1895 N°. 62.
Zaterdag 25 Mei.
82ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen by de heeren Nijgh Vxn Ditm:a.r te Rotterdam oa. verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Imending; van advertentlên voor uren 05» den
De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ctf
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prys
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
dag der uitgave*
De Zet uw wijdt een paar kolommen van baar
blad aan eene repliek op de nalezing," die wij in
ons nominer van Dinsdag gaven over hare beschou
wingen in haar nommer van jl. Zaterdag. Maar deze
repliek is al van hetzelfde gehalte als wat zo tosn
schreefde punten waarover de quaestie loopt, laat
ze onbesproken, en ze toont in hetgeen wij schreven
geene enkele onwaarheid aan, dan die eone, dat wij
gezegd hebben, dat de aantijging betrekkelijk de
hooge opcenten voorkwam in het exfcra-verkiezings-
nornmer van de Zeeuwterwijl big kt, dat zij gedrukt
werd in eene afzonderlijke circulaire, onderteekend
door »de antirevolutionaire kiesvoreenigingen."
Maar aantoonen, dat de bewering dier kiesver-
eenigingen waarheid bevat en dat de beschuldiging,
die erin ligt opgesloten, gemotiveerd is, doet de
Zeeuw niet, en daarop komt höt aan. Evenzoo han
delt zij ten opzichte van het punt der >uitwerping
van bekwame en verdienstelijke leden" uit het col
lege vau Gedeputeerden. Zij zegt nu, dat wij het
haar kwalijk nemen, dat zjj de verkiezing van man
nen als Van der Bilt en Van Teijlingen heeft belet.
Maar het is al wéér niet de vraag, of wij haar dit
kwalijk nomen de quaestie is, dat de Zeeuw beweerd
heeft, dat de antirevolutionairen geene bekwame
en verdienstelijke mannen uit de Gedeputeerden
zullen weren, terwijl zij reeds hunne verkiezing tot
lid der Prov. Staten heeft belet, waardoor ze vanzelf
als Gedeputeerden zijn geweerd, en terwijl ook in
1889 blijkbaar de antirevolutionaire Statenleden
hunne stemmen onthielden aan do aftredende be
kwame en verdienstelijke" leden van Gedeputeerden.
Ook de candidaatstelling van den heer Huvers
in twee districten gooit de Zeeuw nu weêr over een
anderen boeg. Wij hebben betoogd, dat zulk eene
dubbele candidatuur in twee voor de anti-revolu
tionaire party vaste districten noodelooze kosten
voor de gemeenten na zich sleept, en dat dit vooral
niet moest geschieden van eene zijde, die altijd op
zuinigheid aandringt en er zoo vlug bij is eene
onverplichte uitgaaf als geldverspilling" te brand
merken.
De Zeeuw beantwoordt nu onz«3 opmerking met
te berinneren aan het bedanken van den heer Van
Houte in Sluis, teneinde nar. v. d. Bilt weder in
de Staten te krijgen. Maar die vergelijking gaat
natuurlijk niet op, want toen gold het geene dubbele
candidatuur, maar het vrij maken van een zetel om
daarop een ander te kunnen doen plaatsnemen. Had
men dan soms in Sluis reeds bij voorbaat mr. v. d.
Bilt maar moeten candideeren, in afwachting of het
den anti-revolutionairen in Goes zou gelieven hem
al of niet uittewerpen?
Bovendien, in 1889 keurde de redactie van de
Zeeuw den door den heer Van Houte gevolgden weg
volstrekt niet af, want niemand minder dan de heer
Buijze, de redacteur van de Zeeuwgaf bij zijn op
treden voor de kiezers te Wolfertsdjjk toen zelf dat
middel aan de hand.
Wij zjjn overtuigd, dat alle weldenkenden onder
onze lezers het met ons eens zullen zijn, dat het een
onbegonnen werk is, den pennestrijd voort te zetten
met een blad, dat telkens de punten, waarover het
geschil loopt, ontduikt en ziek op zij paden begeeft
of eene misvatting van ondergeschikt belang aan-
grypt tot eene bestrijding, waarbg de hoofdquaestie
onbesproken blijft. Wij zien dan ook in dezen van
een verder debat met de Zeeuw af.
