1896 N°. 23.
Zaterdag 22 Februari.
83sle jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Personeele Belasting
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiöa voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Dithiv. te Rotterdam e» verder
hg allo Bcekverkoopem en Brievengaardere.
De prps der gewone udvertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct
Bi? directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfdo advertentie wordt de prps
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankDetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Diosjïtasnbieding.eo. niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aanvragen o</c en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
van 2 nwva op dm öa® #q>f v&Sifirüwe,
Ifet kohisr no. 4 van de
voor deze gemeente, over het dienstjaar 18051595 is op
bedea ter invordering gesteld in handen van den ontvanger
dier belasting binnen deze gemeente.
Goes, den 20 Februari 1S96
De Burgemeester van Goes,
J. G. d VV. HAMER.
GOES, 21 Februari 1896.
Da groote zaal in de Prins van Oranje" alhier
was gisteravond slechts matig bezet toen de Z a n g-
veroeniging Excelsior," onder directie
van dhr. J. Kooiman aldaar optrad voor hare leden
en introducés tot het geven van baar eerste
concert geduieade d^zon winter. Het is te ba-
jammoren, èa voor dan directeur èi voor de wer
kende leden, dat d** opkomst niet talrijker was, daar
blgkons de degeljjke uitvoering der verschillende
nummers van het programma aan de voorbereiding
voor dit concert ernstige studio en veelvuldige oefe
ning was gewijd. Eone half kdige zaal is ook on
getwijfeld nadeeiig voor het eff et van den zang,
vooral de solo's leden daardoor en kwamen even
als de duetten niet voldoende tot hun recht, wat
zeer jammor was. Moge dit welgeslaagde concert
voor beminnaars van goeden zang een aansporing
zijn om doze vereeniging te blijven steunen door
bljjkwi van belangstelling te geven in hare uitvoe
ringen, die telkenmale bewijzen, dat, »Excelsior" in
de rij der vele hier bestaande veroeDigingen een
goede plaats inneemt.
Tot de best geslaagde der negen nummers van
het programma mogen gerekend worden Psalm
114," voor gemengd koor, »Drei geistliche Lieder,"
voor gemengd koor met, alt-solo, en »Frilhlings-
abnung" voor gemengd koor, drie stukken van Men
delssohn, die zeker aan de executanten niet geringe
eischen stellen, doch die met veel succes werden
gegeven Evenmin mogen onvermeld blijven een vier
tal duetten voor sopraan en alt, dio zeer verdien
stelijk werden gezongen. Voegen we hieraan nog
toe dat de directeur op de hem eigen meesterljjke
wijze een paar stukken voor piano ten beste gaf.
Na het einde van elk nummer was een luid applaus
het bewjjs dor tevredenheid en dankbaarheid van
bet publiek.
Op de gisteren te Zieriksee gehouden tentoon
stelling van zaaigranen enz., door de centrale ten-
toonstelling8vereeniging »Landb( uwbelarg", verwierf
de firma Labrjjn Pilaar te Goes oen 3en
prjjs voor cbevalier-gerst, een 2en prijs voor kortloof-
erwten en een len prijs voor kroonorwten. De
Wilhelminapolder werd bekroond met een
len prijs voor kortlooferwten en met een 2en prjjs
▼oor paardeboonen.
Wolfertndijk. Voor de betrekking van secre
taris-ontvanger van het B u r g e r 1 ij k of
Algemeen Arm bestuur hebben zich zeven in
gezetenen als sollicitant aangemeld.
In de Staats-Courant van Woensdag 19 Febr.
jl. roept de vice-president van den Raad van State,
voorzitter der afdeeling voir de geschillen van be
stuur, op de onbekende belanghebbenden, in zake
het beroep, ingesteld door Johannes Gerar-
dus Moojen te Kloetinge, lotring voor de lich
ting der nationale militie van 1896, tegen de uit
spraak van Gedeputeerde Staten van Zeeland dd. 4
Januari 1896 no. 90, 3e afd., waarbij zijne aanwij
zing tot den dienst bij de militie is gehandhaafd,
om zoo zij dit noodig achten hunne meraoriën
en bewjjsstukken in te zenden aan d«n Raad van
State te 's Gravenhage, vóór 29 Februari 1896.
