bedrijf te Toeren en met het daggeld, dat den pachter toekomt voor zjjn beheer, om aannemende, dat de boer met zgn gezin van het bedrgf mag mee- eten uit hetgeen er dan overbljjft, de grootte van de pacht te bepalen. Landverpachten zou o. i. moeten zjjn een soort vennootschap. De eigenaar geeft een kapitaal in de gedaante van grond. De pachter verschaft het kapitaal voor 't bedrgf. De laatste treedt op als directeur om beide kapi talen rentegevend te maken. Bg 't einde van 't boekjaar wordt de balans op gemaakt en winst of verlies, nadat de directeur voor zijne werkzaamheden eene te voren overeen gekomen som ontvangen heeft, verdeeld in even redigheid van de gebruikte kapitalen. Zoo zou het moeten zgn maar daarom is het zoo niet en in dat niet zoo zgn, zit juist het ellendige van ons pachtstelsel. De eene vennoot, de grondeigenaar, heeft eene vaste winst, gewaarborgd door het bedrijfskapitaal van den pachter, en loopt dus hoegenaamd geen gevaar van verlies. De tweede vennoot, de pachter, heeft wel een kansje op winst, maar draagt alleen alle verliezen, zelfs door de behendigheid van den eersten die ver liezen, welke de kortstondig opwellende goeder tierenheid van het Burgerlijk Wetboek scheen te willen brengen ten laste van den eigenaar. (Burgerl. Wetb. artt. 16281633). Blijkt het, dat door gunstige omstandigheden de 2de vennoot wat veel wint, dan kan de eerste zich na een zeker aantal jaren, doorgaans 5, 7 of 9, een grooter aandeel in de winst verzekeren, of den 2den vennoot, indien deze niet bereid is die meer dere winst te verleenen, aan den dijk zetten. Kan de pachter, tengevolge van te veel geleden verliezen, de bedongen winst aan den eigenaar niet jaarljjks uitkeeren, dan wordt na kortoren of langoren tijd, maar gewoonlijk in de dagen, dat zijn bedrijfs kapitaal de schulden nog dekt, genoemd kapitaal door den eigenaar aangeslagende 2de vennoot wordt heel menschliavend naakt uitgeschud, en de eerste, ofschoon tevreden, dat hij er zoo zonder eenige winstderving kapitaal-verlies is voor hem onmo gelijk afgekomen is, kan in den kring zijner be kenden maar moeilijk nalaten, zgn hart lucht te geven over de vele moeiten, die men, zelfs ondanks de lage pachten van den tegenwoordigen tijd, moet aanwenden, om door zijne pachters betaald te worden Maar kiezen wij, om omtrent de pacht uitspraak te doen, een bepaald voorbeeld. Van een bedrgf van 50 hectaren komt aan 't einde van 't jaar, alle producten verkocht, alle schulden betaald, alle lasten gekeerd, behalve de belooning van den directeur, een batig slot van f 1500, Het bedrijfskapitaal van den pachter bedraagt f 12000,—, daarvan berekenen wjj 21/3 pet. dusf 800, Zgn salaris voor het bestuur der zaak, boven hetgeen bij met zgn huisgezin gebruikt aan zuivel, graan, spek en vleesch700, 1000,— Zoodat er overblijft voor pacht f 500, of zoo iets van f 10,per hectare. Tegen die geringe pachtsom kan bezwaar worden gemaakt. Ge hadt, aangezien ge maar een greep in 't wilde deedt zoo kan men zeggen even goed eene zuivere opbrengst kunnen aannemen van f 2000, van f 2500, bij welke laatste veronderstelling de pacht reeds t SO per hectare zou bedragen. Maar, meenen wij daartegen te mogen inbrengen, onze greep is zoo maar niet ins Blaue kinein. Aan genomen, dat een landman van de f 1000, die wij bij onze vorige berekening hebben uitgetrokken, behoorlijk leven kan, dan moet een boer, die 40 jaar op een eigen gedoe van 50 hectaren woont, omdat hg geen pacht behoeft te betalen, ieder jaar f 500 kunnen overleggen en dus, dat kapitaal tel kens uitzettende tegen 3 pCt., aan 't einde van die 40 jaren, behalve zgn eigendom van 50 hectaren •n zgn bedrijfskapitaal van f 12000, nog een kapi taal hebben