1896 N\ 88.
Dinsdag 28 Juli,
83sle jaargang.
L)e aangifte van leerlingen
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; mot bjjblad 10 coat.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentie voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Sc Van Ditmiü te Botterdam en verder
bjj alle Boekverkooper* en Brievengaaidcrsu
De prijs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Snsendln^ van adveirtentiên vóór 2 oren oy den da* der ultfave»
COURANT.
voor alle scholen van het lager onderwijs
(behalve school E) en de bewaarschool
is opengesteld van Woensdag den 29 Juli tot en met Zaterdag
den 8 Augustus a. s. op eiken werkdag van des voormiddags
9 tot des namiddags 2 uren, ter Secretarie van de gemeente.
Goes, den 25 Juli 1896
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J G d. W. HAMER.
Üe Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Algemeen Overzicht.
Verleden Maandag is voor het hoog gerechtshof
te laondeu de eind behandeling aangevangen van
het rechtsgeding tegen Jameson en zjjne vijf mede
beschuldigden. De aanklacht vloeit voort, zooals
bekend is, uit den inval in Transvaal en houdt in,
dat zij in December 1895 in Zuïd-Afrika binnen hefc
Eugelsche gebied en zonder toestemming van koningin
Victoria op onwettige wijze een militaire expeditie
hebben uitgerust ooq een bevrienden staat aan te
vallen, nJ. de Zuid-Afrikaanscbe republiek.
Om de belangrijkheid wordt het rechtsgeding be
handeld in een speciaal daarvoor samengesteld ge
rechtshof, dat bestaat uit de oudste drie rechters.
In den regel wordt de leiding van een proces en de
toepassing van de wet toevertrouwd aan één rechter
en slechts in bjjzondere gevallen wordt de zaak
verwezen naar een collega, dat uit meer rechters is
s rmengesteld, om dezen de gezamenlijke verantwoor
delijkheid te doen dragen en hen in staat te stellen
terstond een beslissing te nemen in de rechtsquaestiën,
die zich gedurende het proces kunnen voordoen.
Voordat de jury werd beëedigd werd namens de
verdediging door sir Edward Clarke op verscheidene
gronden geconcludeerd tot vernietiging van de dag
vaarding. Na debat hierover tusscben de verdediging
en twee der rechters, die de geopperde bezwaren
weerlegden, werd de zitting van het hof verdaagd
tot den volgenden dag, teneinde de vragen, door de
verdediging te berde gebracht, te overwegen. Bg*
den aanvang der volgende zitting deelde de opper
rechter m*de, dat het hof geen termen vond tot
nietigverklaring van de dagvaarding, noch geheel,
noch gedeeltelijk, zoodat de zaak kon worden voort
gezet. Nadat nu de jury beëedigd en de akte van be
schuldiging was voorgelezen, nam de president het
woord om de aanklacht toe te lichten en betoogde
dat de expeditie op Engelsch grondgebied is uitge
rust en dat de wet op de aanwerving voor vreemden
krijgsdienst daar van kracht is geweest. Tot staving
van zijn beweren legde hij een aantal documenten
over en voegde er bij dat d9 behandeling van het
proces aan Int licht zal brengen dat de expeditie
reeds maanden laDg te voren is beraamd en niet op
dringende uitnoodiging van Johannesburg is ge-
Bchied, zooals wordt voorgewend.
In de volgende zittingen is men overgegaan tot
bet verhooren van de getuigen, wier verklaringen
het bewijs voor de b schuldiging moeten bijbrengen,
maar uit den aard der zaak weinig nieuws bevatten.
Een officier legde de bewijzen over, dat dr. Jameson
geen vergunning van de Engelsche regeering had
om de expeditie uit te rusten. De zitting van het
hof is tot heden verdaagd.
Da politieke toestand op Creta is nog verre van
gunstig, zeer tot groots teleurstelling der ongelukkige
Christenen, die reikhalzend uitzien naar verlossing
van de Turksche overheersching. Twee pogingen,
die in den laatsten tijd zijn aangewend, en aanvan
kelijk met eenig succes, om den vrede te doen weder-
keeren, dreigen thans wed«r niet aan de verwachting
te zullen beantwoorden. In de eerste plaats het
bjjoenro'pen van een parlement, waarin de Cretenzers
hunne grieven zouden opperen en hun eischen stellen.
