[895 N°. 124.
Zaterdag 19 October.
82ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op leostdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bgblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bg de heeren Nijgh ViN Ditmlr te Rotterdam ea verder
bjj alle Boekverkoopen en Brievengaarders»
Inzeadins vnn advertentiën voor 3 aren oj» den dac der uitgave.
De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES 18 October, 1895.
Woensdagavond bad in de Cbr. school alhier
de jaarlijksche vergadering plaats van de »Vor-
eeniging tot behartiging der mili
taire tehuizen. Door afwezigheid van den
voorzitter ds. Van Lelyveld bad de opening plaats
door dhr. L. Duvekot Cz. Uit het verslag, door den
secr. dhr. J. Donner uitgebracht, bleek dat de ver
eeniging zich in steeds tosnem-nde belangstelling
mag verheugen. Velen leveren door bijdragen het
bewijs dat het lot der soldaten hun ter harte gaat
en dat zg willen medewerken om het hun in deze
nuttige instellingen aangenaam te maken.
De heer J. J. van Melle van Bergen-op-Zoom, op
de vergadering tegenwoordig, deelde het een en
ander mede, betreffende het Tehuis" aldaar en bracht
zijn dank aan het bestuur te Goes, voor de moeite,
die het zich steeds getroost voor de behartiging
der belangen van het Tehuis," waarvan spreker
penningmeester is.
De penningmeester te Goes, dhr. P. Bommeljé,
deed fiuanciëel verslag, waaruit bleek dat over het
afgeloopen jaar ontvangen is f 222,82 Va on uitge
geven f 177,99, zoodat een batig slot aanwezig is
van f 44,83
Steun werd verleend aan de »Tehuizen" te Bergen-
op-Zoom, Vlissingen en <*an de »Tehuizen" in Indië.
Voorts werd een gave aan den Mil. bond te Utrecht
en een aan het op te richten »Tehuis" te Gouda
verstrekt.
Na nog eenige huishoudelijke zaken besproken te
hebben werd de vergadering met dankzegging door
dhr. J. J. van Melle van Bergen-op-Zoom gesloten.
De Accountant, orgaan van het Nederiandsch
instituut van Accountants, gevestigd te Utrecht,
deelt mede, dat door dat instituut 25 heeren tot
assistent" werden benoemd,, o. a. dhr. A. V e r-
h a g o Jr. te Goes.
Bjj het wapen der Infanterie O. I. is bevor
derd tot kapt., de 1ste luit. A. H. Overman
1 in Nederland.
De le luit. P. G 1 e r u te, van het reg. gren.
en jagers, is aangewezen om den wintercursus bij
de normaal-schietschool te 's-Gravenhage te volgen.
Aan de rekening en verantwoording van de
commissie tot ondersteuning van de
noodlijdenden van Strijenham, te Poort
vliet, ontleenen wij het volgende
De commissie, die sinds 1 Januari van dit jaar
werkzaam is geweest, om in den nood en de be
hoeften van de slachtoffers der overstrooming (30
Dec. '94) te voorzien, heeft thans hare taak ten
einde gebracht.
Al aadelgk na de overstrooming bleek het, dat
het gehucht Strijenham, bewoond door een vijf-en-
dertig gezinnen, tijdelijk onbewoonbaar zou zijn,
zoodafc alle inwoners van genoemd gehucht elders
een onderkomen moesten zoeken. De meesten slaagden
er in, onder dak te komen bij familie of kennissen
de overigen, zes gezinnen samen 50 personen tellende,
konden voorloopig gehuisvest worden in de openbare
school. Aan vier van deze gezinnen werd op koBten
der commissie een onderkomen verschaft, zoodat zij
19 Jan. '95 de school konden verlaten. De beide
laatste gezinnen, samen 20 personen, konden elders
niet onder dak komen en bleven tot half April in
een der drie schoollokalen gehuisvest.
De polder, waarin het gehucht Strijenham ligt,
heeft voor de zee open gelegen van 30 Dec. 1894
tot 1 April 1895, zoodat de huizen meer dan 180-
maal meer of minder diep in 't water hebben geBtaan.