overgewonnen van f37700. Moet de pachter leven van minder dan f 1000 per jaar, dan moet het opgehoopte kapitaal meer bedragen dan 37 milleheeft hij daarentegen nood zakelijk meer noodig dan die f1000, dan is een pacht van f 10 per hectare nog te hoog. Nemen we nu in aanmerking, dat de hypothe caire Bchulden op vaste goederen jaar aan jaar toe nemen, dat er dus van eene kapitaalsvorming van 37 mille bg geen enkele eigen erfde sprake kan zgn, dan komen wij tot de gevolgtrekking, dat een pacht van tien gulden per hectare (in Zseuwsch- Vlaanderen ongeveer 10 frank per gemet) nog veel te hoog is. Laat ons nu eens terug redeneeren. Weinig, laat ons gerust zeggen, geen boeren, die op een eigen gedoe van 50 hectaren met een inspan van f 12000,beginnen, bezitten, als ze 40 jaar geboerd hebben, 37 mille boven hetgeen zij hadden, toen zg met hun bedrgf begonnen. Zjj, die geen pacht hadden te betalen, hebben dus per jaar op zoodanig bedrgf geen f500,kunnen overwinnen Een pachter van soortgelijke hofstede, die meer dan f 500,aan pacht heeft moeten opbrengen, bjjv, f30tper hectare, is ieder jaar meer dan f 1000,— achteruitgegaan en dus in anderhalve pacht zjjn bedrijfskapitaal kwijt. De duur van het bestaan van de pacht hangt der- >»lr« alleen af van de grootte van zgn bedrijfskapitaal, dat na minder of meer, maar toch na weinige jaren geheel overgaat in handen van den eigenaar, wiens vaste winst door den tweeden vennoot bij notariëele acte gewaarborgd is. De dageljjksche ondervinding, de groote plakbrieven van verkoopingen, die de wanden der herbergen versieren, de advertenties, die de kolommen der dag bladen vullen, bewijzen maar al te duidelijk en tevens al te treurig, hoe juist ook deze redeneering is. Intusschen werden wij gaarne tegengesproken. Gaarne zagen wij op afdoende wijze de fout onzer redeneering aangetoond, want mochten wij tot ons leedwezen gelijk hebben en 't is ons onmogelijk de zaak anders in te zien dan handelt ieder pach ter, die meer huur biedt dan 10 gulden per hectare of zelfs maar f 10,onverantwoordelijk dwaas, want bij ga3t zienderoog met rassehe schreden in weinige jaren vol kommer en zorg zijn ondergang te gemoet. 't Is wel droevig maar toch is 't zoo 1 Nu de zaak van een anderen kant bezien. Een eigenaar beeft een hofstede met 50 hectaren goed land. Hij heeft haar gekocht of ze is hem toebedeeld voor f 40000, Aan rente had die som tegen 3 pCt. jaarlijks kun nen opbrengen de som van f 1200, Als de herstellingen aan de gebouwen, de grond en polderlasten, het onderhoud van aan te leggen wegen enz. betaald zijn, heeft hij recht op een over schot van f 12C0, De pachter welke hem die som per huurcontract waarborgt, gaat, gelijk wij reeds aantoonden, te gronde. Zoo dat eigenlijk slechts uitgemaakt dient te worden, wie verarmen moetde boer of de eigenaar. >Geen van beiden 1" zal wel het meest mensch- lievende antwoord zijn. En als dat zoo is, als men de overtuiging is toegedaan, dat noch eigenaar, noch pachter in de maatschappij gemist kunnen worden, zonder dat daarom de eerste moet leven ten koste van den tweede, dan moeten de prijzen van het geproduceerde verbeterendan moet, in afwachting van de wederinvoering van het bimetal lism©, de concurrentie van het buitenland onmogelijk gemaakt worden door het heffen van beschermende rechten; dan moeten tegelijkertijd maatregelen ge nomen worden, opdat de pachten billijker geregeld worden dan tegenwoordig het geval is, en de pach ter niet overgeleverd blijft aan de willekeur van zijn landheer. Aardenburg, 21 Jnli 1895. G. A. VoRSTERMAN VAN O YEN. Gemengde Berichten. Vila sinten* Het bericht dat de metselaar A. K., die Dinsdagmorgen van het dak van een woonhuis op den Badhuisweg is