Tot dien dag liggen de stukken ter inzage ter se
cretarie van den Raai van State.
Het bestuur van de vereeniging tot ontwik
keling van den landbouw in Hollandsch Noorder
kwartier had pen commissie benoemd om rapport
uit te brengen in zake het pachtstelsel. Die
commissie is tot de volgende slotsom gekomen
Dat ons pachtstelsel, en vooral do wijze waarop
het zich in de laatste jaren beeft ontwikkeld, zeer
is in hot nadoel van eigenaar en pachter beiden,
en dat hot de gezonde ontwikkeling van het land
bouwbedrijf in den weg staat, omdat
lo. de eigenaar te veel op dadeljjk voordeel let,
te weinig bekend is met de eischen van het bedrjjf,
en het beheer zijner gooderen veelal aan tusschen-
personen overlaat, die er hun grootste verdienste
in zoeken een zoo hoog mogelijke huursom thuis te
brengen
2o. bij het verharen van boorderijeo veel te weinig
gelet wordt op do persoonlijke geschiktheid des
pachters, tengevolge waarvan eon soort van pachters
in het leven wordt geroepen di°, bij alle gemis aan
zekerheid van een lang gebruik der gehuurde boerderij,
de te boogo pacht door misbruik van bet land
trachten te verdienen;
3o. bij een zoo onzeker gebruiksrecht een goed
landgebruik zeer bezwaarlijk is, od in vele gevallen
de pachters zich niet de uitgaven kunnen getroosten,
die hpt in orde houden van den g ond en de nood
zakelijke verbeteringen daarvan na zich sleepen
4o. bij de hevige concurrentie de goede land
bouwers van de markt worden gedrongen door hen,
die zich toeleggen op roofbouw.
Blijkens een telegram van den gouverneur-
generaal van Ned"rlandseh-Indib{, van 19 dezer, wordt
de gouvernement s-k offieoogst op Java
voor dit, jaar thaus geraamd op 290,000 pikols.
St.ct
Siolonisatie fu Chili.
(I n g e z o n d e n.)
Aan de Redactie vjd. Goesche Courant.
Weled. Heer.
Mjjn aandacht werd gevestigd op een ingezonden
stuk, voorkomeode ia de Heerenveensche Courant van
29 Januari 11., ondartsekend door don beer H.
Pifttersen Tz. Lid van de 2e Kamer St. Gen., dat
mij aanleiding geeff, u beleefd te verzoeken ook in uw
blad mij eene kleine plaatsruimte af te staan voor
antwoord.
De geachte schrijver wyjst er op, dat h9t voor
Nederl. landbouwers, die lotsverbetering zopkea, door
verhuizing naar een ander land, verkieselijker zou
zijn naar Nederlandscbe bezittingen te verhuizen b.
v. naar Suriname in West-ïndiè', waarmede ik vol
komen kan instemmen.
Daartegenover dient echter de vraag gesteld te
worden, of do NederJ. Regeering bereid zou zijn,
om oppassendo bekwame landbouwersgezinnen, die
door omstandigheden genoodzaakt worden elders
lotsverbetering te zoeken, daartoe in staat te stellen
en dusdanige voordeelen en gunstige vooruitzichten
aan te bieden, als de Chileensche Regeering doet.
Ie. De reiskosteu voor te schieten naar de plaats
van bestemming.
2e. Aan ieder gezin 70 Hectaren en aan iederen
zoon boven 12 jaar 30 Hectaren vruchtbaren grond
kosteloos af te staan.
3e. Gedurende het eerste jaar, zoo lang het land
niet voldoende productief is, maandelijks een gelde
lijke ondersteuning toe te staan, om des te gemak
kelijker in hun eerste behoeften te voorzien.
4e. Materialen te verschaffen voor het bouwen
van huis, schuren, onz.
Ik betwijfel, dat de Nfdirl. Rpgeeriag genegen
zou zijn, verhuizing naar Nederl. Koloniën zóó ge
makkelijk: te maken.
