1896 N°. 76.
Dinsdag 80 Juni.
83s,e jaargang
De OvergaDgs-Exaraens
Het eerste toelatings-examen
het toelatings-examen
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; inet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiün voor dit blad
aangenomen bij de beeren Nijgh Van Ditjiib te Botterdam ea verder
bij allo Boekverkooper* en Brievengaaidcrs.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10oh.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
ilechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk*- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 vogels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet tneer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
van advertentlen v»«r 2 «ren op den dn* der uitgave.
der leerliogeu van den loopenden cursus aan de Hoogere "Bur
gerschool zullen in hel opeutnar gebonden worden op DON
DERDAG en VRIJL) IG 16 en 17 Juli a s
Het programma voor de overgings examens, zooals dit is
vastgesteld, luidt ale volgt
UonderdAg 10 Juli.
V oorbereidingsklasse.
Van 9 9.30 uren Fransch.
9.30 10 Nederlandsch.
Eerste klasse.
Van 10 10.45 uren Aardrijkskunde.
10.4511.30 Wiskunde.
Tweede klasse.
Van 1 1.45 uren Hoogduitseb.
1.45—2.30 Nat. geschiedenis.
2.30—3.15 Engelsch.
V rijd «ff 17 Juli.
Derde klasse.
Van 9—9 45 uren Fransch.
9.45—10.30 Geschiedenis.
10.30—11.45 Wiskunde.
Vierde klasse.
Van 1—1.45 uren Staatswetenschappen.
1.45—2.30 Natuurkunde.
2.30 3.15 Hoogduitsch.
De ouders der leerlingen en andere belangstellenden worden
dringend tot bijwoning van eeu en ander uitgeuoodigd.
Goos, dan 27 Juni 18Ü6.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J G d W. HAMER.
De fd Secretaris,
VAN DELLEN.
De Commissie tot onderzoek der redenen van vrijstelling of
uitsluiting, die zij vermeenen te hebben, welke dit jaar voor de
SCHUT T E R IJ
zijn ingeschreven, zal in een der zalen van het Raadhuis hare
zitting houden op DONDERDAG DEN 16 JULI aanstaande,
d;s middags te li uren, wordende belanghebbenden opgeroepen
voor die Commissie te verschijnen, daar zij, die hierin nalatig
blijven, geacht worden geene redenen van vrijstelling te hebben
en z :lleu worden ingjlyfd.
Goes, den 27 Juni L896.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d W HAMER
De fd. Secretaris.
VAN DELLEN
DE JA A it MARKT
of KERMIS zal dit jasr ainvangen op Dinsdag 25 Augustus
aanstaande en eindigen op Dinsdag L September daaraanvolgende.
Met bet opslaan der kramen enz. mag worden aangevangen,
behoudens onvoorziene omstandigheden, des Vrijdags vóór het
begin, eu alias moet van de plaats zijn vervoerd de8 Vrijdags
na het einde der kermis.
De aanvragen om plaatsen moeten vó)r den hierboven ver
melden aanvang der jaarmarkt vrachtvrij eu met opgaaf der
benoodigde oppervlakte in Nederlandsche maatbeuainiugen ge
schieden aan den Marktmeester,'geschie lende de toelating tot
wederopzegging toe, ook gelurende de kermis.
De toelating van muzikanten, orgeldraaiers, liedjeszangers en
dergelijke zal slechts tot een zeer beperkt aantal geschieden,
en moeten deze zich om toegelaten te worden bij den heer
commissaris van politie daartoe aanmelden.
Goes, den 27 Juni 1896.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d W. HAMER.
De fd Secretaris,
VAN DELLEN.
voor de HOOGERE BURGERSCHOOL zal plaats hebben op
16 en 17 Juli eu zoo noodig op 18 Juli; het tweede
toelatings-examen op 1 en 2 September a. s en
voor de BURGER-AVONDSCHOOL op Zaterdag 5 Sep
tember d a v.
Goes, 29 Juni 1896
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G d W. HAMER
De fd. Secretaris,
VAN DELLEN.
Algemeen Overzicht.
