1895 N°. 129,
Donderdag 31 October.
82sle jaargang.
FEUILLETON.
HAAR FEESTDAG.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bgblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bg de heeren Nijgh Van Ditmar te Botterdam en verder
bg alle Boekverkoopers en Brievengaarders»
De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aanvragen oa en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Insendlng van advertentlên vóór 3 uren op «Ie» dag der uitgave.
Iu bewaring is genomsn een opgsrangen, hier onbekende
zijnde een groote zwartbonte trekhond.
De rechthebbende kan dezen ten bnreele van politie terug
bekomen tegen betaling der kosten van voeding.
Indien dit niet voor VRIJDAGAVOND a. s. is geschild,
zal do hond, ingevolge nrt. 7 der betrokken verordening, wor
den afgemaakt
Goes, den 30 October 1195.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G d. W. HAMER.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Gelijkstelling
Volgens de N. R. Ct. heeft mejuffrouw M. Kolff
van Oosterwjjk, hoofd eener school te Rotterdam,
in het openbaar da vraag gesteldBehoort aan
onderwgzeressen vroeger recht op pensioen verleend
te worden dan aan onderwijzers, bijv. jesds op
vijftigjarigen leeftijd Ruim 800 onderwijzeressen
hebben schriftelijk die vraag bevestigend beantwoord.
Dit laatste zal wel bij weinigen verbazing wekken,
maar de vraag mag toch gedaan worden, of in deze
tjjdeii, waarin, juist van de zijde der vrouwen, zoo
op gelijkstelling met den man wordt aangedrongen,
en men gelijke rechten eiseht voor de leden van
beiderlei geslacht, de quaestie van een vroeger recht
op pensioen met dien eisch niet in strijd is Ons
dunkt, dat gelijke rechten gelijke plichten met zich
brengen.
In een geval als het bovenstaande zal een ver
vroegd pensioen eene bevoorrechting der vrouw boven
den man in het leven roepen, waarvan de voor
standers van gelijkheid, willen ze consequent zijn,
evenzeer niet moeten willen hooren. Bovendien zou
den dan weldra de rollen worden omgekeerd en
zouden de mannen weder eene beweging op touw
kunnen gaan zetten om gelykstelling met de vrouw.
Wij willen geen bezwaar opperen tegen het denk
beeld eener vervroegde penBioneeriDg der onderwijze
ressen. We wenschen alleen op te merken, dat in
den wensch van mej. K. v. O., en de adhaesie der
ruim 800 onderwgzeressen, eene stille erkenning
ligt, dat de vrouw om verklaarbare redenen niet de
gelijke van den man kan zijn, eene erkenning, waar
van de voorstanders der gelijkheid van man en vrouw
wei eens acte mogen nemen.
GOES 80 October, 1895.
Niettegenstaande het programma der gisteren
in de »Prins van Oranje" gehouden algemeene
vergadering van de leden der afdeeling »Hein-
kenszand" der Maatschappij ter bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland een
zoowel voor den eigenaar als voor den pachter be
langrijk punt bevatte, was de opkomst der leden
toch vrij gering De presentie-ljjst bevatte slechts 26
namen, watronder 6 van bestuursleden. Na opening
der vergadering door den voorzitter, dhr. E. van den
Bosch, met een welkom aan de aanwezigen, werden
de notulen der vorige vergadering gelezen en goed
gekeurd.
Aan het rapport der afgevaardigden naar de hoofd-
bestuurs-vergadering ontleenen wij o. a.
dat aan den cursus voor hoefsmeden, waarvan wjj
reeds meerdere bijzonderheden meldden, een subsidie
is geschonken van f 550 door het Rijk, van f 700
5)
Naar het Duitsch.
Mevrouw Möbius zat in haar leunstoel, het hoofd
over haar haakwerk gebogen, en den rok van zware
brocaat-zijde als een beschermenden muur om zich
heen. Zonder een woord te zeggen, liet mijnheer
Möbius zich in een stoel vallen.
Zonderling, dit was de eerste keer, dat hg op dit
uur tehuis was. Wat zgne vrouw om dezen tijd
gewoon was te doen, wist hij niet, en hij had er
ook nooit naar gevraagd. Zou ze altijd haken
»Wat moet dat worden?" vroeg hg op brommenden
toon, terwjjl hij op het bruinroode, lange haakwerk
wees.
