1896 N°. 5.
Zaterdag 11 Januari.
83sle jaargang.
GOESC
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Va.n Ditma.r te Botterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
InsenAlit? vc.it adverteniiên vóór 8 rarest op den das der nitgRvc.
De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 cte
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Transvaal.
Naarmate de aanvankelijk teruggehouden particu
liere telegrammen langzamerhand aankomen, wordt
er eenig meer licht verspreid, niet alleen over den
loop van het gevecht bij Krügersdorp, maar ook
over de redenen, die dr. Jameson ertoe hebben
geleid om de grenzen van Transvaal over te trekken.
Volgens zgne verklaringen aan een verslaggever van
Central Newsdeed hij dit naar aanleiding van de
dringende beden, die hem gezonden werden uit
Johannisburg, en omdat hjj oprecht geloofde, dat
het leven van een groot aantal Engelschen aldaar
in gevaar was. Waaneer de Johannisburgers eene
poging hadden gedaan om zichzelf te helpen, zou
dr. Jameson, volgens zijne bewering, de Boers hebben
kunnen verslaan. En dat zjj die poging zouden
wagen, daarop meende hij te mogen rekenen, omdat
ze zijne hulp hadden ingeroepen. Maar nu kon bij
zich niet door den vijand heen slaan om zich met
de Johannisburgers te vereenigen, en hij en zijne
troepen vochten tot ze neervielen van uitputting en
hunne ammunitie verschoten was. De Boers kregen
aanvoer van levensmiddelen en ammunitie, omdat de
Johannisburgtrs verzuimden den spoorweg naar
Kiügersdorp op te breken, wat ze gemakkelijk hadden
kunnen doen.
Zoo vielen Jameson en zijne volgelingen, voor
zoover ze niet gesneuveld waren, den Boers in
handen, maar algemeen roemt men de humane be
handeling, die zij van dezen hebben ondervonden.
Jameson is door den krjjgsraad ter dood veroordeeld,
maar Paul Kriiger heeft het vonnis niet bekrachtigd,
lig heeft den docter over de grenzen laten voeren,
en daarmede een bewijs van beradenheid en kalmte
gegeven, dat zjjne positie tegenover Engeland niet
weinig versterkt. Nu Eageland eenmaal alle ver
antwoordelijkheid voor li8t optreden van Rhodes en
Jameson van zich heeft geworpen en dat optreden
zelfs ten stukste heelt gelaakt, kan het wel niet
anders dan hun beiden eene gevoelige tuchtiging
toedienen. Den eisch van Transvaal, dat hun het
verblgf in Afrika zal worden ontzegd, kan de Brit-
sche regeering niet wel anders dan inwilligen.
Chamberlain heeft dan ook gisteren reeds per
telegram aan Sir Hercules Robinson opgedragen aan
Krüger de volgende depêche mede te deelen
»lk heb van Hare Majesteit de Koniogin de op
dracht ontvangen aan u mede te deelen dat Hare
Majesteit met voldoening heeft vernomen dat gij
besloten hebt de krijgsgevangenen aan hare regee
ring uit te leveren. Deze daad zal strekken tot ver
hooging van de eer Uwer Excellentie, en zal bij
dragen tot den vrede in Zuid-Afrika en tot eene
eendrachtige samen W3rking tusschen de EngelBche
en Hollandsche rassen, welke noodzakelijk is voor
de ontwikkeling en den bloei van Zuid-Afrika in
de toekomst."
De correspondent te Johannisburg van de Times
h3t blad, dat het felst gebeten is op de Boers, legt
een vleiend getuigenis af van den moed van de
Boeren en hun onneembare stellingen, zoowel als
van hun kalmte en hun bescheidenheid na het einde
van den strijd. Zij wezen op het terrein van den
slag en zeiden eenvoudig: »Het was ondoenlijk,"
waarbij zij den moed prezen, door de Engelschen
aan den dag gelegd. Volgens den correspondent
hadden de militante uitlanders te Johannisburg een
driedaagschen wapenstilstand met de Boeren geslo
ten, en had dat hun belet, Jameson tegemoet te
trekken.
