1895 N°. 115.
Zaterdag 28 September.
82sle jaargang.
FEUILLETON.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en VrjjdagavGnd,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cönt.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Adverfcentiën voor dit blad
angGiiomen bjj de heer en Nijgh Van Ditmar te Botterdam ea verder
bjj alle Boekverkooper* en Brievengaarders.
De prijs dör gewone advert6ntiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 t;
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjka- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentie» vóór 3 uren op den dag der uitgave.
GELDLEENXNGEN.
Burgemeester en Wethouders van Goes
brengen ter opeubare kennis dat krachteus Raadsbesluit van
20 September 1895 no. XIT, goedgekeurd door heereu Gede
puteerde Staten vau Zeelaud, blijkens hunne missive vau 21
September 1895 no. 4252/34 le afdeeling,
de geldleeningen der gemeente Goes
van de jaren 1886, 1887 en 1888
op 2 Januari 1896 geheel zullen worden afgelost.
Goes, 27 September 1895.
Burgemeester eu Wethouders van Goes,
J. G. d. W HAMER.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
NIET IN DE KLEM.
We hebben in het kort medegedeeld de redenen,
waarom te Den Helder aan twee onderwijzers is
aangezegd, dat zij ontslag hebben te vragen, aan
gezien zij anders daarvoor zullen worden voorgedragen.
Wij hebben de feiten alleen vermeld gevonden in de
Bode, en we mogen, zoolang de voorstelling, die dat
blad ervan geeft, niet door eene officiëele of officiëuse
tegenspraak wordt weerlegd, niet aan de juistheid
ervan twijfelen. Hoogstens is de vraag gerechtigd,
of er met de betrokken onderwijzers niet meer is
gebeurd, zoodat het thans voorgevallene slechts de
droppel is, die den beker doet overloopen.
Intusschen grijpt de Standaard deze gebeurtenis
aan om te betoogen, dat de voorstanders der neutrale
openbare school met het voorschrift van art. 33 der
lager-onderwyswet »indeklem" beginnen te geraken.
Het blad schrijft
Burgemeester en Wethouders van den Helder
zijn des zins en willens om twee onderwijzers van
de openbare school aldaar te ontslaan, en zulks
op allerlei gronden, maar die kortheidshalve zijn
saAm te vatten in het feit, dat deze heeren aan
hangers van het socialisme zijn, en als zoodanig
van oordeel waren, dat de kinderfeesten op Oranje-
dagen geen aanbeveling verdienden.
Is dit nu accoord met de wet
Die wet vraagt noch confessioneele, noch poli
tieke confessie, en trekt al hare hooge moraal
sa&m in de nietszeggende formule van opleiding
tot Christelijke en maatschappelijke deugden.
Dat met deze formule niets positiefs bedoeld
wordt, blijkt uit het feit dat een stokstjjve jood
voor die opleiding tot Christelijke deugden uitne
mend bruikbaar wordt geacht.
Kwalijk valt das in te zien, hoe het zal moeten
strijden met de »Christelijke en maatschappelijke
deugden," zoo een onderwijzer oordeelt, dat een
kinderfeest op Oraryedagen een min gelukkige
gedachte is.
Met de wet in de hand is er uit dien hoofde
niets aan te doen. Tenzij wilkeur het recht ver-
dringe, is de socialist niet uit de school te weren,
uitgenomen zoo hij het te gortig maakte door
openlyke propaganda.
Dit nu vinden onze Conservatieven en oud-
Liberalen verschrikkelijk.
Dat een aanrander van Qod en zijn Christus in
de school onderwjjst, vonden ze alleszins natuurljjk.
Maar dat een aanrander van het eigendomsrecht
voor de bank zal staaü, is inkhun oog een gruwel.
9)
Koosje Heydemann.
Naar het Duitsch van H. Fo hub ach.
De waard uit >het bruine paard" stond voor de
deur.