gevallen, aan de gevolgen hiervan is overleden, is gelukkig gebleken onwaar te zgn. Integendeel 's mans toestand is op het oogen- blik naar omstandigheden redelijk te noemen. Hetnkenszand. Gisteren reed de landbouwer P., afkomstig van Nieuwland, door ons dorp in een tentwagen, bespannen met één paard, en waarin zeven personen gezeten waren. Midden in het dorp sloeg het rijtuig om, het paard bleef gelukkig staan, doch een tienjarige knaap geraakte bekneld tusschen paard en rijtuig. Na door spoedig aangebrachte hulp uit zgn netelige positie verlost te zgn, bleek het, dat hij bewusteloos was, doch hij werd weldra weer bijgebracht. De anderen kwamen met den schrik vrij en, nadat eenige bekomen schade aan het rgtuig was hersteld, kon de reis worden voortgezet. Een metselaar te Amsterdam, had een zoontje, dat op school nog al eens ondeugend was en hiervoor de noodige straf van den meester ontving, wat echter niet naar den zin van den vader was. Deze begaf zich dan ook op zekeren keer naar den onderwijzer en dreigde hem met een pak slaag voor het geval het zoontje weder bestraft mocht worden. Wel trachtte de onderwijzer den man aan het verstand te brengen, dat de straf schoolblijven noodzakelijk was, doch vruchteloos. Onze metselaar liet het niet bij dreigementen, want toen de knaap weer te laat thuis kwam, nam de man het besluit, er een eind aan te maken. Er werd een borrel op gedronken en aldus gesterkt schelde hij aan de school in de 2e Yan Swinden- straat aan. De onder wijzer opende zelf de deur, doch werd zoo onheusch ontvangen, dat een passeerend politie agent, die juist zgn vrijen dag had, het noodig oor deelde tusschen beide te komen, zonder succes echter. De metselaar wond zich zelfs zoo op, dat hij een mes trok en den onderwijzer te Ijjf wilde. Thans werden agenten gehaald, die den man mee troonden, tot deze plotseling weer zijn mes trok en een agent wilde aanvliegen. Nu maakte men korte wetten. Geboeid werd hij naar de post aan de Mui- derpoort gebracht, waar hem de tijd gelaten werd, zgn misplaatste vaderliefde te overdenken. (Amst.j Do stoomboot Heemstra^ Dinsdag te Harlingen van Amsterdam aangekomen, werd dien ochtend circa 10 uur, stoomende tusschen Hoorn en Marken, door den bliksem getroffen. Een der stengestaggen van gegalvaniseerd ijzerdraad werd op verscheidene plaatsen vaneen gereten en gloeiend gemaakt, terwijl het kompas geheel onbruikbaar werd. Alle opvaren den kwamen met den schrik vrij. Door de circa 40 passagiers wordt de kalme houding van den kapitein en de overige bemanning der Heemstra ten zeerste geroemd. Onder het opschrift ^Belangrijke bijverdiensten" leest men ook in onze bladen bij herhaling adver- tentiün, die slechts dienen om argeloozen op de ge makkelijkste wijze van hun geld te ontdoen, en vooral gericht zijn tot kooplieden, ambtenaren en dames. Een heer te Hildesheim wendde zich ook tot een adres te Zurich, onder toezending van 3 mark, ten einde toch te weten te komen, hoe hij op de ge makkelijkste wijze die belangrijke bijverdiensten kon krijgen. Hij kreeg al spoedig een brief, waarin werd medegedeeld »dat niets leelijker was voor een kamer, dan wanneer de schilderijen m9t vuil bedekt waren, wat vooral in den zomer nogal voorvalt. Het is voor ieder een zeer loonende arbeidin zijn ledige uren het vuil van deze schilderijen weg te nemen en de kamer weder een frisch aanzien te geven." Dat de heer over hetgeen hij voor zijn 3 mark kreeg, weinig gesticht was, laat zich begrijpen. {Arnh. Ct.) De vergiftigingszaak, naar aanleiding waarvan onlangs op bet kerkhof »De Liefde" te Amsterdam de opgraving heeft plaats gehad van het lijk eener 35-jarige vrouw, is nog altijd het voorwerp van een ijverig onderzoek der