Vooral de hevige storm en het hooge water van
23 Jan. jl. veroorzaakten veel schade aan de woningen.
Toen daarop in Februari eene felle vorst intrad en
de polder met zware ijaschotsen geheel bedekt raakte,
namen de verwoestingen in 't gehucht een nog
grooter omvang aan.
Niet te verwonderen is het, dat de Commissie
over een zeer aanzienljjk bedrag moest beschikken,
wilde zg in allen nood voorzien, wilde zij alles laten
herstellen, wat beschadigd was, of vergoeden wat
verloren was geraakt.
Door de talrijke en milde bijdragen, die uit vele
streken, hoofdzakelijk uit Zeeland, toestroomden,
werd de commissie in staat gesteld genoemd doel
te bereiken.
Een verzoek om hulp aan de »Algeme«ne vereenigde
Commissie tot leniging van rampen door Watersnood"
te Amsterdam werd gunstig ontvangen, zoodat ge
noemde commissie een bedrag van f 2700 ter be
schikking stelde van de locale commissie te Poortvliet.
Door de commissie werden o. a. de volgende be
dragen ontvangen
Uit Goes met omliggende plaatsen f 580,42 i/f, uit
Wolfertsdjjk f 111,80, uit Waarde f 24,04 i£f uit
's-Gravenpolder f 43,10, uit Heinkenszand f 39,20.
Het totaal der ingekomen gelden bedraagt
f 8184,99 i/i» welk bedrag door de commissie geheel
is besteed.
De Commissie verschafte den noodlijdenden aan
vankelijk hulp, door hun de noodige levensbehoeften
te verstrekken, maar weldra liet zij deze wijze van
ondersteunen varen. Vooral toen de meeste mannen
en jongeliugen geregeld werk konden bekomen, achtte
de Commissie het beter, alleen onderstand in geld
te verschaffen, waarbij natuurlijk rekening gehouden
werd met elks verdiensten.
Toen door de strenge vorst gedurende een vijftal
weken alle werkzaamheden gestaakt moesten worden,
gaf de Commissie elke week pl.m. f90 aan onder
stand uit.
Een drietal ouden van dagen hebben ondersteu
ning ontvangen van 1 Jan. tot einde Juni.
De Commissie eindigt haar rapport met haren
hartelijken dank te betuigen aan de heeren afge
vaardigden voor de bsreidwilligheid, waarmee zij
steeds ha3r hebben bijgestaan en aan allo comifé's
en de bekende en onbekende gevers voor de rijke
bijdragen, haar toegezonden.
Daardoor was 't haar mogeljjk, alle ellende te
lenigen, en 't gehucht Strgenham weer in goheel
bewoonbaren staat te brengen, zoodat de sporen
van de overstrooming aldaar alleen nog te vinden
zijn in nieuw gebouwde gevels, gevoegde muren en
nieuwe schuurtjes.
Te Terneuzen is bg herstemming tot lid van
den gemeenteraad gekozen de heer M. van den
Hoek (li.), met 200 stemmen.
Op den heer D. J. Dees Gzn (A.) waren or uit
gebracht 172.
De uitslag der Dinsdag te Zieriksee gehouden
verkiezing voor een lid V3n den raad, ter voorzie
ning in de vacature, ontstaan door het vertrek naar
Arnhem van den heer mr. baron De Vos van Steen-
wijk, is dat werd gekozen de heer mr. J. Lechner
met 121 stemmen.
Op den heer J. van Os waren er 87 uitgebracht.