De toestand op het Balkan-schiereiland
houdt tegenwoordig bjjna bij uitzondering de bui-
tenlandsche pers bezig. Vermoedelyk is dit ten deele
toe te echrgven aan het gebrek aan ander nieuws,
dat telken jare om dezen heerscht, aangezien de
meeste Kamers en Senaten op reces zijnmaar ook
zonder die schaarschte aan gewichtige gebeurtenissen
zou toch de toestand ia Zuid-Oostelijk Europa wel
Terdienen nauwlettend onder de oogen te worden
gezien.
Toen verleden jaar de Armenische quaestie zich
op den voorgrond drong en de groote mogendheden i
van Europa zich vereenigden om tegen den Chris- J
tenmoord te protesteeren en aan da Porte hare 1
eischen te stellen tot verbetering van den toestand
daar te lande, had men alle hoop, dat de gespan
nen verhouding tusschen Christenen en Mohamme
danen voor eene zuiverder positie zou plaats maken.
Meer en meer blykt echter, dat dit eene illusie is
geweest, en dat, al heeft toen de Saltan, in het
nauw gedreven, belooft aan die eischen gehoor te
zullen geven en ze ook ten deele ingewilligd, de
vijandige gezindheid tusschen de beide godsdienstige
sscten in dezelfde mate is blijven bestaan, en er
van eene blijvende verbetering geen sprake is.
En niet alleen ia Armenië, maar evenzeer op
Kreta herhalen zich de bloedige toooeekn telkenB
en telkens weder, en al valt het moeielijk daarom- j
treilt eenigszins juiste gegevens te verkregen, omdat j
Turk ge den toestand verbloemt en Eogeland en Grie-
kenland de berichten veel te steik kleuren, zoo mag
toch vastgesteld worden, dat de verhoudingen, zoo
als zij thans in het Turksche rijk heerschen, drin
gend en afdoend verbetering eischen. Het is daarom
zeer gelukkig, dat de groote mogendheden ook thans
weder in de aangelegenheden van Kreta tot algeheele
overeenstemming zijn gekomen en gezamenlijk hare
eischen gesteld hebben tot blijvende verbetering van
den toestand op dat eiland, terwjjl tevens daarbij
de aandacht verdient, dat in dezen het initiatief is
genomen door Oostenrijk, dat zich tot dusver bij de
oplossing van de Oosfcerschs quaestie aityd ©enigs
zins op den achtergrond hield.
Toch heeft ook dit optreden der mogendheden zijne
schaduwzijde, omdat bljjkbaar de kleinere Balkan-
staten, zooals Bulgarije en Servië, en inzonderheid
het laatste, daaruit schijnen af te leiden, dat de macht
van Turk je is gebroken, hot tgk tamelijk wel in
verval is, en zij, rekenende op eene aanstaande ver-
deeling van het Ottomanische rgk, eone houding aan
nemen alsof ze gereed zpn een deel van den buit
zich toe te eigenen. En toch zoover is het nog laDg
niet. Al moge het volgens sommigen vaststaan, dat
de dagen van Turkije als ééa Sultanaat geteld zijr,
de mogendheden zien zeer wel in, dat eene verdee
ling van dim staat tot groote moeilijkheden tus
schen hen onderling aanleiding zou geven, en dat
het daarom noodig is hem in takt te houden. De
troebelen in Armenië en op Kreta mogen veel bloed
kosten, een Europsesche oorlog, eerst met en daarna
om Turkije zou nog heel wat meer menschenlevens
eischen. Daarom is een krachtig maar bezadigd op
treden der groote mogendheden in de gegeven om
standigheden de beste tactiek, ook om te voorkomen,
dat de kleinere staten in bet Oosten de beroeringen
nog grootsr gaan maken.