>Een cachenez voor jou," antwoordde mevrouw
Möbius zonder op te zien.
Het viel mijnheer Möbius nu op eens in, dat zijne
cachenez altgd zoo buitengewoon warm en zacht
warenzijne clubgenooten hadden hem des winters
dikwijls deze heerlijke omhulsels benijd. Hg had
nooit geweten of zgne vrouw ze voor hem kocht of
ze zelf maakte. Het was toch wezenlijk aardig, dat
ze die die dingen zelf haakte. Hij kreeg ieder jaar
door de Provincie en van f 100 door den Wilhwlmina-
polder, terwijl do rest van de benoodigde f 1800 zal
bijgedragen worden door de Maatschappij.
Als rapport omtreDt den hoef smidscursus deelde
de voorzitter hierbij mede, dat die in deze atdeeling
wordt gehouden, wat het practische gedeelte betreft,
in eene smederij van den heer Adriaanse alhier tegen
eene geringe vergoeding voor te maken onkosten,
terwjjl het theoretisch gedeelte wordt gegeven in de
Rijkslandbouwschool, daarvoor welwillend afgestaan,
waarvoor de voorzitter den directeur dier inrichting,
dhr. I. G. J. Kakebeeke, zijn dank betuigde. Het
plan om de practische lessen te doen plaats hebben
in de smederg der Ambachtsschool kon niet ver
wezenlijkt worden, daar dit lokaal niet den geheelen
dag beschikbaar is, en door het groot aantal deel
nemers de cursus in twee atdeelingen moet gehou
den worden, waarvan de eene des voor- en de andere
des namiddags van denzelfden dag onderwgs ontvangt.
Overigens werd erkentelijkheid betuigd voor de wijze,
waarop het bestuur der Ambachtsschool in dezen
met het bestuur der afdeeling bad onderhandeld.
Rog werd medegedeeld
dat door den Minister van Oorlog was toegestaan
een som van f 1062,50 en door dien van Binnenl.
Zaken van f 8187,50 ter aanmoediging der paarden
fokkerij
dat de uitnoodiging was ontvangen van de Geld.-
Overijselsche Maatschappij om een afgevaardigde te
zenden naar do herinneringsfeesten wegens het 50
jarig bestaan dier Maatschappij. Er werd besloten
die uitnoodiging aan te nemen.
dat een schrgven is ontvaDgen van Ged. Staten,
kennisgevende, dat afwjjzend is beschikt op het ver
zoek van het hoofdbestuur om gedwongen hengsten-
keuring in te voeren, zonder gedwongen gebruik
van goedgekeurde hengsten. De voorzitter zeide, dat
dit bericht wel eenigszins bevreemdde, en dat het
wenscheljjk ware op dit besluit terug te komen. In
1893 is deze zaak aan de orde gesteld en toen was
men daar niet onverdeeld vóór, maar thans zijn de
meeningen gewijzigd en zal opnieuw bij Ged. Staten
op de zaak worden aangedrongen
en dat op verschillende plaatsen door verschillende
sprekers een lans was gebroken voor de Rgksland-
bouwwinterschool De afdeeling »Zieriksee" toonde
zich bereid om de som voor voordrachten bestemd,
te besteden als tegemoetkoming in de kosten voor
leerlingen, die steun verdienen. De afdeeling »Krui-
ningen" was daartoe eveneens genegen en ook het
»Nut" wilde steun helpen verleenen.
Vervolgens werden met bijna algemeene stemmen
als leden van het bestuur herbenoemd de heeren
E. v. d. Bosch, Jhr. H. F. de Jonge en Jhr. S. M.
van Reigersberg Verslugs.
Jhr. Verslugs, die aanvankelijk wegens drukke
ambtsbezigheden voor eene herbenoeming meende te
moeten bedanken, kwam op dit besluit terug door
de overredende woorden van den voorzitter, die,
nadat de benoemde zijne herbenoeming had aange
nomen, hem daarvoor dankte en de hoop uitsprak,
dat de heer Verslugs nog lang de betrekking van
secr.-penningmeester dezer afdeeling op dezelfde be
vredigende wijze zal blijven vervullen.
