1896 N°. 60.
Donderdag 21 Mei.
83sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vry dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bgblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditüak, te Botterdam om vorder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10oc
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjB
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijkt- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Iniendlnf van Advertentiën via* 9 ven op den dag de* uitgave.
GOES, 20 Mei 1896.
De correspondent der N. R. Ct. te Batavia
leinde onder dagtevkening van gisteren
>Onze post Lam Ójamoe werd beschoten.
Het weder bljjft slecht. Wij hebben vele zieken.
Algemeen wordt de 25ste Mei genoemd als de
dag, waai op d* operatiën tegen Toekoe Oeinar zullen
beginnen.
De vijand, die zeer waakzaam is, heeft overal
sterke bentings opgericht."
De N. R. Ct. taekent daarbij tan
»Het behoeft uu niet meer een open quaestie te
bljjven, of generaal Vetter het al of niet nooiig
oordeelen zal Toekoe Ooiuar uit Lam Pisang te
verjagen. Het is nu niet meer het bestrallen van
zijn verraad door bet vernielen zijner bezittingen en
het uiteenjagen zjjner benden, noch een herstellen
van ons prestige en een wraakneming op groote
schaal, maar bljjkt thans een noodzakelijkheid te
wezenwant Lam Djamoe, onze post tegenover het
gebied van Toekoe Oemar, wordt beschoten en die
deserteur schjjut nu ook in den strjjd als aanvaller
op te treden. Als de vijand zooveel werkzaamheid
betoont als nu, dan moet hij teruggeslagen worden.
Dat deed generaal Van Teyn, toen Tengkoe di Tiroe
uit Kota Toeankoe onze linie en onze posten onder
artillerievuur nam dat beproefde ook generaal Dey-
keihoff, toen de moslemin het sterke Kaloet optrok
ken tegenover onzen post te Lam Beng.
Laten wij hopen, dat de strjjd, die aanstaande is,
een gunstiger verloop moge hebben dan de beide
bovengenoemde, waaruit wjj met bebloede koppen
terugkeerden. Kota Toeankoe kon eerst later bij
verrassing genomen worden en Kaloet werd voor ons
door Toekoe Oemar veroverd.
Wij zeiden het reeds vroegerde toestand is
ernstig. Het Indische leger heeft echter menigmaal
bewezen daarvoor niet terug te schrikken. Als het
niet te veel door ziekte verzwakt wordt, zal het ook
nu de zware taak manmoedig vervullen. De reserve,
op Java gereed gehouden, zal trouwens in alle
eventualiteiten weten te voorzien."
Nader wordt ons bericht, dat de heer G. H.
v. d. Meer Mohr als 2e candidaat op de aanbeveling
voor ontvanger-griffier van den polder Middel-
Z w a k Q voorkomt. De heer D. P. Pruiners is 3e
candidaat.
Krabbend ij ke. In de vergadering van inge
landen van den Oostpolder van 18 Mei jl.
werden, ingevolge periodieke aftreding van de heeren
A. de Kok Jz. als dijkgraaf en C. C. Wabeke als
gezworen, de volgondo voordrachten opgemaakt t. w.
voor dijkgraaf de heeren A. de Kok Jz., 0. G. Kolff
en M. Wabeke, en voor gezworen de heeren C. C.
Wabeke, M. Wabeke en M. Tollenaar.
In de vergadering van ingelanden van den Nieu w-
Krabbendykepolder, dienzelfden dag gehou
den, werd als gezworen herbenoemd dhr. C. P. Vogelaar.
In de vergadering van ingelanden van den Maags
polder, almede Maandag gehouden, werd als ge
zworen herbenoemd dhr. P. G. van Nieuwenkuijzen.
Borsele. In de Maandag gehouden vergadering
van Ingelanden van den KoningBpolder wer
den behandeld en vastgesteld de rekoning over het
afgeloopen jaar 1895/96 en de begrooting voor het
nieuwe dienstjaar 1896/97. De rekening sloot in
ontvaug met f 346,99 en in uitgaaf met f 334,73,
zoodat het goedslot bedraagt f 12,26. De inkomsten
en uitgaven werden in de begrooting geraamd op
een geljjk bedrag van f 338,401/2, waaronder aan
djjkgesehot f 326,141/2» zjjnde f 3,50 per Hectare.