Goeden avond, mynheer Kallweit", zeide Koosje
naar hem toegaande en hem de hand toestekende.
>Ei, potstausendbent u daar, juffrouw Koosje?
Wel, hoe gaat het
»0, beat", sprak ze lachend, terwjjl ze op een
der nette banken onder de eikenboomen ging zitten.
Zoo-o-o
»Ja, is dat zoo vreemd?"
>Neen, neen, maar ik wil maar zeggen
wanneer gaat u nu eigenlijk weer naar Berlijn terug?
vroeg hij eensklaps.
Misschien over een jaar, misschien nog wel later".
»Ja, maar
»Wil je me dan met alle geweld kwijt zijn?"
vroeg ze hem schalksch aanziende.
»Neen, waarachtig niet 1 Maar ziet u, ik dacht,
dat het u op Russeinen niet zou bevallen 1"
Waarom zou het mij daar niet bevallen?" vroeg
ze met een onnoozel lachje. Omdat ik bjjna den
geheelen dag vrij ben en naar hartelust in het park
Toen wij Antirevolutionairen, voor de eere van
God en zijn Christus, protesteerden, lachte men
ons uit.
Dat was Godsdienstwaanzin" a la Keuchenius.
En tegen alle protest, ja alle smeeken der natie
in, werd de onmogelijke schoolwet toch doorgezet.
Welnu, wat krijgen deze heeren dan nu anders
dan loon naar werken
Het is hun eigen fetisch die hen in den steek laat.
Zij zijn het, dis de Schoolwet zoo gewild hebben,
en het is die Schoolwet, zonder Christus, die nu
blijkt ook hun afgod niet te sparen."
Het is haast een onbegonnen werk tegen deze
redeneering van de Standaard op te komen, want
reeds zoo tallooze malen is zy van de zijde der
voorstanders van het openbaar onderwys weerlegd,
maar altijd blyven de tegenstanders hetzelfde liedeke
zingen.
Toch meenen we, dat het goed kan zijn nog even
te weerspreken, dat bv. een stokstijve" jood voor
de opleiding tot Christelyke en maatschappelijke
deugden niet bruikbaar zou zijn. Een negentiend-
eeuwsch belijder van den Israëlitischen godsdienst,
al is hij nog zoo orthodox (en zulk een vermoeden
we, dat de Standaard bedoelt, wanneer hij eenigs-
zins smalend spreekt van een: stokstjjve" jood) zal
toch wel zooveel doordrongen zijn van de deugden,
die ieder mensch tot sieraad strekken, en die Christe
lijk" heeten, omdat ze in de leer van Christus zoo
krachtig op den voorgrond treden en daarvan het
fondament vormen, dat bjj, al behoort hij dan ook
tot eene andere secte, en kan hij in Jezus niet ge-
looven als in den Messias, toch zeer wel die deugden
bjj de kinderen kan inprenten. Juist, omdat er van
geen sectarisch onderwijs op de openbare school sprake
kan zijn, en dus elk leerstellig onderwys daar wordt
geweerd, tenzij buiten de schooluren door daartoe
bevoegden gegeven, juist daarom kan ieder daartoe
bevoegde in de openbare school als onderwijzer op
treden, wijl zijne beschaving en ontwikkeling borg
zijn, dat hij zelf doordrongen is van de goede begin
selen, die aan het jeugdig en ontvankelijk kinder
hart moeten worden ingeprent.
En wat nu de Heldersche qnaestie betreft, zy
opgemerkt, in de eerste plaats, dat, zooals we boven
reeds zeiden, de betrokken onderwijzers vermoedelijk
wel meer >op hun kerfstok" zullen hebben. Is dit
niet het geval, en is de voorstelling der feiten in
de Bode in allen deele juist, dan gelooven we, dat
die onderwijzers gerust de beslissing van den Raad,
en is die ongunstig, nog die van Ged. Staten kunnen
afwachten, want dat die feiten wettig recht zonden
geven om hen te ontslaan, komt ons op zijn zachtst
genomen zeer twijfelachtig voor.
