1895 N°. 56.
Zaterdag 11 Mei.
82ste jaargang.
Bij dit noramcr behoort een bijvoegsel.
W. F. K. Lenshoek,
I. D. Fransen van de Putte,
J. G. P. Timans,
W. F. J. Wagtho.
W. F. K. Lenshoek,
I. D. Fransen v. d. Putte,
J. G. P. Timans,
W. F. J. Wagtho.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmar te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkooper» en Brievengaarders.
IniendinR v»n advertentlën voor I uren op «ten da* der uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie vrordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweJjjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
G0ESCHE
De verkiezing van 14 Mei a. s.
Als wij de meening waren toegedaan van som
mige liberalen, die beweren, dat bet toch »onbe-
gonnen werk" is om van liberale zijde een stembus
strijd aan te gaan bij de verkiezing voor Provinciale
en Generale Staten in het district Goes, wij zouden
de pen niet opvatten om de kiezers voor de ver
kiezing op aanst. Dinsdag op te wekken.
Er zjjn er, die zeggen indien ook gij God en
den godsdienst niet in dezen overigens weinig god-
delijken strijd betrekken kunt, zooals de antirevo
lutionaire leiders dit met succes doen, dan komt ge
er nooit
Het kan zijn, dat men gelijk heeft en nochtans
doen wij niet meé aan wat wij heiligschennis achten,
wie ze ook pleegt, overtuigd als wij zijn, dat werkelijk
vromen kiezers, of men hen Calvinistisch, Kuype-
riaansch of wat ook noeme, op den duur de oogen
zullen opengaan en dat zij, ziende hoe de partijgenoo-
ten onderling, hoewel éen in hunne nederige bewering
dat alleen bjj hen de ware uitlegging van Gods wil
te vinden is, jammerlijk verdeeld zijn in de opvat
ting van wat op politiek gebied de wil Gods zou
zijn, rechtmatigen twjjfel moeten opvatten of het blin
delings volgen dier leiders op politiek gebied wel
raadzaam is te achten.
Dat verschil van opvatting en de onhoudbaarheid
van dit monopolie zijn wellicht nooit duidelijker
aan den dag gekomen dan verleden jaar, toen in
ons district zoo groote verdeeldheid bestond bij de
verkiezing voor de lie Kamer. Een gedeelte der
rechtzinnigen meende met Huvers voor eene finale
uitbreiding van het kiesrecht te moeten optrekken
een ander gedeelte was met Lohman voor eene meer
beperkte uitbreiding gestemd, en zoo zal het telkens
gaan wanneer de praktische belangen van Staat en
volk aan de orde zijn.
Het is waar dat van dat verschil op dit oogen-
blik geen sprake i9 en dat er zelfs weder zekere
teekenen zijn, dat men op dat punt het verleden
in den doofpot steekt. Immers toen verleden jaar
een predikant in ons district zich op den voorgrond
stelde om voor de volksbelangen, zooals deze naar
zijn oordeel moeten bevorderd worden, op te komen,
werd hem in de Zeeuw niet onduidelijk te kennen
gegeven, dat dit optreden niet tot zijne roeping
behoorde en dat hjj zich als herder wijden moest
aan zijne kuddemaar nu dit jaar een ander gere
formeerd preiikant optreedt om eene vrij scherpe
phillippica tot de Midd. Ct. te richten, wordt deze
herder niet naar zijne kudde verwezen en schijnt men
nu wéér goed te keuren wat verleden jaar veroor
deeld werd.
Nochtans schijnt er kentering in de heerscbende
m9eningen te ontstaan en is men blijkbaar beducht,
dat de macht ook over vele leden der Ned. Herv.
kerk, den antirevolutionairen leiders ontglippen zal,
en daarom wordt het zelfs der Midd. Ct. euvel
geduid, dat zij, juist onderscheidende tusschen gods
dienst en politiek, mede aanbeveelt mannen, die, hoe
wel rechtzinnig op kerkelijk gebied, in de politiek
de liberale richting zijn toegedaan 1
Men ziet in, dat de stelling, dat een liberaal ab
soluut buiten God en godsdienst staat, daardoor
ten eenenmale ontzenuwd wordt. En voor het ge
vaar dat daardoor voor de antirevolutionaire partij
leiders dreigt, is men beducht. Vandaar dat men nu
reeds zoover gaat om de bedoelde mannen, trouwe
aanhangers van de Nederl. Herv. Kerk, in te lijven
bij hen, die tegen den godsdienst zouden gekant zijn.