Ierseke. Maandagnamiddag hield de Z e i 1 -
vereeniging »Ierseke" haar eerste jaarver
gadering. Ondanks het minder gunstige uur was de
vergadering goed bezocht; er waren 18 leden tegen
woordig.
De rekening van den penningmeester werd goed
gekeurd.
Van het bestuur was aan de beurt van aftreding
de secretaris, de heer J. Bergman, die met 16 stem
men herkozen werd en zijne benoeming weer aannam.
De voorzitter, de heer G. Schipper, wenschte we-
ge s gezondheidsredenen zijne betrekking neder te
leggen, doch toen bleek hoe algemeen men dit be
sluit betreurde en de eere-voorzitter en de vice-
voorzitter hem van hun buitengewonen steun indien
die noodig mocht zijn, verzekerden, liet de heer
Schipper zich bewegen op zjjn voornemen terug te
komen.
Den heer D. Spruijt, die zich belangeloos belast
had met de werkzaamheden, verbonden aan het ver
kregen der koninkljjke goedkeuring voor de ver-
eeniging, werd de dank der vergadering gebracht.
Besloten werd dezen zomer op een door het be
stuur nader te bepalen dag weer een zeilwedstrijd
te houden.
Tijdens de vergadering trad ééa nieuw lid toe.
Het weekblad Handelsbelangen is zeer bevreesd, 1
dat de werkstakingen der bootwer
kers Rotterdam den naam zullen bezorgen van
wellicht de beste haven te zijn van het vasteland,
doch dat men Bteeds in de onzekerheid verkeert of
goederen, daarheen vervoerd, wel hun bestemming
zullen bereiken.
Het blad is dus zeer voor een oplossing der moei
lijkheden, voor een bespreking der grieven, maar,
na die in hoofdzaak te hebben uiteengezet, is het
van oordeel, dat in het optreden van de bootwer
kers een practische fout schuilt.
De bootwerkers stellen zich tegenover de carga
doors, en het weekblad meent dat deze cargadoors
aan de grieven weinig kunnen doen, zelfs wtinig
scbuld er aan hebben.
Tusschen de bootwerkers en de cargadoors staan
de stuwadoors en bazen. Deze hebben vaak aandee-
len in buit.enland'che reederijen en nu wordt den
cargadoors dikwjjls als voorwaardo gesteld, het wprk
aan de booten in handen te stellen van aangewezen
stuwadoors. En dezen nemen volk voor lager loon
aan, al betaalt de cargadoor den gebruikelyken prys
per ton.
Handelsbelangen zou nu wenschen, dat de carga
doors zich vereenigden, zooals de bootwerkers ge
daan hebben, en dan een commissie benoemen om
met de besturen der bootwerkers-vereenigingen te
overleggen. Het blad heeft de ondervinding, dat
kalm overleg en bezadigde bespreking mogeljjk zjjn.
Van dezen maatregel stellen we zoo schrijft
het ons succes voor, indien de gekozenen weten
te spreken tot de harten der bootwerkers, welke
harten we niet slecht kunnen vinden. Bij het onder
houd met het bestuur van den N. N. B. B. hoorden
we namen van cargadoors noemen, die bjj allen in
hoog aanzien stonden, namen van mannen, die, zooals
zij hot noemden, »wat voor hun volk over hadden."
Dat de taak eener dergelijke commissie dikwerf
zwaar zal zjjn, is te begrjjpen. Toch zal men er de
geschikte personen voor weten te vinden als zjj
sympathie voor den maatregel gevoelen.
Besprekingen van 6, 7, 10, 12 mannen, die el
kander vertrouwen, zullen in do plaats komen van
tromgeroffel en militaire commando's. Een zuivere
toestand in de plaats van een onnatuurljjken, on-
houdbaren en voor den naam van Botterdam als
havenplaats uiterst gevaarlijken.
