1895 N°. 148,
Zaterdag 14 December.
82sie jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnon als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bgblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en AdvertentiSn voor dit blad
amgononi6n bjj de heeren Nijgh Van Ditmui te Rotterdam sn -vorder
b|j alle Boekverkoopers en Brievengaar der».
van
Da prjjs dor gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets
Rjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Goboorto-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meei* dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
vó»a- 8 slb^sr o$> des* desr raJt&aveu
Kameroverzicht.
Uit de debatten over de artikelen van Hoofdstuk
V (Binnenlandsche Zaken) der Staatsbegrooting,
voor zoover die tot gisteren gevoerd zijn, willen
we alleen even releveeren, wat gezegd en besloten
is ten aanzien van den financiëalen steun door het
rijk te verleenen aan de veefokkerij.
De Minister is de meening toegedaan, dat ten
opzichte van de veefokkerij hetzelfde beginsel moet
gelden als voor do paardenfokkerij, nl. dat de pro
vinciën moeten voorgaan in het ondersteunen van
de pogingen tot verbetering van den veestapel, en
dat eerst, wanneer die steun genoegzaam gebleken
is, het rijk dat voorbeeld mag volgen.
Nu heeft de financiëele steun van wfge de pro
vinciën aan de veredeling van het paardenras ver
leend, zich over alle gewesten uitgebreid, zoodat
het rijk meende ook het zijne te moeten doen. Maar
ten opzichte van de veefokkerij is men zoover nog
niet. Zuid-Holland met zijn aanzienlijken veestapel
doet te dien opzichte niets, Gelderland en Groningen
verleenen dit jaar voor hot eerst subsidie tot dat
doel, en Noord-Holland zeide alleen een subsidie toe
voor het geval ook do regeering er een zou ver
leenen. Onder die omstandigheden meende do Minis
ter niet gerechtigd te zijn op zijne begrooting gel
den voor deze zaak te mogen uittrekken.
Van geli3el andere meening echter waren de heeren
Ferf, Beekerts, Haffmans, De Kanter ea Lely, die
voorstelden ter bevordering van de veefokkerij een
post van f 10,000 uit te trekken. Naar hun oordeel
ligt het wel degelijk op den weg der regeering deze
zaak reeds nu tot een onderwerp van staatszorg te
maken, waardoor de landbouw in niet geringe mate
zou worden gebaat, terwijl ze gelegenheid hadden
daarbij tevens to wijzen op het voorbeeld van De
nemarken, dat kracktigen steun verleent aan de ver
betering van den veestapel.
De tegenstanders van staatszorg in dezen, althans
op dit oogenblik, voerden aan, dat de landbouw
weinig door het amendement zou gebaat worden.
Daargelaten nog of over bet geheele rijk de vee
fokkerij als een zoo integreerend deel van de land
bouwindustrie kan worden aangemerkt, dat daarvan
haar bestaan grootendeels afhangt, betoogden zij, dat
de veredeling van het fokvee toch hoofdzakelijk
slechts aan enkelen ten goede komt, en juist niet
aan hen, die zich het moeielgkst kunnen staande
houden.
De minister aan de ééne zijde zijn standpunt
handhavende, aan de andere zijde zich bereid ver
klarende om onmiddelljjk van rijkswege de zaak
te willen steunen, wanneer alle provinciën genoeg
zaam subsidie zouden hebben verleend, trachtte de
Kamer ertoe te brengen harerzijds een memorie-post
op de begrooting te brengen, en het was onze
Goesche afgevaardigde, jhr. De Savornin Lohman,
die dit denkbeeld in een voorstel belichaamde.
De heeren Ferf c. s., van deze platonische liefde
voor den landbouw zooals de heer De Kanter
het betitelde niet gediend, handhaafden hun
voorstel, dat met eene geringe meerderheid (49
tegen 44 stemmen) werd verworpen, waarna het
voorstel Lobman met groote meerderheid (75 tegen
17 stemmen) werd aangenomen. De minister kan
dus nu doen wat zijne hand zal vind°n om te doen,
en op de volgende staatsbegrooting zal stellig voor
dezen memorie-post wel een bepaald cgfer worden
uitgetrokken.
