1896 NB. 82.
Dinsdag 14 Juli.
83sle jaargang.
Do uitgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n DiTMxa te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkooper* en Brievengaarders.
COURANT.
Do prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ctl
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels' a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ot
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
losendlnf fan advertentie?» vAor 9 won op den daf der ultyave.
Algemeen Overzicht.
Het meldenswaardige politieke nieuws bepaalt
zich dezer dagen in de eerste plaats tot dat van
België, waar verleden week Zondag de verkie
zingen hebben plaats gehad om de helft der Kamer
van afgevaardigden te vernieuwen. Volgens de her
ziene grondwet van 1893 moet de Senaat om de 4
en de Kamer om de 2 jaar voor de helft aftreden,
waardoor dit jaar in de provinciën Brabant, Ant
werpen, Namen, Luxemburg en West-Vlaanderen
een algemeene verkiezing moest gehouden worden.
Don uitslag daarvan deelden we in ons voorlaatste
nummer mede, waaruit we kondon zien, dat toen
nog niet te bepalen was, hoe de Kamer zal zjjn
samengesteld, omdat nog vele herstemmingen moes
ten plaats hebben, die gisteren zjjn gehouden.
Volgens voorloopige berichten zjjn de katholieken
zoowel te Brussel ah te Antwerpen met
groote meerderheid herkozen, zoodat de regee-
riog in de Kamer eene meerderheid van 60 stemmen
zal behouden.
Reeds na de eerste stemming stond vast, dat de
clericale partij de overgrote meerderheid behoudt,
die zjj tengevolge van de invoering van het gema
tigd algemeen stemrecht heeft verkregen. Volgens
deze kieswet zjjn de kiesgerechtigden verplicht deel
nemen aan de stemming, die strikt geheim is.
Kiesgerechtigde is iedere 25jarige ingezeten, die een
jaar lang in de gemeente gevestigd is en in het
volle bezit is van zijn burgerrechten, met óen stam.
Iedere minstenB 35jarige gehuwde man of weduw
naar met wettige kinderen en die 5 fr. personeele
belasting betaalt, alsmede ieder 25jarige, die onroe-
roend goed of roerend kapitaal bezit tot een waarde
van minstens fr. 2000, heeft twee stemmen. Drie
stemmen kunnen uitbrengen academisch gevormde
personen en dogenen, die een der hoogere openbare
ambten bekleeden of wel een openbare positie in
nemen of ingenomen hebben, die hoogere beschaving
vereiecht.
Voor de liberale partjj heeft deze wet nog niets
anders dan teleurstelling gegeven, waDt van af het
oogenblik, dat de macht in handen was van de
aai ver numerieke meerderheid, het zoogenaamde
»volk", hebban de uiterste partgen in haar feilen
strjjd de liberalen verslagen. Dit geschiedde ook in
Duitschland en hoe zal het in ons land gaan, zoodra
er volgens de onlangs aangenomen nieuwe kieswet
zal gekoz9n worden
Het volk heeft behoefte aan leidiDg en het geeft
zich bjj voorkeur over aan den vaderljjken geeste
lijke of aan den verleideljjken volksmenner, maar
toch ook de gematigd liberalen, waart03 een groot
deel van de meest ontwikkelden en beschaafden nog
steeds behooren, zullen op den duur hun invloed
doen gevoelen.
De verkiezing zelf is in België kalmer gegaan
dan vroeger bet geval placht te zjjn. Voor zoover
men vernomen heeft werd er geen bloed vergoten,
hadden geen opstootjes plaats en bleven alle ruiten
heel. Zeker een bewjjs, dat men genoeg heeft van
deze parlementaire strgdmanier.
Het aantal en de verhouding der politieke par
tgen zjjn in de laatste jaren in België heel wat ver
anderd. Vroeger werd de strjjd daar uitsluitend ge
voerd tusschen de clericalen aan de eene en de libe
ralen aan de andere zjjde. Twee jaar geleden echter
zjjn ook de socialisten en de radicalen in het strgd-
peik getreden en wel zoo krachtig, dat zjj den
liberalen een gevoelige nederlaag hebben toegebracht.