Het comité uit het Alg. Ned. Werkliedenver
bond, het comité voor kiesrechtuitbreiding, de Liberale
Unie, de Nederlandsche Volkspartij, den Radicalen
Bond en de Sociaal-democratische arbeiderspartij
beeft de uitkomsten medegedeeld van een onderzoek
naar de vermoedelijke gevolgen van
het aanhangige kiesrechtontwerp. In
de inleiding 7an dit rapport wordt 0. a. het vol
gende gezegd
Hoewel de commissie tot haar leedwezen geen
algemeene medewerking heeft mogen vinden, heeft
zij echter een aantal gegevens verkregen, welke zij
heeft gemeend openbaar te moeten maken, zooals
ze by haar zyn ingekomen. Slechts enkele lijsten
heeft zij op zijde moeten leggen wegens de onvol
ledigheid der opgaven.
Het resultaat moge beneden de verwachting zijn
gebleven, onbelangrijk is het stellig niet. Er blijkt
immers uit dat er grospen van werklieden zijn, welke
bijna geheel van het kiesrecht verstoken big zen;
en dat van de andere groepen, zelfs van de meest
welvarends, een belangrjjk deel het kiesrecht bljjft
missen.
De gezeten werklieden, die men reeds jaren ge
leden voor het kiesrecht rjjp achtte, zelfs zjj worden
door het ontwerp-Van Houten slechts voor een deel
tot het kiesrecht geroepen.
En tevens blgkt, dat het kiesrecht aan onder ge
lijke omstandigheden verkeerende werklieden zoo
ongeljjkmatig wordt toegekend (nu eens aan haast
allen, soms aan baast geen, meestal aan slechts een
bescheiden deel), dat van een stelsel of beginsel geen
sprake kan zgn."
In den laatsten tijd vernam men telkens be
richten omtrent eeno aanstaande uniformver
andering bjj het leger en omtrent het staken
van de vervanging van de gele uitmonstering der
infanterie door eene roode. Van bevoegde zijde wordt
medegedeeld, dat voor deze berichten geen grond
bestaat.
Wel is door den Min. van oorlog bepaald, dat,
in verband met de invoering van het nieuwe ge
weer en eene ontworpen gewijzigde uitrusting van
geringer gewicht dan de tegenwoordige, tevens bij
een drietal regimenten infanterie een proef zal wor
den genomen met een kapotjes en een korte jas van
eenigszins ander model.
Mocht die proef voldoen en tot eene definitieve
invoering van die gewjjzigde kleedingstukken leiden,
dan zou voor do offreren der icfmterie de ver
andering zich echter bepalen tot eene weinig be-
teekenende wjjziging van de korte jas, waarvan het
soit evenwel geheel blijft zooals thans is bepaald.
In verband daarmede meldt de N. R. Ct.t dat
bij het 6e, 7e en 8e regiment infanterie, resp. te
Breda, Amsterdam en Arnhem, proeven zullen ge
nomen worden met de nieuwe uniform en eene ge
wijzigde uitrusting voor het wapen der infanterie.
Daarbjj komt het mouwvest te vervallen en wordt
eene korte jas van bet tegenwoordige model, doch
met roode kraag, voor velduitrusting bestemdde
gele uitmonstering is daarby door roode vervangen,
de schouderpassant is van laken en voorzien van
het regimentsnummer. De kapotjas wordt vervangen
door een wjjder model, dat meer als mantel wordt
ingericht.
Het N. v. d. D. deelt mede, dat de uitvoering
van het voornemen om het stoffelijk over
schot van prins Willem öeorge Fre-
d e r i k uit Padua naar Nederland over te brengen,
op het laatste oogenblik gestuit is op eon groote
moeieljjkheid.
Op verzoek van de Nederlandsche regeering en in
overeenstemming met de Italiaansche, hadden de Ere-
mitani te Padua, in wier kerk de prins begraven was,
hunne toestemming verleend om bet lyk, benevens
het medaillon van Oanova, aan Nederland af te staan
en lag de Van Speijk te Venetië gereed om dat in
ontvangst te nemen. Thans echter ontkennen de
Eremitani hunne vroegere toestemming en is de
overdracht daarom uitgesteld moeten worden. Van
wege do Italiaansche regeering worden ernstige
pogingen gedaan om de Eremitani op hun laatste
besluit te doen terugkomen, doch deze verklaren
alleen voor geweld te zullen bukken
Van andere zijde wordt echter gemeld, dat de
luitenant-kolonel baron Sirtema van Grovestins,
adjudant van H. M. de Koningin, Zondag naar
Padua is vertrokken om bij de ontvangst en de
overbrenging van het stoffelgk overschot van den
prins tegenwoordig te zgn. Men mag dus aannemen,
dat, zoo er al moeielgkheden ontstaan waren, deze
bevredigend zgn opgelost.
