1895 N°. 72. Donderdag 20 Juni. 82sle jaargang. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75. Afzonderlgke nommers 5 C6ntmet bijblad 10 cent. Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad aangenomen bjj de beeren Nijgh Van Dithar te Rotterdam en verder bg alle Boekverkoopers en Brievengaarders. De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct- Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. Sn&endlng van advertentiën vóoï B aren op den dag der uitgave. SCHEIDING. De liberale kiesvereeniging te Zutfen heeft naar aanleiding van het concept-besluit van het bestuur der Liberale Unie, waarover de kiesvereenigingen uit spraak zullen hebben te doen, eene motie aange nomen, waarin wordt te kennen gegeven, dat het samenstellen van een politiek partij-program ontijdig moet geacht worden, zoolang niet tengevolge van eene nieuwe kieswet de nieuwe kiezers aan de for- mnleering ook van hunne wenschen zelf kunnen medewerken. Dit doet onwillekeurig denken aan het zoeken naar het antwoord op de netelige vraagwat er eerst geweest is de kip of het ei Het bestuur der Liberale Unie wenscht een program te ontwerpen, opdat, onmiddellijk na de aanneming van de nieuwe kieswet, de nieuwe kiezers zouden weten wat ze van de liberale partij hebben te wachten; de Zutfensehe kiesvereeniging en vermoedelijk zal hare motie wel ingang vinden bij meerdere zustervereenigingen wil eerst de nieuwe kiezers zien geschapen en dan met hunne medewerking het nieuwe liberale program. Oppervlakkig beschouwd is deze quaestie tamelijk wel van ondergeschikt belang, maar in werkelijk heid wijst zij op een diepgaand verschil. Immers, terwijl door de Zutfensehe motie de kat wordt uit don boom gekeken en afgewacht wordt welke kie zers mr. Yan Houten's kieswet brengen zal, in de hoop wellicht, dat men niet al te hard zal moe ten loopen om hen bij te houden in hunne politieke verlangens, wil het bestuur der Liberale Unie een sprong wagen zoo groot, dat niet slechts de meest vooruitstrevenden, maar zelfs de alles omver- werpenden worden op zijde gestreefd. Althans wij kunnen uit kot concept-besluit dar Liberale Unie, vooral waar het spreekt van opdat elke bevoorrechting van het kapitaal ophoude" niet anders lezen dan een overloopen naar een vijand, tot wien een liberaal zich al heel weinig aange trokken gevoelen kan en dia dan ook van liberale zijde steeds met kracht is bestreden. Bedoelt het bostuur der Liberale Unie met de hierboven aangehaalde uitdrukking iets anders dan de socialisten, die haar bij voorkeur gebruiken, dan had het nauwgezetter in zijne woordenkeus moeten zijn en geene phrase moeten bezigen, die tot mis vatting aanleiding moet geven. We willen bier niet de quaestie gaan bespreken of werkelyk het kapitaal bevoorrecht wordt, d. w. z. of het de meerdere lusten, die het geniet, niet ruim schoots betaalt door zijn ruim deel in de lasten dit punt is op dit oogenblik niet aan de orde. Het bestuur dor Liberale Unie is blijkbaar van meeniüg, dat die bevoorrechting plaats heeft, en wel in zoo hooge mate, dat wettelijke voorziening daartegen dringend noodig is. En om dit te kennen te geven maakt het gebruik van eene uitdrukking, die bij eene andere politieke partij eene vaste be- teekenis heeft verworven en wel die van gelijkmatig bezit. Wg achten dit eene gevaarlijke taktiek, die ver moedelijk tot ontgoocheling zal leiden, wanneer het op formuleering aankomtmaar die ongetwijfeld de scheiding zal verhaasten, die in de liberale partij zich meer en meer openbaart. Er treedt toch langzamerhand een diepgaand ver- ichil aan den dag tusschen de beide fractiën der liberale partij, die