Wjj willen niet beoordeelen of, op grond van hare
Christelijke" beginselen, de redactie van de Zeeuw
leeft in de waarheid. Maar of de waarheid leeft in
de redactie van de Zeeuw mag, naar wg gelooven,
gevraagd worden.
GOES, 24 Mei 1895.
Wg ontvingen ter aankondiging een Engelsch
en een Duitsch exemplaar van den Reisgids voor
den zomerdienst 1895 van de stoomvaartmaat-
schappij »Z e e1 a n d", van welke catologus steeds
exemplaren gratis verkrijgbaar zijn.
Zooals men weet, zijn thans voor die maatschappij
in aanbouw drie raderstoomschepen, welke in groote
snelheid en comfort alle Kanaal booten zullen over
treden.
In de vergadering van Ingelanden van den
Goeschen polder werd Woensdag bij het be
handelen der rekening over het afgeloopen dienst
jaar besloten aan de grondeigenaren de som van
f 4,50 per Hectare uit te keeren als aandeel in het
goed slot.
Voor het examen van klerk by de
posterijen, dat Maandag in Den Haag aanvangt,
hebben zich 93 candidaten aangemeld. Er zijn slechts
20 plaatsen.
Men zal zich herinneren, dat onlangs in de
Tweede Kamer eene motie van dhr. A. Smit, af
gevaardigde voor het district Ridderkerk, is aange
nomen, waarbg de wenschelgkheid werd betoogd,
dat een afzonderlijk k a n t o n R idderkerk
zou worden ingesteld. Thans heeft de minister van
justitie aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal
een nota doen toekomen, waarin hij mededeelt, dat
hg, ook op grond der ingewonnen adviezen van de
daarbij betrokken gemeentebesturen, in het nog aan
hangig gebleven wetsontwerp betrekkelijk de wijzi
ging van de rechterlijke indeeling, tengevolge van
de uitbreiding der gemeente Rotterdam, geen andere
wijziging wenscht te brengen dan die den vorm
betreft. Het ingesteld onderzoek toch heeft geleerd,
dat de bszwaren tegen de samenstelling van een
nieuw kanton Ridderkerk de tegen de aanvankelijk
voorgestelde indeeling aangevoerde bezwaren aanmer
kelijk blijken te overtreffen.
De wijziging, die de Minister thans in het ont
werp brengt, dient om alle beperking, alle nadere
aanduiding der strekking van het ontwerp weg te
nemen, zoodat aan de Kamer de vrijheid wordt ge
laten om binnen de grondwettige vormen het ini
tiatief te nemen tot het voorstellen van een zoo
danige nadere indoeling als zg het wenschelijk mocht
oordeelen.
Thans is onder leiding van dhr. Smit te Ridder
kerk eene vergadering gehouden, waarin besloten
is een adres te doen circuleeren ten gunste van
een afzonderlijk kantongerecht.
Te Nymogea is het denkbeeld geopperd om
eene commissie te vormen, ten doel hebbende te
trachten om bij de troonsbestijging van
Koningin Wilhelmina aan H. M. aan te
bieden eene naar de eischen des tyds in te richten
villa op een nader uit te kiezen riant gelegen ter
rein bij Nijmegen.
Men hoort tegenwoordig alom in den lande
spreken over een toenemende verspreiding van v a 1-
sche rijksdaalders en guldens onder het
publiek. Naar aanleiding daarvan geeft de Zutph.
Ct. het volgende in overweging
Geeft men de ontdekking van zulk een valsch
muntstuk aan en zendt men het op naar 's Rijks
Munt, dan krijgt men, als de valschheid geconsta
teerd wordt, zooals men weet, geen schadeloosstelling.
Wat is daarvan het gevolg bij de meeste nering
doenden en ook bjj de >practische" particulieren
Dat men, eenmaal een valsch muntstuk ontvangen
hebbende, tracht dit zoo spoedig mogelijk weer kwijt
te raken en dus weer in de wandeling" te brengen
men heeft er, als men dit niet doet, maar allerlei
»soesah" en nadeel van.