Bjj de laatst gehouden stemming stonden de cleri
calen en socialisten het sterkst tegenover elkaar,
maar zelfs de clericalen onderling waren verdeeld
en deze verkiezing zal uitmaken in hoeverre deze
partjj nog als een ondeelbaar geheel kan worden
beschouwd. Onder de conservatief clericalen beerscht
dan ook bet bewustzjjn, dat hunne partjj belangrijk
verzwakt is. De bezorgdheid daarover is in eene
verkiezingsrede uitgedrukt door een der bekwaamste
leiders dier partjj, dhr. Beernaart, thans voorzitter
der Kamer. Hjj richtte tot zjjn geestverwanten een
vermaning omtrent hun gedragslijn, zooals die hem
in den strjjd voorkwam noodig te zijn, waarschuwde
vooral tegen onderlinge verdeeldheid en gaf den
raad langs den weg van doortastende, wetgevende
maatregelen tot bescherming der werklieden, van het
socialistische partjj-programma al datgene te ver
wezenlijken, wat voor den arbeidersstand van dienst
kan zjjn en tevens uitvoerbaar is.
In Frankrijk is tegenwoordig in de Kamer aan
de orde de behandeling van een plan tot hervorming
van het stelsel der directe belastingen, ontworpen
door het ministerie Méline. Een gansche week is
besteed aan het algemeen debat en daarbjj is voor
de zooveelate maal gebleken, dat afbreken gemakke-
ljjker gaat dan opbouwen. Het meest betwiste onder
deel van het ontwerp is de in Frankrjjk nog onbe
kend# belasting op de rente van openbare schuld
bewijzen. Wat door enkele leden, behalve door de
officiëele voorstanders, daarvóór werd aangevoerd,
vond felle bestrjjding onder vele tegenstanders, die
soms stormachtig werden toegejuicht. Onder dezen
bevonden zich van de regoeringspartjj de gewezen
oud-minister-president Ribot en de minister van
financiën Rouvier, het beste financiëele talent der
Kamer, voor wien het te bejammeren is, dat. zjjn
naam geleden heeft bij de onthullingen der finan
ciëele knoeierijen, die, eenigen tijd geleden, in de
Kamer zjjn besproken. Had men gestemd, onmiddel
lijk nadat Rouvier zijn rede had geëindigd, dan zou
de rentebelasting zeker zijn verworpen. Iutusschen,
hoe sterk er ook tegen gedebatteerd wordt, één
partjj, nl. de anti-miniBteriëale fractie bij uitnemend
heid, de socialistische, is eenstemmig vóór het ont
werp. Na een krachtige repliek van den minister
Méline, stelde de afgevaardigde Raiberti voor bet
regeeringsontwerp Daar de begrotingscommissie terug
te zenden. Méline bestreed dit voorstel, welks aan
neming hjj als een motie van wantrouwen beschouwen
zou, waarna het werd ingetrokken.
Toen de Kamer tot de b9handeÜDg der artikelen
genaderd was werd de eeiste paragraaf van art. 2
aangenomen met 333 tegen 216 stemmen, de tweede
daarentegen verworpen met 268 tegen 258 stemmen.
Op voorstel van den afgevaardigde Krantz werd het
ontwerp daarna gerenvoyeerdnaarde commissie, opdat
deze zich met de regeering zou verstaan. De discussiën
werden daaina hervat; de minister Meline stelde,
na het verwerpen van paragraaf 2 de socialisten ver
antwoordelijk voor de belemmering der belasting
hervorming. Onder groot tumult zeide Bourgeois,
dat de regeering de quaestie van vertrouwen had
moeten stellen, indien zjj artikel 2 onmisbaar achtte,
waarop Meline antwoordde, dat het ministerie een
nieuw ontwerp zal gereed maken zonder den raad
van Bourgeois of zjjne vrienden te vragen. De Kamer
was zeer woelig.
De benoemiog van een Christen-gouverneur van
Creta heeft niet aan de daarvan gekoesterde ver
wachting beantwoord. Wel is hg nog slechts eenige
dagen in functie, doch men verwachtte onmiddelljjk
een algemeene ontspanning en deze is niet gekomen,
naar men meent omdat de man, aan wien de nieuwe
gouverneur te gehoorzamen heeft, een Turk is. De
toestand bljjft evenzeer voor Turkije als voor Creta
zelf voortdurend critiek. De Cretenzers kregen aan
vankelijk steun van de Grieken, zoodat de Turksche
gezant te Athene zich meende te moeten beklagen
bjj de Grieksche regeering wegens het zenden van
vrjjwilliger8 en munitie naar Creta. Griekenland
houdt echter vol van die zending niets te weten
en verklaart onmachtig te zijn baar te beletten.
