1895 N°. 80.
Dinsdag 9 Juli.
82stc jaargang.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
De VERKIEZING
De aangifte van Leerlingen
EERETEEKEN
De nieuwe kieswet.
GOESCHE
COURANT.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woonsdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bp alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
SnseK»dita& ven
advertentlên vóór uren op den
De prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct
Aanvragen om 9n vermelding van liefdegaven 5 cent per regel,
daff der uitgave.
voor vijf leden van den gemeenteraad ten gevolge der perio
dieke aftreding Yau de heereu
B. M DEN BOER.
J. FA BE KI J DE JONGE,
C. L. M. LAMBRECHTSEN.
S J J. DE JOXGE MULOCK HOUWER en
J ADAV1
zal plaats hebben cp Dinsdag den 16 Juli t.isschen de? vo-r-
middags 9 en des uain'dd tgs vijf ur<De kiezer, die geen
steraM jet ontvangen ot het zijne verloren heeft, kan er een
t:r Secretarie bekomen
Goes, den 6 Juli 1895.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
voor alle scholen van het lager onderwijs
(behalve school E) en de bewaarschool
is opengesteld van Woensdag den 17 Juli tot en met Zaterdag
den 3 Augustus a s. op eiken werkdag van des voormiddag»
9 tot des namiddags 2 uren, ter Secretarie van de gemeente.
Goes, den 6 Juli IS95.
Burgemeeitsr et» Wethouders van Goes,
J. G d. W. HAMER.
l)e Secretaris.
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS
Zij, die verlangen begiftigd te vrorden met het
voor langdurigen werkelijlcen dienst bij de SCHUTTERIJ,
worden uitgenoodigd, om, met overlegging van een sta..t van
dienst, waaruit blijkt, dit zij gedurende vijftien jaren
en langer voor zich zelveu in werkelijken dienst zija
geweest en zich aanhoudend onbarispelyk hebben gedragen,
\ójr of ui ter ijk op den 1 Augustus eerstkomende, zich aan
te melden ter secretarie vaa de gemeente.
Goes, den 6 Juli 1895.
Burgemeester en "Wethoudars van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS
ui.
Waar we in de beide vorige artikelen de bepa
lingen uit het kieswet-ontwerp-Van Houten mede
deelden, die ons voor onze lezers het meest belaDg-
rpk toeschenen, daar willen we eindelijk nog in het
kort onze meening kenbaar maken over het ont
werp zelf.
En dan staat het vast, dat dit ontwerp niet geeft
eene »finale" uitbreiding, althar.s niet in dien zin,
dat de grenzen van het kiesrecht zoo ruim zijn uit
gezet, dat binnen de voorschriften der Grondwet
geene grootere uitbreiding mogelijk zou zijn. Het
spreekt wel van zelf, dat waar aan het verwerven
van het kiesrecht financiëele voorwaarden zijn ver
bonden, deze voorwaarden, al dragen zij ook het
karakter van een zeer laag minimum, altijd nog tot
een lager minimum kunnen worden gebracht. Een
huurprijs van f 1,25 's weeks (zooals voor Goes in
het ontwerp is aangegeven) zal allicht nog verschei-
denen buitensluiten, aan wie de minister zelf gaarne
het kiesrecht zou toekennen. Maar bracht men dien
huurprps tot 1,terug, dan zou vermoedelijk
wel aan dit bezwaar zijn tegemoetgekomen, maar
het zou niet geheel zijn opgeheven.
In dien zin derhalve, dat de uitbreiding niet groo-
ter kanis het ontwerp-Van Houten niet »fmaal".
Maar het heeft toch deze goede eigenschap, dat er
geen twijfel kan bestaan aan zijne Grondwettigheid,
en dat het, binnen de perken der Grondwet, eene
zeer groote uitbreiding aan het kiezerscorps geeft.