Ook dhr. Van den Bosch nam de herbenoeming
aan. Dhr. De Jonge was afwezig.
Het hoofdpunt van het programma was onge
twijfeld de bespreking van de ingekomen vraag van
het hoofdbestuurWelke gebreken kleven het pacht
stelsel in deze afdeeling aan De beantwoording van
twee nieuwe cachenez, want hij was nog al ijdel en
hij hield van iets nieuw3 en elegants. Hoeveel avonden
zou ze wel aan zoo'n ding bezig zijn
»Wordt je niet moe van dat haken?" vroeg hij.
Ze keek op, verbaasd over die belangstelling, en
het zijden kleed kraakte zachtjes»kijk, kijk 1"
»Ooh, ik ben het gewoon," antwoordde mevrouw
Möbius, en ze liet eensklaps een steek vallen, want
het was de eerste maal, dat ze bij haar werk met
iemand praatte.
Het werd weer stil in de kamerook de brocaat-
zjjde was tot rust gekomen. De haakpen ging haas
tig heen en weer, de wind huilde af en toe in den
schoorsteen. Mijnheer Möbius keek naar zijne vrouw.
Het was toch eigenlijk wel aardig, dat ze die mooie
japon had aangehouden, dat ze zich niet verkleed
had, en ook niet ergens in de stad zat, maar thuis
iu de woonkamer aan de langwerpige tafel. Wat
zou hg hebben moeten doen, als hij den avond eens
alleen had moeten doorbrengen. Eensklaps bad mijn
heer Möbius weer zoo'n zonderlinge invallende ge
dachte zijne vrouw zat nu al vgf-en-twintig jaar
avond aan avond alleen. En ze had nog nooit daar
over geklaagd 't was toch wel merkwaardig
Mevrouw Möbius gevoelde, dat haar man den
blik op haar liet rasten, en dat maakte haar on
rustig. Waarom ben je vandaag zoo vroeg tehuis
gekomen vroeg ze, en hare stem klonk niet scherp,
daze vraag gai aanleiding tot een breedvoerige dis
cussie. Het bestuur der afdeeling had reeds eenige
punten verzameld, die mogen beschouwd worden
als zoovele grieven tegen het hier bestaande pacht
stelsel en noodigde de aanwezigen uit ook de hunne
hieraan toe te voegen. Achtereenvolgens kwamen de
volgende punten ter sprake
Het is wenschelijk dat de hooge registratie-kosten
der pachtcontracten komen voor rekening van den eige
naar. Als voorbeeld hoe verschillend deze kosten
kunnen zijn, haalde de Voorzitter aan, dat een pach
ter bij den aanvang der eerste 7 jaren pacht voor
zijn contract betaalde f 350voor de 2e 7 jaar,
toen de pachten lager waren, f 90 en voor de 8e
7 jaar, bij een gelijke pachtsom f120. Dit noemde
hg een onbegrijpelijk verschijnsel waarvan echter de
boer de dupe is.
j De heer I. G. J. Kakebeeke erkende dat het onbil-
j lijk is, die kosten alleen door den pachter te doen
dragen, maar even onbillijk is het dat de verpachter
die alleen voor zijn rekening zou moeten nemen.
Het geldt hier een overeenkomst tusschen twee per
sonen en daarom wilde hij de kosten ook voor ge
meenschappelijke rekening doen komen.
De Voorzitter erkende eveneens dat niet alles óf
van den eigenaar óf van den pachter te vergen is,
maar wanneer de zaak hier en elders wordt be
sproken zal men daardoor tot juister inzichten
komen.
Als tweede grief tegen het huidige pachtstelsel
werd aangevoerd dat de verbeteringendie de pachter
aan de gronden van den eigenaar heeft aangebracht,
hem niet vergoed worden.
De heer Hanken wees hier op een in Engeland
bestaande wet, die bepaalt, dat kosten voor drainee
ring, door pachters aangebracht, alsmede voor andere
verbeteringen, aan don pachter moeten worden terug
betaald, en op iu Friesland bestaande commissiëa,
di9 bij verschillen tusschen pachter en eigenaar als
bemiddelaars optreden. Ook in deze streken zouden
dergelijke commission goede [j diensten kunnen be
wijzen.