Wat het klimaat in West-Indië betreft, dit is
voldoende bekend, en kan zeker in de verste verte
niet vergeleken worden met dat van Chili, dat ge
lijk staat met dat van het zuiden van Europa.
Ook moet Chili niet vergeleken worden met Ar
gentinië, evenmin als Nederland met een anderen
staat in Europa.
De kolonisten moeten zijn oppassende, bekwame
landbouwers en dienaangaande verklaringen van dan
Burgemeester hunner gemeente overleggen. Zij ont
vangen daarentegen een contract, dat uitvoerig de
voorwaarden vermeldt, door een gevolmachtigde in
naam der Rigaering ondertoekend, terwijl de Rogoe-
ring van Chili bekend is voor het getrouw nakomen
harer verplichtingon.
De overige argumenten van den heer P. worden
voldoende wederl»gd in de brochures over Chili en
de Landbouwkoloniën, die door mij op aanvraag
gaarne kosteloos worden verstrekt.
UEd. bij voorbaat dankzeggende voir de verleende
plaatsruimte, Hoogachtend UEd. dw. dnr.,
K. L. E. van HEERDE,
Vertegenwoordiger in Nederland van het
Generaal Agentschap van het Gouver
nement van Chili in Europa.
R/dam, 8 Febr. 1896.
Uittreksel brief van J. W. Kejjzers van Berchem
(Noord-Brabant), aan zijnen broeder Joh. Keijzers,
Halte-Chef te Berchem N.Br., geschreven uit Chili.
CHACAO, ZÜID-AMËRIKA, 27 Norb. 1895.
Geachte Broeders eu Zusters.
Met dezen bericht ik u dat wij allen friseh en
gezond in het land van belofte zjjn aangekomen.
Hier in Chacao is het gelijk als in Holland, met
dit verschil dat wij thans zomer hebben en dat wij
nooit winter hebben, alleen valt er dan veel regen;
vorst en sneeuw kennen ze hier niet.
Voorloopig wonen wjj hier in een gebouw, daar
voor c-xpres gebouwd bjj de kerk en. de school, de
kinderen gaan r«eds naar school, om Spnansch te
leeren. Wij kunnen ous best met do taal helpen,
wij loeren dogriijks bij. Hier wonen oenige Chilanen,
waai* wij dikwijls meo spreken, het zijn goede behulp
zame menschon.
Gisteren zijn ons honderd bunders land aange
wezen het bestaat alles uit boomon, zoo schooD,
dat men in Holland er geen denkbeeld van krijgan
kan de moeste zijn laurieren van een vadem dik,
schoon, recht en zeer hoog tot 30 meter. Hiervan
wordt voorloopig een bunder verbrand, om er bouw
land van te makenbij lateren tijd meer, zooveel
wij willen. i
Wanneer hut, hout in Holland was, bezat het j
millioenea aan waarde, het wotdfc bier voor niets
weggegeven on houtskool er van gemaakthout of j
kolen koopt men hier niet.
Een paard, oen koe, of ossen, die bi«r veel zijn,
koopt mon voor 10 a 25 gld., iedereen heeft hier
een paard om mede te r jjdenom te werken worden
ze niet gebruikt, daar zijn de ossen voor.
Wij zijn nog niet aan ons huis begonnen met
bouwen, ik denk dat het nog wel 4 weken zal
aanhouden, eer ops huis klaar is. Zoolang wij hier
wonen, halen wij do eetwaren op kosten van den
staat, later krijgen wij een jaar lang een toelage
van 20 gulden per maand. Ons land is e?n half uur
van hier aan den grooten weg van Chacao naar
Ancud. De hnizpD zijn gehpel van hout, ook de
bedekkingsteen of pannen kennen ze hier niet.
Wat do grond aanbetreft, is ze«r vet (onuitputte
lijk), het land bemesten is hier niet noodig.
Uit Dultschland komen eerstdaags nog verschei
dene huisgezinnen naar hier.
(Geteekend). J. W. KEIJZERS.
Krtelijke Zaken oa CNdsrwiJs.
