UIT DE OUDE DOOS.
.A-d-verterxtien.
eene partij GHILI-SALPETER,
P. KOLE Cz.,
Universeel
Varkensvoeder
jsr°. 5
wilde lien dwingen terug te keer en, maar de onge-
lnkkigen verdedigden zich met den moed der wan
hoop en er ontstond een formeel gevecht, waarbij
aan weerszijden velen gewond werden. Sommigen
vielen in het water, terwijl het aan anderen gelukte,
ofschoon uit vele wonden bloedend en met gescheurde
kleederen, het schip te bereiken en aan boord te
komen. Zes arbeiders werden gedwongen terug te
keeren. Verscheiden passagiers van het schip kozen
partg voor de arbeiders.
De Amerikaansche dagbladen maken melding
van eene partij biljart, zooals men ze alleen in
Amerika kan zien spelen. Te Nieuw-York stelden
onlangs twee Yankees, John Warrington en Edward
Lewi8, aan elkander voor een partijtje biljart te
spelente paard. De inzet was 20,000 dollars
en degene, die het eerst 100 punten maakte, was
overwinnaar. Men zette een biljart in de renbaan
met de eene band bielden zij de teugels van hun
paard vast, met de andere de queue en zoo speelden
zij. Na twee uren was John Warrington overwin
naar.
Te Wiosenthal in Saksen vierde een behoeftig
paar onlangs zijn gouden bruiloft. Te dezer gelegen
heid overhandigde de dominee den oudjes uit naam
des konings een vrij aanzienlijke som gelds en een
bjjbel.
De man was door dit geschenk zoo getroffen, dat
hij bewusteloos neerviel.
Twee uren daarna was hij dood.
Iemand, die door 't fietsrijden rijk is geworden,
zag m6n tot dusver nog niet. In West-Australië
heeft een man het middel daartoe ontdekthet is
zekere Bennett, die op het idee gekomen is in de
goudvelden een soort particulieren postdienst te
openen, van en naar Coolgardie. Elke week maakt
hij den tocht door de uitgestrekte goudvolden, be
laden met brieven, couranten en pakjes. Men maakt
er gretig gebruik van, en hij laat zich goed betalen,
zoodat hij er waarschijnlijk beter bij varen zal dan
de meeste gouddelvers, die dikwijls nog armer te
rugkomen dan ze gingen.
Eene deftige Engelsche dame, de gravin L.,
die de verwoestingen des tijds meesterlijk weet te
herstellen, bezit een schoothondje, dat door ouder
dom alle tanden en kiezen heeft verloren. In wan
hoop, dat haar geliefkoosd hondje niet meer in
staat zou zijn tot het eten van de minste hoeveel
heid plumpudding, begaf zij zich naar een beroemd
dentist te Londen, die een compleet gebit voor het
interessante diertje vervaardigde voor den geringen
prijs van 250 gulden. Dit zoo liefderjjk verzorgde
beestje geldt nu onder de aristocratische bezoekers
van Hyde-Park als een merkwaardigheid uit de
hondenwereld.
Laatste en telegraphische berichten,
Benoemd tot opziener derde klasse bij de vis-
scherij-politie op de Schelde en de Zeeuwsche stroo
men A. Schipper, thans schipper eerste klasse.
's-Gravenhage. TWEEDE KAMER. Nog zijn
ter behandeling aangewezenwjjziging der Indische
comptabiliteitswet en der wet op de Indische spoor
wegen. In de zitting van Vrijdag zal na de pauze
eindstemming plaats hebben voor de veiligheidswet
en de arbeidswet.
Villa Dlaudacug.
Bjj het onderzoek naar alles, wat vroegere tijden
betreft, wordt men soms verwezen naar zaken en ge
schriften, waar men zeker niet in de eerste plaats
zou hebben gemeend iets te vinden van wat men
zoekt. Zoo is een der beste bronnen, waaruit men
iets zekers omtrent de verschillende deelen van Zee
land vernemen kan, het testament van den algemeen
bij name bekenden evangelieprediker en bisschop
Willebrord.
