L896 N". 83,
Donderdag 16 Juli.
83slc jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommors 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Bebalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiiin voor dit blad
aangenomen bjj de heevon Nijgh Van Dithas te Botterdam en verder
bjj alle Boek7orkoopers en Brievengaar dors.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, bnwelgki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c:.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Enxcndtng van advertentiën vé©sr 33 «ren op den dag der uitgave»
0m den wille van
Wjj behoeven werkelijk dit opschrift niet te vol
tooien iedereen weet, hoe de lieftalligheid van kat
ten voor kandeleers" door onze vooronders werd
gebraikt als verklaring voor sommige handelingen,
die men niet gewoon is zoo precies bij den naam
ie noemen.
Ons kwam die spreekwjjze in de gedachte, toen
wij in de vorige week herhaaldelijk getroffen werden
door de grooteche wjjze, waarop de Cbineesche onder
koning of welken titel hjj verder moge dragen, in
de voornaamste steden van ons land was ontvangen.
En niet alleen in ons land
Li-Hung-Chang hier en Li-HuDg-Cbang daarde
couranten waren er vol van. En wanneer men werke-
lgk alles kan gelooven wat er omtrent hem, zjjn
daden, maar vooral omtrent zjjn plannen is geschre
ven in binnen- en buitonlandBche bladen, dan komt
men niet alleen tot do overtuiging, dat hjj al de
bewezm hulde en zelfs nog veel meer ver
dient maar dan vraagt men zich af, boe het moge
lijk is geweest, dat zco'n voortreffelijk man verleden
jaar niet in staat is geweest te voorkomen, dat het
reusachtige China zoo het onderspit heeft gedolven in
den strijd met het betrekkelijk dwergachtige Japan 1
En als men senmaal tot die gedachte gekomen
ie, dan leest inen verder slechts oppervlakkig meer
de regels, waarin Li-Hung-Chang zooveel lof wordt
toegezwaaid, om te gaan nadenken over de vreemde
lotgevallen van sommige volken en individuen.
Wie had verleden jaar kannen denken, dat Japan,
toen zoo geprezen om allerlei deugden en om zjjee
heldhaftigheid, nu daar weder zou liggen als een
vergeten land, waarover niemand spreekt en waaraan
niemand denkt, terwjjl de onderkoning van het
rjjk, waarvoor men toen hoogstens een weinig me
delijden naast veel spot over had, aan de hoven
van Europa, in de hoofdsteden vau alle landen zou
entvaugen worden en overladen met eerbewjjzen
Niemand en toch staan wij voor die twee fei
ten en da man met het gele vest vervalt met veel
geduld en lijdzaamheid de rol van den kandeleer,
terwijl de Europeesche vkatjtg" hopen op deze wjjze
wat «smeer" te bemachtigen.
Een diamantslijper in Amsterdam een van die
enfant» terribles, die nooit ontbreken wekte in de
courant wie er iets aan doen konden op, om den onder
koning toch vooral in eene sljjperij te brengen, zoo
BtilletjeB zjjne begeerlijkheid op te wekken en hem
ertoe te bewegen den handel in diamanten in China
open te stellen, waar het bezit ervan tot pogtoe
verboden is. Li-Hung-Chang is in de diamantBljjparjj
geweestof men hem verdsr in de begeerde rich
ting gebracht heeft, is niet uitgelekt,
Maar wie meent een ChineeB te slim af te zijn,
heeft bet mis en wjj durven gerust zeggeD, dat de
hooge bezoeker zjjn reisje niet enkel gemaakt heeft
voor zjjn genoegen of om ten pleiziere van anderen
voor kandeleer te spelen,
Aan zjjn bezoek aan Europa ligt ongetwijfeld
eigenbelang ten grondslag, oven goed als eigenbe
lang hem hier met vorstelijke eer deed ontvangen
•n even goed als eigenbelang geheel doet vergeten,
dat men een jaar geleden Japan in de hoogte stak,
omdat het dienzelfieD Li-Hung-Chang en zjjn vrien
den zoo ieeljjk op hun nummer zette,
Wjj hebben weinig op met die vriendschapsbetui-
gingen uit eigenbelang; maar voor zoover zjj niet
leiden tot oneerlijke dadenvoor zoover zjj niet
^ataarden in lage kruiperjj en walgeljjke vleierg,
kunnen wjj al wenschen wjj ze. niet na te volgen
ze met een glimlach aanzien.