Vat men het voorschrift der Grondwet, omtrent
het bezit van geschiktheid en maatschappelijken wel
stand in positieven zin op, dan ligt het voor de
hand, dat tal van eischen moeten worden gesteld,
aan één van welke de kiezer ten minste moet vol
doen, en dat men dus een vrij samengestelde reeks
van kenmerken krijgt, die het bewjjs van die ge
schiktheid en dien welstand moeten leveren. Ons
dunkt, dat de minister erin geslaagd is, een samen
stel te ontwerpen, dat duidelijk die eischen aangeeft,
en dat tengevolge zal hebben, dat weinigen worden
uitgesloten. Hoe men ertoe kan komen, speciaal met
Jiet oog op die eischen, dit ontwerp »peuterwerk"
te noemen, verklaren wij niet te begrijpen. Wanneer
de bij het ontwerp gevoegde tabel, aangevende den
vereischten huurprps of het loon, voor de verschil
lende gemeenten, nog eens nauwgezet wordt onder
zocht, en de minister zich niet verzet tegen eene
verlaging voor verschillende plaatsen, dan gelooven
we, dat dit ontwerp voldoet aan de billijk gestelde
eischen tot uitbreiding van het kiesrecht op vasten
grondslag, en tevens dat die uitbreiding eene zoo
groote zal blijken te zija, dat daarmede wel degelijk
nagenoeg de uiterste grens wordt bereikt, die ons
van het algemeen kiesrecht scheidt.
Evenals eene wijziging der tabel vermoedelijk ge-
wenscht zal blijken, zal ook eene aanvulling noodig
zijn van de reeks van ambten en betrekkingen, waar
aan het kiesrecht is verbonden. Deze reeks schijnt
ons de minst gelukkig ges'aigde voorwaarde voor
het bezit van geschiktheid en maatschappelijken wel
stand. Niet, dat wij bezwaar h-ibben van het toe
kennen van kiesbevoegdheid aan hen, die door hunne
betrekking bet bewps leveren de daartoe gewenschte
kennis eii zelfstandigheid te bezitten. Maar wil die
maatstaf eenigszins gelijken tred houden met of
beter gezegd ook kunnen doorwerken in die kringen
der maatschappij, waaruit het meerendeel der kiezers
langs de andere wegen zal worden gereeruteerd, dan
moet die reeks zeer aanmerkelijk worden uitgebreid.
Of heeft zij de verborgen bedoeling om eenigszins
een correctief aan te brengen voor eene al te demo
cratische uitbreiding? Wij kunnen nauwelijks ge
looven, dat dit de bedoeling des ministers kan zijn,
en ze zou als zoodanig ook weinig doel treffen, want
het intellect is niet onvoorwaardelijk de bron waar
uit het conservatisme of de aristocratie in den meest
zuiveren vorm welt. Maar zelfs al had deze reeks
van betrekkingen de beteekenis van een tegenwicht
tegen de veldwinnende democratie, dan nog zou zij
eene belangrijke aanvulling vereischen, wil zij w rke-
lijk zooveel mogelijk voldoen aan den eisch, dat zij
het intellect aan de stembus brengt.
Voor het overige achten wij het een gelukkig
denkbeeld, dat de minister de bepalingen omtrent
de wijze van stemmen in hoofdzaak uit het ont-
werp-Tak heeft overgenomen.
Dat voortaan officiëel rekening zal worden ge
houden met de gestelde candidaten, dat deze op
het stembiljet zullen worden gedrukt, zoodat van
schrijffouten of verkeerde spelling geen sprake meer
zal zijn, dat door invoering van het couloirstelsel
de vrijheid van den kiezer in het uitbrengen van
zijne stem volkomen wordt gewaarborgd, dat de
stembus van 8—5 uren zal zijn geopend, en dat
de stembriefjes terzelfder plaatse onmiddellijk daarna
worden geopend, zoodat nog denzelfden dag het
resultaat der verkiezing, zooal niet officiëel dan
toch officieus bekend kan zijn, dank zij het zich
meer en meer uitbreidend telefoonnet, dat alles
zijn bepalingen en voorschriften, die zeker door
iedereen met groote sympathie zullen worden aan
vaard.