De nalatenschap van dezen alom beminden en ge-
vierden man was reusachtig; van alle zijden waren
hem giften, goederen en landerijen geschonken, die
hg in hoofdzaak gebruikte in den dienst van het
Christendom, ter uitzending van hulppredikers, ter
stichting van kerken en kapellen. Met betrekking
tot Zeeland vindt men, dat hij goederen bezat op
Walcheren, Schouwen, Duiveland en Zuid-Beveland.
Voor het jaar 776 worden genoemd (Codex diplomat.
Laurish.) de villa Maudacus tusschen Scald en Sun-
nonmeri en Gusaha. Het laatste is Goes, waarover
ik ditmaal nog niet zal spreken. Maar wat en waar
is villa Maudacus"? In mijn vorig opstel sprak ik
reeds van de Maaije, een water; het Maaije volzand
Maaijenland en het gehucht Maje. Sommigen willen,
dat dit woord Maaije een overblijfsel van Maudacus
zou zijn; ik zou het liever andersom willen ver
klaren. De naam Maaije, als afkomstig van de drie
Maijar, Noorsche geesten, gegeven door menschen,
die hier minstens even vroeg als en waarschgnlgk
zeer veel vroeger dan de Romeinen woonden, moet
alzoo ouder zijn dan het Latijnsche woord Maudacus,
door Willebrord aan zjjn bezitting gegeven.
Het water de Maaije was, zeide ik reeds, het zuide
lijke deel van het voormalige Dijkwater; wat nauw
keuriger gezegd: aan de westzijde lag het tegen
woordige Kerkwerve, ten oosten de stad Zieriksee
met het Qnaal of Poortambacht. Verder noordelijk
schoot de Maaije door langs den oostkant van het
tegenwoordige Drgschor. Nu was het in deze streken
een bijna doorgaande regel, dat landerijen of plaat-
Ben genoemd werden naar een water, waaraan zij
lagenzoodoende zjjn Maaijenland en het gehucht
Maje voldoende verklaard.
Van Maaijenland of villa Maudacus wordt ver
klaard, dat het lag tusschen Scald en Sunnonmeri.
Het Sunnonmeri of Zonnemeer was een groote water
plas, welks Zuidelijkste deel Golde heette en waarin
de Maaije uitliep zoowel van den West- als van den
Oostkant. Dergelijke meren" bestonden in Zeeland
meer, bv. het Vossemeer, de Brakman en het groote
water tusschen Aardenburg en Cadzand. Volgens
genormde plaatsbepaling moet Maudacus dus de
streek geweest zijn, die later als geestelijke bezitting
Kerkwerve genoemd werd. Misschien meent de een
of ander, dat daarmee toch ook wel Dijkschor ge
meend kan zijn, omdat hier ook de Maaije langs
liep en er een gehucht Maje gevonden werd. Maar
deze bedenking vervalt, als men weet, dat in Wil-
lebrords testament wordt gelegateerd Maudacus met
de drie Mariscus oj schapenschorren. En deze schor
ren waren bet, waaruit later Dreisehor ontstond.
We blijven dus tot Kerkwerve bepaald.
Wat men oudtijds villa noemde, had met datgene,
wat we tegenwoordig zoo noemen, niet bijzonder
veel uittestaan. Men is nu namelijk al zoover, dat
mon een ietwat fraai en groot huis zonder meer,
ook al is er geen handje hemellucht aan, een villa
noemt. In mijn jeugd hoorde ik dien naam alleen
geven aan een buitenplaats, waar park, bosch en
tuin bij hoorde. In den tijd echter, waarvan ik hier
boven spreek, bedoelde men met een villa een groote
streek lands, die hier en daar bewoond werd. Een
zoodanige villa kon dus meer dan een dorp of ge
hucht bevatten. En zoo lagen dan ook, wol niet in
het begin, maar toch later, in de villa Maudacus
behalve het reeds genoemde Kerkwerve nog Ren-
gerskerke, Nieuwerkerke en Duivendgke.
Goes bv. was oorspronkelijk ook villa en bleef
het nog lang naderhand.