Bljjkens een telegram van den gouverneur-
generaal van N.-L, van 17 dezer, wordt de g 0 u-
vercemente-koffieoogst op Java voor dit
jaar thans geraamd op 274,000 pikols.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren trok de heer Bee-
laerts zijne interpellatie in daar aan de werklieden
der Rjjkepatronenfabriek te Delft is medegedeeld
dat geen ontslag zal plaats hebben. Het kieswet
debat werd voortgezet. De heer Lokman bestree!
de leer van den heer Kuyper en de beginselen des
ministershjj verklaarde loyaal te willen mede
werken binnen de grenzen der grondwet. De heer
Vermeulen eischte intrekking van de overgangsbe
paling, verzwaring van het gemeentelijk kiesrecht
en invoering van den kiesplicht. De heer De Beaufort
(Amsterdam) is voor het ontwerp en waarschuwt
voor de gevolgen eener verwerping. De heer Heldt
bestreed liet als eene verminkte reproductie van het
vorige ontwerp, en als niet voldoende en afdoende.
Voorts zetten de heeren Van BorseleVeegens en
Beelaerls hun standpunt nader uiteen.
Kerknieuws.
Beroepen bjj de Geref. gemeente te Kamerik
(Utrecht) ds. J. H. Donner Jr. van Nieuwdorp
bij de Ned. Herv. gemeente te Schore en Vlake de
heer L. J. Wesseldjjk, cand. te Velsen te Drei-
schor de heer J. J. Homburg, cand. te Middelburg.
Aangenomen het beroep naar de Ned. Herv.
Gem. te Aal ten door da. W. C. Mense te Wesfc-
kapelle.
Op het 18 Jnni te Ter-Neuzen te houden
Zeeuwsch-Vlaamsch zendingsfeest zullen als sprekers
optreden de heeren Van Balen, zendeling C. Geel,
te Alphen a/d. Rijn; M. Oosten, te Middelburg;
ds. Van Aandel, te Gorinchom ds. Keers, te Veere
ds. Vermeer, te 's-Gravenhage en ds. N. de Jonge,
te Utrecht.
0nderwi]s.
Mortffene. Zaterdag 11. vergaderden de leden
der afdeeling Noord-Beveland" van het Ned. Ond.-
Gen. alhier. De voorzitter deelde mede, dat door
het bestuur der Gew. Veroen. Zeeland" het ge-
i wjjzigde en aangevulde reglement was goedgekeurd.
Het vroeger door den heer D. H. Jonk behan
delde onderwerp over de wenscheljjkheid van samen
werking tusschen school '•n politie tar bestrijding
van de baldadigheid der straatjeugd was toen om
het gewichtige dezer zaak aan de leden ter gezette
overweging aanbevolen en werd nu andermaal be
sproken.
De heer Jonk besprak nog in 't kort, wat in de
laatstgehouden juristenvergadering omtrent het voor
en tegen van schoolarrest was in 't midden gebracht
en wees op de stemming, waarbjj de schoolstraffen,
zoowel voor schoolgaande als voor met-schoolgaande
kinderen waren aangenomen, de eerste met 4, de
laatste met 17 stemmen tegen. Zoo gaf hg ook uit
De Koerier een beknopt verslag van 't geen in de
Onderwjjzer8vergaderirg te Veendam omtrent deze
zaak gezegd was, en wees hg er op, hoe daaruit dui-
deljjk bleek, dat geen der aanwezigen dier goed be
zochte vergadering zich met de voorstellen der juris-
ten-vereeniging kon vereenigen. Uit het kort verslag
van hetgeen omtrent 6choolstraffen en schoolarrest
in de Onderwijzers-vergadering Walcheren" was te
berde gebracht, bleek het algemeen oordeel der ver
gadering eene afkeuring te zjjn van de wjjze, waar
op de juristen de baldadigheid der jeugd willen te
keer gaan, omdat zjj niet geacht kan worden in het
belang van het onderwjjs te zgn.