En zoo zal men ten slotte willen beweren, dat alleen
bjj lidmaten der Gereformeerde kerk de ware anti
revolutionaire politiek is te vinden.
Wij noemen dat hoog spel, dat op den duur ver
loren 2al worden, omdat velen het zullen gaan be-
grjjpen, dat de vermenging van godsdienst en poli
tiek leiden moet tot eene bedenkelijke afscheiding,
waarvan de gevolgen niet te overzien zjjn.
Wjj laten daarom die vermenging van het heilige
godsdienstig- en gemoedsleven met de wereldsche
politiek aan de antirevolutionaire leiders overmaar
we achten daarom de liberale partij niet te minder
verplicht om voor hare beginselen op te komen en
om met bet oog op de praktische maatschappelijke
belangen den strijd aan te gaan.
Op dat standpunt ons stellende, herinneren wij
•r aan, dat ons nog enkele dagen scheiden van den
dag waarop de helft der Provinciale Staten zal
moeten aftreden, en dat de kiezers zullen hebben te
beslissen door wie zij hunne belangen in de toe
komst willen zien behartigd. Het zal in vele districten
weder een warme strijd zijn, een strijd te heftiger,
omdat door onze tegenstanders, o. i. zeer ten on
rechte, gepoogd wordt aan de verkiezing voor de
Prov. Staten een bijna uitsluitend politiek karakter
te geven. Men weet, dat aan het Statencollege, be
halve de behartiging onzer naaste belangen, ook is
opgedragen de taak om leden van de Eerste Kamer
te verkiezen, en dit laatste nu schuiven de anti-revo
lutionairen steeds, voorop, teneinde aldus den stembus
strijd tot een politieken strijd te kunnen maken.
De reden waarom i9 licht te raden. Zij weten
even goed als wij, dat, al waren alle leden der
Prov. Staten antirevolutionair, en al werd daardoor
het eenige liberale Eerste Kamerlid, dat Zeeland
afvaardigt, ook door een antirevolutionair vervangen,
toch die Kamer overwegend liberaal zou blijven,
zoodat het er weinig toe afdoet of Zeeland één of
twee antirevolutionairen naar de Eerste Kamer zendt.
Ook wij echter achten dit belang niet gering en
wij zouden het betreuren, wanneer door den uitslag
der verkiezing in een ander deel onzer provincie de
Zeeuwsche liberalen gevaar liepen niet meer in de
Eerste Kamer vertegenwoordigd te zijn, terwijl zeer
zeker ook eene geheele of gedeeltelijke omzetting
van het Gedeputeerd College zou te wachten zijn.
Ook zou het zeker eene groote bemoediging voor
het vervolg zijn, indien het district Goes ook met
het oog daarop herwon wat het in vroeger tjjd
verloren heeft. Maar, moet dit ons aansporen om
in het algemeen te ijveren voor de liberale candi-
dateD, het komt niet te pas om, vooral met het oog
op den benarden toestand van den landbouwer,
thans alleen aan de politieke richting der Eerste
Kamer te denken en daaraan alle andere belangen
ten offer te brengen.
Wij zullen de praktisebe geschiktheid van de anti
revolutionaire candidaten onbesproken latenvan
twee hunner, de hh. Noordijke en Vader, ia in de
Staten-vergadering nooit het geluid gehoord, maar
wij vragen toch of de liberale candidaten door hunne
betrekking en hunnen werkkring niet verre boven
de antirevolutionaire staan, en het moet toch ook
de vraag 2ijn aan wie we de behartiging onzer eigen
maatschappelijke belangen toevertrouwenen als on
middellijk antwoord op die vraag zeggen we: aan
mannen, die in ons midden wonen, die met ons
samenleven en onze belangen kunnen beoordeelen,
en die toonen het op prijs te stellen door ons te
worden afgevaardigd.