Wat we reeds de vorige week als ons vermoeden
hebbm medegedeeld, nameljjk dat het bericht, als
zou Spanje voornemenB zijn een wapenstilstand
met Cuba te sluiten, geheel uit de lucht gegrepen
was, is reeds bewaarheid. Wel verre van zich in
meerdere of mindere mate gewonnen te geven, heeft
de regeering besloten andermaal 100.000 man naar
Cuba te zendm en ook de maritieme macht in de
wateren van dat eiland uit te breiden. Al bljjkt
daaruit nu ook genoegzaam, dat de toestand er voor
Spanje nog verre van rooskleurig uitziet, op het
zoeken van toenadering wijzen die uitbreidingen
van leger tn vloot toch evenmin. Trouwens, het
bljjkt meer en meer, dat Spanje slechts de keuze
heeft tusschen het eiland ten onder te brengen of
het geheel vrjj te laten, want de inwilliging harer
vroeger gestelde eischen naar autonomie is thans
de bevolking niet meer voldoende. Dit beweert o. a.,
volgens de New- Vork-Herald, generaal Lea, die door
de Amerikaansche regeoring is afgevaardigd om een
onderzoek in te stellen naar den juisten stand van
zaken op Cuba. Hij heelt zyne meening in een twee
tal rapporten medegedeeld, één aan den president
Cleveland persoonlijk, waarin hjj den raad geeft,
dat Amerika Cuba zou ondersteunen in den strjjd,
en ééa aan den staatssecretaris Olney, waarin gene
raal Lee beweert, dat de Cubanen met het verleenen
van autonomie niet meer tevreden te stellen zijn,
en dat Spanje niet langer in staat is om de eigen
dommen der Amerikaansche onderdanen op Cuba te
beschermen, zoodat de regeering der Unie vroeg of
laat zich in den strijd zal moeten mengen. En waar
de stemming van het Amerikaansche volk zoo duide-
lgk ten gunste van de Cub-men is, daar is hotzeer
wel mogelijk, dat de Vereenigde Staten eerlang hun
ondersteuning gaan verleenen, vooral wanneer straks
bg de verkiezing van een president de republikeinen
de overwinning mochten behalen.
Het heeft al den schjjn of Spanje er naar streeft
met Rusland en Frankrgk een soort drievoudig ver
bond te sluiten. Zeker is het althans, dat het op
dit ogenblik met laatstgenoemd land botertje op
den boom is. De vorige week heeft een Fransch
eskader verschillende Spaansche havens aangedaan
en de ontvangst deed denken aan die van de Russen
ten vorigen jare to Toulon. Wellicht heeft deze ge
zindheid van Spanje haren oorsprong in de tarief-
quaesfie, die het al geruiraen tgd met Duitschland
had, maar die nu vermoedeljjk binnen kort zal wor
den opgelost door het toegeven van Spanje. Om
zich nu een weinig over die nederlaag te wreken,
is zulk eene nauwere aansluiting bij Frankrgk en
Rusland wel een aardig gekozen middel.
Het Kngeleclie Hoogerhuis heeft dezer dagen
eene wet aangenomen, die al lange jaren heel wat
voeten in de aarde heeft gehad, nl. die, waarbjj een
man toegestaan wordt om te trouwen met de zuster
zgner overleden vrouw. Reeds in 1882 werd daartoe
het voorstel gedaan, doch toen verwierf het slechts 1
3 stemmenna dien tjjd werd het vrij geregeld elk
jaar weder in behandeling genomen, en eindelgk j
is het nu met 142 tegen 113 stemmen aangenomen.
De Engelsche regeeriDg heeft in de afgeloopen I
week een échec geleden doordat ze zich genoodzaakt
achtte de behandeling der onderwyswet te schorsen.
De libera'e oppositie volgde de weinig nobele tak-
tiek om bet debat zoodanig te rekken, dat er geen
kans meer was dit jaar iets anders in behandeling
te nemen. Toen gaf de regeering er de voorkeur
aan het debat te verdagen, opdat haar niet later
zou verweten worden, dat dit jaar op parlementair
gebied eig onvruchtbaar was geweest. Dit heeft
intusschen veel kwaad bloed gezet bij hare eigene
partjjgeaooten en vooral bij hare bondgenootende
uniooistpn. Natuurlijk is daardoor de positie der
regeering niet versterkt.
GOES, 29 Juni 1896.
Volgens het Dagblad zonden de anti-revolutio
naire leden der Provinciale Staten van Zeeland den
oud-Gouverneur van Suriname, jbr. mr. Van Asch
van Wgck, tot lid der Eerste Kamer willen ver
kiezen, in plaats van mr. E. Fokker, die dit jaar
aftreedt.
