistheid traden te
voorschjjn. Haie bleoke wangen kregen weer kleur,
zjj hief het hoofd op en zeide
»Papa, uw vertrouwen maakt mij trotsch en gjj
zult u niet in mjj bedrogen vinden, omdat ik niet
van veinzen houd. Helaas, ik moet mjj naar de om-
atandigheden schikken en tnjjn besluit is genomen.
Ik zal geen armoede en kleine ontberingen kunnen
Yirdrageaneen, dat zou ik niet kannen, liever
itervenik kan alleen in de lucht van den rjjkdom
»een Jantje van Leiden" afmaaktp, niet orjnist.
Immers al is nu de zaïk voor de Nederlandscbe
belangen te Constantinopel goed i.fgeloopen, bet had
anders kunnen zjjn en het is de vraag of m^n dan
genoegen zou hebben genomen met de incdedeehng,
dat, tjjdens do afwezigheid van den gezant, die be
langen aan don drogman, een ondergeschikt ambte
naar, waren toevertrouwd geweest.
Maar daargelaten of de minister al of niet het
verleende verlof had moeten doen intrekken de
vraag mag gedaan worden, of de gezant het niet
uit eigon beweging had behooren te bekorten. Zou
dit niet een gunstigen indruk hebben gemaakt eu
van gtoote toewijding aan de hem toevertrouwde
belangen een nieuw bewijs hebben gegeven
Hoe dit zjj, wjj gelooven niet, evenmin als de
minister, dat Nederland geroepen is om zich te
mengen in de overwegingen van hoogere politiek
in Turkjje, maar de aanwezigheid van onzen gezant
op zjjn post in de ure de9 ge vaars, ter bescher
ming van onze belangen, ter bescherming wellicht
ook van Christenen uit Nederland, heeft met hoogere
politiek niets te maken en 0. i. noemde de heer
Va" Kerkwijk het antwoord des ministers terecht
onbevredigend.
Ook tot den Minister van Koloniën werd eene
vraag gericht en wel de volgende door mr. Goeman
Borgesiun: »is het waar of niet waar wat in tal
van bladen is vermeld, dat het voorkomt, dat
Atjehers, die in onze handen vallen, door onze
militairen worden onthoofd en hunne hoofden wor
den medegenomen
De Minister antwoordde, dat hjj, bij het lezen
van die berichten, den 12 Angnstus aan den Gou-
verneur-Generaal geseind had»ik vertrouw, dat
bericht aangaande verminking gesneuvelde Atjehers
bjj Pasar Sibreh onwaar is, in elk geval streng ver
boden." De Gouvorneur heeft niet dadelijk geant
woord en toen de couranten een dergeljjk feit om
trent Nja Makam mededeelden, heeft de Minister op
10 Sept. nader geseindIndien bericht onthoofden
Nja Makam jnist is, wat is gedaan om herhaling van
dergelijke mutilatiën te voorkomen Den 12en tele-
grapheerde de Gouverneur-Generaal, dat hjj »den
Gouverneur van Atjeh reeds opgedragen had mufci-
latiëa te beletten", en den 17en Sept.Verhaal om
trent kapitein Janssen beslist onwaar. Aan twee
Atjehers, die, hoewel doodriijk verwond, nog poog
den te steken, werd het hoofd afgeslagen. Nja Ma
kam, verrast, werd gegrepen en geen kwartier ver
leend zijn hoofd diende als bewjjs van identiteit."
Met genoegen mogen wij dus constateeren, dat de
berichten omtrent onzerzijds in Atjeh gepleegde bar-
baarschheden onjuist waren en wjj mogen dhr. Bor-
gesins dankbaar zjjn, dat hy de door den minister ge
geven inlichtingen heeft uitgelokt, vooral ook, dat het
verhaal omtrent kapitein Janssen en het visite-kaartje
bjj de afgehakte hoofden van twee Atjehers, daar
door gebleken is tot de sprookjes te behooren. Men
moet nl. weten, dat de Atjehers de leer zjjn toege
daan, dat hjj, die in den heiligen oorlog", zooals
zjj den strjjd tegen christenen noemen, valt, recht
streeks naar den Mahomedaanschen hemel gaat, mits
het lichaam niet onthoofd zjj.