Maar daarom dan ook geraakt door de Heldersche
quaestie de schoolwet volstrekt niet in de klem.
Wanneer werkelijk den twee beschuldigden onder
wijzers niets anders kan worden ten laste gelegd,
dan dat zij buiten de school verklaard hebben niet
in te stemmen met en daarom niet te willen mede
werken aan een kinderfeest op 31 Augustus, dan
zien we daarin geen enkel motief om hen te ontslaan,
hoezeer men het ook betreuren moge, dat onderwij
zers eene dergelijke meening zijn toegedaan.
En daarmede vervalt de geheele redeneering van
de Standaarddat »de socialist niet uit de school te
weren" zou zijn. Daargelaten, of de hier bedoelde
onder wjjzers socialisten" zjjn, waarvoor dan toch
kan ronddwalen Ik vind, dat het hier in den zomer
heerlijk leven is, en ik ben nu niet meer bang voor
den winter ook, want ge hebt zelf gezegd, dat het
hier dan volstrekt niet eenzaam is. Dan wordt er
Zondags evengoed gedanst als des zomers, en verder
kan men zich vermaken met paling steken of zoo
iets. Heb ik het niet goed onthouden
De herbergier krabde zich achter het oor. »Hm,
neen, eenzaam is het hier niet, maar ik dacht, dat
de menschen daarginds u niet zouden bevallen, en
dat u daarom
»Het eenige, wat mij niet bevalt", zeide Koosje
opziende, »is dat ik de barones zoo weinig ontmoet".
>Is de barones dan ziek, of
»Erg ziek, Kallweit".
>Nu, het is ook eigenlyk geen wonder bjj het
leven, dat zy lijdt".
Daarover zullen we later wel eens spreken, Kall
weit".
»Hm ja hij hoestte eens. >Zeg eens, juf
frouw Koosje, hm hoe is de baron wel tegen u
»Net zooals het behoort", zeide Koosje ernstig.
De waard keek haar een oogenblik verbaasd aan,
en stamelde toen»Net zoo
»Al8 het behoort, Kallweit."
»Hm 1"
Dacht ge soms, dat hij mij uit de hoogte zou
behandelen
>Neea, maar zeg eens, is bjj niet erg vrien-
zeker nog iets meer noodig is, dan dat men een
kinderfeest op Oranje-dagen een min gelukkige ge
dachte vindt, is de socialist wel degelijk uit de school
te weren, wanneer hy daar optreedt als socialist,
als verkondiger van socialistische beginselen, denk
beelden en opvattingen. En waar dit nu te Den
Helder, althans volgens het relaas in de Bode, niet
is geschied, daar is eenvoudig de geheele redeneering j
van de Standaard onlogisch.
GOES, 27 September 1895. I
De Goesche correspondent der Z.Z. Nieuwsb. j
gevoelt zich geroepen in dat blad te wijzen op de
groote verdiensten van het harmonie-gezelschap
>Euphonia" alhier, en speciaal op de talrijke
uitvoeringen, die dat gezelschap geeft, zijne mede
werking bij feestelijke gelegenheden enz. We willen
daarop allerminst iets afdingen, maar wanneer de
correspondent dan komt tot de conclusiedat
»enkelen de hand eens wat dieper in de beurs
moesten steken om Euphonia in stand te doen blij
ven", om dan onmiddellijk erop te doen volgen:
Gelukkig zijn nog geen verschijnselen van tering
merkbaar", dan rijst toch de vraag of de correspon
dent om een praatje verlegen was. Er is waarlijk
reden te over in onze stad om de menschen op te
wekken datgene te steunen wat kwijnt; als hun nu
ook nog moet verweten worden, dat ze te weinig
offeren voor datgene, wat niet aan tering lijdt, dan
wordt het toch wel wat heel dwaas.