Wg kunnen bier bgvoegep, dat, naar luid van
een ander gerucht, misschien wel evenzeer als •proef
ballonnetje" opgelaten, een voornaam katholiek uit
Zeeland op den zetel van mr. Fokker rekent. Of de
beeren het eens zullen worden
Jl. Zaterdag hield de commissie der
(Economische spjjsuifcdeeiing alhier eene
openbare vergaderiog, waarin rekening en verant
woording W6rd gedaan van haar beheer. Aan het ver
slag over den afgeloopen winter, zgude de tachtigste,
dat de commissie werkzaam is, ontleenen we het vol
gende Dank zy het zachte en droge weder waren er
minder aanvragen dan anders. Op 26 December be-
goni.eu met een rol van 171 hoofden van gezinnen,
meest allen ouden van dagen, weduwen en invaliede
personen, bedeeld met 345 portiöo, word dit aantal
langzamerhand uitgebreid tot 229 hoofden met 514
portiëa. Ook nu weder moesten gezinnen worden af
gewezen, wegens te kort verbljjf in de gemeente. In
hfrt geheel zijn uitgereikt 22873 portiëa, verdeeld over
42 gewone en 4 extra-bedeelingen, dit is bgna 4000
portiëa minder dan het vorige jaar. De rekening
bedroeg in ontvang f 1461,25, in uitgaaf f 1366,76,
en derhal re sluit zg met een batig saldo van f 94,49.
De burgemeester, die met de overige leden van
het dagelgksch bestuur der gmeente, de vergade
ring bg woonde, bracht den dank der ingezetenen
aan de commissie voor de belangelooze moeite, die
zg zich ook nu weder getroost had, en beval de
oeconomiBche ^pijsuitdeeling bg voortduring aan hare
trouwe zorg aan, welke opdracht de commissie bij
monde van haren voorzitter, den heer J. J. Ochtman,
met bereidwilligheid aanvaardde.
De heer I. G. J. Kakebeeke, rgksland-
bouwleeraar te Goes is benoemd tot lid der examen
commissie, aan welke wordt opgedragen het exami-
neeren van hen, die lene akte van bekwaamheid
voor middelbaar onderwgs in land- en tuinbouw
kunde en houtteelt of de akte voor lager onderwgs
in de landbouwkunde wen6chen te verkrggen. De
commissie houdt te Wageniagen zitting.
De staatscommissie voor het practisch apo
thekersexamen heeft het diploma uitgereikt aan den
heer P. I. S p r u g tgeb. te Goes.
Bg K. B. zijn benoemd tot gezworen voor het
waterschap Oud-Wolfert6dgk, G. van Damme;
tot gezworenen voor het waterschap de Breede Wa
tering bewesten Ierseke, J. Vereeke. A. Ngs-
s e n J. O e 1 e Hz. en O. G 1 e r u m J. P z.
tot gezworen voor het waterschap Kruiningen, J.
Wondergem; tot gezworenen voor het water
schap Poortvliet, C. H a g e D z. en J. Beve
lander O z.tot gezworen voor het wateischap
Groot en Klein-Baarzande c. a., P. B. Geeraert;
tot gezworen voor het waterschap Oud-Vosmeer,
F. J. Ampt; tot gezworen voor den polder Nieuw
St. Joosland, J. de Vogel; tot g zworen voor
den polder Nieuwlande, J. V er 1 are Sz.tot
gezworen voor den Zuid-Kraaiertpolder, M. B. S 1 a b-
b e k o o r n tot gezworen voor den Gouwoveer-
en Zalkepolder, J. Kooyman; tot gezworen
voor den polder Oost-Nieuwland, P. Koeman;
tot gezworen voor den Kruispolder, J. A. Pateer;
tot gezworen voor den polder Borrenbrood, M. P.
van der Klooster; tot gezworen voor den
polder Vlooswyk, J. Wolferfc; tot plaatsvervan
gend dgkgraaf voor den polder Emmanuel, C. Bal.
Onderstand vanwege diaconieën
doet ook den bedeelde zgne kiesbevoegdheid verliezen.
