1896 N°. 42.
Donderdag 9 April.
88s,e jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
GASMOT O R.
De mtgavo dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bjj de h9eren Ntjgh Van Ditjï ak. te Botterdam ea verder
bjj alle Boekverkoopera ea Brievengaardars,
De prjjs der gewone adverts&tiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct?
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjkK- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 e t
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Kn«<eudtng; vaa advertentlSn véwff S «tr*ia oip den «S»® der iuit®av<3.
In het Rijkslandbonwproefstation percael sectie I) no. 2159,
«taande aan de Laurens Pieter van der Spiegelstraat wijk A
no. 135 t, wensebt men een GASMOTOR op te richten.
Verzoek en teekening liggen ter visie op de secretarie,
gedurende eiken werkdag van des vooraiidlags 9 tot des na
middags 2 uren, terwijl op Zaterdag 18 April a. g des namiddags
1 ure ten Raadhnize gelegenheid zal worden gegeven tot het
indienen en bespreken van bezwareu.
Goe9, 4 April 1890
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Algemeen Overzicht.
Het buitonlandsch niauws van esnig belang bljjft
nog altijd schaarsch, en het bepaalt zich dan nog
bijna uitsluitend tot koloniale aangelegenheden of
althans verwikkelingen in andere werelddeelen. Dit
nederschrjjvende denken we onwillekeurig in de
eerste plaats aan IVederlaud, dat thans weder
voor een gelijksoortige maar vermoedelijk veel ern
stiger crisis staat dan in 1894 op Lombok. De
jongste gebeurtenissen op Atjeh zjjn bekend, en we
behoeven daarover dus hier niet te spreken; maar
waar we bjj vernieuwing hebben te gewagen van
mooielijkheden voor de Europeesche staten in andere
werelddeelen, daar mogen we zeker ons eigen land
wel in de eerste plaats noemen, met den wen6ch,
dat spoedig gunstiger berichten uit Iödië tot ons
mogen komen en dat het verraad van Toekoe Oemar
een energiek optreden onzerzijds moge uitlokken,
waardoor do Atjeh-krijg tot een voor ons gelukkig
einde wordt gebracht. Dan wordt inderdaad uit het
kwade iets goeds geboren.
Kn®eland, dat voortdurend de aandacht tracht af
te leiden van de binaenlandsche politiek, welker ar
moede en schaarschte anders al te helder aan den
dag zou treden, heeft weder een nieuwen vijand te
bestrijden, daar er een krachtige opstand is uitge
broken in Matabelen-land. Hoewel bet aantal blan
ken, daar woonachtig, groot genoeg schjjnt om de
oproerlingen te kunnen weerstaan, wonen eerstge-
n )emba z)3 verspreid, dit d) toestand toch als zeer
ernstig wordt beschouwd. Er zjjn dan ook reeds
berichten gekomen van moordeD, op Europeanen
gepleegd.
Verder bljjft voor Engeland natuurlijk de Egyp
tische quaestie aan de orde. Frankrjjk en Rusland
hebben nog altijd niet toegestemd in het voorstel
om een deel der Egyptische fondsen voor den veld
tocht tegen de Derwischen te besteden, en het is
zeer de vraag of die toestemming wel ooit zal
komen. Maar dit is voor Engeland volstrekt g^.en
beletsol om dien veldtocht voort te zetten en vol
gens de laatste berichten der voorgaande week heeft
er zelfs reeds esn treffan plaatsgehad bij Siukat,
waarbij de Derwischen werden geslagen.
Ook België heeft weder moeite tengevolge van
zjjn optreden buiten Europa, nameljjk in CoDgo-land.
De Belgischö regeoring heeft bjj de Kamer eene
nieuwe conventie met de Congo-spoorwegmaatschappij
ingediend, waarbij bepaald wordt, dat de regeering
voor vijf millioen francs aandeelen zou nemen in
plaats van voor tien millioen en bovendien een drie
percents leening van twintig millioen zou waar
borgen. Deze conventie is in al d8 sectiëa der Kamer
ongunstig ontvangen. In het geheel verklaarden zich
47 leden ertegen en 34 ervoor, terwijl 21 leden zich
van stemmen onthielden en 50 waren weggebleven.
Wanneer dus vau deze beide laatste groepen zich
miet een aantal aan de zijde der regeering scharen,
stal deze vermoedelijk een échec Ijjden.