Over het geheel genomen is de indruk, dien het
wetsontwerp op ons maakt dan ook een gunstige,
en we hopen daarom van harte, dat de meerder
heid der volksvertegenwoordiging het, zij het ook
ia onderdeelen geamendeerd, verbeterd en aange
vuld, zal aannemen. Zoowel de voor- als tegen
standers van finale" uitbreiding bp de liberale partij
vinden in dit ontwerp veel wat hen zal aanlokken,
omdat het in staat stelt om de regeling van h°t
kiesrecht voor langen tijd van de politieke programs
af te voeren en met eene op breederen grondslag
gekozen Kamer andere dringende punten van staats
wetgeving ter hand te nemen.
GOES, 8 Juil 1895.
Door de antirev. kiesvereeniging
>Voor Nederland en Oranje" alhier werd
Vrijdagavond, in het lokaal Samuel" een vergade
ring gehouden, die door een veertigtal personen be
zocht werd. Op deze vergadering werden tot candi
daten voor de aanstaande gemeenteraads-verkiezing
gesteld de antirevolutionaire aftredende heeren
B. M. den Boer, J. Adam en J. Faberij de Jonge
en, inplaats van het aftredende liberale lid: S. J. J.
de Jonge Mulock Houwer en het vertrekkende lid
Lambrechtsen werden gekozen de heerenI. Wessel
en M. H. Harinck. Allen hebben de candidatuur aan
genomen. Ook werden nog de namen genoemd van
de heeren: 0. E. van Koetsveld, J. Donner, J. W.
v. d. Weert, L. de Beste, J. Buijse en A. S. J. Dekker,
op wie nog enkele stemmen werden uitgebracht.
De vergadering sprak hare afkeuring uit over de
houding der meeting van kiezers en belangstellenden
in »de Prins van Oranje" gehouden. Werd twee
jaren geleden nog voeling gehouden met de anti
revolutionaire partij, thans is met haar geen reke
ning meer gehoudenzelfs werden de namen der
aftredende antirevolutionaire leden niet eens ge
noemd.
Een voorstel van den heer Van Koetsveld Jr.,
om aan de Tweede Kamer een adres te zenden, ter
verkrijging van proportioneel kiesrecht, werd aange
nomen. Aan het bestuur werd opgedragen in dien
geest een adres op te stellen.
Naar aanleiding van dit bericht mogen we niet
nalaten de opmerking te maken, dat de klacht over
de meeting in »de Prins van Oranje" al zeer zonder
ling is. Wanneer de anti-revolutionairen zoo gaarne
wildeü, dat er voeling" was ontstaan tusscben hen
en de leiders der meeting, waarom hebben zij dan
die voeling" niet gezocht? Het is toch zeker geen
wettelpk voorschrift, dat de anti-revolutionaire heeren
altijd moeten aangezocht worden; ze zijn toch»mans-
genoeg" om zelf ook eens een »aanzoek" te wagen
Vanwege »de Katholieke kring" alhier werd
gisteravond in het »Siot Oostende" eene bijeenkomst
gehouden van katholieke kiezers en be
langstellenden, teneinde van gedachten te
wisselen over de aanstaande gemeenteraadsverkiezing
en daarvoor één of meer candidaten te stellen. Na
dat de voorzitter, de heer J. F. v. d. Leeuw, de
vergadering geopend had en een inleidend woord
had gesproken, werden achtereenvolgens verschillende
candidaten genoemd, die echter allen bedankten.
Vooral werd door velen der aanwezigen met nadruk
de candidatuur van den heer v. d. Leeuw aanbe
volen en de wensch geuit, dat hij zich weder be
schikbaar zou stellen. De candidaten van andere
partpen waren ook niet altijd de eerste maal ge
kozen en de sympathie voor den heer v. d. Leeuw
was in de laatste twee jaren zeker niet verminderd.
Eindelijk werd besloten tot stemming over te gaan,
waarvan de uitslag was, dat de heer J. F. v. d.
Leeuw met 23 van de 28 stemmen tot candidaat
werd gekozen. Deze verklaarde zich daarop bereid
die candidatuur te aanvaarden, hoewel hij veel liever
gezien had, dat men een ander had gekozen.
Nadat vervolgens werd goedgevonden slechts één
katholiek candidaat te proclameeren, kwam de vraag
aan de orde of men van katholieke zijde ook de
candidaten van een der andere partpen zou steunen.