Nog werd gewezen op de wenschelgkheid, dat de
eigenaren zich over het algemeen meer in onmiddellijk
contact zouden stellen met hun pachters en niet alles
in handen g9ven van rentmeesters.
Als derde punt in het belang der pachters werd
genoemd de duur der pacht. Men vond het roedig,
dat de pacht werd aangegaan voor den tijd van 7
jaar vast en 7 jaar op zicht, met dien verstande,
dat na verloop van de eerste 5 jaren, dus 2 jaar
voor het eindigen van den eersten termijn, den pach
ter volkomen de vrijheid wordt golaten de pacht
al of niet te vernieuwen en wel tegen denzelfden
pachtprijs. Deze maatregel werd noodig geacht om
daardoor den boer zekerheid te geven, dat hij zijn
hofstede niet plotseling zal moeten verlaten en dat
hij van de door hem aangebrachte verbeteringen zelf
kan profiteeren. Wenscht hij niet in te pachten dan
heeft hij geruimen tijd voor zich om naar eene
andere gelegenheid uit te zien en zijne verdere han
delingen daarnaar in te richten.
Vervolgens moesten het de ouderwetsche contracten
van hangen en branden ontgelden. Waar in deze
nauwkeurig is voorgeschreven, wat men al of niet
mag zaaien, wil men tegenwoordig vrije cultuur.
Voor het laatste pachtjaar zouden echter beperkende
bepalingen moeten worden gemaakt, opdat de pach
ter het land niet al te veel zou uitmergelen en aan
zijn opvolger een uitgeputte hofstede zou overdoen,
zooals '8 morgens, maar zacht en vriendeljjk zooals
anders.
Mijnheer Möbius geraakte een weinig in verlegen
heid. In de eerste plaats, omdat zgne vrouw hem
hoogst zelden iets vro»<g. Het leven verliep zoo een
tonig en eenvormig, dat er bijna nooit aanleiding
bestond om iets te vragen. De tweede reden voor
zijne verlegenheid was, dat hij onmogolgk kon be
kennen, dat zijn skat-club hem bijna naar huis ge
jaagd had. Hij gevoelde eensklaps behoefte zich
beter voor te doen dan hg was, waaruit dan toch
tevens de bekentenis voortvloeide, dat hij niet zoo
was als hij moest zijn.
»Het is immers vandaag onze zilveren bruiloft",
zeide hij aarzelend.
Mevrouw Möbius hoorde verbaasd toe. Had hij
niet gezegd onze zilveren bruiloft Ze liet een
paar steken vallen en teldeeen, twee, drie
>Heb je wel gesoupeerd?" vroeg ze, toen ze zich
wat hersteld had.
»Neen, heb je nog wat in huis?"
»Ik heb uit de stad mgn gewoon kostje mede
gebracht, als je dat hebben wilt, dat sta ik het je
gaarne af."
»Het zal misschien wel voldoende zijn voor ons
beiden", meende mgnhe9r Möbius met ongewone
toeschietelijkheid.
Het zijden kleed begon weer mee te praten: »ons
wat het belang van den eigenaar te veel zou schaden.
In vele contracten is bepaald, dat de grond- en
polderlasten moeten gedragen worden door den pach
ter. Ook dit vond men afkeurenswaardig. De lasten
toch worden soms hooger, waardoor de pachter fei
telijk voor een hoogere pachtsom komt te staan,
dan waarop hij bg het aangaan van de pacht heeft
gerekend. Ook het onderhoud dsr gebouwen moet ko
men ten laste van den eigenaar en niet, zooals bg
vele Belgische eigenaars, aan den boer zijn opge
dragen. Hiertegen werd echter aangevoerd, dat men
in dit geval de gebouwen soms zoo zou laten ver
vallen, dat ze zoo goed als onbruikbaar werden.
Hier zou dan eene commissie, zooals in Friesland,
onmiddellijk een nuttigen werkkring vinden. Omtrent
mestputten was de algemeene opinie, dat deze moeten
zijn en blijven het eigendom van den eigenaar,
zonder dat er sprake van moet zijn om die tegen
een vaste som over te nemen. Het verbod van het
verkoopen van stroo, het fokken van veel vee eu
het in goeden staat houden van het bouwland zijn
voor den pachter reden genoeg om den mestput
niet te kort te doen.