Zulke mannen vindt men in de heeren
Zjj allen kennen ons district door en door, en zijn
uit den aard hunner betrekkingen volkomen ver
trouwd en op de hoogte van alles wat gemeente- en
polderzaken betreft.
De heer LENSHOEK, vroeger secretaris van Wol-
fertsdijk, thans wethouder van Goes, en betrokken
bij verschillende polders, is zeker op het gebied van
gemeente- en polderaangelegenheden een bevoegd
beoordeelaar en raadsman.
De heer I. D. FRANSEN VAN DE PUTTE kent
als admistrateur van verschillende groote grond
eigenaren ons district in al zijne doelen, en is vol
komen op da hoogte van polderaangelegenheden.
De verschillende betrekkingen van den heer
TIMANS waarborgen almede, dat de gemeentelijke
en polderadaairistratie hem volkomen bekend zijn,
en dat hij als zoodanig een waardig vertegenwoor
diger van ons district in de Provinciale Staten zal zijn.
De heer W. F. J. WAGTHO is als burgemeester
van drie der vier Noord-Bevelandsche gemeenten
zeker met dat deel van ons district volkomen be
kend, en bovendien door zijne studiën en zijn practi-
schen arbeid almede volkomen op de hoogte van
alles wat gemeente en polders betreft.
Maar niet alleen op dat meer uitsluitend admini
stratief gebied munten de bovengenoemde candidaten
uit, ook de beide hoofdbronnen van bestaan in onze
omgeving, landbouw en oestercultuur, vinden in hen
uitmuitende vertegenwoordigers.
LENSHOEK, die zelf grondeigenaar is, I. D.
FRANSEN v. d. PUTTE, die èn als administrateur
èn door de tiendverhuringen voortdurend met onze
landbouwende bevolking in aanraking komt, en
TIMANS, die een groot deel van zijn leven te mid
den der landbouwers heeft gewoond, zij allen zullen
zeker wel geacht mogen worden volkomen vertrouwd
te zjjn met de nooden en behoeften van den land
bouw. De oestercultuur daarenboven vindt een waar
dig vertegenwoordiger in WAGTHO, die als kenner
en beoefenaar van die cultuur zijne sporen op dat
gebied zeker wel heeft verdiend. En eindelijk
Lenshoek, Putte, TimansWagtho, zij allen wonen
in ons district en zullen ongetwijfeld, worden zij ge
kozen, gaarne ons blijven vertegenwoordigen. Huvers
verliet Noord-Beveland en trok uit ons district
naar Walcheren; Vader verblijftgrootendeels in eene
andere provincie jhr. Pompe laat zich ook in Tolen
eandidaat stellen, kenneljjk met de bedoeling om,
wanneer hij daar gekozen wordt, zonder veel smart
het district in den steek te laten, dat hem zoo lan
gen tijd met zijn vertrouwen vereerdeHuvers zal
desgelijks in Middelburg doen, waar hg mede eene
candidatuur heeft aanvaard.
Om al die redenen dringen wjj er ten sterkste
op aan, dat de kiezers a. s. Dinsdag 14 Mei hun
stem geven aan de heeren
Wanneer maar allen trouw op hun post zjjn, dan
kunnen wij de zege behalen. Men denke daarom
niet; »het lakt toch niet"; vóór drie jaren behield
de heer Kakebeeke door de ijverige krachtsinspan
ning onzer partijgenooten en der Katholieken zijn
zetel. Bij geljjke, kan het zijn nog grootere, krachts
ontwikkeling, kunnen wij ook thans zegevieren.
Daarom doe ieder in deze dagen zijn plicht 1
Moge vooral al wat liberaal is in volkomen eens
gezindheid ter stembus gaan en op bovenstaande
candidaten zjjne stom uitbrengen, nog te meer aan
gevuurd door de overweging, dat, indien onverhoopt
elders wat verloren mocht worden, wellicht in Goes
wat kan gewonnen worden.