De treurige zijden van dezen loop van zaken ligt
voor de hander komt langzamerhand meer en
meer valsch geld in omloop en de redeneering, dat
het Rjjk de kosten van schadeloosstelling niet kan
dragen, komt in een zonderling licht. Immers, als
de hoeveelheid valsch geld eens zóó groot wordt,
dat men »ingrijpende" maatregelen moet nemen, wie
moet en zal dan de schade dragen
Zou bet zoo heel onverstandig zijn, zoo wenschen
wij ta vragen, indien het Rijk aan den aanbieder
van gecirculeerd hebbend valsch geld schadeloosstel
ling verleende
Zou daardoor en alleen daardoor niet de circula
tie van valsch geld op den duur kunnen worden
voorkomen
Naar aanleiding van het bericht, dat aan het
nieuwe Postkantoor, dat te Amsterdam wordt ge
bouwd, verschillende bussen zullen komen
voor het inwerpen van de stadsbrieven,
zegt de Arnh. Ct.Men kon een schrede verder- of
eigenlijk teruggaan.
Volgens den in 1773 te Amsterdam bij Jan Chris-
tiaan Sepp, »boekverkooper", verschenen »Nieuwe
Geographische Nederlandsche Reis- en Zak-Atlaa"
had men toen in de hoofdstad verscheidene particu
liere »post-eomtoiren", als: hetPriesche, Groninger,
Emder en Oost-Friesche op de Nieuwezijds Achter
burgwal, het Antwerpsche achter de Beurs, het
Zeeuwsche aan de oostzijde der Beurs, het Arnhern-
sche op den Singel nabij de Beulingstraat, het
Haagsche in de Drie-Koningen straat.
In 1755 werd een Generaal Post-comtoir opge
richt, zijnde een aanzienlijk en deftig gebouw op
den Nieuwezijds-Voorburg wal over 't Stadhuis (te-
genw. Kon. Paleis). In de achterzijde had men de
inlandsche post-comtoiren, in den rechter-vleugel
het Hamburgsche en Keulsehe Post-Comtoir, »daar
alle brieven naar geheel Duitschland, Denemarken,
Zweden, Rusland, Pruissen, Poolen, Hongarijen,
Zwitserland en Italien, alsmede naar Gelderland en
Overijssel, afgegeeven worden." In den linkervleugel
waren de Brabandsehe, Fransche, Spaansche, Portu-
geesche en Engelsche Post-comtoiren.
Wanneer men tegenwoordig ditzelfde beginsel
toepaste, naar omstandigheden gewijzigd, zou men
het werk der post-ambtenaron belangrgk verlichten.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen bij de Ned. Herv. Gem. te West-
capelle de hepr W. C. Mense, eand. te Bennekom.
Bedankt voor het beroep te Stavenisse door
ds. W. yan der Waal Iz. te Moercapolle.
Bij beschikking van den minister van binnen-
landsche zaken is bepaalddat de commissiën, die
in 1895 worden belast met het afnemen der examens
in de vreemde talen, waarvan de programma's zijn
vastgesteld bij koninklijk besluit van 14 October
1884 Staatsblad no. 216) voor zooveel betreft de
dezen zomer te houden examens, zitting zullen
houden voor de Fransche taal, voor het mondeling
gedeelte te 's-Gravenhage, voor het schriftelijk ge
deelte, op nader aan te wijzen plaatsenvoor de
Hoogduitsche taal, zoowel voor het mondeling als
voor het schriftelijk gedeelte te 's-Gravenhage en
voor de Eogelsche taal, voor het mondeling gedeelte
te 's-Gravenhage en voor het schriftelijk gedeelte
op nader aan te wijzen plaatsen
Benoemd zijntot lid en voorzitter van de com
missi» voor de Fransche taaldr. A. G. van Hamel,
hoogleeraar aan de rijks-universiteit te Groningen
tot lid en voorzitter van de commissie voor de Hoog
duitsche taaldr. J. J. A. A. Frantzen, leeraar aan
het gjmnasium te Amsterdamtot lid en voorzitter
van de commissie voor de Engelsche taaljhr. dr.
B. H. C. K. van der Wijck, hoogleeraar aan de rijks
universiteit te Utrecht.
Boekaankondiging.