Het vreemdst bij deze zaak was zeker wel, dat
de heer Lohman tegen zijn eigen voorstel stemde.
Hij had zich tegen het voorstel-Feif verklaard, o. a.
op grond, dat van antirevolutionair standpunt het
niet goed te keuren is, dat de Kamer bij amende
ment posten op de begrooting tracht te brengen,
wat licht de afgevaardigden zou verleiden voor
allerlei kleine belangen van hun district den steun
van het rijk te vragen. Terecht merkte de heer
Tak van Poortvliet, namens de commissie van rap
porteurs sprekende, op, dat dan ook een memorie-
post om dezelfde reden moest worden afgekeurd.
Het scheen wel, dat de heer Lohman de logica van
dit beweren besefte, althans hij schaarde zich onder
de 17 leden, die tegen zijn eigen amendement stemden.
Waarom hy het dan maar niet liever introk, werd
uiet genoegzaam opgehelderd.
In de avondzitting van Woensdag vorderde de
Kamer met de behandeling van hoofdstuk V tot
art. 138 (rijkskweekschool voor onderwijzeressen
f25,000), waarover de discussiëa gisteren zjjn voort
gezet. (Zie verder onder Staten-Generaal.)
GOES, 13 December 1895.
De gisteren door de Commissie voor de Nieuw-
jaarsbedeeling alhier gehouden collecte
heeft f218,42 opgebracht. Het vorige jaar was de
opbrengst f264,60 en met de nagiften f275,46.
Het comité van >Volksvermaken" alhier 1
heeft op zijne aanvrage bericht ontvangen, dat het
eerstdaags zal kunnen beschikken over do porte
feuille van het Schilderkundig Genootschap »Pulchri
Studio."
Daardoor zal het in de gelegenheid worden ge
steld eene tentoonstelling van aquarellen en etsen
te houden, vermoedelijk in de trouwzaal van het
raadhuis.
Bij Kon. besl. is benoemd tot notaris binnen
het arr. Middelburg, ter standplaats de gemeente
Ierseke, L. E. A. L i e b e r tcandidaat-notaris te
Capelle a/d. IJsel.
lersefee. In de gisteravond gehouden raads
vergadering deelde de voorzitter (de bnrgem.)
mee dat B. en W. een gedeelte der gemeentereini-
ging, namelgk het gebruik van oen paard met kal
en tuig en een vast werkman, publiek hebben aan
besteed en gegund aan den heer J. Wisse voor
f 570. Besloten werd dat bedrag op de begrooting
te brengen als »bij abonnement geregeld".
De rekening 1894 en de begrooting 1896 van 't
Burgerlijk Armbast. werden, volgens advies van de
commissie x'an onderzoek, hoe wel zij eenige be
merking had, met algemeene stemmen goedgekeurd.
De voornaamste aanmerking gold het te ruime kas
saldo, waarvan, volgens het oordeel der commissie,
een gedeelte rentegevend kon belegd zijü.
De heer W. van Oeveren Jr. werd met algem.
stemmen herbenoemd als lid van 't Burg. Armbest.
Tot leden der Nieuwjaarscommissie weiden be
noemd de heeren Spruit, Polderman, V. d. Burght,
J. de Schipper en Saner, en als reservelid de heer
D. Schipper.
Daarna had de herziening der algemeene politie
verordening plaats.
De voornaamste wijzigingen, alle voorgesteld door
B. en W., waren de volgende
De onderscheiding tusschen gebouwen en wonin
gen, hier en daar in de verordening voorkomende,
werd algemeen doorgevoerd.
Niet alleen do erfafscheidingen langs den open
baren weg, maar ook tusscben de erven Oüderling,
worden aan bepalingen onderworpen. Art. 690 van
't Burgerl. Wetb. machtigt daartoe de gemeente
besturen.
Do heer Sinke betwijfelde dit laatste en vond
voorschriften daaromtrent onnoodig, waarbij de heer
Sauer zich aansloot.