De bespreking van mr. Van Houten'»
onderwijsplannen gaf verschillende, voorna
melijk katholieke, bladen aanleiding tegen het kwee
ken van blauwkousen" te waai schuwen. Het Cen
trum, hoewel het fond der redeneering die aan deze
waarschuwing ten grondslag ligt, nl. dat het gevolg
van die plannen niets anders kan zijn, dan dat zjj
de vrouw onttrekken aan hare bestemming van
huisvrouw en opvoedster harer kinderen, zeer zeker
juist achtende, acht toch een kleine bemerking niet
overbodig. Het is immers niet slechts de vraag,
welke bestemming de vrouw in theorie heeft, maar
ook, of zij wel steeds tot die bestemming kan ge
raken En dan moet het antwoord, in onzen tijd
vooral, maar al te dikwerf ontkennend luiden. Over
't geheel genomen, neemt het aantal huweljjken niet
in aanzienlijke mate af. Maar nog minder is er spiake
van vooruitgang en in zijne omgeving kan een ieder
onzer wel constateeren, dat wat de meer beschaafde
klasse, den midden- en den voornamen burgerstand
betreft, de ongehuwden steeds talrijker worden.
Wanneer men zijne oogen en ooren opent voor
de werkeljjkheid, dan kan bezwaarlijk worden ont
kend, dat de huwelgkskansen voor meisjes zonder
verinogen vrij miniem zijn. Wat blijft dezen meisjes
nu anders over, dan zich de noodige bekwaamheden
te verwerven, waarmede zij den strijd om het be
staan kunnen voeren Vader en moeder zullen niet
eeuwig leven en wat moet er van hunne dochter
worden, wanneer deze niets kan en niets weet?
De vraag, of het al dan niet menschelijk is een
vrouw het hoofd te vullen met wetenschappelijke
zaken, wordt hier secondair. Het is nu juist geen
hoog ideaal voor een meisje steeds over boeken ge
bogen te zitten en jarenlang lessen le moeten leeren
om later lessen te kannen geven, of op een ander
gebied dan van het onderwijs met den man te
concurreeren. De vrouw is voor een ander, een
edeler doel geschapen, maar de onverbidde
lijke werkelijkheid laat geen keuze. Men moge zich
daarom vroolijk maken over de >femmes savantes"
zooveel men wil, het is, helaas, onbetwistbaar, dat
hare vorming het onvermijdelijk gevolg is van de
hedendaagsche tijdsomstandigheden en onze maat-
ichappelijke verhoudingen. En wie zal nog den spot
durven drjjven met een geleerde vrouw" of, zich
ergeren over hare >buitenhuiselgke" kundigheden,
wanneer hjj bedenkt, dat deze geleerdheid" geen
ander doel heeft dan haar te behoeden voor ontbe
ring Wij gelooven dat daaraan dikwerf 41 te wei
nig wordt gedacht. Het pauperisme der laagste klasse
treft door zijne schrille kleuren en ruwe tegenstel
lingen, maar niet minder smartelijk is de zoogenaamde
fatsoenlijke armoede, godragen met. een glimlach en
een schijn van welvaart. Z.j, die daaronder gebukt
gaan, zjjn, in de meeste gevallen althans, vrouwen
en kan men het haar dan euvel duiden, dat zg
trachten zich een betere positie te scheppen Ook
rij moeten leven en leven naar haar stand. En
evenmin als Molière's eenzame burger tevreden was
met *de beau Jan gage," maar »de bonne sonpe"
verlangde, kunnen de vele ongetrouwde meisjes van
onzen tijd in hare behoeften voorzien met op zich
zelve zeer schoone theorieën over het huiselijk leven
en de hooge bestemming der vrouw als echtgenoote
en moeder
Met machtiging van H. M. de Koningin-Re
gentes, de hooge beschermvrouw van de vereeniging
Trouw aan Koning en V a d e r 1 a n d, wordt
dezer dagen in geheel Nederland eene collecte ge
houden voor het fonds, dat die Vereeniging wil
vormen ter ondersteuning van behoeftigen, gerechtigd
tot het dragen van het Metalen Kruis of de Citadel
medaille.
Men mag verwachten, dat deze collecte eene goede
som voor de brave oud-strgders zal opbrengen.
Wie om de eene ol andere reden verhinderd mocht
worden het zijne bij de collecte te offeren en toch
iets wil bijdragen, kan zijne gift doen toekomen
aan den penningmeester, den heer mr. W. Th.
Grofcke van Schellach te Utrecht.