Er bestaan kaarten, waarop men kan lezen, dat
de plaats Sunnonmeri reeds in het jaar 776 bestond.
Uit het hiervoor gezegde is gebleken, dat dit geheel
foutief is. De plaats, of eigenlijk de villa, op Schou
wen, waarvan het eerst in 776 melding wordt ge
maakt, was Maudacus of Kerkwerve, niet Sunnon
meri.
Kerkwerve bezat een moederkerk, dat is een zoo
danige, waaruit andere, de zg. dochterkerken ont
stonden. Van geen Sunnonmeri kan hetzelfde worden
gezegd. Ook hieruit zou dus, zoo het noodig ware,
bewezen kunnen worden, dat Kerkwerve ouder is
dan Zonnemaire. De bezittingen van moeder- en
dochterkerken kwamen den bisschop van Utrecht
toe als opvolger van Willebrordnatuurlijk kon
die bisschop deze goederen vervreemden, als dat
hem om eene of andere reden, vooral ter eere en
tot uitbreiding van het Christendom, noodig of
wenschelijk voorkwam. In 1063 stond bisschop
Willem de helft van de uit Kerkwerve voortgekomen
kerken af aan de abdij van Epternach in Luxemburg,
waar Willebrord lang vertoefd had. Een kleine
honderd jaar later, nl. in 1156, ruilde echter de
abt dier abdij de ontvangen goederen tegen 120
gemeten land in Schouwen en wel met graaf Dirk.
Er bestond ook een villa Sunnemere, maar dat
was al evenmin het latere dorp Zonnemaire, doch
niets anders dan Drgschor. Onder dien naam komt
het voor in een brief van keizer Otto III. In het
jaar 985 schonk Otto aan Dirk, graaf van Holland,
eenige goederen, die deze slechts in leen bezeten
had, in vollen eigendom, en onder die goederen
werd Sunnemere ook geteld.
Het dorp Zonnemaire is dus, in vergelijking met
Kerkwerve en Drijschor, heel jong. Dat men het
voor oud aanzag, kwam door den hoogen ouderdom
der randgronden, waarvan Drijschor oudtijds den
naam Sunnonmeri voerde. Het Sunnonmeri, de wa
terplas, werd niet vóór 1400 drooggemaakt.
Doordat in Zeeland zoovele giften aan Willebrord
waren gedaan, was later de bisschop van Utrecht,
ook nadat hij van deze bezittingen om de eene of
andere reden afstand had gedaan, de eigenlijke heffer
van tienden in deze gewesten. In die hoedanigheid
verdeelde hg de Zeeuwsche tienden onder zijn ka
pittels. En zoo kwam het dan, dat Duiveland tiend
moest leveren aan Oud-Munster, het Poortambacht
en drievierde deelen in Schouwen aan Sint Jan en
Sinte Marie tezamen. Wat met die uitdrukking:
»drievierdedeelen in Schouwen" bedoeld wordt, zal
later blijken. BAVO.
Ingezonden Stukken.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur
't Spijt mij uw berichtgever, nopens een geval
voorkomende in het vorig nummer uwer courant
met een logementhouder alhier en een paar logés
welke weigerachtig waren het door hun bestelde
te betalen," zoo slecht is ingelicht, waardoor van
de weinig beteekenende zaak een geheel andere voor
stelling gegeven wordt.
Zeer aangenaam zoude het mij zijn, ZEd. mg in
de gelegenheid stelde hem beter en naar waarheid
in te lichten.
Bij voorbaat mijn dank
de betrokken Logementhouder.
Wij merken den betrokken logementhouder op,
dat het bewuste bericht, in hoofdzaak volkomen
gelijk aan het onze, reeds in *de Telegraafvoor
kwam, vóór nog ons blad verscheen en dat het in
tal van andere bladen eensluidend voorkomt.
Wil de heer L., de bewuste logementhouder, ons
eene lezing der zaak zenden, zooals zij naar zijne
opvatting is geschied, dan zullen wij daarvoor gaarne
eene kleine ruimte afstaan. Red.