Er zullen voortaan bij brand, terreinafzetters, die
er vroeger ook geweest zijn, fungeeren.
Ook het nut van deze nieuwe functie werd dooi
de zelfde heeren bestreden.
De onderscheidingsteekens voor de verschillende
categorieën van brandweermannen, waarvoor vroe
ger gelden zjjn toegestaan, worden nu definitief
vastgesteld.
Voortaan zullen bij het uitbreken van brand niet
meer alle brandmeesters zich naar den brand bege
ven, maar alleen de generale brandmeester, 2 brand
en 2 onderbrandmeesters en de terreinafzetters. De
overigen gaan naar de spuit.
Al deze voorstellen, met uitzondering van dat
betreffende de afscheidingen der erven onderling
werden aangenomen.
Uit een uittreksel uit het advies van den hoofd
ingenieur van den provincialen waterstaat, dat een
missive van Ged. Staten betreffende de provinciale
subsidie voor de haven-vergrooting vergezelde, bleek,
dat de kosten dier vergrooting wel grooter zullen
zijn, dan geraamd is, maar de f 40,000 niet te boven
zullen gaan.
De heer Sauer drukte den wensch uit, dat de
plannen voor bedoeld werk aan de beoordeeling
van een ander deskundige dan die ze gemaakt heeft,
zullen onderworpen worden, en de heer Sinke drong
op spoed aan.
Bij de laatste rondvraag vroeg de heer Sauer of
voor minvermogenden vermindering van schoolgeld
voor de Fransche en Duitsche lessen is toegestaan.
De Voorzitter antwoordde ontkennend en achtte dit,
evenals de heer Sinke, ook onnoodig en ongewenscht
doch de heer Cupéry verklaarde, daaraan als wet
houder zoo noodig zijn stern wel te willen geven,
doch tot heden waren deswege geen aanvragen in
gekomen.
Daarna werd do openbare vergadering gesloten.
Ovezand. Woensdagavond werd alhier in het
okaal van de wed. H. C. van 't Westeinde door
den heer J. Th. Pilaar M z. eene goed bezochte
lezing gehouden over: kunstmeststoffen en het con -
tracteeien van suikerbieten op het suikergehalte."
Aangaande het eerste punt word voornamelijk over
de bemesting vau wei- en hooiland gesproken, wat
zeer toegejuicht moet worden, aangezien men hier
van het nut nog te weinig inziet. Het gesprokene
over dit punt was niet zeer uitvoerig, doch het
diende ook meer als inleiding, waarna de spreker
omtrent het contracteeren van suikerbieten op het
geualte zeer goede inlichtingen verstrekte. Hij be
toogde, dat genoemde wijze van contracteeren zeer
in het voordeel der landbouwers is, en haalde ten
bewijze daarvan eenige voorbeelden aan, uit de
practijk van dit jaar.
Spreker eindigde met het voorlezen van het werkje,
uitgegeven door den heer Vlekke, directeur der
suikerfabriek te Oud-Gastel, welke fabriek dit jaar,
ook hier in 't eiland, volgens genoemd systeem
contracten slooten met het geven van een over
zicht der resultaten van den bietenbouw op de proef
velden in den Zimmermanpolder, aangelegd door den
beer W. Kakebeeke te Goes.
Onder de toehoorders werden uitgereikt»eene
brochure van den heer M. W. V. van Bijlevelt,
handleiding voor 't gebruik van kunstmeststoffen",
en »ket verslag over de bieteDproefvelden in den
Zimmermanpolder."
Zeer zeker kan men zeggen, dat spreker den land
bouwer goede wenken heeft gegeven.
De koning van Denemarken heeft tot ridder
in de Dannebrogsorde benoemd de heeren C. J.
Botteraanne M z., hoofdopziener der visscherijpn
op de Schelde en Zeeuwsche stroomen, en F. L.
de Leeuw, lid van bet bestuur der visscherijen
op die stroomen, beiden te Bergen-op-Zoom.