Onder de nog heevschende verschillen en de voort
durend geleverd wordende gevechten zijn de gemoe
deren nog te opgewonden om met vrucht te kunnen
debatteeren. Er wordt dan ook gemeld dat de her
vatting van de beraadslagingen onmogelijk is ge
worden, al hebben de Christen-afgevaardigden, op
aandrang der mogendheden, beloofd het mogelgke te
zullen doen om de geschillen bij te leggen. Intusschen
zijn moord, brand en plundering aan de orde van den
dag en hebben de Turken blijkbaar opzetteljjk den
wapenstilstand geschonden om nieuwe incidenten te
scheppen, die het rustig beloop der besprekingen
moeten vergdelen.
In Europa begint men algemeen een afkeer te
krjjgen van al deze gruwelen. De mogendheden
beginnen meer en meer tusschen beide te treden en
Frankrjjk heeft zelfs reeds een tweeden kruiser ge
zonden.
In de tweede plaats is niet doeltreffend gebleken
de benoeming van een Christen-gouverneur. Men
stelt, om aan de dringender eischen der Christenen
te voldoen, ren nieuwen gouverneur, Geoigi Bero-
witscb, aan, maar laat den oudeD, Abdullah Pacha,
aan het hoofd der troepen. Geeft nu de eerste zijn
bevelen dan houdt de laatste z'ch doof of werkt
tegen, zoodat de Muzelmannen reads bet plan zouden
gevormd hebben om Berowitsch miar weer terug
te roepen. Do laatste berichten worden steeds meer
verontrustend, zoo zelfs dat de gouverneur, die den
toestand juist schijnt in te zien, moet gezegd heb
ben God weet of de orde wel ooit zal worden
hersteldmaar ik doe mijn uiterste best om tot
een staking der vgandelgkhedon te komen.
In verbaiid met deze onlusten wordt door enkele
bladen veel gewicht gehecht aan de samenkomst te
Altaussee van prins Hobenlohe, den Duitschen rijks
kanselier en graaf Gcluchowsky, den Oostenrjjkschen
minister van buitonlandsche zaker. Men vermoedt
dat dit onderhond voornamelijk aan de brandende
qnaeslie zal gewijd zijn.
Uit de berichten, die in den laatsten tijd uit
Cuba Europa bereiken valt af ts leiden, dat de
toestand aldaar voor SpaDje nog steeds critiek blijtt.
Het is echter hoogst moeilijk den waren toestand
te vernemen, want menigmaal spreekt het eene be
richt het andere tegen, zoodat men waarschijnlijk
het naast bjj de waarheid is, wanneer men die in het
midden zoekt. De Spanjaarden geven echter den moed
niet op om eenmaal de Cubanen geheel ten onder te
brengen en houden daarom den strijd tot het uiterste
vol. Na de vele manschappen, die reeds daarheen zjjn
gezonden en waarvan velen nooit zullen wederkee-
ren, zullen op het eind van Augustus en in den
loop van September weder 40,000 man den hard-
nekkigen vijand gaan bestrijden. De laatst te zmden
troepen zullen voornamelijk bestaan uit artillerie
en genie. Sedert het uitbreken van den opstand
zijn reeds 190,000 man naar Cuba gezonden, en
naar de Spaansche regeering meent zal het roodig
zijn nogmaals nieuwe troepen te formeeren en die,
eveneens ten getale van 40,000 man ter versterking
te zenden. Hun vertrek is bepaald in den loop van
November. Het schijnt dat Spanje, evenals wg te
genover Atjeh, doortastende maatregelen zal gaan
nemen, om, het koste wat het wil, een eind te
maken aan dien langdurigen, kostbaren en bloedigen
opstand. Twee pantserschepen, te Genua gebouwd
f»n door SpaDje aangekocht, zullen waarscbijnljjk in
Februari gereed zijn tevens is de SpaaDScbe regee
ring in onderhandeling met een Engelsche firma
over den aankoop van oorlogsschepen van niet ge
ring kaliber.
De ovorwianingen, die de Spanjaarden in den
laatsten tjjd zouden hebben behaald, wettigen de
doortastendheid, waarmede zjj van plan zijn op te
treden. Nog de vorige week heeft generaal Bernal
de benden verslagen, hua positie bezet en de op
standelingen verdreven, die vele dooden en gewonden
hadden. Onder de laatsten behoorde de hoofdman
Perez.
