1896 N°. 11.
Zaterdag 25 Januari.
88sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
awigenomen bij de heeren Nijgh Va.n Ditha* te Botterdam en verder
bg alle Boekverkoopen ea Brievengaarders.
Xnsendin^ vnn odvcarteiatS^va 8 uren den d».®
De prgs dor gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrokking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
a3^»ve.
GOES, 24 Januari 1896.
Met gunstig resultaat werd een paar dagen
geleden een cronplgder alhier hersteld door middel
van een inspuiting met heilserum uit
het depót van het departement Goes van de Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen.
In de laatste dagen werd ons bij herhaling
gevraagd, wanneer toch de officiëelo trek-
kingslpsten van do gehouden verloting van
de tentoonstelling voor hotel- en reiswezen te Am
sterdam zouden verschijnen. We moesten daarop, als
buiten de zaak staande, het antwoord schuldig
blijven, doch thans kunnen we belangstellenden ver
wijzen naar achterstaande annonce van den heer
PI. J. Roskes alhier, die loten voor deze loterij debi
teerde, en waarin hij bekend maakt, dat de officiëele
trekkingslijsten vermosdelijk a. 8. Maandag bij hem
zullen verkrijgbaar zjjn.
Borsele. In de Woensdag alhier gehouden ver
gadering van den Dijkraad voor de waterkeering
van het Calamit. waterschap Ellewouts-
d ij k Borsele werden behandeld en vastgesteld
de omschrijvingen dor onderhoudswerken enz., uit
te voeren in het dienstjaar 1896/97. Voor Elle-
woutsdijk bedraagt de raming f 16705,02 en voor
Borsele f 21375,391/9 samen f 38080,411/3. Door het
houden van inspectie hadden de meeste leden de
zeewering en hare kunstmatige verdediging vooraf
in oogenscbotiw genomen. Na afloop der omschrij
vingen kwam nog ter sprake de herziening van ds
jaarwedden dar leden van het djjksbesluur, waarom
trent de behandeling werd uitgesteld.
Klortiele. Tot verbetering van wegen
en werkverschaffing aan arbeiders zinder
bezigheden, hebben B. en W. van Z.E. den Minis
ter van Waterstaat enz. vergunning verkregen om
gedurende een tjjdvak van twaalf maanden oever
zand te graven op 30 M. afstand uit de verdedi
gingswerken van den polder Borsele.
In Den Haag is G9n telegram ontvangen, vol
gons hetwelk op de Westkust van Sumatra
troepen zijn uitgerukt met vivres voor vier maanden.
Hoewel aan het departement van koloniën hiervan
niets bekend is, vernemen wij toch, dat in de onaf
hankelijke Battaklanden steeds woelingen heerschen
en benden van daar uit onder leiding of op insti
gatie van Singa Mangaradja de grenzen van Tapa-
Dooli verontrusten. Hetzelfde doen nu en dan Atjeh-
sche vrijbuiters. Daarom moeten enkele malen colonnes
worden uitgezonden om de benden te verdrjjven.
(D.)
Woensdagavond is te Wormerveer overleden
de heer J. Prins, lid van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal.
De heer B. B. zegt in het Nieuws van den Dag
dat hg heeft vernomen, dat te Rotterdam een com
missie is gevormd, die zich ten doel stelt een volks
beweging op touw te zetten tot wederinvoe
ring der doodstraf. Hij vermoedt, dat de
gruwelijke misdaden van den laatsten tjjd hiertoe
aanleiding gaven. Hjj vraagt of het dan niet prac-
tiicher zou zijn, een volksbeweging op touw te zetten
tot het verkrggen van een sterkere, waakzamere,
intelligentere, kortom met betere vang middelen toe
geruste justitie. De heer B. B. voert dan tegen de
doodstraf het volgende a&n
Ten eerste: zij is, eenmaal uitgevoerd, onherroepe
lijk. Een noodlottige samenloop van schynbewijzen
en een altoos feilbaar menschenoordeel kunnen haar
eenen onschuldige doen treffen.
Ten tweedezij stelt den misdadiger buiten de
mogelijkheid gering misschien, maar toch niet
geheel denkbeeldig om tot inkeer te komen, be
rouw te gevoelen, zich als mensch gedeeltelijk nog te
rehabiliteeren.