Bij beschikking van den minister van binnenl.
zaken is benoemd, voor het jaar 1896, tot secretaris
bij den geneeskundigen raad voor Zeeland en Wes
telijk Noord-Brabant, dhr. J. J. Berdenis van
B e r 1 e k o m arts te Middelburg.
De spoorweg MechelenTer-Neu
zen is voor 12 millioen francs overgenomen door
den Belgischen staat.
In een op korten termijn bijeengeroepen ver
gadering van den gemeenteraad van Zieriksee werd
aan B. en W. crediet verleend tot het ten spoedigste
doen herstellen der schade, door de laatste stormen
aan de zeedijken der gemeente ontstaan.
Bij het gebruik der kilometerboekjes
heeft zich het euvel voorgedaan, dat door vele kleine
reizen, zoomede door het verschrijven van vakjes,
het zich in elk boekje bevindend aantal vakjes in
enkele gevallen onvoldoende bleek om de volle 1000
kilometers te verbruiken. Aan dit bezwaar zal thans
op de navolgende wijze door de betrokken spoor
wegmaatschappijen worden te gamoet gekomen.
Indien alle strooken van een kilometerbookje zijn
verbruikt, vóórdat de 1000 kilometers zijn afgelegd
en de houder niet voornemens is een nieuw boekje
te nemen, of wel het overblijvend aantal nog niet
verbruikte kilometers te groot is om op een nieuw
boekje te kunnen worden verrekend met de volgende
reis, zal kosteloos een suppletieboekje worden ver
strekt, geldig voor het nog ongebruikte aantal kilo
meters, en zulks tegen intrekking van het verbruikte
boekje.
Deze suppletieboekjes hebben denzelfden geldig
heidsduur als de oorspronkelijk afgegeven kilometer
boekjes en moeten door belanghebbenden minstens
drie dagen te voren aan de stationsloketten worden
besteld onder opgave van het nummer en de klasse
van het boekje, dat door het supplement moet wor
den vervangen.
Met ingang van heden zijn ook aan de halten der
Staatsspoorlijnen kilometerboekjes te verkrijgen.
(N. R. Ct.)
Dat er in België groot gebrek is
aan slachtvee, blijkt hieruit, dat alleen op
Maandag langs het grensstation Rozendaal niet min
der dan 324 stuks vet vee uit Nederland naar ver
schillende plaatsen van België zijn verzonden.
Het vee was enkel bestemd voor de slachthuizen
en vertegenwoordigde een waarde van ruim f 40,000.
De militaire school te Haarlem
wordt in 1897, wanneer de laatste leerlingen hun
eindexamen hebben afgelegd, opgeheven.
Na dien tijd zal dus alleen nog gelegenheid be
staan om langs de Kon. Militaire Academie te Breda
en den hoofdcursus te Kampen den rang van 2e
luit. bij de infanterie te bereiken.
De opbrengst der Rijksmiddelen
(hoofdsom en opcenten) over de maand Novem
ber 1895, bedroeg totaal f 12.009.428,62 i/«, tfgen
f 12.020.654,54 i/a over dezelfde maand van 1894.
De opbrengst over de eerste elf maanden van 1895
bedroeg f 110.637.229,93 i/8 tegen f 108.014.103,57
over de eerste elf maanden van 1894
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
De heer Farncombe Sanders bestreed gisteren den
post betreffende de oprichting eener Rijkskweek
school voor onderwijzeressen, van oordeel, dat door
normaallessen beter kan worden voorzien in de be
staande behoefte, waarna de heer Kerdijk er op wees
dat de heer Sanders bij vroegere gelegenheid zich
juist als een tegenstander van normaallessen heeft
doen kennen.
De Minister van Binnenlandsche Zaken ontkende
dat deze zaak den sehoolstrjjd opnieuw zal doen ont
branden. Er wordt alleen uitvoering door gegeven
aan de wet, die gebiedend voorschrijft dat er scholen
voor onderwijzers en onderwijzeressen zijn. De mi
nister houdt overigens de opleiding aan kweek
scholen voor de beste en zal die, waar mogelijk,
bevorderen. Hij kwam op tegen de bewering dat
de rijkskweekschool zou bevorderen godsdienstig-
nihilisme.