Of is het speciaal zijne sympathie voor het feest
van 6 Sept. jl., waaraan Euphonia" zoo krachtig
medewerkte, die dezen correspondent zijne zonderlinge
beschouwing in de pen gaf?
By dit nommer ontvangen de abonnés en
lezers van ons blad afzonderlijk de dienstrege
ling Rozendaal-Vlissingen, zooals die
met 1 October a. s. zal in werking treden, omdat
deze belangrijke wijzigingen aantoont ten opzichte
van de thang nog geldende dienstregeling.
Wijlen mevr. wed. I. J. Paardekoo-
p e r heeft bjj testamentaire beschikking gelegateerd
aan de Ned. herv. kerk te Goes f 500, aan de
Diaconio-armen der Ned. herv. gem. te Goes f 500
en aan de algemeene armen te Goes f 500, alles
vrij van recht van successie.
Daar voorloopig de nieuwe snelvarende stoom
schepen der stoomvaart-maatschappij Zeeland" nog
niet in dienst kunnen worden gesteld, zijn alsnog
enkele wijzigingen aangebracht in de winterdienst-
regeling der Staatsspoorwegen voor het verkeer
met Vlissingen. De trein van 5.15 v.in van
Vlissingen naar Amsterdam, de facultatieve treinen
van 5.05 v.m. van Vlissingen naar Boxtel, van 6.17
v.in. van Roosendaal naar Rotterdam D. P. en 7.06
v.m. van Tilburg naar Venloo, vervoeren alleen de
reizigve le en 2e klasse van Engeland en dus niet
meer van Engeland en Vlissingen.
Ingeval de boot op bovenvermelde uren nog niet
is aangekomen, zullen de reizigers en de post door
daartoe expresselijk ingelegde facultatieve treinen,
op de snelst mogelijke wjjze naar de verschillende
bestemmingen worden vervoerd.
Als deskundigen tot schatting dor pachtwaarde
van de gronden in den Mariapolder onder
Wissekerke zijn benoemddoor den dykraad van
delijk tegen u vroeg hij opeens.
»Ik zeg immers, dat hij juist tegen mij is, zoo
als het behoort. Ja", liet ze er peinzend op
volgen, »hij kon eigenlyk wel een beetje vriende
lijker zjjn."
Zoo-o-o
Ze knikte ernstig met het hoofd.
>Maar mijn hemel I u u ziet er toch zoo lief
uit, u bent zoo jong zoo en toch
»Ja, en toch is hjj niet by zonder vriendelyk tegen
my", zei Koosje. Baron Hasso is heel anders
maar die is ook nog jong
»U denkt toch niet, dat de baron al oud is
Zeker."
»Hy is nauwelijks veertig."
»Noemt ge dat niet oud riep Koosje de handen
ineenslaande, »maar Kallweit
De herbergier wilde juist antwoorden, toen Hasso
met een vroolyk goeden avond" onder de hoornen
trad.
»Als u eens wist, hoe ik u overal gezocht heb",
sprak hy, Koosje de hand reikend. Sedert wanneer
is het onder goede vrienden gebruik, dat de een
uitgaat zonder den ander
Koosje stond lachend op. »Maar ik kon toch niet
weten, of
Tracht er u maar niet uit te redden", viel hij
haar schijnbaar ernstig in de rede. »Tot straf voor
uwe misdaad, zult ge nu zoolang met mij rond
den Anna-Frisopolder de heer L. Maas te Kortgene,
door de Gedeputeerde Staten de heer G. J. van de
Linde te Kolynsplaat en door de Arrondissements-
Rechtbank te Middelburg de heer P. Tazelaar Mz.
te Kolynsplaat, een en ander volgens de bepalingen,
vervat in het Reglement voor de calamiteuse polders
en waterschappen in Zeeland.