Frankrijk heeft tegenwoordig meer dan genoeg
aan zjjne bianenlandsche aangelegenheden. De gedeel
telijke ministriëele crisis, waarvan wij in ons vorig
overzicht gewaagden, is opgelost door de benoeming
van den heer Sarrien tot Minister van Binnenland-
sche Zaken, terwjjl de heer Bourgeois de portefeuille
van Buitealandsche Zaken voor zich heeft genomen.
Aan die moeieljjkheid is dus spoedig een einde ge
komen, maar er heeft zich in de vorige week eene
andere opgedaan, die eigenljjk niet anders is dan
eene herhaling van de onlangs plaatsgehad hebbende
verwikkelingen tusschen regeering en Senaat. Het
was al spoedig bekend, dat de Senaat voornemens
was de regeering te interpelleeren over hare buiten-
landsche politiek, speciaal ten opzichte van de Egyp
tische aangelegendheden, en het was, na het votum,
dat dit staatslichaam de vorige maal had uitgebracht
over de politiek van het ministerie-Bourgeois, niet
twijfelachtig welk resultaat deze interpellatie zou
hebben. De eerste maal had echter de regeeriag
zich van het votum van deu Senaat niets aange
trokken, omdat de Kamer enkele dagen te voren
zich voor haar beleid bad verklaard, en toen dus nn
de Senaat weder e«ne interpellatie in het vooruit
zicht stelde, liet de heer Bourgeois vooraf door
enkele zijner vrienden in de Kamer een votum van
vertrouwen in de regeering uitlokken, dat met eeno
meerderheid van ongeveer honderd stemmen werd
verleand. Daarmede toegerust kwam de heer Bour
geois in den Senaat, baantwoordde de interpellatie,
ontving eene afkeuring in den vorm van een votum
van wantrouwen, verliet den Senaat, vergaderde
met zijne ambtgenooten en ging daarop naar het
Elysée om den president medo te deelen, dat het
Kabinet, steunende op de meerderheid der Kamer,
in de uitspraak van den Senaat geen aanleiding
vond om heen te gaan.
Wat het einde zal zjjn van dezen zonderlingen
toestand is moeiljjk te voorspellen, maar ons dunkt,
dat de heer Bourgeois wel wat al te gunstig denkt
over de sympathie der Kamer voor dit Kabinet. De
vorige week toch, bij de stemming over de inkomsten
belasting, verwierf de regeering maar juist de meer
derheid, en dan nog wel omdat de ministers, die
zelf leden der Kamer zjjn, aan de stemming deel
namen. Anders warectoen reeds door diezelfde Kamer,
op welker steun de regeering zoo prat is, het mi
nisterie-Bourgeois veroordeeld.
Zeer zeker speelt hot Kabinet hoog spel en de
president, die vooralsnog geen termen schjjnt te
vinden om de houding zjjner ministers te wraken,
en te toonen, dat hjj genoeg constitutioneel gevoel
bezit om den Senaat den eerbied te bewijzen, waarop
deze als deel der volksvertegenwoordiging recht heeft,
zou wel eens het kind van de rekening kunnen
worden. En al zal dit den heer Faure nu persoon
lijk wellicht weinig deren, de republiek, die ook
hem lief is, zal er schade bjj Ijjden.
GOES, 8 April 1896.
We herinneren belangstellenden aan de too-
neelvoorstelling, die Donderdagavond in
»de Prins van Oranje" alhier zal gegeven worden
door het gezelschap van den heer Chrispjjn. Het
dan te geven blijspel >Mijn papa, het kamerlid"
werd zelfs in da Hollandsche bladen zeer geprezen
ook te Middelburg had het dezen winter groot suc
ces. We verwachten daarom ditmaal eea buitenge
woon goed bezette zaal.
Borsele. Van G. G. Andriessen te Ter-
Neuzen kwam bericht in, dat hij wegens familie
omstandigheden verplicht was te bedanken voor zijne
benoeming tot gemeenteveldwachter.
Setiore. De verkiezing voor een lid van
den gemeenteraad alhier, ter vervul ing der vaca
ture, ontstaan door het vertrek van den heer P.
Cok, is bepaald op Donderdag 23 April a. s.
Aan het voorloopig programma van da alge
meens vergadering der Maatschappij tot be
vordering van Landbouw en Veeteelt
in Zeeland, te houden te Hulst, op Dinsdag
den 9 Juni 1896, en van de Tentoonstelling van
Paarden, Randvee, Schapen, Varkens, Pluimgedierte,
enz. enz. te houden op Woensdag den 10 Juni 1896,
door de Afdeeling Hulst van bovengsnoomdo Maat-
Bchappjj, is het volgende ontleend
Maandag 8 Juni, des avonds te zeven urever
gadering van het hoofdbestuur.