politie. De verdachte echt genoot, oud 39 jaar, bevindt zich nog steeds in voor-arrest. Men heeft een llescbje gevonden, veel gelijkende op dat, waarin het vergif »tot verdelging van ratten 6n muizen" moet geweest zijn, maar het etiket, waarop het gebruikelijke doodshoofd stond, was er niet meer op te vinden. Dit geeft natuurlijk aanleiding tot moeilijkheden. Het corpus delicti is in beslag genomen en de bloedvergiftiging geconsta teerd. De geneesheer heeft echter, naar men aan De Tijd mededeelt, voor den rechter van instructie verklaard, dat de vrouw zichzelve heeft vergeven en dat hij bereid is dit onder eede te bevestigen. Dezer dagen ontvingen de in Den Haag wo nende ouders van een soldaat, dienende in het Regiment d'Algérie, dat deelneemt aan de Fransche expeditie tegen Madagaskar, een brief, waaraan wij het volgende ontleenen »Ik ben nog gezond en wel, maar armoede en gebrek lijd ik veel. Wij zijn eiken dag op marsch, van dorp tot dorp, van stad tot stad en dat onder een gloeiende zon, dwars door bosschen en rivieren. Aan schieten ontbreekt het niet. Wij zgn nu in een groote stad, die wij ingenomen hebbener zijn veel dooden en gewonden. Het oorlogsleven is toch goed, gisteren had ik niets te eten, maar vandaag dubbel, want een mijner kameraden heeft een kip gekocht voor 71/3 cent en vet voor 2 i/a cent. Even boven een vuurtje en de kip is klaardat smaakte lekker, hoor, want ik had in geen vijf dagen vleesch gegeten. Ik moet met potlood schrijven, want inkt en behoorlijk schrijfpapier is bijna niet te krijgen. Een enveloppe maak ik zelf en voor bet adres zal ik mijn sergeant-majoor om inkt vragen." (D.) Onder Aksel is eene vrouw gestorven aan bloedvergiftiging. Zij had een doorntje in den vinger gekregen en verwijderde dit door middel van een speld. De vinger geraakte aan het zweren, pappen hielp niet en geneeskundige hulp vermocht de pa tiënten niet te redden. Dezer dagen bevond zich een rondreizend per soon met zijne vrouw en 2 kinderen in de buurt van Tebbergen (Overijsel). Hij begaf zich met eenige koopmanschap naar de R. K. pastorie, doch kon niets verxoopen. Hierover naar het schijnt boos geworden haalde hij zijn vrouw van de kar en plaatste haar tegen bet hek voor de pastorie, met de woorden tot den eerw. heer pastoor gericht Zie zoo, ik heb haar 28 jaar gehad, nu moogt gij haar zoolang hebben," waarop hij zich met de beide kinderen verwijderde en zijne vrouw in hulpbe hoevenden toestand achterliet. De vrouw is ingevolge haar verlangen vanwege het gemeentebestuur naar Olst getransporteerd. Van den man en de beide kinderen heeft men verder niets meer geboord. Bij het onderzoek, door de Rotterdamsche politie met den heer van Wolki in zijne woning aan den Stationsweg te Rotterdam ingesteld, is ge bleken, dat er, behalve de effecten, niets ontvreemd is. De bijouteriën, waarvan de ledige étuis gevonden zijn, bevinden zich in het bezit van den recht hebbende. Men schrijft uit Terneuzen Woensdagochtend kwam hier een kermisgezelschap aan met een Turkschen schommel. De eigenaar er van zocht een schipper, die hem met zijn schommel naar Middelburg zou brengen. Iemand, die naar het zaakje stond te kijken, gaf zich voor schipper uit en nam aan den eigenaar met zgn schommel naar Middelburg te brengen, maar eischte op voor hand 20 francs en wees een tjalk, die in het kanaal lag, als zgn eigendom aan. De eigenaar gaf 20 francs en de pseudo-schipper verwijderde zich en liet zich niet meer zien. De eigenaar, het wachten moede, onderzocht daarop de zaak, waarna hem bleek, dat hij bedrogen was. Om bet vuur in een kachel beter te doen branden wierp vrouw S. te Budel daarin petroleum. Eene groote vlam sloeg naar buiten, waardoor een kind van 6 maanden in brand geraakte. Het kind bekwam zulke hevige brandwonden, dat het kort daarna bezweek. Te Mierlo (N.