Doch dit antwoord bevredigt de groote mogend
heden niet, die den opstandelingen den raad hebben
gegeven aan de vjjandeijjkhedon een eind te maken
en vredesonderhandelingen te openen. Het schjjDt
dat deze raad wel eenige uitwerking heeft gehad,
want de rebellen hebben besloten den Landdag bjj
te wonen en te trachten vrede te sluiten. Daardoor
begint de toestand in de laatste dagen wel iets meer
rooskleurig te zjjn en worden voorloopig ook geen
nieuwe troepen meer gezonden. Een later bericht
meldt dat de Cretenzers thans de vjjandeljjkheden
hebben gestaakt en hunne eischen beperkt tot de
financiësle autonomie (zelfregeering) voor het eiland.
Hoe verschillend, soms tegenstrijdig, de berichten
ook zjjn, die over de quaestie Creta de wereld wor
den ingezonden, als eind-resultaat van alle genomen
maatregelen tot beëindigiog van den opstand mag
worden aangenomen, dat de zaak hare oplossing nabjj
komt. Is dit zoo, dan bestaat er hoop, dat althans
op dit plekje van het zwaar beproefde Turksche
rjjk vrede en orde en daardoor rust en welvaart
zullen wederkeeren.
Overigens is in Furopa op het gebied van po
litiek nieuws de komkommertjjd aangebroken. Wel
is dezer dagen een koning gevallen, maar niet van
den troon. Verleden Woensdag verspreidde zich het
bericht, dat de jonge koning van Spaüje, Alfonso
XIII van de trappen geval.en is, doch dat hg zich
slechts licht gewond heeft aan het been. Ware dit
ongeval zoo noodlottig mogeJjjk afgeloopen, dan
voorzeker zou de rust van Spanje eveneens doode-
lijk zjjn getroffen, want dit land heeft voortdurend
zjjn handen vol aan binnen- en buitenlandsche ver
wikkelingen.
GOES, 13 Juli 1896.
Nauwelijks is de zomer aangebroken, zegt het
Hblof een groot deel van 's lands jeugd, die met
groot verlangen het paradjjs der vaeantie ziet naderen,
denkt tevens met even grooten angst aan het vage
vuur, waarin zjj eerst gelouterd moet worden. Allerlei
examens wachten baar: overgangs-examens, eind
examens, toelatings-examens. Er moge eenige over
drijving schuilen in de bewering, dat in Juni en
Juli de eene helft der bevolking de andere exami
neert, waar is bet, dat de f xamenwoede het top
punt heeft bereikt en eenige matiging inderdaad een
hoogst gewonschte zaak is. En liep met de zomer-
tximens dan nog alles af. Maar voor menigeen komt
er nog een zeer leeljjk staartje; de herexamens"
maken voor de jongens en meisjes, die in een of
meer vakken geen voldoende cjjfers hebben behaald,
dat de zomervacantie geen rusttjjd is. Zij moeten
het al of niet door eigen schuld verzuimde
trachten in te halen in de 4, 6 of 8 weken, in welke
al de schoolboeken gesloten behoorden te bljjven.
Intusscben, niet in de her-examens schuilt bet groote
6iamen-kwaad. Het is te vinden in het overbodig
examineeren zelf. Er wordt hier te lande te veel
geëxamineerden zulks wegens een niet voldoende
gewettigd wantrouwen of, wil men liever, wegens
het vragen naar grootendeels overbodige en boven
dien zeer onvolledige waarborgen. Wil de wetgever
aan het bezit van zekere kundigheden rechten ver
binden tegenover de maatschappij, zooals benoem
baarheid tot ambten of betrekkingen, uitoefening
van eenig beroep, dan zjjn daartoe voor allen geljjke
examens onmisbaar.