wij nu maar de namen zullen geven van conservatief-liberalen en radicaal-liberalen, namen, die alleen dienst moeten doen als middel ter onderscheiding. Want wat wij hier noemen de conservatief-liberale partij telt nog genoeg personen van ruim vooruitstrevenden zin, dan dat zij aller minst conservatief" mag heeten en omgekeerd be hoort onder de aanhangers der politieke richting van het liberale unie-bestuur nog menig bekend liberaal, die zich nog ver van de radicalen ver wijderd acht. De namen derhalve latende voor wat ze zijn, wenschen we alleen te constateeren, dat zich meer en meer in de liberale partij eene scheuring open baart, die vermoedelijk verhaast wordt door het concept-besluit van het bestuur der Liberale Unie, waardoor derhalve de unie onder onze partyge- nooten zal ophouden, en zg zullen gescheiden wor den in twee dealen, die alleen nog in hoofdzaak zullen kunnen samengaan om kerkelijk© invloeden op om staatsbestuur te weerstaan. Maar niet alleen in de liberale partij, ook in de anti-revolutionaire, en bg deze zelfs in veel heftiger vorm en op veel beslister wijze, is eene scheiding ontstaan. De vorige week gaven we in uittreksel een overzicht van de krasse polemiek tusschen de heeren Kuyper en Lohman in hunne organen de Standaard en de Nederlanderdaarop is gevolgd het zich losmaken vau de anti-revolutionaire kiesver eeniging te fs-Gravenhage door baron Mackay, en als om dit alles te bezegelen schrijft de heer Lohman thans eene reeks artikelen onder het opschriftde scheiding, in het eerste waarvan hij reeds duidelijk verklaart, dat hij zich wil afscheiden, en wel in deze woorden Beter schijnt het uiteen te gaan, dan langer een strijd te voeren, die in persoonlijke hate- lgkheden ontaardt." Bjj onze politieke tegenstaudors is derhalve de scheiding reeds een feit, en een feit, dat groote gevolgen zal hebben. Evenals straks bij do liberale partij de vraag zal dienen te worden gesteld aan welke fractie de partijnaam, waaraan een geschiedkundig verleden is verbonden, zal worden gelegateerd, zoo ook dient thans de vraag gesteld, welke fractie, die van de Nederlander of die van de Standaardvoortaan nog recht heeft op den naam van anti-r§volutionair. Weliswaar sloot de laatste maal de deputatenver gadering zich nog bij dr. Kuyper aan, maar het is toeh de vraag of hare zienswijze in het laatste jaar niet eene aanmerkelijke wijziging heeft ondergaan en of niet velen zich langzamerhand meer aange trokken gevoelen tot de politiek van den heer Lohman dan tot die van den heer Kuyper. Nog eene andere vraag dringt zich op den voor grond, die ook reeds door het Volksblad van s-Gra- venhage is gesteld ten opzichte van den beer Mackay, nl. of de zich nu afscheidenden niet hun mandaat ter beschikking van hunne kiezers moeten stellen. Zij hebben zich afgescheiden van de georganiseerde" anti-revolutionaire partij, waartoe echter de kiezers of althans de kiesvereenigingen, zyn blijven behooren en van dat standpunt beschouwd is er tusschen kiezers en gekozenen eene afscheiding ontstaan, die wellicht het zich aan eene nieuwe verkiezing onder werpen gewenscht maakt. Er begint hoe langer hoe meer verwarring te ontstaan op politiek gebied, eene verwarring, waar van de vorming van twee groote partijende demo cratische partg en de niet-democratisehe, het gevolg zal moeten zijn, terwijl men dan toch in elk van die beide de tegenwoordige onderscheiding van liberalen, anti-revolutionairen en katholieken zal terugvinden. Voorwaar het zal voor de aanstaande nieuwe kiezers geene lichte taak wezen te midden van dat politiek gehaspel den weg te vinden dien zg wenschen in te slaan. Voor zooveel