Staatkunde, politiek in hoogere of minder ver
heven beteekeüis ie nu eenmaal iets, dat men niet
te zeer op den keper moet beschouwen, en dat
tjion nog altjjd meer vliegen vaDgt met honig dan
gnet azjjn is eene waarheid, die men gerust in
prsktjjk mag brengen, zouden wjj zeggen.
Maar toch handelingen uit eigenbelang kunnen
alleen geduld worden voor zoover zjj niet in strjjd
zjjn met waarheid en recht.
En dan dwalen onze gedachten onwillekeurig af
naar hetgeen men ziet gebeuren in Engeland ten
opzichte van het bekende schandaal in Zuid-Afrika.
Zou men meeneD, dat daar iemand twjjfelt aan
de schuld van Rhodes en tal van anderen, die door
de Transvaalsche regeering zjjn aangeduid als ver
raderlik gehandeld te hebben
Zou men denken, dat men ook maar een oogen-
blik gedacht heeft aan de onschuld van Jameson
Zou men meenen, dat de geheele Engelsche regee
ring niet als één man een veroordeeiend vonnis zou
hebben uitgesproken, indien niet eigenbelang
haar belet had te zien wat zg zag, te hooren wat
zg hoorde en te weten wat zjj wist?
Maar Jameson werd geprezen, Rhodes verheerlijkt
en der waarheid geweld aangodaankandeleers, die
men verfoeide, werden gelikt" en dat alleen door
de begeerte naar wat smeer." Dat men tegelijkertijd
door vuilen laster zichzelf ontoorde en anderen kwetste
of bedroefde, kwam niet in de gedachte, of als het
al in het brein opkwam, dan vond het toch geen
weg tot het hart.
Waar het eigenbelang tot dergelijke miskenning
der waarheid, tot zulke zelfonteerende praktijken
aanleiding geeft, daar wendt men er zich met wal
ging van af, zoowel in hoogere als in lagere politiek,
aan het Hoi en in de gewone wereld
Staan wij, Nederlanders, waar we zoo afgeven op
de oneerljjkheid der Engelschen in de Transvaalsche
zaken, zuiver in onze eigene Hebben wij in dit
opzicht een volkomen rein geweten Als wjj den
bezem zetten in den stal van anderen, past het ook
eens in eigen stal rond te zien.
En is dan alles zuiver?
Is de Atjeh-oorlog, zuiver in den beginne, zuiver
en vrjj van eigenbelang gebleven
Wat zouden die Oosterlingen daar zeggen, indien
zg eens onze meening over Napoleon kenden, indien
zij eens wisten welke lofzangen wjj zingen en
terecht zingen 1 op onzeH tachtigjarigen oorlog
Hoe zouden hunne vergelijkingen uitvallen, indien
zg vernamen wat wij zeggen over den inval der
Franschen in ons land in 1672 en indien zjj ons
optreden in hun land daarmede gingen vergeljjken?