^-en vooral goed op de voorletters
der candidaten, inzonderheid van de heeren
LENSHOEK, POTTE en WAGTHO. Voorts be
denke men, dat de stembus a. s. Dinsdag is geopend
van 95 uren, dat reeds geschreven namen kun
nen worden doorgehaald en door andere vervangen,
en dat bij de stembureaux nieuwe briefjes zijn te
bekomeD, wanneer iemand het zijne heeft verloren.
De candidaturen Huvers en Pompe
Wij namen onlangs uit de VI. Ct. het bei'icht
over, dat de heer Huvers te Middelburg, die dit
jaar aan do beurt van aftreding is als lid van de
Prov. Staten voor het district Goes, het voornemen
had om voor dit district te bedanken, teneinde daar
door de antirev. kiezers in het district Middelburg in
de gelegenheid te stellen hem af te vaardigen. Tot dit
besluit zou de heer Huvers gekomen zijn, omdat
hij in bet district Middelburg door zijn maatschappe-
lijken werkkring goed bekend is, en het district
Goes voor de antirevolutionaire partij als een bol
werk wordt beschouwd.
Een paar dagen daarna machtigde de heer Huvers
De Zeeuw mede te deelen, dat het bericht in enkele
bladen als zou bij plan hebber, bij zijne uittreding
op 14 Mei, zich niet voor Goes herkiesbaar te
stellen, onjuist is".
Deze verklaring is thans volkomen bewaarheid,
want de heer Huvers beeft de candidatuur in het
district weder aanvaard. Maar toch heeft hij
ook eene candidatuur te Middelburg aangenomen. Zijne
verklaring is dus wel niet onjuist, maar uit zijne
candidatuur te Middelburg blijkt toch genoegzaam,
dat hij, wordt bij in beide districten gekozen, voor
Middelburg zal aannemen en voor Goes bedanken.
Waartoe anders die dubbele candida
tuur» wat, zoover wij weten, voor de Staten niet
gebruikelijk is?
Er was dus waarheid in de verklaring van den
heer Huvers, maar er werd tegelijk wat verzwegen
en het kan nuttig zijn, de kiezers, die op hem in
het district Goes hunne stem dachten uit te brengen,
er alvast op te wijzen, dat ze harde kans loopen
vergeefsche moeite te doen, en door hem te verkiezen
eene tweede verkiezing noodzakelijk maken.
Hetzelfde geldt voor jhr. Poinpe» die
eene candidatuur te Tolen heeft aanvaard. Wanneer
men dus niet noodeloos een tweeden gang naar de
stembus wenscht, den verschillenden stembureaux
niet ten tweeden male hunne alles behalve aange
name, maar wel tijdroovende en vermoeiende bezig
heid wil bezorgen wanneer men gemeenten en kies-
vereenigingen niet op dubbele kosten wil jagendan
zal men verstandig doen, in plaats van aan deze
beide aftredende antirevolutionairen, die zoo weinig
aanhankelijkheid toonen voor het district, dat ben
zoolang heeft afgevaardigd, zijne stem te geven aan
de liberale candidaten, wier namen hierboven zijn
afgedrukt.
GOES, 10 Mei 1895.
Eene jubilé-tooneelvoorstelling
is in Goes zulk eene zeldzaamheid, dat wg daarom
alleen reeds gaarne de aandacht vestigen op de op
voering van het beroemde tooneelspel van Erck-
mann-Chatrian »Vriend Frits," waarin de jubilaris
Willem van Zuijlen de titelrol zal vervullen, welke
tooneelvoorstelling a. s. Maandagavond in de Prins
van Oranje" alhier zal plaats hebben.
Waar men de gelegenheid zal hebben een onzer
meest gevierde acteurs, bijgestaan door verschillende
zeer gunstig bekende tooneelkraehten in een der
beste tooneelstukken te zien optreden, zal elke ver
dere opwekking om van dit kunstgenot te komen
profiteeren wel volkomen overbodig zijn. We ver
wachten dan ook eene zoer volle zaal.