Daarna las de heer A. T. G. Swenne zijne dege-
ljjke, practische beschouwing dier quaestie, wjjzende
tevens op hetgeeu ia dezen, en met succes, in Enge
land gebeurtwaarna eene algemeene discussie ont
stond, die als resultaat de aanneming der volgende
stellingen van het Hoofdbestuur had
lo. De bestrgding van het wangedrag der kin
deren op den publieken weg behoort tot de taak
der opvoeding.
2o. De onderwijzer moet in het belang zgner
leerlingen kennis nemen van hun wangedrag op
straat, wanneer hij door politie of burgerjj hierom
trent wordt ingelicht.
3o. De onderwijzer zjj, volgens de Wet, bevoegd
wangedrag door zjjne leerlingen op straat gepleegd,
te behandelen als dergelijke overtreding in de school.
4o. Bjj do overweging door de rechterlijke macht,
of een schoolgaand kind zal worden gestraft, of tot
dwaDg-opvooding veroordeeld, dient het advies te
worden ingewonnen van den onderwjjzer van dat
kind.
5o. Voor niet-schoolgaande kinderen (tot den 16-
jarigen leeftjjd) is arrest in eene »verbeterschooi"
een gewenscbt correctiemiddel.
60. Het geregeld toezicht op zulke straffen zjj
dan opgedragen aan daarvoor afzonderljjk aangestelde
en bezoldigde onderwjjzers, die zich voor zulk eene
taak hebben aangeboden.
Alleen wenschte men vrjj algemeen bjj punt 3
het ouderlyk gezag meer te erkennen, minstens door
kennisgeving.
Na den dank des voorzitters aan de heeren Jonk
en Swenne werden de voornaamste punten van den
beschrijvingsbrief der 50ste vergadering van de
Gewest. Vereen. »Zeeland" besproken. Als afgevaar
digde dezer afdeeling werd de heer D. H. Jonk
gekozen.
Rechtszaken.
De arr.-rechtbank te Middelburg veroordeelde
gisteren wegens diefstalJ. v. d. B., 39 j. en A.
v. d. B., 16 j., thans in hechtenis, de lo tot 4 m.
en de 2e tot 2 m. gev.straf, met mindering van
den door hen in verzekerde bewaring doorgebrack-
ten tyd.
Het gerechtshof te 's-Gravenhage hoeft niet-
ontvankeljjk verklaard het hooger beroep van den
Staat tegen het vonnis van de rechtbank te Middel
burg, waarbjj de belastingplichtigheid van den Staat
tegenover den polder Walcheren is aangenomen.
Tegen den predikant bjj de Chr. Geref. gem.
te Rijssen is door het O. M. bjj het kantongerecht
te Goor eene geldboete van f 100, subs. 20 dagen
hechtenis, geëischt, wegens het onbevoegd uitoefenen
der geneeskunde.
Be werkstaking der bootwerkers.
Maandag meldde men uit Rotterdam aan de Tel
Hedenmorgen te 8 ure werd in de kleine zaal van
het Verkooplokaal een vergadering van bootwerkers
gehouden, welke geleid werd door De Brujjn.
Het was zóó vol dat de muren begonnen te scheu
ren, terwjjl nog een 400 bootwerkers buiten stonden.
Op waarschuwing van den concierge werd de zaal
ontruimd en de vergadering in de groote zaal voort
gezet, die oogenblikkeljjk tot in de uiterste hoekeu
vol was.
Uit de gevoerde debatten bleek, dat er algemeene
ontevredenheid heerschte over het besluit, gisteravond
door het bestuur doorgedreven. De Brujjn en Pal te,
vice-voorzitter van de »Ned. Vlag", verklaarden, dat
het ontbreken van alle finantieele middelen eenvoudig
praatjes vrrren, terwijl laatstgenoemde v^Vhirie,