de liberale partij betreft, betreuren wij de scheuring, die aanstaande is, in hooge mate, doch zg is een onvermgdelgk gevolg van den voort gang der ideeën en van de toenemende eischen, die de vierde stand overal stelt, en waaraan niet altgd een even willig oor wordt verleend, omdat niet ieder overtuigd is van de billijkheid dier eischen of althans van de mogelgkheid om ze in vervulling te brengen. Maar bovendien zijn er velen, die alleen aan die eischen willen toegeven, omdat ze, door eene tege moetkomende houding tegenover de kiezers der toe komst aan te nemen, de hoop koesteren die toe komst te zullen kunnen beheerschen. Zoo worden zoo licht verwachtingen gewekt, die later niet worden vervuld, en waarvan dan nog grooter teleurstelling en afscheiding het gevolg zgn. Moge daarom de Liberale Unie wel toezien, dat zij in haar toekomstig program vooral niet meer nederschrgft dan zij zeker is in vervulling te kunnen brengen, maar dat dan ook in duidelgke taal, die elke misvatting van zelf uitsluit. Zelf kennis. In het bekende geschil tusschen de heeren Lohman en Kuyper is Het Centrum (katholiek) vermanend opgetreden en heeft het gewaarschuwd tegen bittere woorden over en weer. De Standaard achtte die opmerking volkomen juist, want bittere woorden konden ook aan onze zgde bittere woorden gaan uitlokken." Al loopt toch onze redactie hier zelve minder gevaar voor, daar een practgk van een kwart eeuw ons zelfbeheersching leerde, het gevaar be staat wel ter dege, dat bg anderen de bitterheid losbreke". In het nommer van heden schrgft De Standaard naar aanleiding van de scheiding, die de heer Lohman aankondigt ♦Persoonlijke hatelijkheden moeten vooral in Ohristelgken kring door zelfbeheersching en door den geest des Heerenniet door scheiden, worden uitgedreven". Meü zou, na kennisgenomen te hebben van de lie felijkheden, die De Standaard aan het adres van den heer Lohman heeft gericht, tot de overtuiging komen, dat de zelfbeheersching" dr. Kuyper, niet tegenstaande zijne eigen verklaring hierboven, tame lijk wel in den steek laat, en tevens mogen vragen of de geest des Heeren" zich openbaart op de wijze als tusschen de twee anti-revolutionaire leiders aan den dag komt. GOES, 19 Juni 1895. Ter herinnering aan den 18 Juni 1815, den dag, waarop de gedenkwaardige slag bg Waterloo plaats had, werd gisteravond in de muziektent van Volksvermaken" op de Groote Markt alhier een volksconcert gegeven door de harmonie ♦Eupho- nia". Na het aanheffen van eenige volksliederen werd hetzelfde programma uitgevoerd als eergisteren bij gelegenheid van het eerste zomerconcert voor de leden der sociëteit V. O. V." in den tuin dier sociëteit. Begunstigd door schoon weer, bevond zich een groote menigt© belangstellenden op de Markt en in de aangrenzende straten en genoot van de goede muziek, die onder directie van den heer J. Kooiman werd gegeven. Gisteren zijn te Amsterdam geslaagd als can- didaat-arts dhrn. J. O. Diehl en G. P. Ittman, beiden van Goes, en te Utrecht voor het eerste natuurkundig examen dhr. J. 0. Bom van lerseke. Te Zieriksee is plotseling overleden da heer G. A. de L o o z e, apotheker en oud-lid van den gemeenteraad. Het was de heer De Looze, die in October van het vorige jaar ontslag nam als lid van den gemeenteraad, wegens de bekende quaestie dat toen 9 laden de zitting niet meer wilden bijwonen, alvorens was opgelost wie oorzaak was dat hetgeen in gehaime vergaderingen gesproken werd, publiek werd. Ilg stelde toen zijn mandaat in handen der kiezers, werd herkozen, doch bedankte ook toen nog. De a. r. Nederlander schrgft, onder den titel: ♦bedroevende taktie k", het volgende