Woensdag is door een Commissie uit de Tweede
Kamer der Staten-Generaal aan H. M. de Koningin-
Weduwe, Regentes,het Adres van Antwoord
op de Troonrede aangeboden.
Het heeft H. M. behaagd aan de Commissie het
volgende te antwoorden
Mijne Heeren 1
Met voldoening verneem Ik, dat de Tweede Kamer
der Staten-Generaal haar beste krachten hoopt te
wijden aan de verdere behandeling der wetsvoor-
drachten, waarvoor Ik haar medewerking heb in
geroepen.
Van harte hoop Ik, dat haar arbeid moge strekken
tot verhooging van den voorspoed van ons dierbaar
Vaderland.
Ik verzoek U, Mijne Heeren, aan de Tweede
Kamer Mynen dank over te brengen voor haar
Adres van Antwoord.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor Schore door ds. A. Bechger te
Antwerpen. (De Z.)
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMEH.
In de gisteren gehouden zitting is op voorstel
van den heer De Savornin Lohman met 84 tegen
23 stemmen besloten om eerst 8 October met het
onderzoek der staatsbegrooting in de afdeelingen
aan te vangen. De voorzitter had voorgesteld aan
staande week daarmede te beginnen.
Boekaankondiging.
Men zond ons een exemplaar van de nieuwe,
vermeerderde uitgave van B. Van Meurs'Kriekende
Kriekske," dat aan de inteekenaren op de Katholieke
Illustratie als premie is toegezonden.
Deze bundel van den bekenden zangerigen dichter
bevat een 126 gedichten van zeer verscheiden aard,
alle in dialect geschreven, maar ook alle even zoet
vloeiend en schoon.
Ongetwyfeld zullen de inteekenaren der Katholieke
Illustratie met deze premie zeer ingenomen zijn.
Rechtszaken.
Zitting van 27 September 1895.
De Arr.-rechtbank te Middelburg heeft heden
o. a. veroordeeld Ph. d. B59 j., te Kolynsplaat,
wegens beleediging van ambtenaren tot f 10 of 5 d.
In zake C. N., 45 j., te Goes, beklaagd van be
leediging, is het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk
verklaard.
Het gerechtshof te 's-Gravenhage bevestigde gis
teren de veroordeeling tot 5 jaren gevangenisstraf,
met aftrek van den tijd in voorloopige hechtenis
doorgebracht, van A. J. W., te Ierseke, wegens op
zettelijke brandstichting.
dwalen tot ik zeghet ia genoeg."
»OhoEn als ik niet wil?"
>Dan neem ik u met geweld op sleeptouw",
dreigde hy, waarna zij hem lachend verzocht vrede
te mogen sluiten, en zich bereid verklaarde met
hem mede te gaan.
>Goeden nacht, mynheer Kallweit", zeide ze dezen
de hand reikende, »de groeten aan uwe vrouw."
De herbergier maakte eene linksche buiging. »Dank
u, juffrouw. Goeden nacht, baron. U komt
toch wel eens spoedig terug, juffrouw Koosje
»Mag ik u nu ook geen Koosje noemen vroeg
Hasso, naast haar voortschrijdende. >Koos klinkt
zoo ruw, Koosje daarentegen zoo zacht, zoo lief
»Neen," zeide ze, »noem me liever maar Koos."
>Maar u veroorlooft toch wel, dat die herber
gier
»Ja, maar dat is heel wat anders," viel ze hem
zacht blozend in de rede.
Zoo-o-o 1"
Hjj liep in het park eene poos zwijgend naast
haar, toen vroeg hij opeens, terwijl ze de open plek
weer betraden: Vindt u het prettig, dat we hier
heen gegaan zijn
»0, zeker."
Ze bukte en plukte een paar grassprietjes.
»Dit is mijn lievelingsplekje," zeide hij, naast haar
blijvende staan, en naar hare slanke vingers ziende,
wairmede ze §7erig voortging grashalmen te plukken.»