Ten derde: zij ia ethisch ongeoorloofd even
ongeoorloofd als het moorden zelf. Wat de eene
mensch den anderen niet gegeven heeft en niet ge
ven kan, dat mag de eene mensch den anderen niet
ontnemen.
Ten vierde: zg is eigenlijk geen straf. Wantster-
ven moeten wjj allenen wie aan eene pjjnljjke
ziekte bezwykeo moet, sterft voel smartelijker dan
door strop of bgl of eene olectrische ontlading.
En eindelijk, ten vijfdezij is ondoeltreffend. In
landen waar zg nog bestaat, is het aantal gruwe
lijke misdaden niet geringer dan in landen waar zg
niet meer bestaateu in de vorige eeuw nog, toen
zelfs onbeduidende diefstallen op het schavot werden
gestraft, werd er waarljjk niet minder gestolen dan
tegenwoordig.
Alles bijeengenomen, plaatst men zich dus op een
gezond en logisch standpunt, wanneer men zegt
Wij kunnen en mogen, voor zoover het in onze
macht staat, slechts in dit leven zelf datgene doen
boeteü, wat in dit leven misdreven werd.
W etsont werp
betreffende den suikeraccijns.
Het wetsontwerp, houdende bepalingen omtrent
den accjjns op de suiker is thans verschenen. Het
voorstel der regeering, voor zooveel do beetwortel-
suikerfabrieken en dus do daarmede ten nauwste
samenhangende bietenteelt betreft, blykt het best
uit eenige mededeelingen, die de regeering aan de
memorie van toelichting laat vooratgaan. Aan die
mededeelingen is het volgende ontleend:
Bij deze voordracht wordt voor de beetwortel-
suikerfabrieken gebroken met het stelsel van aan
slag naar het sap.
>Het eenige rationeele stelsel", zegt de minister,
vdat aan de overgroote inoeilykheden een einde kan
maken, is de fabrieken onder voortdurend toezicht
te stellen en den accijns te heffen van de suiker,
die voor de binnenlandsche consumptie wordt afge
leverd." Bg de overweging van de vraag, hoe de
fabrikanten zullen worden schadeloos gesteld voor
het verlies der accynswinst van de overponden, die
onder het nieuwe stelsel niet weer genoten kan
worden, stelt de minister voorop dat intrekking
van de bestaande bescherming voor landbouw en
nijverheid een zoo groote ramp zou zijn, dat zelfs
de meest besliste tegenstanders van bescherming
zich er voor moeten wachten hunne theorie in toe
passing te gaan brongen.
De minister stelt voor om twee stelsels te com-
biueeren toekenning van een zeker bedrag per 100
kilogram gefabriceerde suiker en bepaling van een
maximum voor hetgeen in een jaar door de gezamen
lijke fabrikanten wordt genoten.
Op welk bedrag moet nu de premie dat wi!
zeggen de open premie in tegenstelling van het tot
heden genotene, waarvan het bedrag verborgen
bleef bepaald worden om gelijktijdig de drie be
langen, die van de fabrikanten, van de landbouwers
en van de schatkist naar billijkheid te verzekeren
De minister acht de billgkheid volkomen betracht,
wanneer voor het werkjaar 1896/97 een premie
bedrag van f 2,300,000 wordt bepaald, nl. het ge
middelde van de hoogste bedragöD, waarop bij het
contracteeren voor de laatste twee oogsten was te
rekenen. Er is dan zeker ook in dit jaar geen aanlei
ding, om in de verandering der wetgeving een na
deel voor den landbouwer te zien.
Genoemd bedrag zou dan elk volgend werkjaar
met f 100,000 kunnen dalen, totdat hot is terug
gebracht tot het cijfer van f 1,500,000. Het bedrag,
dat met inachtneming van de voormelde maxima
voor elk werkjaar per 100 kilogram uit geslagen
suiker genoten kan worden, zal zoo geregeld moeten
zijn, dat het maximum niet kan worden bereikt,
tenzij door de fabrikanten op ruime schaal met
de landbouwers voor het telen van wortels wordt
gecontracteerd.