Des avonds te acht ure Muziekuitvoering op de
Groote Markt.
Dinsdag 9 Juni, des voormiddags te tien ure
algemeene vergadering in »de Wapens van Zeeland",
des namiddags rijtoer.
Des avonds te acht ure Concert'op de Groote
Markt.
Woensdag 10 Juni, Tentoonstelling.
Des namiddags te drie ure, rondleiding der be
kroonde dieren in den daarvoor bestemden ring.
Gedurende de Tentoonstelling zullen Muziek- en
Zanguitvoeringen plaats hebben door verschillende
gezelschappen, die hunne medewerking tot opluis
tering der Tentoonstelling wel hebben willen toe
zeggen.
Des namiddags te 41/2 ureGemeenschappeljjke
Des avonds muziek en prachtig vuurwerk.
Te 91/2 ure van den dag der Tentoonstelling ver
gadering van de afdeeling Zeeland van het »Neder-
landsch Paardenstamboek," in het hotel De Graan-
beurs."
j Op de algemeene vergadering zal 0. a. besproken
worden »De werking van het bestaande pacht
stelsel."
I Voor de tentoonstelling zijn de volgende prjjzen
uitgeloofd.
Landbouwpaardenonverschillig van welk ras.
Hengsten minstens drie jaar oudEerste prjjs f 35,
tweede prjjs f 25, derde prijs f 15. Hengsten ge
boren in 1894Eerste prjjs f 15, tweede prjjs f 7,50.
Merriën minstens drie jaar oud: Eerst9 prjjs f25,
tweede prijs f20, derde prjjs f 15. Merriën geboren
in 1894 Eerste prijs 115, tweede prijs f 7,50. Mer
riën met bair veulsn. Prjjzen voor het veulen:
Earste prjjs f 20, tweede prjjs uitgeloofd door me
vrouw Jules Vogelvanger te Hulst f 10. Eenjarige
paarden, onverschillig van welk geslachtEerste
prijs f 15, tweede prijs uitgeloofd door den alge-
rneanen penningmeester, den heer J. J. van Weel te
Wolfertsdijk f 10. Twaeja ige afstammelingen van
den hengst Harrison" no. 187 N. P. S. (hengsten
of merriën)Eerste prijs f 10, tweede prijs f 5.
Beide uitgeloofd door den heer Johs. de Fejjter Pz.
te Zaamslag. Eenjarige afstammelingen van den
hengst Harrison" no. 187 N. P. S. (Hengsten of
merriën)Eerste prjjs f 10, tweede prijs f 5. Beide
uitgeloofd door den heer Johs. de Fejjter Pz. te
Zaamslag. Spannen werkpaarden minstens drie jaar
oud (merriën of ruinen) behoorlijk getuigd. Eerste
prjjs, uitgeloofd door den voorzitter der afdeeling
den heer Jules Vogelvanger te Hulst f25, tweede
prijs f 20.
Op het terrein der tentoonstelling zal des middags
te twaalf ure eene extra-keuring gehouden worden
vanwege de afdeeling Zeeland" van het Neder-
landsoh Paardenstamboek.
Rundveevan elk ras of slag. Stieren minstens
twee jaar oudEerste prijs, uitgeloofd door het
bestuurslid der afdeeling den heer K. J. A. G. Baron
Collot d'Escury te Honteuisse f25, tweede prjjs f 15,
derde prijs, uitgeloofd door het bestuurslid der af
deeling den heer P. van Hoeve Sz. te Aksel f 10.
Stieren minstens een jaar oudEau prijs, uitge
loofd door den onder-voorzitter der af leeling, den heer
J. S^jjdlitz te Hulst f 15. Melkkoeien minstens drie
stuks van éénen eigenaar: Eerste prijsf25,tweede prijs
f 15, derde prijs, uitgeloofd door het bestuurslid der
afdeeling den heer Lovs. de Fejjter Jz. te Aksel f 10.
Melkkoeien minstens twee stuks van éénen eigenaar
eerste prijs f 15, tweede prijs f 10, derde prijs f 5.