Al dadelijk werd de opmerking gemaakt, dat de
antirevolutionairen reeds vijf candidaten hadden ge
steld, dus dat van die zijde zeker op geen steun te
rekenen viel. Trouwens, de antirevolutionairen hebben
wel meermalen betoogd, dat de katholieken ook recht
hadden vertegenwoordigd te zijn in den gemeente
raad, maar nooit was er met hunne hulp een katho
liek de raadszaal binnengetreden. Met algemeene
stemmen werd daarop besloteD, wanneer de mi eting
op hedenavond da candidatuurv. d. Leeuw over
neemt, ook dezerzijds de liberale candidaten te pro
clameeren. In tegengesteld geval zal alleen de heer
v. d. Leeuw door »de katholieke kring" worden
aanbevolen.
Door het Comité tot wering van
schoolverzuim alhier is besloten, dat het
schoolfeest dit jaar zal plaats hebben op Don
derdag den 18 dezer en bestaan zal in den gewo
nen tocht naar Vlissingen.
Prov. blad no. 67 bevat de kennisgeving van
den Commissaris der Koningin in Zeeland dat de
opening der jacht op waterwild zijnde
eenden, duikers, waterhoenders, watersnippen, schrie-
ken, kemphanen, strandloopers, wulpen en plevieren,
in deze proviucia door Gedeputeerde Sraten is be
paald op Zaterdag 13 Juli aanstaande.
Reuter seint uit Parijs, dat het verbod
tot doorvoer van rundvee, afkomstig
uit Nederland, ia dien zin is gewijzigd, dat de door
voer mag geschieden per spoor, in waggons, welke
na een sanitair onderzoek aan de Fransche grens
zijn verzegeld.
De uitreiking der onderscheidingen,
ter zake van het in Lombok gebeurde,
door onze jeugdige Koningin had jl. Zaterdag op
het Malieveld te 's-Gravonhage plaats. Een ontzag
lijke menschenmassa had zich rondom het Malieveld
verzameld.
Binnen het terrein, waar de parade werd gehouden,
waren aanwezig officieren der marine, van het Indisch
leger, gepensioneerde Indische officieren, een groot
aantal ridders der Militaire Willemsordedragers van
het onderscheidingsteken wegens eervolle vermelding,
gerechtigden tot het dragen van het Metalen Kruis
en deputatiën der vereenigingen van het Eereteeken
voor belangrijke krijgsverrichtingen en Het vaderland
getrouw.
De Koninginnen en Haar gevolg werden bij het
binnenrjjden van het terrein door de menigte met
gejuich ontvangen.
Geëscorteerd door den gouverneur der residentie
met een schitterenden staf, inspecteerden de vorstinnen
de troepen en gingen daarna te voet, te midden van
een grooten hofstoet, naar de toepasselijk versierde
tribune, die geflankeevd werd door ©erewachten van
schepelingen der marine en van manschappen der
koloniale reserve.
Op de tribune werden de Koninginnen ontvangen
door de Ministers van Koloniën, van Marine en
van Oorlog.
Aan de genoodigde corporatiön en autoriteiten,
de Ministers, de Kamerleden en de hooge staats
ambtenaren was eene plaats ter linker- en rechter
zijde van de koninklijke loge aangewezen.
Aan de echtgenooten van hen, die eene onderschei
ding moesten ontvangen, had de Regentes toegang
tot de tribune verleend.
De uitreiking geschiedde geheel overeenkomstig
het daarvoor opgemaakte programma.