Doopsgezinde kerk. Godsd:ensfco<?frning op Zondig
23 Februari, des voormiddags te 10 uren, door ds.
W. Jrsse van Zaandam.
Beroepen bij de Ned. Herv. Gem. te Gapirgi
ds. P. de Buck, te Oostkapelle.
Bedankt voor hot boroep bij de Ned. Herv.
gem. te 's-Heer Hondrikskinderen door ds. A. M.
Knottnerus te Zaainslag.
Rechtszaken.
Arrondissement?-Rechtbank te Middelburg
Zitting 21 Februari 1896.
Heden zijn veroordeeldO. R., 18 j. te Schore,
wegens mishandeling tot 7 d. gev.strafG. B.,
33 j. te Hoedekenskorke en A. Z, 31 j. te 's-Gra-
venpolder, wegens huisvredebreuk ieder tot f 5 of
5 d.; W. v. d. V., 25 j. te Biezelinge, wegens
mishandeling tot f 10 of 10 d.J. P. Pz., 62 j. te
Wemeldinge, wegens strooperij tot f 3 of 3 d.
A. H., 21 j. to Goes, wegens mishandeling, huis
vredebreuk, bedreiging met eenig misdrijf tegen hst
leven en vernieling tot 1 m. gev.straf.
Vrijgesproken werden: M. V., 19 j. te Biezelinge,
beklaagd van roisban lelingP. v. Z, 21 j. te
Biezelinge, beklaagd van mishandeling.
Boekaankondiging.
Het Tijdschrift ter beoefening van het Admini
stratief Rechthoofdredacteur H. J. G. Hartman,
dertiende jaargang, tweede aflevering, uitgave van
F. Kleeuwons Zoon te Goes, bevatGemeente
lijke bouwpolitie, door H. J. G. Hartman. Schetsen
van burgerlijk recht, door H. AT, J. Wattel. Be
antwoording der door de Redactie gestelde vragen.
Repertoire. Foods tot uitkeering bij overlijdin.
Leestafel. Vragen ter beantwoording.
Gemengde Berichten.
I&olijaisplaat. Was 't algemeen gevoelen, dat
de gezonken tjalk Eduard Alphonse geheel verloren
was, nu is na onderzoek dan ook door de experts
verklaard, dat schip en lading weg zijn.
A. Fchrier c. s. alhier hebben voor 10 gulden
het wrak met al het nog aanwezige met alle verdere
gevolgen gekocht.
Bij het rooien van boomon achter het klooster
(het Huis Knelmbergb, waar het observatorium ge
bouwd wordt) heeft men t.e Utrecht op ongeveer
11/2 M. onder den grond gevonden een mozaïek vloer
van kleine groene, bruine en roode tegeltjes, hoogst
waarschijnlijk uit de 14e eeuw en van een kapel,
behoord hebbende tot het klooster. Doorgravende
is men daarna gestuit op een grafkelder, waarin
men vier rneischelijke geraamten vond, waarvan (1e
schedels nog iu gaven toestand waren.
Volgens inlichtingen van de Wochenztg. te
Amsterdam zou de hooge prijs der D.uitscho steen
kolen niet te wijten zijn aan het Duifsche steen
kolen-syndicaat, maar aan zijne vertegenwoordigers
hier te lande, die een >ring" gevormd hebben, om
de kolen op prjjs te houden.
Tusschen Groningen en Kropswolde viel de
conducteur W. van den in volle vaart zijnden trein.
Hjj had bemerkt, dat, eene deur openstond en ter
wijl hij trachtte die dicht to doen, sloeg hij achter
over van de loopplauk en kwam in den slootwal
terecht. De man kwam met eenige kneuzingen vrij
en kon met denzelfden trein de reis vervolden.
Bij het verrichten van graafwerk op een on
bebouwd terrrein aan het eind der rue du Moulin -
des-Prës te Parijs, ontdekten dezer dagen eenige
werklieden achter den artesischen put in de nabij
heid van het plein Bobillot, een zeer sterk vloeiende
warm-waterbron. De op last van den directeur der
gemeentewerken verrichte peilingen, leidden tot de
verrassende ontdekking, dat de bron ontsprong uit
een reusachtig onderaardsche reservoir, dat kokend
water bevatte. Men weet nog niet, in hoeverre men
van deze bron partij zal kuunen trekken. Een in
dustrieel moet echter aan het gemeentebestuur de
exploitatie der bron hebben verzocht, ten einde
baar dienstbaar te maken aan een stedelijk openbaar
badhuis.