Tweetands Vaarzen eerste prjjs f 15, tweede prjjs
f 10. Melktands Vaarzeneerste prijs f 10, tweede
prjjs f 5. Het zwaarste stuk vet Vee eerste prjjs
f 15, tweede prjjs, uitgeloofd door het bestuurslid der
afdeeling den heer P.jF. F ru ij tier te Hontenisse, f 10.
Het grootst getal vet vee, door éénen eigenaar aan
gebracht Een prjjs, uitgeloofd door het bestuurslid
der afdeeling den heer E. B. Plasschaerfc te St. Jan
Steen f 10.
Schapenonverschillig van welk ras. Geschoren,
behalve een flinke vlok wol die aan een der voor
bouten inoet aanwezig zijn. Rammen Eerste prijs
f 10, tweede prjjs f 5. Ooien, minstens drie stuks
van éénen eigenaarEerste prijs f 10, tweede prjjs f 5.
Geiten. Melkgevende Geiteneerste prjjs f 5,
tweede prijs f 2,50.
Varkensonverschillig welk rus. Boeren eerste
prjjs f 10, twee prjjs f 5. Zeugeneerste prijs t 10,
twaede prjjs f 5. Toornen Biggen, minstens vijf stuks
met de moedereerste prjjs f 10, tweede prjjs f 5.
Pluimgedierte voor d9 schoonste verzamelingEerste
prjjs f 10, tweede prijs f 5. Kalkoeneu, schoonste
verzameling minstens drie 6tuks, waaronder 1 Haan
Eerste prijs f 5, tweede prijs f2,50. Ganzen, schoonste
verzameling minstens drie stuke waaronder 1 Gent
Eerste prijs f 5, tweede prijs f2,50. Eandan schoonste
verzameling minstens drie stuks waaronder 1 Woerd
Eerste prjjs f 5, twoode prjjs f 2,50. Kippen, schoonste
verzameling minstens zes stuks waaronder 1 Haan
Eerste prijs f 5, tweede prijs f2,50.
Werktuigen. Voor de volledigste verzameling der
nieuwste en meest verbeterde landbouwwerktuigen
f 25. Voor do meest geschikte ijzeren Wale ploeg:
een prjjs uitgeloofd door den algameenen secretaris,
den heer G. A. Vorsterman van Ogen te Aarden
burg, f 10. Voor den meest doelmatigen beetwortel
rooier f 10. Voor de volledigste verzameling hoef
ijzers, eigenhandig gesmeed door éénen leerling aan
den in deze afdeeling gehouden cursus in hoefbeslag:
een prjjs uitgeloofd door het bestuurslid, den heor
B. C. IJsebaert te Aksel.
De Ministerraad heeft Zaterdag in
zake Atjeh een buitengewone vergadering ge
houden.
Van werving voor het Indisch leger wordt druk
werk gemaakt. Volgens sommigen wordt overwogen,
om desnoods ook de mariniers uit te zenden.
De correspondent der N. R. Ct. seinde Zaterdagj:
»De stand van zaken op Atjeh is bevredigend.
Toekoe Oemar versterkt het door hem bezette
gebied, maar neemt een afwachtende houding aan.
Van regeeringswege wordt het bericht omtrent
de loopgraven tegengesproken.
Er zijn teekenen, dat de vjjandjljjko benden ver
minderen.
Drie bataljons zjjn gereed."
Dit telegram is inderdaad geruststellend.
Er blgkt uit, dat het bericht van eene insluiting
van Oleh-leh door Toekoe Oemar met 2000 man uit
Pedir in loopgraven een loos gerucht is geweest.
Het feit, dat Toekoe Oamar een afwachtende hou
ding aanneemt, wekt de hoop, dat de bataljons uit
Jjiva, die voor Atjeh bestemd zijn, daar zullen aan
komen, voordat het tot een ernstig treffen komt.
Ook het bericht omtrent het verminderen van de
vjjandelijke benden draagt tot geruststelling bij.
Daarentegen ontving de Tel. het volgende telegram
»De toestand is zoo ernstig, dat de vrouwen der
ambtenaren en militairen zich aan boord van de
oorlogsschepen hebben begeven.
9e bataljon met generaal Vetter verliet Batavia
het 6e verliet gisteren Samarang, uitgeleid door een
geestdriftige menigte5e, 7e en 2e zullen weldra
volgen.
Volgens oordeel militaire autoriteiten geeft toe
stand Atjeh redenen tot ernstige bezorgdheid."