Een toestand, die wel eenige overeenkomst heeft
met dien op Creta, doet zich voor op het eiland
Formosa. Een correspondent van de Times te
Hongkong maakt melding van verschillende wreed
heden, die door de Japanners aldaar zijn gepleegd
op de Chineezen. De berichten zijn afkomstig van
een missionaris, die zegt voor de waarheid er van
ia te staan en in naam der menschheid verzoekt de
wereld bekend te maken met den waren stand van
zaken. Hij verhaalt dat de Japanners de Chineezen
bijna geheel uitroeien; meer dan 60 dorpen zijn
verbrand en duizenden men6chen gedood. Eens wer
den een twintigtal Chineezen gevangen genomen, op
wie niets te zeggen viel. Zij werden afschuwelijk door
de Japanners mishandeld en nadat voor hunne oogen
hunne graven waren gedolven, werden ze door ba
jonetsteken afgemaakt. Hoe verraderlijk de Japan
ners optraden, blijkt wei uit deze feiten in een
dorp waren eenige Chineezen bezig voedsel gereed
te maken voor naderende Japanners, die bovendien
harteljjk werden verwelkomd, doch in plaats van
deze beleefdheid op gelijke wijze te beantwoorden,
richtten zij onder hunne weldoeners eene algemeene
slachting aan, waarbjj 50 Chineezen werden ver
moord. Later vaardigde de magistraat een bevel uit,
waarbij den Chineezen werd aangezegd uit de ber
gen, waarin zij gevlucht waren, naar hunno dorpen
t'U-ug te keeren. Zjj gaven daaraan gehoor doch moes
ten hunne bereidwilligheid met den dood bekoopen.
Ooggetuigen doen verschrikkelijke verhalen van
de moordtooneelen, die de JapannerB op Formosa
aanrichten. Een oorzaak voor deze menscbenslach-
ting wordt niet gemeld, maar mocht ook hier de
godsdienst in bet spel zijn, dan zjjn de gevolgen en
het eind van dezen opstand, evenals op Creta, niet
te voorzien.
GOES, 27 Juli 1896.
Naar aanleiding van het ook door ons mede
gedeelde schrijven van den heer Hu vers in De
Zeeuw over de door mr. Lobman alhier gehouden
politieke voordracht, zegt het Utr. Dagbl.
»De heer Huvors behoeft waatljjk den heer Kujjper
niet in bescherming te nemen tegenover den heer
Lohmsn. Die twee zijn volkomen eikaars portuur."
Maar als de heer H. het noodig vindt tegen
over den heer L. de p3itg van ddn heer K. op te
Demen, had kg dan niet wjjzer gedaaD, tegenover
den beer L. op te treden, toen deze aanwezig was
Waar heeft men anders zijn vrienden voor? En als
men het niet nob< 1 vindt van den heer Lobman dat
bg den heer Kugper in zjjne afwezigheid bestrijdt,
boe vindt hjj het dan, dat de heer H. den beer L.
eerst laat vertrekken en daarna hem verwjjten ach
terna zendtMedicijnmeester genees n zelf."
Bg kon. besluit zijn benoemd tot gezworen
voor den Nieuwen Olzendenpolder L. Nieuwen-
h u y s etot gezworen voor het waterschap Baar
land c. a. C. Meen wse; tot gezworen voor het
waterschap Nieuw Bommenede C. J. H. H o o g e n-
boom; tot gezworen voor den polder Oudkempens-
hofstede B. M. S u u r 1 a n d.
Met ingang van 1 Augustus a. s. zijn verplaatst
de kommiezen-verificateurs J. H. D e r e x van Hans-
weert naar Simpelveld, J. F. Tienmejjer van
Zieriksee naar Hansweert.
Het verslag der afdeelingen van de Eerste
Kamer over de kieswet is zeer gunstig.
Wel worden er bezwaren tegen aangevoerd, maar
zjj worden niet als overwegend voorgesteld. Een
groot bezwarr was de grijjkstelling van het provin
ciaal met het politiek kiesrecht, en ook de regeling
van het gemeentekiesrecht, waartegen zelfs voor
standers der wet opkwamen. Sommigen drongen
er iü6t ernst op aao, dat vóór de invoering der
wet de herziening der gemeentewet en de regeling
der gemeen tt financiën zou plaats hebben om de ge
duchte cadeelen zooveel mog^lyk te keeren.