Wordt dit voorstel aangenomen, dan zal de beet
wortelsuikerindustrie weliswaar in acht volgende
werkjaren nog eene hoogere bescherming genieten
dan de wetgever van 1894 voldoende achtte, maar
dit zal alleen het geval zyn, als de industrie op
grooten voet wordt gedreven.
Het spreekt intusschen wel van zolf, dat wanneer
in andere rjjken, met welker suikerindustrie de
Nederlandsche in concurrentie komt, de bescher
ming mocht worden afgeschaft of belangrijk vermin
derd, de noodzakelijkheid zal ontstaan, om ook voor
Nederland de premie-quaestie opnieuw te over
wegen. De belanghebbenden zullen hierop moeten
rekenen.
Gemeenteraad van Goes.
Gisteravond hield de Gemeenteraad van
Goes eene vergadering, die door 12 leden werd
bggewoond.
Afwezig de heer V. d. Peijl zonder kennisgeving.
Nadat de vergadering geopend was en d9 notulen
der vorige waren gelezen en goedgekeurd, deed de
Voorzitter, mr. J. G. de Witt Hamer0. a. de vol
gende mededeelingen:
dat is verkocht aan D. Bosl eiken hakhout voor
f3,75, aan T. A. van der Heil oenig oud lood voor
f 2,301/2 en aan de Werkverschaffing eenige popu
lieren voor f 5
dat zgn benoemdtot archivaris der gemeente,
in plaats van den heer F. Allan, aan wien met in
gang van 1 Nov. jl. eervol ontslag was verleend,
de heer L. van Bruggentot adjunct-archivaris de
hoer H. de Witt Hamertot adsistent-sasmeester
C. J. van Blitterswjjk, allen met ingang van 1 Ja
nuari 1896
dat aan den leeraar jhr. Teding van Berkhout
een verlof van een half jaar is verleend tot herstel van
gezondheid, terwgl gedurende dat tydvak, in over
leg met den inspecteur van het M. O de lessen in
de Nederlandsche taal zullen worden gegeven door
uüs heer J. K. de Koek te Amsterdam en die in
de Engel-che taal door den heer J. Coster te Mid-
delbuig.
Als ingekomen stukken kwamen 0. a. ter
tafel
van den Min. van Binn. zaken bericht van goed
keuring dor verordening tot vaststelling van het
getal der leeraren bij de H. B. en B. A. School
dat door hen wordt berust in de bg raadsbesluit
van 19 Dec. 1895 no. IV, aan den heer L. van
Bruggen gedane opdracht tot het geven van onder
wijs in de Staatswetenschappen aan de H. B. School
op de bg dat besluit gestelde voorwaarde, dat, wat
het laatstgenoemd vak betreft, hg zich in den loop
van 1896 aan het examen in de Staatsinrichting
onderwerpt
van Ged. Staten bericht dat zg de begrooting der
gemeente voor 1896 en de gemeente-rekening voor
1894 hebben goedgekeurd
Evenzoo het 2e suppletoir kohier van den H.
Omslag voor 1895, het suppletoir kohier der school
gelden op de Hoogere Burgerschool over 1895/96,
het besluit tot wijziging van de begrooting der ge
meente voor 1895 (conversie der geldleeuing)
voorts is ingekomen het proces-ver baal dtr op
name van de kas en boeken van den gemeente
ontvanger op 28 Dec. jl.
van de Nieuwjaarscommissie de rekening en ver
antwoording over de gehouden bedeeliüg, waaruit
blgkt dat is ontvangen f 253,92, uitgegeven f 244,06s
en er alzco in kas is f 9,85s, welk bedrag in de
spaarbauk is gedeponeerd, terwijl het verslag ver
meldt dat aan 360 gezinnen of 24 gezinnen meer
dan in 1895 brood en spek is uitgereikt.
De Voorzitter zegt overtuigd te. zgn uit naam
van alle leden van den Raad te spreken, wanneer
hij hier een woord van dank richt tot de nieuw
jaarscommissie voor de belangelooze moeite, die zij
zich ook dit jaar weder heeft getroost.