Zonder deze verklaring zou de houding der uit
landers door de voorstelling, die dr. Jameson ervan
geeft, dan ook in een zonderling licht verschijnen
en bet is begrjjpelijk, dat men in Kaapstad (En-
gelsche Kaapkolonie) zeer verbitterd op hen is. In
eene aldaar gehouden volksvergadering werden zij
als lafaards gebrandmerkt, omdat zij Jameson niet
to hulp waren gekomen, en werd zelfs de hoop
geuit, dat aan de eischen der uitlanders thans niet
zou worden tegemoetgekomen.
Te Johannisburg is de rust thans hersteld. Nadat
een groot aantal gewapende Boeren zich om de stad
hadden gelegerd, hebben de inwoners met bet comité
der national Union" de wapens nedergelegd en zich
overgegeven.
Ernstiger ziet het er uit tusschen Engeland en
Duitscbland. De Engelsche regeering handhaaft haar
standpunt, dat de conventie van 1884 aan Enge
land bet recht verleent controle uit te oefenen op
do buitenlandsche politiek van Transvaalde Duitsche
regeering ziet in Transvaal een zelfstandigen staat,
die Engeland8 toezicht bij zijne buitenlandsche aan
gelegenheden niet behoeft te erkennen. Teneinde
kracht bjj te zetten aan zjjn beweren, dat het (^e
conventie van 1884 bljjft handhaven, heeft Brit-
tannië besloten zgne troepenmacht in Zuid-Afrika
uit te breiden, en is een smaldeel op weg ora het
Engelsche eskader in Delagoa-baai te versterken.
De Engelsche bladen slaan nog steeds een zeer
hoftigen toon aan tegen Duitschland, maar men neemt
daar de verbolgenheid der pers, zoowel als de krijgs
toerustingen van Groot-Brittannië uiterst kalm op,
overtuigd als men is, dat Engeland toch niet bij
machte is den strijd te aanvaarden, nu vermoedelijk
geheel het overig Europa zich in dezen aan Duitsch-
land's zijde zou scharen.
De politieke zijde der manifestatie van den Duit-
schen Keizer, daarbij gesteund door het gehe-de Duit
sche volk, wordt in het licht gesteld door het Jour
nal des De'bats.
»Het zenden van het telegram aan president Krü
ger is niet alleen een van die coups de theatre waar
mede Keizer Wilhelm er soms van houdt, op de
verbeeldingskracht der volkeren te werken en de
diplomaten uit het veld te slaan. Een hoogst na
tuurlij i gevoel van symphatie voor een dapper klein
volk, aan Duitschland door taal en oorsprong ver
want, en andere gevoelsredenen hebben voorzeker
voor een groot deel tot het besluit des Keizers bij
gedragen, maar dat zijn ongetwijfeld niet zjjn uit
sluitende motieven geweest. Wilhelm II schreed
slechts voort op den weg dien de Dnitsche diplo
matie heeft betreden van het oogenblik af, waarop
zij in de Afrikaansche zaken was gemengd. De
Duitsche koloniale politiek, van hoe jongen datum
ook, kenmerkt zich tot heden toe, door een zeldzaam
esprit de suitedoor zeldzame logica en consequentie.
Evenals de meeste der coups de tete, der plotselinge
uitvallen, van den Keizer van Duitschland is ook
deze de ietwat artistieke uitvoering van een zeer
rijpelijk beredeneerd plan. De gelegenheid was eene
toevallige, maar de daad komt uit oorzaken voort
waaraan de koele berekening veel meer deel heeft
dan de hartstocht; en het onverwachte is alleen het
ten uitvoer brengen."
Omtrent de wanordelijkheden te Londen, tusschen
Engelschen en Duitscbers, waarvan wij in ons vorig
nommer melding maakten, wordt nader medegedeeld,
dat het eerste bericht schromelijk overdreven is. De
anti-Duitsche gezindheid van het Engelsche volk
blijkt overigens weer hieruit dat de Londensche
radicalenbond nagenoeg eenstemmig heeft besloten,
de Engelsche regeering te verzoeken om den Duit-
schen Keizer te schrappen van de Engelsche leger
en vlootlijsteD, terwijl vele leden van de Shipping
Exchange aan den Duitschen Keizer hebben geseind
Het is onnoodig (uit Duitschland) vjjfdaizend Duit-
schers naar de Transvaal te sturen wij kunnen die
best van hier missen."
Omtrent den slag bij Krugersdorp wordt nog ge
meld, dat zij uit eene reeks van gevechten bestond.