-Br.) werd verleden week een zeldzaam feest gevierd. Hoort men vaak van zilveren en gouden bruiloftsfeesten, nog nooit is misschien gehoord van de openbare viering van een vijftig jarig weduwnaarschap. Dit geschiedde aldaar door zekeren Donkers en bij deze gelegenheid onthaalde hij op onbekrompen wijze alle weduwnaars van het dorp. Wanneer men den krassen grijsaard daarheen ziet stappen, zou niemand zeggen, dat hij zachtjes naar de negentig gaat. Nog dagelijks ziet men hem op den akker of in de schuur, met den ijver van een veertiger, druk aan het werk. Een rumoerige kiezersbijeenkomst heeft Zon dagavond te Watrelos (Noorder-departement) plaats gehad. Zij was door 't Kamerlid Jules Guesde en andere socialisten belegd en er verscheen zekere Van der Schelden, met verscheidene anderen, altegader gewezen socialisten, die bg ondervinding van het socialisme genoeg gekregen hadden. Terstond werd hij door de aanwezigen, onder wie de maire van Roubaix, omringd, die hem voor omgekocht" uit maakten. Van der Schelden lichtte zijn pet en zeide tot den maire>Mijn handen zijn rein en dat kunt gij niet zeggen". Nauwelijks had hij dit gezegd, of hij kreeg een messnee dwars over het voorhoofd, wat hem niet verhinderde te blijven. De dader werd terstond in hechtenis genomen. Zekere burger" Bogaert werd tot voorzitter benoemd. »Gg hebt het recht niet, om een vergadering te presideeren", riep de protestpartij, »gij hebt vleesch gestolen van de schoolcantines." Op hetzelfde oogenblik werd v. d. Schelden een tweede snede in het gelaat toegebracht. Op de tribune springende en wijzende naar het bloed, dat hem over het gelaat stroomde, riep hij »ziet eens, kameraden, dat heet nu vrije discussie Luid geschreeuw ging op. Omgekocht, omgekocht!" riep men eenerzgds. j>Leve het vadeidandLeve v. d. Schelden 1" riepen do anderen, die tevens de Mar seillaise aanhieven. Men raakte handgemeen, v. d. Schelden ontving een derden messteek, ditmaal van ernstiger aard en de commissaris van politie beval den gendarmen de aanwezigen uiteen te drijven. (Vad.) Te Luik heeft zich dezer dagen net zeldzaam geval voorgedaan, dat een blinde met grooten lof het examen van candidaat in de letteren en de wijs begeerte heeft afgelegd. Zijn schriftelijk werk be hoorde tot het beste, dat ingeleverd werd, en hij was er veel eerder mede gereed dan de meeste andere deelnemers aan het examen. Te Kleef geraakte een dronken schoenmaker in twist met eenige vroolgke kermishouders. Al spoedig trok de schoenmaker een revolver, en toen zijn vrouw tusscbenbeide wilde komen, ging het wapen af en kreeg de vrouw een doodelijk schot in den mond. De dader is in hechtenis genomen. Het is bekend, dat in Engeland de vrouwen druk deelnemen aan het verkiezingswerk. Herto ginnen, die op de straten gaan om voor een kus van haren mond stemmen te koopen, mogen uit den tjjd wezen, aan stemmen werven doen er de vrouwen nog druk mede. Vooral de vrouwen van de Primrose League, de groote conservatieve ver- eeniging, licbben daar slag van. Werven als eene »Dame of the Primrose League" beteekent zooveel als de kiezers bij de ooren naar de stembus sleepen. Een aantal Engelsche staatslieden worden door hunne echtgenooten in hun politieken arbeid trouw bij gestaan. In politieke vergaderingen de vrouwen der sprekers mede op het platform te zien zitteD, is zeer gewoon. En haar dan zelf het woord te hooren nemen, komt niet zelden voor. Alfred de Mussot, die vóór Victor Hugo ge kozen was tot lid der Académie fran^aise, kwam eiken morgen, wanneer er zitting was, doch bleef steeds aan de deur staan en vroeg dan bet dichtst