Het Tijdschrift ter beoefening van het Admini
stratief Rechthoofdredacteur H. J. G. Hartman,
adjunct-commies der eerste klasse ter prov. griffie
van Zeeland te Middelburg, twaalfde jaargang, nieuwe
serie II, vijfde aflevering, uitgave van F. Kleeuwens
Zoon te Goes, bevatDe kom eener gemeente,
door H. J. G. Hartman. Schutterg-registers, door
A. Blankestein. Beantwoording der door de redactie
gestelde vragen. De wet, regelende de onteigening
ten algemeenen nutte, door A. J. van Luijk.
Ingezonden stukken. Vragen ter beantwoording.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
In zake A. T., 21 j., te Heinkenszand, appellant
van een vonnis van het kantongerecht te Goes, waarbg
hij wegens jachtovertreding is veroordeeld tot 2
hechtenisstraffen ieder van 7 dagen, is beklaagde
veroordeeld tot dezelfde straf.
Nog werd veroordeeld F. K., 19 j., te Goes,
wegens diefstai, tot I jaar gevangenisstraf.
Gemengde Berichten.
In eene gehouden vergadering is door de tim
mermansgezellen alhier besloten om aan de patroons
twee of drie cent loon per uur opslag te vragen.
Woensdagavond werd eene gecombineerde ver
gadering gehouden van gezellen en werkgevers, waar
uit bleek dat vele bazen willen toenaderen. Maar
om tot een besluit te komen zal in eene vergadering
van patroons, waartoe deze zijn opgeroepen, de zaak
nog eens rijpelijk worden overwogen.
Waarde. Onze afgelegen gemeente, die zelden
of nooit goede muziek te hooren krijgt, werd giste
ren, Hemelvaartsdag, vereerd met een bezoek van
het fanfarengezelschap te Krabbendijke.
Na met een opwekkenden marsch het dorp te
zijn doorgetrokken, werden op verdienstelijke wijze
een aantal nummers uitgevoerd, waarna de terug
tocht wéér werd aangenomen. Mocht het ook niet
aan allen voldaan hebben, velen genoten van de
muziek en hartelijk hopen we nog meermalen zulk
een bezoek te ontvangen.
Vlissingen. De gemeenteraad heeft aan den
heer J. Roland verpacht het recht om in den ge
vangentoren een »taveern" te vestigen. De gevangen
toren, welk gebouw door zijn eigenaardigen bouwtrant
dadelijk in het oog valt als men de Noordzee-
boulevard bewandelt, is sedert verleden jaar geheel
gerestaureerd en heeft thans hetzelfde aanzien als
vóór 1809, toen de Engelschen Vlissingen bombar
deerden. Vroeger diende dit gebouw tot verdedi
ging der oude vesting, thans is daarin de oudheids
kamer gevestigddoor do ruiten hiervan heeft men
het prachtigste gezicht op de Schelde. Boventop den
toren bevindt zich een platform, vanwaar men een
zeldzaam schoon panorama geniet over land en zee.
Middelburg;. Woensdagavond werd in de groote
zaal van het Schuttershof opgevoerd de cantate
»Vrede op Aarde" van onze stadgenooten de heeren
W. H. Hasselbach en A. Lijsen. De zaal was geheel
bozet, niet het minst door de élite uit do burgerij.
De uitvoering van het geheel was zeer schoon en
gaf het duidelijkste bewijs welke talenten de heer
Lijsen als componist bezit. Het woord van dank
dat de beer ds. H. L. J. Poort, als voorzitter van
den Christelgk9n Volksbond waarvoor de opbrengst
van deze uitvoering is bestemd - allen bracht die
tot het welslagen dezer uitvoering hebben mede
gewerkt, was zeker niet misplaatst.
Leendert Geel, de man te Rotterdam gevangen
genomen, als verdacht den moord te hebben gepleegd
op de oude vrouwtjes aan den Raamsingel te Haar
lem, is weder in vrijheid gesteld.
Zooals men weet, was het een onderschept# ge
heime briefwisseling, die tot zijne arrestatie leidde.
Op drie onderscheidene tijdstippen in de maanden
Maart en April jl. werden op de binnenplaats der
strafgevangenis te Rotterdam onder de cel, waarin
Geel een hem door de rechtbank te Haarlem opge
legde straf ondsrging, briefjes gevonden, geadresseerd
aan Frans Rosier en geteekend L. Geel.