Met ingang van 1 Juni 1895 is bevorderd tot
Brigadier-Majoor der Rijksveldwacht da Brigadier
M. J. Verhoek te Goes.
Naar de N. R. Ct. verneemt, komt de gep.
kapitein der mariniers, de heer C. H. Pilaar,
als no. 1 voor op de voordracht voor de betrekking
van kapitein-kwartiermeester bij bet regiment dd.
schutterij te Rotterdam.
Ierseke. Aan de hoogste bieders voor de mos*
Bölper ceelen no. 560591, die een 3jarige
pacht hebben afgeslagen, en ook aan de pachters,
die ze hebben aangenomen, is nu een pacht voor
6 jaren aangeboden.
H.ral>l>endijke. De N o o r d w e g, die van het
station naar het dorp leidt, wordt gedeeltelijk met
keien en vóór de school met klinkers bestraat. Liet
de weg, vooral in het na- en voorjaar bij druk
bieten- en uienvervoer, wat zindelijkheid en bruik
baarheid betrof, alles te wenscben over, thans belooft
hij een sieraad voor de gemeente en een lust voor
boer en vrachtrijder te worden.
Hxaklbeiidijke. De verkiezing voor een
lid *an den gemeenteraad in de plaats
van dhr. Tb. Van Doorn, die tot ontvanger van
het burgerlijk armbestuur is benoemd, zal plaats
hebben op Dinsdag 14 Mei 1895. Wijl op dien
dag ook de verkiezing voor 4 leden van de Provin
ciale Staten gpsehieden zal, behooren de kiezers van
Krabbendijke er aan to denken dat het oranje-
kleurig stembiljet met den naam van den eandidaat
voor den gemeenteraad worde ingevuld.
In eenige buitenlandsche bladen heeft het be
richt gestaan, dat Nederland uitgenoodigd was zicb
bij Rusland, Duitschland en Frankrijk aan te sluiten
om Japan te bewegen zekere veranderingen te bren
gen in het vredesverdrag van Simonoseki, en daarna
het bericht, dat Nederland zich ook werke-
ljjk bij die drie mogendheden tot dat doel
zou aansluiten. Het kan daarom zijn nut
hebben mede te deelen, dat onze regeering noch,
direct, noch indirect aan de handeling der genoemde
mogendheden bjj Japan heeft medegedaan.
Volgens het D. bestaat bij het Amsterdam-
sche studentenkorps bet voornemen, om generaal
Vetter bij zjjn terugkomst in bet vaderland een
feestavond aan te bieden.
Naar men verneemt, is bij de daarbij betrokken
departementen eeüe regeling betreffende arbeids
raden in bewerking.
Naar wij met genoegen vernemen, zal ook
onze legerreserve, al. de s c h n 11 e r ijin het voor
recht deelen van de wijziging der uitmonstering.
Alles wat wit is wordt rood.
De Ministers van Binnenlandsche Zaken en Oorlog
zijn het na langdurige beraadslagingen over deze
defensie-quaeslie eens geworden.
Intusschen verwondert bet ons wel een weinig,
dat men thans van de historische lijn afwijkt en
terstond de schutterij op gelijken voet als de infan
terie uitmonstert."
Tot hiertoe was het gebruikelijk, de tweedehands
wapens en lederen uitrustingstukken van de infan
terie »ter verdere afdraging" aan de schutterjj te
vereeren, dus waarom ook nil niet
Bestond er bezwaar om de gele biezen en pas
santen over te doen aan het Departement van Bin
nenlandsche Zaken {Amh. Ct.)
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen bij de Ned. Herv. gem. te Katten-
dgke, de heer W. M. van der Schans, candid, bij
het prov. kerkbest. van Zuid-Holland te Grijps-
kerke (Walcheren) de heer C. Touw Wz., cand. te
Brielle.
Door het provinciaal kerkbestuur van Zeeland
werd benoemd tot secundus-lid van de commissie
van voordracht in plaats van den heer Van den
Hamme, de heer C. F. Zeeman, predikant te Zonne-
mairo. Door hetzelfde kerkbestuur werden benoemd