Majoor Willooghby voerde het bevel over de Engel
schen. Bij den eersten aanval leden de Engelschen,
die vermoeid waren van den geforceerden marsch,
reeds een gering echec. Bij dezen strijd werden ne
gen Engelschen gedood en negen gewond, terwijl
kapitein Webb, luitenant Scott en twaalf manschap
pen gevangen werden genomen. De aanval werd
telkens hernieuwd, want de manschappen der Char
tered Company vochten met de kracht der wanhoop.
Bij het laatste gevecht werden zjj geheel door de
Boeren omsingeld, zoodat hun geen andere keus
overbleef dan zich over te geven of zich tot den
laatsten man te laten doodschieten. Bovendien was
hun ammunitie verschoten, terwjjl de Boeren ruim
schoots voorzien waren van patronen, hun per spoor
uit Pretoria toegezonden."
Verder meldt de Cape Times nog over dezen
str jjd
»Na Woensdag 11 uren; gevochten te hebben,
trok Jamesons kolonne terug, met het doel om,
Krugersdorp omtrekkende, door Randfontein naar
Johannisburg te warcheeren. Om twee uur in den
ochtend ontdekten de Boeren echter deze manoeuvre.
Het vuur werd toen weer geopend, waarbij van
weerszijden gebruik werd gemaakt van Maxim-
kanonnen. Te Krugersdorp heerschte de grootste
spanning. Inmiddels was de strijdmacht der Boeren
vermeerderd tot drie a vier duizend man. Bij het
aanbreken van den dag werd een felle slag gele
verd te Brinksdrift bij de farm van Vlakfontein.
De Boeren, in een halven cirkel opgesteld, met zes
Maximkanonnen in het midden, versperden Jameson
den weg. De Engelschen sloten zich dicht bij elkaar
aan. Het gevolg daarvan was, dat het vuur der
Boeren voor hen nog noodlottiger werd. Om elf
uur in den ochtend, toen alle patronen verschoten
waren en de manschappen van uitputting en honger
bjjna van hun paarden vielen, werd de witte vlag
geheschen en gaf Jameson zich over."
Dat Jameson, rekenende op de hulp der Johan
nisburgers, zeker was van zgne overwinning, blijkt
nog uit de volgende tjjding door de Fransche Matin
uit Johannisburg ontvangen
President Kruger heeft op 2 Januari zjjn klein
zoon Eloff alleen Jameson's colonne tegemoet gezor-
den en hem de opdracht mede gegeven om Jameson
dringend te verzoeken op zijn weg terug te keeren.
Jameson echter nam den kleinzoon van den presi
dent gevangen, ontnam hem zijn wapenen en paard,
en stelde hem eerst den volgenden dag weer in
vrijheid. Toen de jongeman om zijn wapenen en zijn
paard vroeg, gaf Jameson wel het paard, maar niet
de wapenen terug, en zeide, zinspelend op zijn tri-
omfankelijken intocht in Johannisburg, waarop hij
hooptegij kunt zelf uw wapenen morgen komen
halen in de bureaux der regeering te Pretoria".
Hieruit kan ten overvloede blijken, dat höt Ja
meson's bedoeling was niet enkel om de uitlanders
te Johannisburg te hulp te komen, maar wel dege
lijk om het Transvaalsche bestuur omver te werpen.
Uit Pretoria wordt dan ook bericht, dat de Trans-
vaalsche regeering documenten bezit waaruit be
wezen kan worden, dat de troebelen geheel het
gevolg waren van een komplot, dat de inljjving
van de republiek ten doel had.
GOES, 10 Januari 1896.
Het bericht, dat onlangs door ons werd over
genomen uit de Soeiab. Courant, als zou de heer
J. Bouwens, chef der 2e afd. Westerljjnen te
Bandoeng, tegen het voorjaar van 1896 met verlof
naar Nederland komen, is, naar men ons meldt, van
allen groDd ontbloot.
Aan het Sas van Goes had over 1895
de volgende scheepvaartbeweging plaats
opvaart 785 schepen met 49907 tonnen inhoud;
afvaart 782 49842
Er was gedurende 40 dagen stremming der scheep
vaart en welvan 1 Febr. tot en met 3 Maart
wegens vorst; van 4 tot en met 11 Juni wegens
herstel der havenboorden, het overige der maand
werd wegens het lichten en schoonmaken der deuren
het water in de haven ongeregeld in-en uitgelaten;
en eindeljjk was de haven den 28 December ge
sloten wegens ijsgang.