En daarom wa9 er wel eenige oorzaak tot ergernis
in wat de heer Rutgers van Rozenburg tot verschoo
ning der zaak aanvoerde. Deze afgevaardigde zeide
»Had men Atjehers onthoofd voor tijdverdrijf
of vermaak, zeker geen woorden waren sterk
genoeg om dat te brandmerkenmaar wanneer
een officier, een hoofdofficier of zelfs de Gouver
neur-Generaal, om aan de Atjehsche priesters
hun voornaamste wapen bij het prediken van
ademenen dat weet gjj toch ook, papa, dat gjj
mjj van jongs af aan alle genietingen gewoon ge
maakt hebt. Het leven is zoo schoon als men
rjjk is. Daarom zal ik Carlos de Santos trouwen.
Het zou dwaas, ja waanzinnig -zyn de reddende
hand af te wjjzen."
Het gelaat van den consul helderde ophjj ademde
weer vrjj.
»Gy zjjt een braaf, verstandig meisje, Gisela, gjj
maakt mjj de zaak gemakkelijker dan ik gedacht
had. Ik dank u."
Hjj keek haar trotsch en met vreugde aan en kuste
haar op het voorhoofd en de wangen.
>Hoe gelukkig zal Santo zjjn als hjj uw jawoord
ontvangt, want gjj zjjt zjjn geluk op aarde. Ik zal
hem terstond bericht zenden, bjj moet weten, dat
hy zyn geluk in ontvangst kan komen nemen. Het
huwelijksfeest zullen wy bespoedigon, opdat alles
gauw in orde komt, ik meen met mjjn firma
Een lachje kwam om hare lippen en zjj wierp het
hoofd achterover.
Vrees niets, papa, ik weet wat ik u en my
zeiven schuldig ben."
Een ontroering having hem; hy vatte hare han
den prang sabil uit de hand te slaan, last geeft,
gesneuvelde Atjehers in tweeën te deelen, ten
pinde de ovprlevenden te doen inzien, dat zij
met het vechten vóór hun pi iesters en tegen de
kompanie nog niet zeker zyn van kan entree in
den TurkFch 11 hemel, ja dan is het te betreureD,
eu zal bet door dien officier, hoofdofficier, of Gou-
vern ur-Generaal ook wel betreurd zyn, dat het
daartoe komen moestdoch dan ligt daarin
evenmin iets misdadigsdan is dit niet alleen
verschoonbaar en misschien gewettigd, maar
kan het door 's lands belang en nooddwang ge
boden, kan het zelfs plicht zyn."
Voorzeker, zeggen wy, elke misdaad kan verklaar
baar zjjn, maar zjj wordt daardoor nog geen geoor
loofde handeling; een misdaad bljjft een misdaad,
en hier in dubbelen zin, omdat er cok eene gods
dienstige overtuiging bjj betrokken is. En eene bar-
baarschheid blytt eene barbaarschheidook al wordt
zjj gepleegd op een Atjeher
GOES, 25 September 1896.
Het wetsontwerp in zake de gemeente-
financiën is vergezeld van een staat, bevattende
voor een aantal gemeenten de berekening der uit-
keering, zooals deze volgens het ontwerp zyn zou.
Op dezen staat zjjn opgenomen behalve alle ge
meenten boven 10000 zielen en die, welke over
1895 onderstand in de kosten barer buisboudiDg
hebben genoten alle gemeenten, waarvoor op grond
van globale berekening werd verwacht dat eene ver
hoogingvolgens art. 3 van het ontwerp van meer
dan f 3000 zou worden toegepast.
Uit Zeeland komen slechts 6 gemeenten voor
Ierseke, Koewacht, Middelburg, Nisse, Veere en
Vlissir>geD.