Reeds tientallen jaren houden de volken op de
kust van Sumatra vol ons de heerschappij over hun
land te betwisten. En al dien tijd juichen wij in
Nederland als eene overwinning behaald is. Maar,
hoe groot de eerbied ook zjj, dien wg gevoelen en
dien elk behoort te gevoelen voor den moed en de
zelfverloochening der strjjders, die wjj er been zen
den hoezeer wjj elk roemrijk feit op zich zelf
toejuichen, zoo is er toch iets in ons, dat vraagt
hebben wjj wel volle reden tot tevredenheid over
ons gejuich
Wij trekken, na de destjjds gegeven inlichtingen,
niet in twijfel de noodzakelijkheid van ons gewapend
optreden, toen de Atjehers de scheepvaart in straat
Malakka en bjj gevolg den handel met Britsch-
Indië onveilig maakten. Maar zjjn wjj later niet
afgedwaald van den juisten weg, dien wjj, in ver
band mot bestaande traptaten, waren ingeslagen
Is niet wellicht de ^ucht tot gezagsuitbreiding er
bij gekomen
Toen wij den tachtig jarigen oorlog begonnen,
ontdekten wjj de waarheid, sedert in alle landen en
bjj alle volken gehuldigdhet volk is niet om den
vorst, maar de vorst om bet volk. Ed toeji wg a m
Filips van Spanje die waarheid verkondigden, toen
waren wg groot en eerlijk, en Europa zag met eer
bied tot ons op,
Js deze waarheid nog wel geheel terug te vinden
in onzen voortdurende strjjd tegen Atjeh
Deze en andere vragen dringen zich in den laatsten
tijd op den voorgrond, en wjj dienen ze te beant
woorden alvorens te beslissen aan welke zijde wjj ons
scharen zullenaan de zijde van hen, die voorsteilen
ons in Atjeh te bepalen tot het innemen van eene goed
voorziene positie aan de kust en om daar met onze
Bchepen handel en zeevaart te beschermenof aan
den kant dergenen, die, met opoffering van nog meer
menschenlevens, ons gezag willen uitbreiden. Wjj
matigen ons geen oordeel aan, maar onze sympathie
is voor d» richting der eerstgenoemden, en met de
geschiedenis voor ons gelooven wjj, dat onrecht wel
tijdelijk kan zegepralen, maar dat de eindelijke over-
■winning is aan het recht.
Eu wie onzer legsrs zich nu niet bekommert om
Atjeh en geen tjjd wil zoek brengen met te donken
over Jameson, of wien de heele Li-Hung-Chang
koud laat passé alleen ia eigen leven toe wat
daar staat aan het slot onzer beschouwing en hjj
zal inzien, dat wat waar is in bet leven der vol
keren, evenzeer waar is in zijn leven,
GOES, 15 Juli 1896.
De uitslag der verkiezing voor leden
van de Eerste Kamer der Staten-Generaal,
gisteren in de vergaderingen der Provinciale Staten
gehouden, is als volgt
Noord-Brabant. Herkozen de heeren jhr. mr. J. B.
A. J. M, Verheyen en W, Merkelbacb.
Zuid-Holland. Herkozen de heeren F. H. P. van
Alphen met 52 tegen 12 stemmen op den heer A.
baron Mackaymr. E. J. J. B. Cremers met 53
tegen 12 stemmen op den heer J. P. Havelaar;
mr. H. A. Nebbens Sterling met 53 tegen 11 stem
men op den heer baron Michiels van Verduynen.
Gelderland. Gekozen mr. Reekers na vier
stemmingen. Bjj de laatste stemming bekwam de
heer ReekerB 30, do heer Qoenen aftredend lid,
28 stemmen. Candidaat der anti-revolutionairen was
baron Brantsan van d) Zijp.
Herkozen de lieer J. E. N. Schimmelpenninck
met 33 stemmen. De heer Coenen had er 21.
Noord-Holland. Herkozen de heeren H. F. Bult
man met 48, mr. li. J. Kist met 50, en mr. G.
van Tienboven met 56 stemmen.
Zeeland. Gekozen jhr. mr. T. van Asch van Wjjck,
oud-gouverneur van Suriname, (a.), met 21 van de
41 stemmen. Het aftr. lid mr. E. Fokker lbekwam
20 stemmen.
Friesland. Herkozen de heer mr. W. A. Bergsma;
gekozen (ter vervanging van den heer Breuning, die
bedankt bad) dhr. H. Fennema notaris te Sneek,
beiden met 30 stemmen. Op jhr. mr. T. van Asch
van Wjjck waren telkens 16 stemmen uitgebracht.
Overijsel. Herkozen de heer mr. A. van Naamen
van Eemnes met 38 stemmen 7 blanco.
Groningen. Herkozen de heer jhr. mr. C. W. A.
Alberda van Ekonstein, met 38 van de 41 stemmen.
Limburg. Herkozen de heer W. H. Pjjls met 33
stemmen7 blanco-biljetten.
Het eindresultaat is dus, dat, geljjk te verwach
ten was, in Zeeland en in Gelderland een liberaal
lid gevallen is en deze vervangen zijnin Zeeland
door een anti-revolutionair, in Gelderland door een
katholiek.