Van den heer J. C. Fischer bericht dat hij de
benoeming tot feeraar in het boekhouden aan de
inrichtingen voor M. O. aanneemt
van den heer D. de Koning dankbetuiging voor
de verhooging van zgn salaris als directeur-boek
houder der gasfabriek.
Een verzoek van M. C. van der Maas om
eervol ontslag als onderwijzer wordt, op gunstig
advies der schoolautoriteiten, eervol verleend, in
gaande 1 Februari a. 8.
Van gebroeders De Laat te G06S was een ver
zoek ingekomen om een uitgang te mogen hebben
van de te bouwen woning naar het Bergpad. Burg.
en Weth. stellen voor, op gunstig advies der fioan-
ciëele commissie, de gevraagde vergunning te ver-
leenen tegen eene jaarlykache retributie van f 3.
De heer Van der Leeuw vraagt of de bedoelde
sloot wel eigendom der gemeente is
De Voorzitter antwoordt, dat volgens den algemeen
aangenomen regel de sloot voor de helft eigendom
is der gemeente en voor de helft eigendom van dan
aanpalenden eigenaar.
Daarna wordt het voorstel zonder hoofdelgke
stemming aangenomen.
Van den heer A. M. C. de Jonge Mulock
Houwer was ingekomen een verzoek om ont-
heffiag van erfpachtsrecht van eau stukje grond aan
de haven, waarop een pstrofeumloods heeft gestaan,
die later gebruikt werd voor berging van zand; en
zulks op grond dat de loods niet voor het doel:
drogen van zand" geschikt is.
Burg. en Weth. stellen voor hem ontheffing van
erfpacht te verleenen, onder voorwaarde dat het
terrein worde opgeleverd in den sta3t, waarin het
vóór de uitgifte van erfpacht zich bevond.
De fin commissie adviseert tot aannomiDg van
het voorstel, omdat zij het niet wenschelijk acht
aan de haven gronden in erfpacht uit te geven,
maar overigens vindt zij het niet meer gebruiken
van erfpachtsgronden volstrekt geen reden om den
erfpachter van zijne verplichtingen te ontslaan.
De Voorzitter merkt hierbij op, dat B. en W.
nooit erg geneigd zgn geweest tot hot geven in
erfpacht van grond langs de haven. Toen een vijf-
en-twintig jaar geleden de petroleum-indnstrie ging
ontluiken, meende men echter, dat in dit bg zonder©
geval voor de geuiöente een handelsbelang kon be
trokken zgn en ging men or toe over. Nu achten
B. en W. het echter van belang den grond weder
in handen te krijgen, met het oog op mogelijke
gemeentebelangen. Vandaar hun voorstel.
Dit wordt zonder discussie of hoofdelgke stemming
aangenomen, waarby de heer S. J. J. D© Jonge
Mulock Houwer geacht wordt niet aan de stemming
te hebben deelgenomen.
Reeds bij do aanbieding der gemeentebegrooting
in Augustus jl. vestigden B. en W. de aandacht van
den Raad op de omstandigheid, dat de op de a 1 g e-
meene begraafplaats beschikbare ruimte,
zoodanig begon in te krimpen, dat eorlang voor
ziening daarin onvermydelgk zou zgn. Overtuigd
dat boven het sluiten der bestaande en bet inrichten
elders van eene nieuwe begraafplaats, door de in
gezetenen verre de voorkeur zou gegeven worden
aan uitbreiding der bestaande, hebben Burg. en
Weth. zich gewend tot de eigenares van het aan
grenzend terrein en is het hun aangenaam te kunnen
mededeelen dat mevrouw de wed. J. C. vaa den
Broecke te Middelburg zich op verzoek bereid heeft
verklaard om onder de hand aan de gemeente voor
uitbreiding der begraafplaats over te dragen eene
oppervlakte van 1 H.A. 19 A. bouwland, belen
dende aan de tegenwoordige begraafplaats, voor een
koopprijs van f 2000 per H.A. Zg stellen voor het
aanbod aan te nemen en de kosten voor aankoop
te vinden door verkoop van boomen, daar bg onder
zoek gebleken is dat in het najaar voor f 3000
slaektbare boomen aanwezig zullen zgn, 0. a. boven
en beneden langs de schans, achter de gasfabriek
en enkele boomen langs den 's-Heer Hendrikskin-
derendijk.