Is *t echter wel noodig, dat ook op de school
gaande jeugd toe te passen en de vraag of een jongen
of meisje tot esn klas mag worden toegelaten of
bevorderd, of wel met lof kan worden ontslagen,
van een examen te doen afhangen? Geen enkel
goed paedagoog zal een leerling enkel naar den
uitslag van een examen beoordeelen. Daarnaast zal,
bjj het overgaan van de eene klasse naar de andere
en bjj het verlaten der school, een niet geringe
waarde worden gehecht aan gedrag en vorderingen
gedurende het geheele laatste schooljaar. En dat is
billjjk. In die ervaring der eigen onderwjjzers of
leeraren is dan ook de eigeoljjke waarborg gelegen
niet in een altjjd wisselvallig en daarom onvertrouw
baar examen. Men schenke aan het ouderwgzend
personeel en aan hun onderling overleg dat ver
trouwen en de meeste school-examens zullen kunnen
vervallen. Tot groot nut tevens voor goed en dege-
ljjk onderwijs, als krachtig tuchtmiddel voor de
leerlingen. Indien de schoolrapporten het beslissend
element vormen, zal aan het werken enkel voor het
examen een einde komen, aan den spurt in de laatste
weken van het schooljaar wanneer de angst voor
het eindonderzoek zjjn werking doet gevoelen.
Het belangrijkste voordeel echter van dit stelsel
van vertrouwen meent men te mogen zien in de
grootere verantwoordelijkheid, welke aldus op de
onderwgzers zeiven zal worden gelegd. Elke leerling,
die van de eene lagere of middelbare school tot een
andere, of van de lagere tot de middelbare of het
gymnasium wil overgaan moet een getuigschrift
overleggen van het hoofd der school, die hjj verlaat,
omtrent het voldoende van zijn vorderingen. Met
zulk oen verklaring gewapend, mo9t hij dan zonder
examen worden toegelaten. Voor de vraag of men
aan dergelijke getuigschriften wel altjjd waarde kan
hechteD, is, volgens het Hbl. al zeer weinig wezen-
ljjke grond. Leg op het hoofd der school de volle
verantwoordelijkheid voor zjjn gunstige verklaring,
zoodat deze alleen voldoende is om den toegang tot
een andere school te openen, en niet licht zal hg
haar afgeven aan een leerling, van wien hjj weet dat
hjj haar te schande zal makeD. Mochten er zjjn, die
zich bjj herhaling aan zulk een misbruik schuldig
maken, er 2allen wel middelen gevonden worden,
o. a. openbaarmaking in de schoolverslagen, om
dat kwaad te keer te gaan en de oudprs voor zulke
scholen te waarschuwen. De heetste dagen van befc
jaar zullen dan niet langer zjjn een plaag voor do
leerlingen en voor de onderwijzers en leeraren, en
men zal niet noodig hebben het begin van 't school
jaar en dus ook de examens naar een koeler seizoen
te verplaatsen. Vooral echter hecht het Hbl. aan
de groote pedagogische beteekenis der afschaffing.
Vertrouw de onderwjjzws, leg hun de verantwoor
delijkheid op voor de leerlingen, die zjj afleveren,
en gij zult meer en beter bereiken dsn door hand
having der examenplaag.
Donderdag 16 Juli zal de heer De Savornin
Lohman alhier in de Prins van Oranje" voor
de kiezers optreden. (Zie advertentie.)
Ingevolge art. 49 der onderwjjswet zjjn bui
tengewone rjjks-bjjdragen toegekend o. a. aan
de gemeenten Krabbendjjke f 1600, Nisse f 1200,
lerseke f3300.
Hoedekenskerke. Naar aanleiding van de
ongewenschte rust, die de t o 1 e p h o o n alhier ge-
nitt, is op initiatief van een geacht ingezetene dezer
gemeente in een daartoe belegde vergadering be
sloten, een verzoek aan den gemeenteraad te richten,
om met het oog op de kosten van verplaatsing,
waarover thans de quaestie loopt, den telephoon te
laten waar hjj na is, nl. op den boekenzolder boven
het brandepnithuis, zijnde eigendom van de gemeente,
en alleen een draad te leggen naar de woning van
de benoemde telephoonhoudster, om te waarschuwen
als er een bericht is, door welken maatregel heel
wat kosten gespaard kunnen worden en alzoo de
questie van eventueel© verplaatsing ook voor de
toekomst zou zijn opgelost.
Om het groote belang, dat het publiek bjj deze
zaak heeft, is het te hopen dat het verzoek door
den gemeenteraad gunstig zal worden ontvangen.
Volgens de N. R. Ct.f aan welk blad we het
ontleenden, moest in het bericht betreffende de
Prins Hendrikstichting te Egmond aan
Zee, voorkomende in ons vorig no. er niet sprake
zijn van den lOOsten inwoner, maar van den 200sten.