Bij het departement van koloniën is het vol
gende van Dinsdag gedagteekende telegram van den
Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië betref
fende de krjjgsverrichtingen in Atjeh ontvangen:
Gisteren heeft eene colonne de IX Moekims Toeng-
koeb doorkruist. Geen schot gevallen. Eene patrouille
weid nabjj Oleh Gli (VI Moekims) beschoten, waarbjj
twee fuseliers werden gewond."
De rijksmiddelen brachten in de afge-
loopen maand Juni op f 8,794,500,11 tegen
f 8,893,409,45 in Juni 1895.
De opbrengst over de eerste zes maanden van 1896
bedroeg f 58,943,628,46 tegen f 55,953,431,871/2
over de eerste zes maanden van 1895.
De Eerste Kamer komt weder bjjeen op Woens
dag 2 September. D
Bjj kon. besluit is, met ingang van 16 Juli,
aan dhr. Ph. M. van der Mandere, op zijn
verzoek, eervol ontslag veriaend als schoolopziener
in het arrondissement Goes.
KralibendijKe. In de vergadering van den
raad dez^r gemeente van Maandag 13 Juli jl. werd
door burg. en weth. aangeboden da gemeente
rekening over 1895, bedragende het totaalcjjfer
der ontvangsten f 35019,14 en dat der uitgaven
f34080,30, sluitende alzoo met een goed slot van
f 938,84,
Men sohrijft uit Ierseke aan de Telegraaf
De warmte van den zomer deet ook op de o e s-
terban» on baar invloed gelden. De aanslag van
oesterbroed op pannen en schelpen is zeer overvloe
dig. Er werden weinig pannen gelegd, maar toch
nog meer dan msn oorspronkelijk voornemens was.
Daardoor wordt althans eenigszins in arbeid voorzien.
Bij Kon, besluit zjjn benoemd: in het bestuur
van den Clarapolder, tot dijkgraaf E. Cuelenaere,
en tot gezworen V. Verrosto; tot gezworen
voor den polder Nieuw-Othene C. P. Butler;
tot gezworen voor den polder van Ljjnden J, d e
Feyter Jacobuszoon; tot gezworen voor het
waterschap Loven en Willemskerks A. Franse
Corneliszoon; tot gezworen voor den polder
Westeren Ban van Schouwen J. L e m s o n.
De suikeroogsfc op Java wordt ge
raamd op 2 millioen pikols minder dan in 1895.
De oogst 1894—'95 bedroeg 9,057,500 pikols;
die van 1893—'94 beliep 8,838,137 pikols.
De Koningin en de Koningin-Regentes hebben
aan mevr, de wed. De Moulin, moeder van den
generaal, per tdegram hare oprechte deelneming
doen betuigen met den dood van haren zoon, in wien
het Indische leger een zijner verdienstelijkste offi
cieren verloren heeft.
In de Staats-Ct. is opgenomen een staat van
de gevallen van besmettelijke veeziekten
in Nederland gedurende de maand Juni 1896.
Van mond- en klauwzeer kwamen voor 2 gevallen
bjj vee van 2 eigenaars, van kwade droes 11
gevallen bjj vee van 3 eigenaars, van schurft 3901
gevallen bij vee vau 151 eigenaars.
Voor besmetteljjke varkensziekte waren deze ge
tallen respectievelijk 104 en 74voor miltvuur 28
en 24 en voor kwaadaardig klauwzeer (zoogenaamd
rotkreupel der schapen) 106 en 6,
Een enkele maal, zegt het Sohoolblkomt het
wel eens voor, dat op een zoo vrjjgevige manier
door B. en W. en den districts-scboolopziener vol
daan wordt aan het voorschrift, dat zg voor hoofd
eener school een voordracht van >minstenB
drie" moeten opmaken, dat het nut van deze be
paling grootendeela verloren gaat. Zoo nu te Bloe-
mendaal. De voordracht bestaat daar uit een vol
dozijn en dan nog wel alphabetisch. Wat heeft de
gemeenteraad aan zulk een voorlichting?