Middelburg wordt genoemd met f 55586 (behou
dens hot minimam ad f58087 volgens art. 6 van
het ontwerp)Vlissingen met f 42376 (thans f 23613)
Ierseke met f 5609 (thans f 3053) Nisse met f 1603
(thans f1037).
De niet-genoemde gemeenten in Zeeland, waar
onder Goes, kunnen er dus niet op rekenen, dat
het voordeel, voor haar uit de nieuwe regeling
voortvloeiende, f3000 zal te boven gaan. (De ge
meenten Ierseke en Nisse komen op den staat voor,
op grond dat zjj buitengewoon subsidie voor haar
onderwijs hebben gehad.)
Nu oude en nieuwe kiezers aan
den arbeid gaan zoo waarschuwt het (Jtrechtsch
Dagblad is één ding noodigwederzijdsch ver
trouwen.
De nieuwe kiezers behooren niet beschouwd te
worden als een bende hongerige wolven, azende op
de gelegenheid om uit de beurzen der gegoeden te
putten tot bevordering van hun klassebelangen. De
Neder landsche werkmansstand verdient zulk een oor
deel Diet.
Maar ook zijn de onde kiezers niet een kliek be
krompen lieden die, geen oog hebbende dan voor
hun kapitalistische standsbelangen, den werkman
slechts geven willen wat hun afgedwongen wordt.
Dat er wat gedaan zal worden in de voor de
nieuwe kiezers meest gewenschte richting, staat bjj
de oude kiezers vastde meest overtuigde voor
standers der ou lere ceconomie verdedigen niet meer
het laisser faire, laisser passer, en spreken nog
slechts over de grenzen der staatsbemoeiing. Zq, die
alleen van den Staat hulp verwachtten, beginnen
in te zien dat de Staat niet alles vermag. Waar
zal men elkander ontmoeten
Dat is de vraag.
En dit is het antwoord
den en drukte za aan zjjn borst.
>Kind, nog eens! Uw hart is toch vrij, gjj brengt
toch geen al te zwaar offer als gjj het aan den Bra
ziliaan geeft
Zjj schudde, maar nu weer meer droevig, het hoofd.
»Oci, papa, over zoo iets stapt man heen, als men
met omstandigheden heeft rekening te houden."
Zeker, mjjn kind!"
»Eq rjjkdom is zoo kostelijk
»Ja dat is het beste in deze booze wereld, mjjn
verstandig dochtertje
Zjj omarmden elkaar en zonder nog een woord
verder te spreken, verliet Gisela haar vader. In
haar kamer aangekomen, liep zjj nog een oogenblik
heen en weer en dacht na over hetgeen haar vader
baar bad medegedeeld, en dat nu in alle klaarheid
haar voor oogen kwam. Ja, dacht ze, hat is maar
het beste den Braziliaan te trouwen, die haar al
het schoon, dat de wereld kan aanbieden, aan de
voeten zou leggen. Op zulk een partjj had zjj altyd
hare zinnen gezet. In schitterenden glans leven, en
daarbij een echtgenoot, die haar aanbad en ver
goodde, ja dat was het, wat zjj zicb in de toekomst
voorgesteld en waarnaar zjj genreofl had. Die kleine
Nergens, wanneer men elkander wantrouwend
ontwjjkt.
Doch wanneer men elkaar vertrouwend tegemoet
treedt, dan zeer spoedig daór, waar het terrein der
meest vruchtbare werkzaamheid, dat der gemeen
schappelijke overtuiging, gevonden wordt 1
Dat er wat gedaan worden moet, staat vast.
Wat Hoe
Over bet »wat" kan het meeste licht opgaan uit
de kringen der nieuwe, over het »boe" uit die der
oude kiezerp, en de beste oplossing wordt d&n
verkregen als beider licht ineen ?loeit.
Doch dit ééne is dan ook noodig.