De gy m nastiek-vereeniging »Sparta"
gaf gisteravond in »de Prins van Oranje" eene uit
voering, die in degeljjkheid niet onder deed voor
de vele goede, die zij vroeger reeds heeft gegeven.
Van het gymnastisch gedeelte muntten vooral uit
de plastische standen, die zoowel door de wijze van
samenstelling als door de uitvoering ten zeerste
voldeden. De knots-oefeningen lieten aanvankelijk
wel iets te wenschen over aan gelijkheid en een
vormigheid doch de redeu daarvan moet daaraan
worden toegeschreven, dat muzikanten en gymnasten
niet op elkaar gehand wareD, wat niet te ver
wonderen is ais men weet, dat zij op deze uitvoering
elkaar voor het eerst ontmoetten. Toen die oefe
ningen dan ook later zonder muziek verder werden
uitgevoerd, kwamen ze beter tot haar recht. De
knotsgroepen mochten algemeen bijval verwerven.
De beide tooneelstukjes »Een huis met Commen
salen" oorspronkelijk blijspel door J. Mannoury en
P. E. Huet en »De schoolrgdster", een blijspel uit
het Duitsch vertaald, werden op zulk een uitste
kende wijze gegeven, dat men niet zou gelooven,
dat vele der executanten voor het eerst de planken
betraden. Het leeuwenaandeel in dien lof komt zeker
toe aan den heer en mej. R., die in beide stukjes
de hoofdrollen vervulden. De stukjes zelf zijn van
boeienden inhoud en hit eerste gaf ons de zeker
heid dat, zoolang in onze taal dergelijke stukjes
verschijneD, men niet naar den vreemde behoeft te
gaan om degelijke tooneel-literatuur te vinden, ter
wijl de Nederlandsche stukken dan nog voor ons
het voordeel hebben, dat zjj toestanden schetsen uit
onze eigene omgeving.
Na de blijspelen werden vertoond een zevental
marmergroepen, voorstellende tafereelen uit de ge
schiedenis der Batavieren en Romeinen. Het applaus,
dat dezen groepen bij het talrijk opgekomen publiek
ten deel viel, was zeker welverdiend. Een goede
gedachte was het tevens van het bestuur der ver-
oeniging omtrent deze groepen aan de bezoekers der
soirée een verklaring uit te reikeu, waaruit de be-
teekenis ervan duidelijk werd.
Met het oog op het late uur, waarop de uit
voering zou zijn geëindigd, indien het geheele pro
gramma ware afgewerkt, werd éen nummer, nl. oefe
ning aan Ringen, Rek en Brug, achterwege gelaten.
Eenige leden der zusterverenigingen Afedioburgum
van Middelburg, Luctor et Emergo van Vlissingen,
Crescendo van Kvuiningen, benevens een lid van
Olympia van den Haag, woonden de uitvoering bjj.
De goede muziek van het symphonie-orkest van
het 3e reg. van Bergen-op-Zoom heeft zeker niet
weinig bijgedragen tot het welslagen van deze soirée.
De Stct. (no. 8) bevat de statuten van de
naamlooze vennootschap Zeeuwsche Oester-
maatschappij B o n a Fides", te Telen.
Doelhet uitoefenen der teelt en visscherij, alsmede
de koop en verkoop van oesters en andere schelp
dieren. Aangegaan tot 1 Mei 1915. Kapitaal f96,000,
in 64 aandeelen op naam van f 1500, splitsbaar in
3 onderaandeelen van f500. Dit kapitaal bestaat
uit het geheel der baten en rechten na aftrek der
lasten en verplichtingen van de burgerlijke maat
schap tot exploitatie van oesterperceeler, in 1882
opgericht te Goes, en welke baten en rechten, na
dien aftrek, zijn ingebracht in de naamlooze ven
nootschap »Bona Fides". Het kapitaal is geheel
geplaatst. Directeur: de heer B. A. Overman, te Tolen.