Het definitieve resultaat dr verkiezingen
in België is dat de nieuwe Kamer bestaat uit
111 Katholieken, 12 liberalen en 29 socialisten.
De Katholieken hebben een meerderheid van 70
stemmen in plaats van 58 zooals in de vorige kamer.
Telegrammen uit Parjjs melden, dat gister
middag toen de president F a u r e zich naar het ter
rein van de wapenechouwing begaf, een man, eea
veertiger naar het scheen en vrij goed gekleed, die
zich bjj een boom op den weg tusschen den water
val en den molen opgesteld had, twee schoten in
de richting van zijn rjjtuig loste. De menigte wierp
zich op den daderagenten van politie namen hem
daarop gevangen en brachten hem naar den politie
post bjj den waterval.
De dader heet Francais. Hjj is een schrjjver en
woont in de Rue Cléry. Het is dezelfde, die onlangs
met papieren in de Kamer gegooid heeft. Hjj had
op het oogenblik van zjjne gevangennemen geen
geld bjj zich. Hjj beweerde alleen de aandacht te
hebben willen trekken, en met los kruit in de lucht
te hebben geschoten. Zjjn revolver bevatte nog drie
patronen. FraD^ois is onder geleide naar het dépot
gebracht.
Kerknieuws.
Evang. Luth. kerk. Beroepen te Zieriksee ds. Th. B.
Graupré Molière te Woerden, die ook beroepen is
te Heusden.
Gere form, kerken. Beroepen te Oppenhuizen c. a.
(cl. Sneek) ds. S. de Jager te Serooskerke (cl. Mid
delburg).
Ierseke» Alphabetisch tweetal voor een beroep
bjj de Geref. gem. alhier: ds. J. H. Donner te
Nieuwdorp (Z.-Beveland) en ds. S. O. Los te Zalk
en Veecaten.
In de Geref. kerk A te Apeldoorn doet zich
bet geval voor van een werkstaking onder de kerke-
raadsleden. Dezen van meening zijnde, dat hun predi
kant wegens ouderdom ontslag diende te nemen,
ontmoetten nadat het besluit hiertoe genomen
was van de zijde der gemeente ernstig verzet en
hebben dientengevolge hun betrekking neergelegd.
R.-Katholieke kerk. Mgr. P. L?yten, bisschop van
Breda, heeft benoemd tot pastoor te Ede den zeeroerw.
heer C. A. Kerckhaert; tot rector in het Liefde
gesticht te Hulst den weleerw. heer A. de Kort;
en tot kapelaan te Hoofdplaat den weleerw. heer
J. A. Stoffelen.
Onderwijs.
Aan de Chr. school te Deutiohenj is tot onder
wijzer bsnoemd de heer E. J. Houwen te Killand-
Bath. (Stand.)
De door burgemeester en wethouders van
Middelburg opgemaakte voordracht voor onderwijze
ressen aan de scholen H. en I. bestaat, in het bij
zonder voor school H. uit de dames H. J. J. C. van
den Brink te Krabbendjjke, A. J. Njjland te Goes,
M. G. Cohen te Stadskanaal en J. W. MeertenB te
Middelburgen in het bjjzonder voor school I.
uit dez-ltde dames, nitgezonde<d dip, welke tot
onderwijzeres speciaal voor school H. mocht worden
benoemd. (M. Ct.)
Rechtszaken.
De kantonrechter te Maastricht heeft de drie
beklaagden, die terecht hebben gestaan ter zake van
het verkoopen van st u-ken drank aan kinderen be-
nedon den leeftj!d van 16 jaar, vrjjgesproken, als
zijnde uit geen wettig bewijsmiddel gebleken, dat
de verstrekte drank aan die kinderen zou zjjn» ver
kocht". Zooals men weet, werden die kinderen ge
bezigd om jenever by de klanton rond te brengen.
Provinciale Staten van Zeeland.
Vergadoring van Dinsdag 14 Juli 1896.
Tegenwoordig de Commissaris dar Koningin
voorzitter, 41 leden en de griffier.
Afwezig de heer mr. Van Buuren met kennis
geving.
De notulen der vergadering van 7 Juli 1896
worden gelezen en goedgekeurd.
Daarna geschiedt voorlezing van de notulen der
besloten vergadering, op 7 Juli jl. gehouden.