H. M. de Koningin-Regentes zal voor
de opening der Staten-Generaal in Septemb-r a. 8.
slechts voor ééa dag naar Den Haag overkomen,
terwijl Hare Majesteiten in de tweede helft van
October een dag of tien in de residentie zullen
verblijf houden, omdat in die dagen de aanneming
van H. M. de Koningin zal plaats hebben.
De bepalingen voor het vervoer van kin
deren op de staatsspoorwegen zjjn ge-
wjjzigd als volgtKinderen van 4 jaren en daar
boven, waarvoor geen gewone kiaderbiljetten zjjn
genomen, batalen volle vracht.
Kinderen beneden 4 jaren, op den echoot hunner
geleiders zijn vrjj.
Bljjkens bjj het departement van koloniën ont
vangen telegrafisch bericht, zjjn bij de operatiën
in Atjeh op den 20en dezer gesneuveld de fuse
liers J. A. van Eijken en P. Scheipers en is daarbij
gevaarlijk gewond de fuselier J. F. Roels.
Hetzelfde telegram hield nog de mededeeling ia
fuselier I. B. de Winter bij eene poging tot opvat
ten van muiters te Praja (Lombok) gedood.
St.-Ct
De belastingquaestie te Grave,
waarvan de vorige week sprake was, is opgeloBt in
dien zid, dat de gemeente-ontvanger, die een ge
deelte van het loon der spuitgasten inhield tot be
taling van verschuldigden hoofdeljjken omslag, thans
dat bedrag alsnog heeft moeten uitkeeren aan de
bedoelde personen.
Aan een plan van den gemeente»fiscus om beslag
te Rggen op klerkenloon bjj een ontvanger ten laste
van een klerk werd geen uitvoering gegeven. Hierbjj
dient to worden opgemerkt, dat bedoeld loon niet is
een den ontvanger verleende rjjksvergoeding, maar
een toelage, uit eigen beurs den kantoorbediende
verstrekt. (Tel.)
In Limburg gaat een adres rond aan Ged.
Staten, waarbg de onderteekenaars, allen jagers, ver
zoeken de opening der jacht op hazen eerst
tegen 1 October e. k. te willen bepalen.
Als hoofdmotief voor dit verzoek wordt aange
voerd, dat de jonge hazen eerst tegen gemelden
datum genoegzaam zjjn ontwikkeld om geen aanzien
lijke vermindering van dit wild voor de toekomst
te vreezen.
Naar aanleiding van de ongunstige berichten
en het verontrustende artikel van de Limb. Koerier
over het nieuwe geweer, dat voor ons leger
in aanmaak ie en waarvan wjj dezer dagen meldng
maakten, heeft de heer Coenegracht aan genoemd
blad een schrgven gezonden, waarin hg beweert, dat
bedoelde berichten meerendeels een verouderd Oos-
tenrjjksch geweer betreffen, en de mededeelingen
over het door de regeering gekozen geweer vrjj wel
geheel onjuist zjjn.
Intusschen bljjft de militaire medewerker van den
Limb. Koerier er tg, ook na het door den beer
Coenegracht geschrevene, dat de nieuwe Manlicher-
geweren in handen moeten komen van uitstekend
geoefende soldaten, maar met onze boeren-milicieus
zullen er dagelijks heel wat in de reparatie gaan.
Die moeten een geweer hebben, dat lezen en schrgven
kan, zooals b. v. het oude Beaumont er een was.