Hoort nu den goeden raad van de Standaard, opdat
daardoor toch niet te veel vrienden >ontkiezerd"
worden.
Men kan en moet scherp toezien zegt de Stan
daarddat men niet door onbekendheid met den
juisten eisch der wet, de strekking van dien eisch
nog verzware.
Volstrekt niet elke onderstand komt in aanmer
king, maar alleen zoodanige onderstand, die verleend
is ytot leniging van nood," en dat nog wol tot leni
ging van nood bg behoeftigen."
•Tweeërlei onderzoek moet dus zgn voorafgegaan
lo of de persoon, die geholpen wordt, wel in het
algemeen kan zeggen tot de behoejtigen te behooren
en 2o of er bg dit behoeftig gezin wel nood aan
wezig is.
Blgkt dit zoo te zgn, dan is uwe hulpe onder
stand. Blgkt dit zoo nietdan ontbreekt het karakter
van onderstand aan de door u geboden hulpe.
Behoort een gezin niet tot de behoeftige klasse,
of ook, is de door u verleende hulp van dien aard,
dat ge door uw helpen den man zeker een genoe
gen doet, maar dat hg er zonder uw hulp óók sou
zgn gekomen (1), dan is er geen nood geconstateerd,
strekt uw hulp du6 ook niet tot leniging van nood,"
en er is ook van onderstand in den zin der wet
geen sprake.
Bg hulp, verleend tot voorkoming van armoede,
spreekt dit van zelf. Wie geeft om nood te voor
komen, geeft niet en kan niet geven tot leniging
van een nood, die er nog niet is.
Men zietde redacteur van de Standaard is nog
immer meester in de casuistiek met etymologische
hulpmiddelen in het bepalen van grenzen, enz. Som
mige advoeaten hebben daar ook een handje van.
Men zegt dan wel eens, dat zg handleiding geven
tot het ontduiken van wetten.
Eene merkwaardige uitlegging van een wet, welke
zelfs het verstrekken van benoodigdheden en genees
middelen als onderstand medetelt 1
En merkwaardige diaconieën, die de Standaard
kent, die iemand helpen om hem maar een genoegen
te doen, terwgl hg er zonder haar hulp ook wel
gekomen zou zgn.
Het is maar aan te raden, hun adres niet wereld
kundig te maken. Anders kunnen ze clandisie krij
gen. Wie met gewone diaconieën omgegaan heeft,
weet dat wei. (Vaderlander).
De nabetrachtingen der verschillende bladen
over de aangenomen kieswet hebben wg aan
onze lezers onthouden, omdat die beschouwingen
natuurlgk uitvielen in denzelfden geest als do voor-
betrachtingen dier bladen, en omdat het ons voorkomt,
dat de belangstelling van ons volk in kiesrechtuit
breiding in het algemeen vrjj wat minder is dan
vele bladen wi len doen gelooven.
Eene uitzondering meenen wg echter te mogen
maken met de volgende beschouwing van de Vader
lander, waarin wjj lezen
Geen nationale wetDat schijnt thans bet brand
merk te zgn, dat de wet-van Houten dragen moet.
Allen die eenigszins gebeten zgn op het zittend
kabinet roepen het om het hardst. Zóó de Standaard:
Een kieswet met slechts dertien, of eigenlgk
met maar twaalf stemmen (sic meerderheid aan
genomen, is geen nationale wet.
De zwakker getinte middenstof uit alle partgen
heeft zich samengevoegd, en daardoor op do meer
principieele bestanddeelen van alle partyen een
kleine overwinning behaald."
Alsof de scherper getinten, de fanatieken, de
meerderheid vormden in de natie onder alle partyen
Ale d* kieswet-Tak eens met twee Btemraen, zag
een stem meerderheid ware aangenomen, wg hadden
dezelfde menschen willen hooren.
Wg gelooven met anderen, dat over bet minder
of meer nationaal karakter der wet hare practisch e
gevolgen zullen uitspraak doen.
De licUn vaa de Eerst* Kamer zgn bij
eengeroepen tegen Dinsdag 7 Juli des avonds te
8 '/a uur.
Het bericht van het vinden van het gebeente
van Prins Frederik te Padua wordt bevestigd.