Op verzoek van het Hoofdbestuur zullen al deze
bezwaren aan dat bestuur worden kenbaar gemaakt,
in de hoop dat daaruit voor den pachter, zoowel
als voor den eigenaar, een betere toestand omtrent
het pachtstelsel moge geboren worden.
Nog werd besloten den heer J. J. van Weidom
Claterbos uit te noodigen dezen winter een voor
dracht te komen houden te 's-Heer-Arendskerke en
gewezen op de noodzakelijkheid daaraan voldoende
publiciteit te geven, opdat meerdere belangstellenden,
vooral vrouwen, zullen opkomen, dan bij zijn laatste
vooi dracht het geval was.
In plaats van de gebruikelijke verlotiog van voor
werpen, den landbouw betreffende, te houden, werd
ditmaal aan alle aanwezigen een exemplaar uitge
reikt van het onlangs verschenen werkjeHet varken,
door A. A. ter Haar.
Daarna werd de vergadering onder dankbetuiging
gesloten.
Donderdag 7 November zal op Eik-en-Duinen
het gedenkteeken op het graf van dr. C. E. Van
Koetsveld worden onthuld.
Gelijk bekend is, werd het stoffelijk overschot van
den geachten predikant voor twee jaren op genoemde
begraafplaats aan den schoot der aarde toevertrouwd
en vormde ziGh eenigen tijd daarna een commissie
om aldaar een eenvoudig gedenkteeken ter herinne
ring aan den overledene op te richten.
De commissie bestond uit de heeren mr. C. A.
Van der Kemp, voorzitter, W". J. Bolderman, mr.
H. J. Dijckmeester, J. E. Erdmau Ezn., A. L. C.
Furnée, J. Margadant, J. H. Pfeiffer, jhr. mr. J.
H. Van Reenen, mr. O. W. Star Numan, G. J. De
Swart, H. P. De Swart, J. Ter maten, mr. J. P.
Vaillant en H. W. L. Wisdom Jr.
Door den architect, den heer H. J. Mondt, werd
belangeloos ean ontwerp voor bedoeld ge
denkteeken vervaardigd, en, nadat het door de com
missie was goedgekeurd, werd met de uitvoering
van dat ontwerp een aanvang gemaakt. (Dbl.)
Ierseke. In de Maandag gehouden Raads
vergadering werden tegen 1 Nov. aan school
2 benoemd tot onderwijzeressen de dames C. Lagaay
en J. J. Andriessen, beiden te Vlissingen en tot
onderwijzer de heer A. J. van Gilst te Schore.
Ingekomen was de mededeeling van Ged. Staten
beiden, ons beiden" ritselde het.
»Een vervelende japon", zeide mevrouw Möbius,
»ik kan me niet verroeren of ze kraakt."
ȟat doet er niet toe dat is wel gezellig.
Waarom droeg je die vroeger nooit?"
Omdatomdatik ben nooit in de ge
legenheid geweest." Mevrouw pakte haastig haar
werk bij elkaar.
Mgnheer Möbius knikte ernstig. Jaja, 't is
wair. Je gaat nooit uit."
»Wij gaan nooit uit", ritselde de brocaat-zijde.
Mevrouw Möbius stond op. »Ik zal de tafel eens
dekken." Ze deed dit, netjes als altijd, en de rand van
den brocaatzgden rok slosg er de maat bij op den
gladgeboenden vloer. Toen mevrouw Möbius alles
gereedgezet had, ging ze naar de keuken. Mijnheer
Möbius bleef alleen aan de gedekte tafel. Wat zag
die er 's avonds groot uit bij dat heldere lamplicht.
En nu was hij zelf nog wel groot en sterkmaar
zgne vrouw, die moest, als ze hier alleen zat, wel
bgna niet te vinden zijn.
Vijf-en-twintig jaar," dacht mijnheer Möbius.
»Het is haar toch niet kwalijk te nemen, dat ze
van morgen zoo opgestoven is
Daar kwam uit de keuken het gerinkel van een
bord, dat brak.
»Oahandig ding!" mompelde mijnbeer Möbius,
aan de meid denkende. Maar dat was waar, de meid