In de Limb. Koerier schrjjft de heer M. de Ras,
het Kamerlid, een heftig artikel over de pacifi
catiepolitiek met behulp van Toekoe-
D j 0 h a n. Hjj zegt 0. a.
Aan wien de schuld 1 Hoe dikwerf is door oude
beproefde officieren tegen het blind vertrouwen ge
waarschuwd, dat door civiele en militaire autori
teiten in dit verraderljjk bendehoofd gesteld werd
Maar noch het gebeurde met de Nisero en de
Hok Canton, noch zijne dubbelzinnige houding tegen
over onze bevelhebbers en hoofdofficieren op Atjeh,
zooals bjjv. tegenover generaal van Teijn, hebben
tot voorzichtigheid kunnen aansporen. En wie zich
de vier hoofdartikelen in het Bataviaasch Handelsblad
van Juni des vorigen jaars herinnert, waarin de
schrijver, bljjkbaar een officier, die de Atjehsche
toestanden door en door kende, op de onverant
woordelijke pacificatie-taktiek der laatste jaren wees,
en met zienersblik hare gevolgen voorspelde, hij zal
toch met mjj tot het besluit komen, dat wjj thans
weer oogsten wat wjj gezaaid hebben.
Hoe is het mogeljjk, vraagt men zich af, dat
mensehen met gezond verstand, bekwame mannen
zelfs, die jarenlang op Atjeh hebben vertoefd, die
er de ondervinding hebben opgedaan, dat dit volk
in trouweloos- en valschheid zjjn weerga niet vindt,
en zich steeds heeft gekenmerkt als een onverzoen
lijke en wraakzuchtige vjjand, dat zulke mannen er
toe zjjn kunnen overgaan een der machtigste en
beruchtste Atjesche hoofden aan te stellen, »om
ons behulpzaam te zijn in de onderwerping van zjjn
eigen landgenooten
En ik kan mjj voorstellen hoe onze wakkere offi
cieren en soldaten daarginds gedurende 3 jaar op
de proef zjjn gesteldhoe het bloed hun gekookt
heeft toen zjj achter dezen Atjehschen hansworst
naar Kalo9t marcheerdenwelke verbittering hen
bezielde toen het bloek, dat deze de ham verstrekte
munitie aan den vijand afgaf, getuigen de gemerkte
kogels no. 6, en hoe hjj zich binnen de linie bewoog,
nog wel per rjjtuig, met trotschen en onbeschaamden
blik onz9 officieren en troepen opnemende.
Op ruimen voet onderhouden uit het geheim fonds,
was hot toch te voorzien, dat zoodra de ka9 uit
geput zou wezon, bondgenoot Toekoe Djohan het
stof van zijn voeten schudden zou, ons in zjjn taal
toevoegendeJ'ai l'honneur." En reeds het vorig
jaar wees de schrijver in het Bataviaasch Handelsblad
er op, »dat de ringgits bjjna op waren", en men
zich bijgevolg binnenkort op die gebeurtenissen voor
te bereiden had.
Allss te vergeefs 1 Curieus zal het zjjn te vernemen
wat die fraaie taktiok ons gekost heeft.
Dat dient toch de Tweede Kamer te weten.
Naar rnjj werd medegedeeld, zou aan Toekoe Djohan
ruim f 100,000 's j-ears zijn betaald. Dat maakt in
3 jaren f300,000. Voeg daarbij f 25000 batig saldo
in de Nisero- en f 100,000 in de Hok-Canton-zaak,
totaal volgens Barljes f 425,000. Hierin zijn de ge
schenken en de vrije woning natuurljjk niet begrepen
En evenmin de waarde der pl. m. 2000 Beaumoüt-
geweren en der ammunitie, waarmede eerstdaags
onze officieren on soldaten zullen worden doodge
schoten 1
De Eerste Kamer der Staten-Generaal is
bijeengeroepen tegen 13 April, 's avonds ten half
negen ure.
De minister van binnenlandsche zaken brengt
ter algemeene kennis dat het examen, om als 1 e e r-
ling aan Ts rjjks veeartsenijschool te
Utrecht te worden toegelaten, ingevolge het regio-
ment van die school, zal plaats hebben in de eerste
helft der maand Juli, en dat zij die dat examen
willen afleggen, zich schriftelijk, mits portvrjj, vóór
1 Juni, bij den directeur der school moeten aan
melden.
Voor nadere bjjzonderheden zie men de Stct.
De Tran8vaal8che generaal Smit
is overleden.
Hg heeft een belangrjjk aandeel gehad in