Met vette letters is den volke verkondigd, dat wg, in zekere beeldspraak, dr. Kuyper van landver raad hebben beschuldigd. Dat wordt nu in alle deelen des lands, althans door de velen, die enkel De Standaard lezen, geloofd. Dat De Standaard zich echter totaal vergist heeft dat wg, in onze beeldspraak, niet van een vloot voogd, maar van een schipper; niet van een krggsraad, maar van den raad ♦der officieren en voornaamsten" gewaagden; dat een ♦schipper", als zoodanig ten minste geen landverraad plegen kan; dat het hijscheu van eens anders vlag een op politiek gebied nog al gewone beeldspraak, vol strekt niets misdadigs beteekent, zoolang het niet is het teeken van overloopen tot den vijand, iets wat een ♦schipper" zelfs niet doen kan. Zie dat alles weet De Standaard nu wel, want het is haar duidelijk gemaakt; maar dat alles blijft zij verzwijgen; de onware beschuldiging wordt niet ingetrokken. W&arom het ditmaal niet geschiedt, weten wg niet. Wellicht vernemen wg weder over eenige weken, dat dit aan een hoogst onschuldige oorzaak te wijten is; b. v. aan een buitonlandscbe reis van den hoofd redacteur, en dat de kool de sop niet waard is. Nu, wg dringen niet moer op intrekking aan. Maar wij beklagen haar, dat zg telkens tot zulke middelen de toevlucht moet nemen. Voortaan evenwel zullen wg de aandacht er niet meer op vestigen, en haar onware beschuldigingen maar laten voor wat ze zijn. Het excursie-stoomschip Rotter dam, van de N. A. S. M., van Rotterdam naar Kiel, arriveerde 17 dezer des namiddags 6 uur 30 min. te Kopenhagen en vertrok gisteravond van daar naar Kiel. Aan boord was alles wel. In de a. s zomervergadering van de Prov. Staten van Zeeland komen, be halve de benoeming van vier leden van Ged. Staten ter voorziening in de vacatures van de heeren V. d. Bilt, Buteux, Van Teglingen en Hegso, o. a. de volgende voorstellen van Gedep. Staten in behande ling tot het in dienst stellen, rechtstreeks door de provincie, van vaste arbeiders op de wegen, in on derhond bg de provincietot het verleenen aan de gemeenten Dreisckor en Nienwsrkerk van een rente loos voorschot ter verbetering der verbinding tusschen de eilanden Schouwen en Duivelandtot aanvulling van het reglement op de wegen en voetpadentot wijziginga. van het bijzonder reglement voor het bestuur en beheer der waterkeering van den calami- teusen Anna Frisopolder, met eene notab. dei- grenzen van de werken tot zeewering en oeverver dediging van den calamiteuzen Anna Frisopolder c. van het reglement op het beheer der uitwatering van; de polders Willem c. a. in Noord-Baveland tot, staking van de door den stoombootdienst op de Wester-Schelde beproefde vaart op Hoofdplaat; naar aanleiding der aan hun college gedane opdracht omtrent de exploitatie van den stoombootdienst op de Wester-Schelde door particulierentot toekenning van een subsidie aan de ambachtsschool te Goes gedurende 5 jaar, ad f 1050 'sjaars; tot inwilli ging van een adres van den raad van Rilland-Bath om subsidie uit de Provinciale fondsen voor ver loskundige hulp en tot inwilliging van het ver zoek van het hoofdbestuur der Maatschappij tot bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland om een subsidie uit de Provinciale kas ten behoeve van een cursus in het hoefbeslag. Met betrekking tot bet voorstel tot aanvulling van h6t reglement op de wegen en voetpaden, dee len Gedeputserde Staten het volgende mede De handhaving van het verbod in artikel 82 van het reglement op de wegen en voetpaden is niet altgd mogelgk, omdat het reglement geene bepaling bevat door wie de kosten vaa ontlading der wagens en weging der goederen gedragen moeten