Aangezien de koopprijs ia het voorjaar zal moeten
betaald worden en het niet waarschgnlgk is, dat de
dienst het toelaat om een bedrag van f 2500
uit de gemeentekas te nemen, stellen B. eu W. voor
te besluiten om zoo noodig eene tijdelijke geldleening
aan te gaan tot een bedrag van hoogstens f 3000,
de rente en de aflossing te vinden uit den verkoop
van boomen, terwgl ook de gewone inkomsten der
gemeente daarvoor zullen verbondon worden. De
grond zal vermoedelijk eerst over een paar jaar ie
gebruik behoeven genomen te worden, maar hg is
ook nog voor 2 jaar verpacht, waarvan de opbrengst
n&tuurlgk nu aan de gemeente zal komen. De finan-
ciëele commissie adviseert tot aanneming van het
voorstel, waartoe wordt besloten.
Met 1 Mei a. 8. is wederom verloopen het, tijd
perk van 3 jaren gedurende welke bij K. B. van
7 April 1893 no. 10 aan de gemeente concessie was
verleend tot heffing van rechten voor het gebruik
van het sas eu de haven.
B. en W. geloovan niet, dat veranderingen in het
thans vigeerende tarief noodig zijn en stellen daarom
voor, na ingewonnen guustig advies der financ öale
commissie, hen te machtigen verlenging der concessie
aan te vragen. Alzoo wordt besloten.
Nog wordt goedgevonden op eenige posten der
begrooting van 1895 af- en oversehrg ving te doen
plaats hebben.
Daarna is de vergadering gesloten.
HorfceS'ijjKe Zaken en JnsSa -wijs,
Doopsgezinde JcerJc. Godsdienstoefening op Zondag
26 Januari, des voormiddags half elf, door da. Tj.
Kielstra van Middelburg.
Beroepen bg de Evaug. Luthersche gom. te
Maastricht da. J. H. Grottondieck te Zieriksee.
De heer L. P. J. Vermeulen, leeraar in het
Fransch aau H. B. S. en gymnasium te Schiedam,
is ter beschikking gestold van den gouverneur-
generaal van Ned.-Iadië, om te worden benoemd
tot leeraar in de moderne talen aan het gymnasium
Willem III, afd. H. B. S., te Batavia. NR. Ct.)
Een Brusselsch blad meldt, dat de Belgischs
minister van oorlog den heer Colfa, snelschrijver
van den Senaat, verlof gegevon heeft met ongeletterde
Walen van een regiment een proef te doen met
een leermethode door den heer Colfs uitgevonden.
L)e uitslag was verrassend, zegt menna zestien
lessen van een uur konden allen lezen en schryven.
Prins Albrecht, in gezelschap van luitenant-kolonel
Jungblutb, de generaals Bocquet on March al, en
verscheidene andere hoofdofficieren, hebben d9 laatate
les bggewoond, en allen waren verwonderd over
den gunstigon uitslag met de eenvoudige leerwgze
van den heer Colfs verkregen.
Rechtszaken.
Arrondissements- Rechtbank te Middelburg
Zitting 24 Januari 1896.
He3en zijn veroordeeldC. A., 25 j., te Ovezand,
wegenB diefstal tot, 1 maand gev.straf. M. v. O.,
34 j., te Kolynsplaat, wegens boleediging van een
ambtenaar tot 7 dagen gev.straf. P. S., 14 j., te
Iersoke, wegens atrooperij tot f3 of 3 dagen.
P. Z., 37 j., te WolfertsJijk, wegens mishandeling
tot f8 of 8 dagen. M. d. W., '27 j., huiavr. van
L. P., te Goe3, wegens mishandeling tot f 3 of 3
dagen. L. T., 23 jte Heinkenssaud, wegens
beleediging van een ambtenaar tot 7 dagen gev.straf.
J. T., 22 j., te Heiukenszind, wageuslo. mis
handeling, 2o. vernieling tot 2 maanden gev straf
Vrijgesproken werd G. d. D., 12 j., És Ie*sdu
beklaagd van strooperg.