In de Kunstenaarsclub te Santaröm, brak tij
dens een gemaskerd bal brand uit, die met groote
snelheid zich uitbreidde. Verscheiden mannen, vrou
wen en kinderen redden zich, door uit de vensters
te springen. Er zijn reeds veertig Ijjken te voor
schijn gehaalder moeten nog eanige onder pain-
hoopen vei borgen liggen.
Nordenskjöld hecht weinig geloof aan het ge
rucht, dat dr. Nansen de Noordpool zou bereikt
hebben. Hjj acht het waarschijnlijk, dat dr. Nansen
iu het noordelijk deel van de Karische Zee of in
de nabjjheid van kaap Tscheljuskin in het ijs is
blijven steköD, en later niet is losgeraakt, maar
misschien noordwaarts tot den 78en brreitegraad is
gedreven. Hier heeft dr. Nansen waarschijnlijk land
gevonden en zijn reis met sleden of soeeuwschoenen
voortgezet, maar op die wijze heeft hij moeilijk de
Noordpool kunnen bereiken, omdat de af te leggen
afstand, 1200 1500 kilometer, veel te groot is
voor zulk een manier van reizen.
Door den heer W., logeerende in een der hotris
te Batavia, is een aanklacht ingediend tegen drie
jongeliedPD, die genoemden heer in den nacht van
den 14 Jbd„ in een dos-a-dos hebben medegenomen
en naar een plaats gevoerd, alwaar zij hem gedurende
drie dagen hebben opgesloten, zonder hem eenig
voedsel te verstrekken. Om den heer W. een meor
passievo rol te doen spelen, had men hem vooraf
een bedwelmende drank toegediend.
In den avond van dsn 18an, nadat de heer W.
eenigszins de working van den drank te boven was
gekomen, drong hij met meer kracht op zjjn vrijlating
aan. Als antwoord ontving hij oerst een gevoelig
pak slaag en daarna de mededeffing, dat zij hem
in een dos-a-dos weder huiswaarts zouden voeren.
Nog in bedwelmden tiestand verkeerende, werd
hij eerst geheel ontkleed, daarna in een dos-a-dos
gelegd en vervolgens ter hoogte van het postkantoor
te Weltevreden in de rivier geworpen, waarop het
heldhaftig drietal het hazenpad koos.
Vermoedelijk door het koude water wat uit zijn
bedwelming geraakt en toen het gevaar beseffende,
waarin hij verkeerde, wendde de heer W. alle
pogingen aan om aan den dood door verdrinken te
ontkomen. Het mocht hem gelukken op het droge
te komen, waar een gardoewachter ter hoogte van
de woning van den afdeelingscommandant hem een
sarong leende, waarmee hij in den vroegen ochtend
in zijn hötel terugkeerde.
Wij hebben zeker aan een wraakneming te denken,
hoewel ook diefstal b?oogd werd, want den hear W.
werd eon bedrag van f 1685 ontstolen.
De barones van Loo de Serret te Brusssl is
bijna het slachtoffer geworden van een moordaanslag.
Haar keukenmeid, Elise van Baversluys, die voel
misbruik schijnt te maken van sterkedrank, viel
in een vlaag van delirium tremens op haar meestirts
aan, en bracht haar met een hakmes verscheidene
wonden toe, die het leven dor ouio vrouw in ge
vaar brengen.
In de gevangenis van Beyrouth bevond zich
zekere Alitonibij was tot 15 jaren opsluiting ver
oordeeld. Zijn broeder zocht hem in de gevangenis
op en smaakte hem van klearon met hem te ver
wisselen. Alitoni Jiit zich overreden en kon de
gevangenis verlaten. E*r*t lang daarna merkte men
wat er gebeurd was. Gandarines zijn uitgezonden
om Alitoni te vatten en intusschen U zjja broeds:
opgesloten.