Waarsehjjnljjk zal de quaestie Den
H a r t o g den 5 Aug. in den Amsterdamsehen ge
meenteraad in behandeling komen. Hoewel nog steeds
vergaderingen gehouden worden, waarin meerdere
sprekers, niettegenstaande zij de handeling van be
doelden onderwijzer ten sterkste afkeuren, toch een
zachtere straf dan zjjn ontslag zouden wenschen,
geeft het lid van den gemeenteraad dr. Blooker,
die, wanneer de zaak in den raad zal worden be
handeld, niet in de &tad is, nu in een open brief in
het Handelsblad, gericht aan den heer A. C. Wert-
heim, zijn meening over deze quaestie te kennen
Zjjne opvatting isdat de raad als administratief
college slechts deze vraag te beantwoorden heeft:
wat eischt het belang van het door de wet aan zjjne
zorgen toevertrouwd openbaar onderwjjs
»Is een man als Den Hartog na het gebeurde
geschikt te achten als voorganger der jeugd, als
leidsman op den weg, die leidt tot >Christe]jjke en
maatschappelijke deugden"? vraagt de schrijver
verder is de wjjze, waarop hg en do zijoen den
strijd aanbonden tegen de rang-examens, voor de
ouders, die de opvoeding hunner kinderen aan deze
onderwjjzers ten deele moeten toevertrouwen, een
waarborg, dat zal worden geleerdeerbied voor de
gestelde macht, onderwerping aan de wet, zelfbe-
heersching, waardeering voor het streven van anderen,
ook al wjjkt die meening van de onze af, humani
teit naast plichtsbetrachting
Wanneer een man als Den Hartog gehandhaafd
werd vervolgt dr. B. wanneer inderdaad de
gemeenteraad als een jury gevoelsoverwegingen deed
gelden en niet uitsluitend rekening hield met den
wetteljjken plicht om het onderwjjs te verzorgen en
aan de ouders waarborgen te Schenken voor het
gehalte der openbare onderwijzers, dan ware daar
mede aan het openbaar oDderwjjs een leveDSgevaar-
Ijjke slag toegebracht. Op het gemeentebestuur rust
de plicht te zorgen, dat de openbare onderwijzers
zijn mannen, die ook buiten de school door hua
gedrag eerbied afdwingen en wier voorbeeld den
leerlingen tot navolging kan strekken.
En dit kan niet van Den Hartog worden vol
gehouden. Zelfs zijn schrgven aan de hoofden Baert
en Van Doorne pleit tegen hem. Onder den drang
van de door den Bond aangenomen motie, schrjjft
hg niet, als elk wèl opgevoed man zou doen, een brief
van verontschuldiging, doch hjj redigeert dien brief
zoodanig, dat bij daarin zjjn recht handhaaft deze
hoofden door straatschandaal lastig te vallen, wan
neer het niet gebleken zou zjjn dat zjj volgens
een besliste opdracht van burgemeester en wet
houders" hadden gehandeld.
Mag de raad de ingezetenen er langer aan bloot
stellen aan een dergeljjken onderwjjzer hunne kin
deren te moeten toevertrouwen
Met den Christel jjken Boerenbond na 4
Juli eenvoudig Boerenbond geheeten wil
het als nog niet vlotten. Zelfs den heer dr. Schaepman,
die de gave bezit zjjne meening duidelijk toe te
lichten, is het niet mogen gelukken misverstand over
het doel van den Bond uit den weg te ruimen.
Meende de heer Schaepman dat ieder lid van den
Bond kon worden, die niet tegen troon en altaar
was, in Friesland lichtte de heer v. d. Loos de be-
teekenis van den Bond toe door te verklaren dat
in deze geen plaats was voor Joden en socialisten.
Door de te Leeuwarden gevestigde le afdeeling
van de Friesche Maatschappjj van landbouw is de
vraagOf de oprichting van een boerenbond wordt
geacht te zjjn in het belang van den landbouw? na
uitvoerige beraadslagingen ontkennend beantwoord.
Of het ook met de hitte in verband staat wee
ik niet uit te maken, maar ik verneem, zegt d
Haagsche briefschrijver van de Arnh. Ct., dat het o
de badplaats Scheveningen op het oogen
blik uiterst slap gaatda badgasten komen nie
opdagen. Ik geloof dat gerucht, en wel om de snedige
maar doorzichtige wijze, waarop de ljjstjes der aan
gekomen kuurgasten in de dagbladen (om een technisc
woord te gebruiken) «uitgedreven" worden. Zoo la
ik dezer dagen dat ergens te Scheveningen ware
afgestapt de heer (ik verander de namen) Loui
Hond, mevrouw Sara Hond geboren Kat, Abraha
Hond, Marietje Hond, Adriaan Hond, Isidore Hon
en Estella Hond uit 's-Gravenhage. In de oud
dagen van druk vertier op de badplaats zou me
gezet hebben: de heer L. Hond met familie ui
G raven bage maar deze uitvoerige catilogiseeria