Ter verdediging van den notaris Wertheim,
te wiens overstaan deloterij der tentoon
stelling te Amsterdam is gehouden, wordt aan
de N. R. Ct. o, a. het volgende geschreven
Had de heer Wertheim opgerolde stukjes papier,
door ringetjes vastgehouden, moeten gebruiken
Dan had de heer Wertheim met eigen oogen de
200,000 nummers moeten controleeren en eigenhan
dig de 200,000 papiertjes moeten oprollen, waarmede
dagen, misschien weken zouden zijn heengegaan. En
dan nog zouden in de bus de onderste rolletjes zoo
zwaar gedrukt worden door het gewicht der dui
zenden bovenliggende, dat de onderste zeker bescha
digd zouden zijn. Om zeker te zijn dat alle nummers
zich vrij kondon bewegen, moest hij dus plankjes
van zekere dikte bezigen. Hij heeft daarvoor geno
men plankjes van geperst karton, beantwoordende
aan het volume, dat verkregen wordt bg eene lengte
en breedte van een decimeter en eene dikte van
2 '/k millimeter. Had hij 200,000 van zulke plankjes
doen vervaardigen, dan zou deze stapel een volume
hebben opgeleverd van 5 kub. meter. Om eene vrije
beweging te waarborgen zou de bus minstens drie
maal zoo groot moeten zijn en dus een inhoud moe
ten hebben van 25 kub. meter. Zulk een bus nu
zou met den besten wil van de wereld niet in het
gebouw »Odeon" binnen te dragon zijn en ook zeker
niet zoo behandeld kunnen worden dat de plankjes
goed geschud werden. De bekende bus der staats
loterij behoeft slechts 20,000 nummers te bevatten.
De bus voor de tentoonstellingsloterij zou derhalve
tienmaal zoo groot moeten zijn. Om deze bezwaren
uit den weg te ruimen zijn in het geheel 220 plankjes
genomen, 100 voor de eenheden en tientallen, 100
voor de honderd en duizendtallen en 20 voor de
tienduizend en honderdduizendtallen.
Elders is reeds uitgerekend dat bg deze wijze van
trekking inderdaad de kans voor ieder nummer voor
gesteld wordt door de breuk Va mono gelijk ook be
hoorde. Voor de roode en de witte bus is de kans,
dat een bepaalde cgfergroep van twee cijfers wordt
getrokken gelijk 71#0, voor de blauwe bus 7,0.
De kans voor elk getal, dat de drie bussen konden
opleveren, was dus V10# X V*» X V« 7,Uo„oo.
Men houde hierbij in het oog, dat de getrokken
plankjes telkens weder in de bussen werden ge
worpen.
Voor de loting met 8000 prijzen, die in de maand
Januari zal worden gehouden, is ditzelfde systeem
vastgesteld en door den provincialen Commissaris
der Koningin goedgekeurd. Dan zullen 1,500,000
nummers getrokken moeten kunnen worden en dus
in de blauwe bus de nummers van 000 tot 149 in
de plaats van de nummers 00 tot 19 worden ge
worpen en dan zal de cijfercombinatie 0000000
(zeven nullen) gelden voor het getal 1,500,000.
Daar bij die gelegenheid de plankjes 8000 malen
zullen geschud moeten worden, zullen eenige stellen
van zulke plankjes voorhanden zijn. Want ook plank
jes zelfs zjjn tegen zulk eene behandeling niet be
stand. Door de wrijving zouden de nummers op de
plankjes uitgewiacht of onkenbaar kunnen worden."
Naar de N. R. Ct. verneemt zou het plan
bestaan, om de Indische begrooting, waar
van de Memorie van Antwoord zeer spoedig kan
worden verwacht, na afdoening van de voor do
openbare beraadslaging aan de orde gestelde wets
ontwerpen in behandeling te nemen, en niet zooals
gewoonlijk, na het reces, dat de Tweede Kamer in
het najiar neemt*
Zooals te verwachten was is aan het departe
ment van buitenlandsche zaken geen enkel feit be
kend ter staving van het door de Indépendance Belg*
medegedeelde telegram omtrent het binnenrukken
van Engelsche troepen inNederlandsch
Guyana.