worden, ingeval overtreding van het verbod wel vermoed wordt, doch slechts door weging der lading te be wijzen is. In 4 van art. 82 toch wordt alleen bepaald, dat de vermoedelgke overtreders verplicht zgn ont lading hunner wagens en weging der goederen op de meest nabg gelegen plaats te gedoogen, doch wordt het verhaal der daardoor te veroorzaken kos ten niet geregeld, zoodat de met het opsporen en constateeren der overtredingen van het reglement belaste ambtenaren niet weten of de kosten van aflading en weging hun vergoed zullen worden, het geen natuurlijk belemmerend werkt. Daar stipte handhaving van het verbod in het belang der wegen dringend noodig is, achten Ged. Staten voorziening in deze leemte wenschelijk. Zg zou kunnen geschieden door in het reglement op het voetspoor van het reglement van politie op het gebruik der openbare wegen in Noord-Brabant te bepalen, dat de geleiders verplicht zgn bg de ontlading en weging de behulpzame hand te bieden en dat de kosten voor hunne rekening zgn, indien bg de weging van overtreding blgkt, doch dat zg in het tegenovergestelde geval door de provincie gedragen worden. Gedeputeerde Staten stellen in dien geest eene wijziging voor. Het voorstel tot opheffing van de vaart op Hoofd plaat luidt: Ingevolge het in uwe vergadering van 9 November 1894 genomen besluit is de proefvaart op Hoofdplaat met de provinciale stoombooten van den Wester- Sckeldedienst, welke sedert 1 Augustus van dat jaar plaats had, voortgezet. De daaraan verbonden voor waarde, dat het afhalen van en het brengen op de boot van passagiers en goederen voor rekening van die gemeente komt, is ook verder door den raad aangenomen. Met December 1895 is de dienst, mede bg wijze van proef, met eene vaart des Donderdags uitgebreid, aan welke proefvaart de genoemd© voorwaarde ook verbondon werd. Eene opgave van het aantal vervoerde personen, van de opbrengst van het personen- en goederen vervoer, alsmede van de kosten der exploitatie ge durende een tgdvak van 10 maanden (Augustus 1894 tot en met Mei 1895) is bg net voorstel gevoegd. Zooals daaruit blgkt, is het vervoer onbeduidend en zijn de kosten voor de provincie niet onaanzien- lgk, zonder dat, naar het ons voorkomt, de uitgaaf door het belang der zaak gewettigd wordt. Wij vinden derhalve geene vrgheid, om u in over weging te geven den dienst op de gemeente Hoofd plaat te bestendigen en hebben de eer u voor te stellen dezen met 1 Augustus a. s. op te heffen. Uit den bg het voorstel gevoegden staat blgkt dat aan passagiersvrachten werd ontvangen f 472 en we gens vervoer van goederen f 33.95 of samen f 505.95. De uitgaven bedroegen f 1115,75, zoodat meer uitgegeven dan ontvangen is f 609,80. Het voorstel in zake het verzoek van de gemeente Rilland-Bath strekt om een jaarlyksch subsidie van f 100 te verleenen, mits het rgk en de gemeente evenveel verstrekken. Hot voorstel ten opzichte van de Land bouwmaat schappij heeft de strekking om aan die Maatschappij voor 1896 een subsidie van f 700 voor een cursus in het hoefbeslag te verleenen, onder voorwaarde dat een subsidie van ten minste f700 van wage het rgk worde verstrekt en dat door de Maatschappij een minimum-bedrag van f 400 tot dit doel worde beschikbaar gesteld De begrooting der enkel provinciale en huishou delijke inkomsten en uitgaven voor den dienst 1896 bedraagt in ontvangst en uitgaaf f 430.219,79, met een post voor onvoorzien van f 9.432,19. De begrootiug der kosten van het provinciaal bestuur, voor zooveel het rijksbestuur is, beloont f 75.165. Ten behoeve der provincie wordt een heffing voor-

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1895 | | pagina 1