Mijnheer de Red.
Wees zoo goed onderstaand een plaatsje te gunnen.
In uw vorig no. stond vermeld dat de muziek
uitvoering door »Euphonia" gisteravond van wege
de Yereeniging van Volksvermaken gegeven zou
worden. Wel werd de uitvoering voor het volk ge
geven, maar niet slechts door, maar ook van wege
de Harmonie >Euphonia" zelf.
Uit de groote belangstelling blijkt voorts, dat
het volk op deze uitvoeringen prijs stelt. Zou het
daarom niet doenlgk zijn dat de politie, die toch
tegenwoordig is, het terrein afzette tot aan de groote
steenen, dan verviel dat leven en gedwarrel, dat de
kinderen in de grind teweeg breügen. Wanneer dan
tijdens de uitvoering van een btuk ieder muziek
liefhebber inplaats van te loopen, bleef staan,
dan zouden de hoorders steeds vermeerderen en de
levenmakers verminderen.
Met de meeste achting
UEd. dv. dr.,
Een muzikant van *Euphonia
We kunnen den inzender verzekeren, dat wij het
bericht van het concert met het programma ont
vingen van een lid van het bestuur van de ver-
eeniging voor Volksvermaken, en dat in het bericht
duidelijk stond, dat deze vereeniging het concert
deed geven. Voor het overige schjjnt ons de quaestie
van hoogst ondergeschikt belang. Red.
Politie.
GEVONDEN VOORWERPEN.
1 roode zakdoek, 1 ingelegde brillendoos, 1 gou
den ring, 1 bovenstuk van een gewerkten gouden
boerinnenspeld, 1 bruine halsdas, 1 zwarte pet, 1
zwartlederen sigarenkoker, 2 bouten broekstukken,
2 broches, waaronder een zilveren, 1 duimstok, 2
zwarte parapluie's, waarvan een met bruinen en een
met zwarten stok, 2 nikkel horlogekettingen, 1 flu-
weelen jongansmuts, 3 muilkorven, 2 boezelaars, een
geruit, 1 halve liter, 1 landbouw-almanak, 3 halve
overhemden (fronts), verschillende portemonnaies,
waaronder eenige met geld, verschillende huis- en
andc-re sleutels, 1 paar pantoffels, enz.
Deze voorwerpen kunnen door rechthebbenden wor
den afgehaald aan het bureau van politie van 24
tot 27 Juni e. k., des middags tusschen 12 en 1 uur,
en tegelijk kunnen de vinders van gedeponeerde
voorwerpen, die vervallen zijn, op die datums worden
teruggehaald, daar deze anders worden weggegeven.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
Ten behoeve van het weeshuis alhier is bjj
inschrijving de levering gegundvan brood aan
R. Scheele voor 8i/2 ct., van rundvleesch aan J.
Bannet voor 54 ct., voor kalfsvleesch aan denzelf
den voor f 1, van varkensvleesch voor f0,50 aan
J. v. d. Reit, bg loting met de weduwe Ph. J. J.
van Hove.
Ten behoeve van het gasthuis werd de levering
gegund van zout voor f 2.85 per 50 K.G. aan Ph.
Wessel, van zeep voor f 4.40 per 30 K.G. aan J.
Geensen, van wjjnazijn voor f 2.per 40 L. aan
denzelfden, van bierazijn voor f 1.40 per 40 L.
aan J. Th. Pilaar bij loting, van komjjne kaas voor
38 ets. aan C. Duvekot bg loting, van witte kaas
voor 58 ets, aan denzelfden, van koffie voor f 1,20
aan Jobs. Geense, van witte suiker voor 44 ets. aan
denzelfden, van basterd-suiker voor f0.39 aan denzelf
den, van stroop voor 18 ets. aan Joh. van Asperen
Vervenne, van gort voor f 10,40 aan Ph. Wessel,
van rijst f 10,50 aan denzelfden, van zoutevisch
voor 36 ets. aan Joh. Geense, van stokvisch voor
39 ets. aan denzelfden, van brood voor 81/4 ets.
aan R. Scheele, van rundvleesch voor 54 ets. aan
wed. Ph. J. J. van Hove, van kalfsvleesch voor f 1
aan dezelfde, van varkensvleesch voor f 0,50 aan
dezelfde, van lange turf 46 i/u ets. per 100 stuks
aan H. E. Blauw, van korte turf voor 72 i/a ets.
per 100 stuks aan denzelfden.