In die briefjes werden feiten medegedeeld, die
onomstootelijk schenen aan te toonen, dat Geel en
Rosier zich hadden schuldig gemaakt aan den moord
op den Raamsingel, op 26 Februari 1892 op de twee
oude vrouwtjes gepleegd.
Hoewel in die op stukjes grauw papier geschreven
briefjes bijzonderheden werden medegedeeld, die
oogenschijnlijk alleen aan Geel bekend konden zijn
en die hem dus buiten de onderteekening als schrij
ver aanwezen, rees toch dadelijk twijfel of do be
doelde briofjes wel inderdaad, gelijk men in de ge
vangenis te Rotterdam stellig meende, van Geel
afkomstig waren.
Daaromtrent werd een onderzoek ingesteld; daar
de straf die Geel onderging intusschen op 21 April
ten einde liep en het niet geraden werd geoordeeld
hem in vrijheid te stellen, daar zoo ernstige bezwa
ren tegen hem waren gerezen, werd door de recht
bank te Haarlem tegen hem een bevel van gevangen
neming verleend.
Sedert heeft de gevoerde instructie omstandigheden
aan het licht gebracht, die zóo stellig schijnen aan
te duiden dat een ander de schrijver is der gevonden
briefjes, dat de officier van justitie geen termen heeft
gevonden de verlenging van het bevel tot gevangen
houding te vragen.
Welke beweegredenen de gevangene, die verdacht
wordt de briefjes te hebben geschreven, kan gehad
hebben om, met misbruikmaking van Geel's naam,
dezen op zoo verraderlijke wijze te bezwaren, en hoe
hij tot de wetenschap is gekomen van de in de
briefjes vermelde bijzonderheden, ligt vooralsnog ge
heel in het duister.
Naar velen wisten te vertellen, spookte het
sedert ©enige dagen op het kerkhof te Prinsenhage.
De boeren zeiden dat het er niet pluis was en de
boerinnen beweerden dat er 's nachts een opstond
en dan ging huilen en allerlei snerpende geluiden
maakte. Nadat het spook" avond op avond velen
naar de nabijheid van het kerkhof had gelokt, heeft
men het eindelijk ontdekt. Het waseen nachtuil.
Te Westergeest (Friesland) is een meisje, dat
de mazelen had en te bed moest blijven, bijna ver
brand. Terwijl do moeder afwezig moest zijn, legde
zg drie warme steenen onder de dekens, dekte baar
kind goed toe en ging daarna been. Kort daarop
ontdekten buren, die op het hulpgeschrei van het
meisje binnenkwamen, dat het beddegoed door de
steenen had vuurgevatzij bluschten het vuur, waar
door het kind en de woning gespaard bleven.
Bg de laatste loting voor de nationale militie
had te Middelburg een geval plaats, dat voor den
betrokkene onaangename gevolgen heeft gehad. Men
schrijft daaromtrent het volgende aan het HandeUbl.
Een loteling, die een dienstplichtig nummer had
getrokken, kwam bij den militieraad reclameeren
wegens broederdienst. De militieraad verklaarde hem
dienstplichtig, omdat zijn broeder was ontslagen uit
den dienst, wegens gebreken in den dienst ontstaan.
De betrokkene bsweerde, dat zijn broeder was ont
slagen wegens gebreken in en door den dienst ont
staan. Men deelde hem mede, dat hij binnen 10
dagen in hooger beroep kon komen bij Ged. Staten.
Hg heeft daar echter geen gevolg aan gegeven.
In Januari, toen de militieraad zitting hield ter
keuring van remphnjanten en nummerverwisselaars,
verschijnt ter keuring als rempla^ant het jonge
mensch in quaestie. Men deelt hem mede, dat hij
niet kan aangenomen worden als remp^ant, daar
hij dienstplichtig is. Men vraagt hem waarom zyt
ge niet op de tweede zitting verschenen, waarop hij
antwoordde, dat de burgemeester van Vlissingen hem
gezegd had, dat het niet noodig was, daar zijn broe
der was gepensioneerd wegena gebreken in en door
den dienst ontstaan. Op verzoek van den militieraad
begaf hij zich naar Vlissingen om de bewuste stuk
ken ter overtuiging te gaan halen, Hij voldeed er