Het bestuur der >V e r e e n i g i n g tot be
vordering van de vakopleiding voor hand
werkslieden in Nederland" verzoekt ons het volgende
op te nemen
Binnen eenige dagen zullen aan de ingezetenon,
van wie verwacht mag worden dat zij in bovenge
noemde vereeniging belangstellen, circulaires worden
aangeboden, waarin bet doel en de middelen, tot
bereiking van dat doel, zyn omschreven.
Daar de vereeniging zich op een breed standpunt
plaatst, en het haar blykbaar te doen is, allen die
verbetering wenscben in de vakopleiding onder
welken vorm dan ook als lid der vereeniging te
laten toetreden, zullen zeer zeker velen bereid wor
den gevonden deze jonge vereeniging te steunen.
Het lidmaatschap bedraagt f lf dat van doDa-
teur f 2,50 per jaar.
Het correspoDdeerend lid voor Goes en omstreken,
de heer A. D. F. van der Wart, is gaarne bereid
meerdere inlichtingen te geven.
Men legge in ieder geval de circulaire niet on
gelezen ter zjjde."
Tot kantonrechter-plaatsvervanger in het kan
ton Goes is herbenoemd de heer G. H. v a n der
Meer Mohr.
Door den kerkeraad der Nederlandsche Her
vormde gemeente te 's-Heer Arendskerke is ten be
hoeve van het rjjksarchief-depot in Zeeland afge
staan
»G e r e c h t s r e g i s t e r van Synoutskerke
1660-1739, 1 deel."
Aan den kerkeraad is daarvoor de dank der regee
ring betuigd.
Door de Maatsch. tot Expl. van Staatsspoor
wegen is tot surnumerair te l£rabben<Hjke be
noemd de heer K. W. Bljjham van Groningen.
Oflder Laatste berichten" werd in ons vorig
no. gemeld dat tengevolge van den storm de nacht
mailboot >Koningin-Regentes" van Queens-
bro' Woensdag te Vlissingen nog niet was aange
komen. Zq lag met a verg voor anker op d9 hoogte
van de West Hinder.
De Koningin-Regentes is 's namiddags te 3 uur
onder eigen stoomkracht binnengekomen met twee
gebroken wielplanken en een verbrijzelde raierkast.
De gezagvoerder Bromelow was door een stortzee
aan den arm gewond. Da ter hulp vertrokken Neder
land behoefde niet te assisteeren.
Tolen. Benoemd tot gemeente-secretaris de heer
P. L a b a n.
Aan het bericht dat de rechtbank te Rotter
dam de voorloopige hechtenis van den bootwerker
W. J. de Vos andermaal verlengd heeft, voegt de
Haaqsche Ct. de volgende 0. i. zeer juiste
opmerking toe.
De man bevindt zich na al vier maanden in voor-
liefdesgeschiedenis met Wolf moest maar voor goed
uit zyn.
Het was of het noodlot aan dit liefdespel een
eind had gemaakt. Gisela had Wolf een tyd lang
werkelijk lief gehad, maar hoe spoedig was dit
stroovuur uitgebrand Hy was zulk een veeleischende
vryer geweest, doordien hjj haar voortdurend lastig
viel met bidden en smeeken om het geheim hunner
liefde openbaar te makeu en hy hid baar daardoor
dikwijls in moeilijkheden en angst gebracht. Hemel,
wat zou die Wolf haar een tiran geweest zjjn, als
hjj haar man geworden was. Ei welk een armoedig
en kommervol bes'aan zon zjj met hem hebben, ou
zjj beiden arm waren. Neen, duizendmaal neen,
dat nooit!
En na bedacht zy zich geen seconde meer eu
schreef aan Wolf een brief, die ia zyn soort een
meesterstuk was. Van de netelige positie haar£ va
ders meldde zjj niets. Waarom ook? Dat behoefle
hy, noch iemand anders te weten. Zij verzocht hom
niet boos te wezen als zij haar woord niet hond-n
koa. Zj gevoelde nu eerst, dat zjj niet opgewassen
was tegen den strijl, die haar wachtte, a's zij do
plaavn van pipv togeaworkte. Zj wist zekor, «lat