Maandagnamiddag werd door burg. en weth.
van Krabbendijke aldaar in het openbaar aanbe
steed: het maken van een klinkerstraat en straat-
goten.
Daarvoor werd ingeschreven door de heeren A.
Goedemond te Hansweerd, voor f 1020G. A. Bre
ker, voor f 1000J. P Penny, voor f990; Jacob
van de Sande te Rilland-Bath, voor f 990P.
Dronkers te Kapelle, voor f 983, en J. van de Sande
voor f975.
De inschrijvers, bij wier namen geen woonplaats
vermeld is, wonen te Krabbendijke. MCt.)
Gisteren werd door het bestuur van het water
schap »Breede Watering bewesten Ierseke" aanbe
steed het verhoogen van 2030 M. zeedijk aan de
Noordzijde van het waterschap.
Hiervoor werd ingeschreven door de heerenL.
Brand Lz. te Giessendam voor f 16053, W. H. Sweta
te Hardingsveld voor f 15840, J. de Rijke Jr. te
Middelburg voor f15760, J. Geluk J.Lz. te Tolen
voor f14630, J. Hack te Oud-Gastel voor f14600,
B. den Exter van den Brink te Krabbendijke voor
f14600, L. Moerland te Stavenisse voor f14425,
C. de Wilde Az. te Kattendijke voor f13988.
Over de toewijzing zal later beslist worden.
Heden zijn door notaris Mulock Houwer pu
bliek verkocht 2 woonhuizen met schuur en erf, te
Wemeldinge, aan de Dorpstraat, te samen groot
12 A. 85 c.A., voor f 1840 en f 15 voor vruchten,
aan Jacs. De Zeeuw te Wemeldinge.
Burgerlijke Stand van Goes
van 17 tot 19 Juni 1895.
Ondertuouwd 18, Marinus Goedhart, 25 j., jm.,
te Goes en Maria Goeree, 21 j., jd., te Kruiningen.
Overleden: 17, Willem Hendrik, 5 j., z. v. Edu-
ardns Eugenius Lauret, overl., en Yan Elisabeth
Louisa Den Boer.
Watergetijen voor Ierseke.
DAGEN.
HOOGWATER.
LAAGWATER.
Voorin.
Nam.
Voorm.
Nam.
20
Juni
0.15
0.42
6.45
7.12
21
1.7
1.30
7.37
8.—
22
1.55
2.18
8.25
8.48
23
2.42
3.5
9.12
9.35
24
3.29
3.53
9.59
10.23
25
4.16
4.40
10.46
11.10
26
5.5
5.31
11.35
Posterijen.
Lijst van brieven, verzonden door het postkantoor
Goes, waarvan de geadresseerden op de plaats van
bestemming onbekend zijn, gedurende de 2e hellt
der maand Mei 1895.
Van 's- Gravenpolder: S. Booman, Rotterdam.
Van Hansweert: O. Flipsen, Vlissingen.
Van Krabbendijke: J. Griep, Rotterdam.
Van Wemeldinge: P. Hoogesteger, Slutsdarn,
Marktberichten.
GOES, IS Juni 1896.
Bij weinig aanvoer bleven de prijzen onveranderd slap.
TARWE per Hectoliter t 5,50 a l 5,76
ROGGE 8,70 a - 4,—
HAVER 2,70 a -
BOTER per K.G. 0,80 a 0,92
EIEREN per 100 stuks 3,10 a 3,20
ROTTERDAM, 17 Juni 1895.