Uit de Engelsche bladen big kt, dat over Rio Ja
neiro te New-York een telegraphisch berisht uit
Para is ontvangen, waarin gezegd woidt, dat En
gelsche troepen over Braziliaansch grondgebied op
weg zijn naar de betwiste streek in Venezuela. In
dit telegram van Central Newa wordt er bij gevoegd,
dat de Engelsche de Takulu (Takutu) rivier reed8
waren overgetrokken. Waarschijnlijk is dit hetzelfde
telegram, dat onjuist aan de Indépendance Beige is
overgebracht.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren werd aangenomen
met 55 tegen 14 stemmen eene regeeringsvoordracht
tot reorganisatie van de landbouwschool te Wage-
ningen, na verwerping met 58 tegen 19 stemmen
van een amendement van den heer ViruJy tot stich
ting eener zelfstandige tuinbouwschool.
Door den heer Van Stirum is eene interpellatie
aangevraagd betreffende den dynamietopslag te Ro
zenburg.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep bjj de Ned. Herv.
gemeente te 's-Heer Hendrikskinderen door ds. J. W.
Drost te Biezelinge.
Het nieuwe kerkgebouw der gebleven Christ.
Ger. gemeente te 's-Gravenhage is ingewijd met een
rede van den predikant, den heer Wisse, naar aan
leiding vau Psalm 132: 146: »Hier zal ik wonen;
want ik heb ze begeerd."
Bij het examen vrge en orde-oefeningen fe
Dordrecht is o. a. geslaagd de heer J. G. Koen te
Oud-Sabbinge.
Met algeraeene stemmen is benoemd tot onder
wijzeres te Culemborg mej. J. J. C. Breetvelt, sedert
1 September tijdelijk onderwijzeres aldaar.
In de Dinsdag gehouden raadsvergadering te
Helder is door den heer dr. Frowein de onrecht
matigheid in het licht gesteld, door B. en W. begaan
bij de schorsing der sociaal-democratische onderwij
zers Janzen en Reitsma op 31 Angustus. Krachtens
art. 30 der onderwijswet hadden B. en W. toch in
de zitting van 3 September van die schorsing kennis
moeten geven aan den Raad. Dat is niet geschied
en dus hebben B. en W. de wet niet nageleefd, wat
door spreker in tamelijk scherpe bewoordingen werd
gelaakt. De heer Vos, wethouder, verdedigde de
handelwijze van het dag. bestuur, door de bewering
dat er van eene schorsing moeielijk sprake kon zijn,
wijl op 31 Augustus geen school werd gehouden,
en dat den betrokken onderwijzers alleen werd aan
geschreven dien dag niet te verschijnen in de school,
waar toen Yest gevierd werd. De heer Frowein ont
hield zich van het stellen eener motie van afkeuring
en vergenoegde zich met te constateeren, dat de
wethouder de wet niet gehouden had.
Landbouw en Veeteelt.
Kolijnsplaat. Meldden we de vorige week bij
de opgaven der resultaten van proefveld no. 11 der
door het Rgk gesubsidieerde proefvelden in Zeeland
voor 1895, dat het gehalte aan zetmeel der gewon
nen aardappelen aan het Rjjkslandbouwproefstation
te Goes zou worden onderzocht, thans zjjn we in
staat gesteld daaromtrent den uitslag mee te deelen.
Van ieder perceel is een monster onderzocht en
de uitkomsten zijn als volgt:
No. Bemesting. Al of niet zetmeel,
besproeid.
1 superph. en chilis.
in 2 keer besproeid 17.7
2 superph. en chilis.
in een keer niet besproeid 27.8
3 ammoniak sup. idem 21.4
4 onbemest besproeid 27.1
5 superph. en chilis.
in éans idem 31.6.
6 superph. en chilis.
in 2 keer niet besproeid 15.8
7 onbemest idem 17.5
8 ammon.-superph. besproeid 20.1
Combinatie van gelijk bemeste perceelen.
1 en 6gemiddeld 16.7
2 en 529.7
3 en 820.7
4 en 722.3
Het halve pro fyeld, dat besproeid is geworden^