Zaterdag vertrok van de werf der koninklgke
maatschappij »De Schelde" te Vlissingen het aldaar
gebouwde stoomschip Koningin Wilhelmina van de
Stoomvaart-Maatschappij Nederland te Amsterdam,
bestemd voor haren maildienst op Java.
Het vertrok naar Nieuwediep na beladen te zjjn
met ballast tot op 20 voet gemiddelden diepgang.
Het zou heden in tegenwoordigheid van de verschil
lende directiëa en commissarissen, alsmede een groot
getal genoodigden met hnnne dames, ter reede van
Texel op de gemeten mjjlproef varen en na afloop
daarvan een pleiziertocht maken naar zjjne bestem
mingsplaats Amsterdam.
Het moet nog onzeker zjjn of de behan
deling der Kieswet door de Eerste Ka
mer tot September zal worden uitgesteld. Kan de
schriftelijke behandeling bespoedigd worden, dan zou
er bg velen een wensch bestaan om de wet nog in
deze maand of in de eerste dagen der volgende af
te doen.
De lib. Nederlander heeft een fout in de
kieswet ontdekt. Er is een gemeente verdonke
remaand De Geldersche gemeente Epe is in geen
der tabellen genoemd, noch in die, huur en inko
men opgevende, welke recht geven op kiesrecht,
noch in die, bevattende de districtsindeeling. In
die gemeente kan dus niemand krachtens huur of
inkomen kiezer worden niet alleen, maar ook geen
ander kiesgerechtigde zjjn stem met eenig gevolg
uitbrengen. Intusschen hebben wjj in de districts
tabel bljjkb&ar met een schrijffout te doen, daar in
't district Apeldoorn de gemeente Ede vermeld staat,
terwjjl de gemeente Ede zelf hoofdplaats van het
kiesdistrict Ede is. Eerstbedoeld Ede is dus een
schrjjffout voor Epe. Het andere verzuim is ern
stiger.
Het bedrag der vergoeding aan de
rjjksschatters voor schattingen en tellingen
wegens opnemingen naar de wet op de personeele
belasting, over het dienstjaar 1895/96 is be
paald op 67s/io ten honderd van het geheele beloop
der kosten, voor die opnemingen verschuldigd.
Van betrouwbare zijde wordt aau het Volks
dagblad bericht, dat een poging van de heeren
A. C. Wertheim, A. Prins en jhr. Alberda van
Ekenstein bjj den heer Louis Regout, lid der
Eerste Kamer, om de werkstaking te doen
eindigen is mislukt.
Naar men verneemt, schrjjft het Volksdbl.f
wordt op last van hoogerhand op de verschillende
bureels van politie te Amsterdam een onderzoek
ingesteld of het plegen van vergrjjpen of mis
daden als een erfelijke ziekte moet worden
beschouwd. Daaitoe worden aan alle schuldigen,
zelfs aan die, welke tot een geldboete worden ver
oordeeld, 19 verschillende vragen voorgelegd, welke
zjj dienen te beantwoorden.
Uit een op 10 dezer van den Gouverneur-
Generaal van Nederland6cb-Indië bij het departement
van kolonië ontvangen telegrafisch bericht bljjkt,
dat bjj de jongste operatiëu, in Atjeh gevaarlijk is
gewond de cavalerist R. van Sohuylenburg,
en dat licht zjjn gewond de le luitenants der infan
terie J. H. Hoekstein en C. G. Meerburg.
De heer A. H u e t, hoogleeraar te Delft, slaat
het volgende voor om ons het rustig en voor-
deelig bezit van Atjeh te verzekerenOmdjj-
king van het terrein der geconcentreerde stelling.
Een stuw bjj Lambaroe ter onderwaterzetting van
het vjjandeljjke terrein rondom onze stelling. Een
paar havenhoofden aan den mond der Atjehrivier en
uitbaggering van den mond om eene veilige ligging
te verschaffen aan onze oorlogschepen, en natuurlgk
een fort aan dien ingang, dat den mond der rivier
bestrjjkt.
Een oud-Indi6chman, wien het Handelsblad vroeg
wat hg wel dacht van dit denkbeeld, antwoordde
>Dat Ijjkt een heel scherpzinnig denkbeeld, waar-