Tarwe was beden redelijk aangevoerd, doch het aantal
koopers zeer beperkt. Aanvankelijk werd voor een klein ge
deelte vorige prijzen bedongen, doch al zeer spoedig verflauwde
de stemming door gebrek aan kooplust, waardoor men verplicht
was 20 a 30 ct. lager af te geven, waartoe echter door rui
mer aanbod dan vraag, nog een beteekenond gedeelte onver
kocht bleef. Per beet. f 4,25 a 6,30 en per 100 kilo f 6,25
a f 7,60.
Rogge eveneens gedrukt en tot eene verlaging van 20 ct.
niet geheel op te ruimen, f 4,25 a 4,80.
G e r 81. Winter- en Zomer- waren tot vorige prijzen voor
de vceder te plaatsen. Per beet. f2,75 a 3,30, Chevalier on
veranderd f4 a 4,90.
Haver als voren f 1,75 a 3,25.
Blauwe Erwten voor de voer geplaatst van f6 tot
f6,25.
Koolzaad onveranderd f6,50 a 8.
Kanariezaad stil als voren f 7,50 a 9.
Meel bericht. I)e vorige week kwam er weinig ver
andering. Meel werd meestal tot vorige prijzen aangeboden,
doch de handel bleef beperkt.
Heden werd Meel 25 a 50 ets. lager afgedaan. Enkele fa
brikanten waren niet genegen die verlaging te volgen.
Aardappelen. Zeeuwsche jammen f 2,a 2,50 dito
blauwe f 8,a 3,50.
Zeeuwsche eieren f 3,60 a 3,70 de 100 stuks.
ROTTERDAM, 18 Juni 1895.
Op de veemarkt waren heden aangevoerd400 vette
runderen, 818 magere dito, 208 vette en graskalveren, 13S nuch
tere kalveren, schapen of lammeren, varkens, 205
biggen.
Prijzen waren als volgt: koeien le qnal. 70 c. 2e qual C4
c., 3e qual. 56 c., ossen le qual. 70 c., 2e qual 64 c., Bequsi.
56 c., stieren le qnal. 56 c., 2e qual. 60 e3e qual. c
kalveren le qual. 86 c, 2e qual. 76 c., Se qual. 65 cschapen
le qual. c Se qual. c, varkens le qual. c., 2e qual.
c., 3e qual. c.
De prijzen der boter waren beden als volgtle qual. f 40,
2e qual. f36, 8e qual. f82, per V» kilo 65 a 65 c.
Ondertrouwd
I. RISSEEUW Iz.
en
J. J. VAN DER GIESSEN.
Ierseke, 18 Juni 1895.
Tot onze innige droefheid over
leed heden, na tijdig voorzien te zijn van
de H.H. Sacramenten der stervenden,
onze echtgenoot, vader en behuwdvader
de heer HUBERTUS WITKAM,
in den ouderdom van 69 jaar en 9 maanden*
Wed. H. WITKAM-Clarijs
en kinderen.
Goes, 11 Juni 1895.
Eenige en algemeene kennisgeving.
Heden overleed kalm en zacht,
onze zeer geliefde moeder en grootmoeder
mej. PIETERNELLA RIJKSE—De Vos,
in den ouderdom van bijna 80 jaren.
J. RIJKSE.
H. J. RIJKSE—1Tismeer.
K. DE BUCK.
P. L. DE BUCKRijkse.
's-Heer Hendrikskinderen, 16 Juni 1895
Hedennamiddag ten 2 ure overleed
tot onze diepe droefheid, na een langdurig
en smartelijk lijden, onze geliefde echt
genoot en der kinderen zorgdragende
vader
CORNELIS MOL Wz,
in den ouderdom van ruim 64 jaren.
Ca. ROTTIER,
kinderen en behuwdkinderen.
Eilewoudsdjjk, 18 Juni 1895.
Eenige en algemeene kennisgeving.
HEDEN IN LOSSING
gehalte 15% Stikstof als Salpeterzuur
oplosbaar in water.
GOES.
Dinsdags Hotel „Zoutkeet."
wordt door mij iu concurrentie roet elk
ander varkensvoeder geleverd voor f 6,
per ÏOO kilo. De balen zijn in den
prijs begrepen.
«ons. P. KOLE Cz.