De heer De Savornin Lohman betoogde dat de
wet, in verband met een Koninklijk besluit van
1891 eerst dan een rijkskweekschool voor meisjes
voorschrijft, wanneer er behoefte aan bestaat. Die
behoefte ontkende spr., waar bijzondere scholen
reeds voldoende daarin voorzien.
Na repliek van de heeren MackayVermeulen en
Farncombe Sanderswelke laatste zich verdedigde
tegen de hem door den heer Kerdijk aangewreven
inconseqaentie en zeide dit zijn zienswijze wat be
treft onderwijzers een geheel andere is dan die no
pens onderwijzeressen, werd de post in stemming
gebracht en aangenomen met 51 tegen 46 sremmen.
Alle anti-liberalen stemden tegen en van de liberalen
de heeren Bastert, Farncombe Sanders, Pijnappel en
de Voorzitter.
Bij den post kosten van opleiding voor het afleg
gen van het examen lager onderwijs in landbouw
kunde, betoogde de heer Tydeman het nut van de
landbouw-wintercursussen en drong bjj bij den Mi
nister aan op betere regeling van het landbouw
onderwijs aan de Rijkskweekscholen.
De Minister beloofde te zullen onderzoeken in hoe
ver verbetering is aan te brengen.
De heer Kerdijk klaagde over ongeregelde uitbe
taling der onderwijzerswedden, door den heer Truijen
toegeschreven aan onmacht der gemeenten tot nako
ming der schoolwetverplichting. De Minister houdt
deze zaak onder zijne aandacht.
Aan den heer Schaepmau zeide de Minister, dat
de subsidie aan bijzondere scholen in 1896 zal ver
leend worden, ook wanneer het onderwijzersperso
neel niet geheel voltallig is.
Daarna werden behandeld de voorstellen-Schaep-
man om f 5000 te weigeren voor de opleidingsschool
voor bewaarschoolonderwijzeressen te Leiden en van
den heer Mutsaers om niet toe te staan f 3000 voor
de Haagsche kookschool, als zjjnde h. i. geen onder
werpen van staatsbemoeiing.
De heer Bool achtte herstel van de subsidie van
f 5000 noodig en billijk, terwijl de heer Conrad de
subsidie voor de Haagsche kookschool verdedigde,
evenals de heeren Viruly en Fieldt. De post werd
door dr. Kuyper krachtig bestreden, door den Mi
nister eren krachtig verdedigd. De beslissing valt
vermoedelijk heden.
Kerkelijks Zaken en Onderwijs.
Bg de Gereformeerde gemeente te Borsele
is tot ouderling benoemd dhr. P. Fraanje en tot
diaken dhr. M. Huissoon.
Aangenomen het beroep bg de Ned. Herv.
Gem. te Domburg door den heer C. v. d. Hoeven
Jr., cand. te Rotterdam.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rcchtbank te Middelburg.
Zitting 13 December 1895.
Heden zgn veroordeeld: J. V., 28 j., te Kortgene,
wegens verkrachting tot 2 maanden gev.straf
K. V., 65 j verblijf gehouden hebbende te Vlake,
gemeente Schore, gedetineerd te Middelburg, wegens
wederspannigheid tot eene gev.straf van een jaar
en zes maanden, zijnde kg van de hem bg akte van
dagvaard te laste gelegde huisvredebreuk en poging
tot doodslag vrggesproken.
Vrggesproken werdenI. M. S., 32 j., geboren
te South Shields, wonende te Londen, gezagvoerder
van het Engelsche stoomschip Seagull, beklaagd van
aanvaring op de reede te Vlissingen in den namiddag
van 14 November 1894, tengevolge waarvan 5 der
opvarenden eener Belgische loodsboot het leven ver
loren J. M., 53 j., laatstelijk oesterkweeker te
Ierseke, thans zonder b°kende woon- of verblijfplaats,,
beklaagd van verduistering.