De N. R. Ct. beschrijft deze plechtigheid als volgt:
»Nu komen de militairen een voor een voor hnn
Vorstin. Dat moet voor hen eon wonder oogenblik
zjjn, het beeld van het jonge, schoone meisje naast
de fiere Regentes, dat hen voorzweefde in het felst
van den strijd om hen aan te vuren tot leeuwen
moed, thans in persoon voor hen staande, en hnn
met eigen hand het eeremetaal speldend op de borst
eerbiedig schreden zij voorwaarts, dan bleven zjj
pal staan in de positie, bleek met tranen in de
oogen, sommigen in politiek; invaliden ook. En
telkens weer voor ieder nieuw geridderde presen
teerden de troepen het geweer, en juichten de aan
wezigen. De eeresabel, die werd uitgereikt, was van
zilver, een nieuw model. Majoor van Sirtema van
Grovenstins reikte Hare Majesteit telkens de onder
scheiding over, nadat allen een voor een waren voor
geroepen en geschaard stonden op de trap voor het
podium klonk nog eens het Wilhelmus, waarop da
Koningin-Regentes, goed hoorbaar een heel eind in
den omtrek, de volgende rede hield
Officieren, Onderofficieren, Korporaals, Soldaten
Het was de wensch der Koningin, de eereteekenen
te mogen uitreiken aan Hen, die in onze Overzeesche
Bezittingen gestreden hebben voor de handhaving
van Ons gezag. Ik wensch U Allen daarmede van
harte geluk. Gij hebt die onderscheiding verdiend.
In moeielijke oog^nblikken hebt Gij bloed en leven
veil gehad voor Koning en Vaderland en aan de
annalen van leger en vloot is een nieuw glorierijk
blad toegevoegd aan de geschiedenis van Neder-
landsch-Indië.
Mede namens de Koningin breng Ik U daarvoor
hulde, dat zoovelen schitterende blijken hebben ge
geven van plichtsbesef, zelfverloochening en doods
verachting.
Met rechtmatigen trots moogt Gjj op Uwe daden
terugzien en het is M|j een voorrecht aan Leger en
Vloot dank te brengen voor hetgeen zjj hebben
gedaan voor Koningin en Vaderland. Dankbare
hulde brengen wij ook aan de nagedachtenis van
hen, die zijn gevallen. Eere den mannen, die in dienst
des Vaderlands een eervol leven bekroond zagen met
een eervollen dood. Zij konden geen belooning be
komen voor hnn moed, daar zjj, trouw tot in den
dood, hun leven lieten.
Officieren, Onderofficieren, Korporaals en Soldaten
hier tegenwoordig! Zegt het Uwen kameraden in
Indië dat Koningin en Volk hooge achting hebben
voor de Indische krijgsmacht en dankbaar erkennen
dat het Indisch leger zijne roeping met eere vervult.
Moge in de toekomst voorspoed rusten op uwe
wapenen, ter eere van Onze schoone Koloniën en
tot geluk van ons dankbaar Vaderland".
Daverend hoera's weerklonken terwjjl de muziek
het Wien Neerlandsch Bloed aanhief.
Toen het even stil was geworden sprak Koningin
Wilhelmina met duidelijke, heldere stem luide
Leve het Indisch leger wat een storm van gejuich
deed opgaan, niet minder dan toen generaal Vetter
met krachtige stem een »Leva de Koningin 1" aan
hief, wat met daverende hoera's werd begroet.
De luitenant-generaal jhr. Verspjjck, commandeur
van de Militaire Willemsorde, die zich rechts ach
terwaarts van Hare Majesteit bevindt, leest de be
sluiten der benoeming voor en zegt den nieuwen
ridder het formulier van den eed voor, hetwelk
luidt als volgt:
»Ik beloof en zweer mjj als een getrouw en wak
ker ridder te zullen gedragen, mjjn leven altooB veil
te zullen hebben voor Koning en Vaderland, en
door al mjjn vermogen mij stesds trachten waardig
te maken, de onderscheiding mjj door den Koning
toegestaan.
Zoo waarlijk helpe mij God Almagtig 1"
Vervolgens defileerden de troepen langs het po
dium, waar generaal Vetter stond aan de rechter
zijde der Vorstin en langs de gedecoreerden. Vrooljjk
klonk de muziek der verschillende regimenten, de
pluimen wiegelden op den wind.
Met de vaandels werd gesalueerd, waarop de ko
ninginnen telkens weer bogen.
Algemeen was men over de houding der troepen
tevreden. »Het was een mooi veld van bajonnetten."
De nieuw gedecoreerden werden gecomplimenteerd
door H. M. de KoniDgin, die hen een voor een toe
sprak en Generaal Vetter de hand drukt.
Even vóór vier uur klonk opnieuw het Volkslied»