bijzijnde lid »Is Victor Hugo hier?" Het antwoord luidde na tuurlijk ontkennend. »Dan ga ik maar weer," her nam de dichter. Waarom Omdat er dan eigenlijk niemand hier is 1" Musset ging biermede zoolang door, tot de Aca démie haar ongelijk inzag en Victor Hugo tot haar lid koos, Bg het offioiëele onderzoek, dat te Brüx plaats had, werd geconstateerd dat geen verdere stijging van het water behoeft gevreesd te worden. Het ondermijnde gedeelte der stad wordt echter als ver loren beschouwd. De Belgische douane is een eigenaardigen smokkelhandel tusschen België en Duitschland op het spoor gekomen. Bjj bet sorteeren van brieven aan het hoofdpostkantoor te Brussel merkte men op, dat uit een aantal couverts een fijn wit poeder stoof, dat bjj onderzoek saccharine bleek te zijn. Op deze stof moet 140 francs invoerrechten betaald worden per kilogram. Nu had men tien kilogram gewoon in zakjes van 100 gram per post verzonden en op die wijze 1250 francs uitgewonnen. De boete, die de verzenders nu t© betalen hebben, bedraagt 14,000 francs. Een onderzoek wordt reeds ingesteld. De luchtreiziger Jules is bij een opstijging met zijn ballon Felix Faure" te Havre uit het schuitje gevallen en aan de gevolgen overleden. Woensdagnacht omstreeks één uur brak in bet Reichshallentheater te Bonn brand uit. De brand, die op het tooneel ontstond, greep met groote snel heid om zich heen, doch de artisten, die zich in het café op de eerste verdieping bevonden, hadden nog tijd genoeg zich te redden. De artisten, welke reeds te bed lagen, konden eveneens, zonder letsel bekomen te hebben, gered worden, met uitzondering van eene artiste, die, door schrik bevangen, uit het raam sprong en inwendig gekneusd werd opgenomen. Het gebouw werd voor het grootste gedeelte door het vuur vernield. Een zekere Mouly en zjjn zoon kwamen in 1893 op het luraineuse idee om admiraal Avelane, die toen met de Russische zeeofficieren Parijs be zocht, een kunstvoorwerp aan te bieden. Zij openden daartoe een inschrijving. Later bleken evenwel de belangen der heeren Mouly met bun liefde voor de Russen uitnemend vereenigbaar. En op een goeden dag werden zij beiden opgepakt, omdat van de gelden die zij bij inschrijving verzameld hadden nooit iets was verantwoord of terecht gekomen. Alles was aan porto's en drukwerken opgegaan, zei de vader. We hebben een theeservies naar den Oercle militaire gezonden, zei de zoonmaar aan den Cercle wist men van niets. Beiden werden tot zes maanden gevangenisstraf veroordeeld. Van den heer Schenk, den onlangs overleden oud-president van de Zwitsersche republiek, ver haalt de Gazette de Lausanne de volgeude anecdote De heer Schenk was een groot liefhebber van voetreizen en zag niet tegen eenige ontberingen op. In 1874 maakte hij met zijne zoons een voetreis in Frankrijk. Er was afgesproken dat men in geen hotel zou gaan, en in de open lucht zou slapen tot dat doel had men een draagbare tent medege nomen, waaronder des nachts gekampeerd werd. Op zekeren avond had het gezelschap zijn bivouac in den omtrek van een klein dorp opgeslagen, toen zich ©en marechausee vertoonde. Deze bekeek de vreemdelingen met achterdochtige blikken en ge lastte hun, hem te volgen naar den burgemeester. De heer Schenk, die het wel aardig vond als land- looper te worden opgebracht, ging gewillig mede, en vertoonde den verbaasden burgemeester een pas ten name van Zijne excellentie, den president van den Zwitsersellen Bond." De burgemeester maakte duizend excuses en bood den beer Schenk logies aan, daar hij niet wilde gedoogen dat zulk een groot heer den nacht in een weiland doorbracht als een. eenvoudige Handwerksbursch.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1895 | | pagina 2