Bij koninklijk besluit is verlof verleend aan
C. J. Bottemanne, hoofdopziener der visscherjjen
op de Schelde en Zeeuwsche stroomen te Bergen-
op-Zoom en dr. F. Leo de Leeuw, lid van het
bestuur der visscherijen op de Schelde en Zeeuwsche
stroomen te Bergen-op-Zoom, tot het aannemen der
onderscheidingsteekenen van ridder der orde van
Dannebrog, hun door Z. M. den koning van Dene
marken verleend.
Uit Vlissingen meldt men
H. M. de Koningi n-R e g e n t e s heeft laten
vragen naar den toestand van de slachtoffers van
den brand op Donderdag te Vlissingen. Op het
antwoord zond H. M. aan den burgemeester een
bedrag van f 60 om dit ten bate van het gezin B.
aan te wenden. Bjj den brand verloren toch de
ouders niet alleen hun kinderen maar ook alles wat
zij bezaten. Niets was geassureerd en niets kon
gered worden.
Bjj Kon. besluit is, met 1 April, aan JJ
Noest, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
uit zjjn betrekking van directeur van het post- en
telegraafkantoor te Terneuzen.
Jhr. mr. G. J. Th. Beelaerts van Blok
land, gezant van Transvaal, begaf zich gisteravond
ten 7.38 uren per H. IJ. S. M. naar Parijs.
Naai aanleiding van een bericht, dat de Lom-
b o k-k ruisen aan de rechthebbenden zijn toege
zonden, verneemt men van betrouwbare zijde, dat
verschillende officieren en stellig ook een groot aan
tal minderen, die aan de eerste expeditie deelge
nomen, hun kruis niet ontvingen, om de eenvoudige
reden, dat hun naam niet voorkwam op de uit
Indië gezonden ljjsten.
Een dergeijjke nalatigheid is onverklaarbaar.
De Alkm. Ct. beeft dezer dagen gewezen op
een middel tot bevordering der spaar
zaamheid, dat sedert enkele jaren in Duitschland
wordt toegepast.
De »Algeraeene Duitsche Spaarvereeniging," ge
vestigd te Berlijn, heeft de volgende methode iu
toepassing gebracht
Ieder die vijf gulden bjj elkaar beeft weten te
brengen, kan lid dezer Vereeniging worden. Bij
inleg van dit bedrag ontvangt hjj een bewjjs, dat
zeker honderd gulden waard zal zjjn.
Hoezeer dit aangename vooruitzicht aanlokkeljjk
moet werken, is duidelijk.
Stel u eens voor, dat een arbeidersgezin er in
slaagt, om honderd van die bewjjzen te verzamelen,
dau wordt de familie eenmaal niet minder dan
f 10,000 rjjkZelfs gegoede lieden zouden zich in
dit vooruitzicht verheugen 1
Do spaarvereeniging nu is in staat voor elke f 5
inleg, f 100 terug te betalen, doordat de rente steeds
bjj het kapitaal gevoegd wordt.
Aangezien 85 jaar verloopt, voordat f5 aange
groeid zijn door belegging van rente op rente tegen
3 i/s pet. tot f 100 en dus hg die spaart zelf in verre
weg de meeste gevallen niet in het genot van die
f100 zal komen, moest vermelde instelling dit be
zwaar ontgaan. Zjj deed dit op deze wjjze
De f 5 worden in 2 deelen verdeeld, f 3,50 wordt
vastgezet en f 1,50 wordt besteed tot amortisatie.
Twee fondsen zjjn er dus. Iu het eerste komt 70
pet. der inlagen en daarvoor zoekt men een vaste
belegging. Ia het tweede komt 30 pet. der inlagen,
en uit deze gelden wordt jaarljjks bij loting bepaald,
welk spaarbewjjs met f 100 kan uitbetaald worden.
In het tweede fonds brengt men ook do inkomsten
boven de 3 i/a pet. zoo die er zijn.
Dus tegen storting van f5 heeft men reeds na
verloop van een jaar de kans om f 100 te ontvangen.
Doch ook hjj, die niet zoo gelukkig is, om f 100
na verloop van 1, 2, 3, 10 of 20 jaar te ontvangen,
bljjft niettemin verzekerd, dat eenmaal zijn bewijs
dezelfde waarde zal vorkrjjgen, want de f3Vï> rente
op rente belegd, groeien na 98 jaren toch ook tot
f100 aan.
Op deze wijze heeft men dus gebruik gemaakt
van de neiging, die bjj het publiek bestaat om te
sparen en in da loterij te sp len.
