1895 N°. 49.
Donderdag 25 April
82ste jaargang.
De Gevangene.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prys per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiün voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmir te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkooper* en Brievengaarders.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjg
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentiën vóór I nren op den day der uitgave.
G0ESC
COURANT.
GOES, 24 April 1895.
Wij ontvingen ter kennisneming een aantal
recensiën uit andere bladen omtrent gehouden voor
drachten van mevrouw A. Rössing-Sablairolles en
den beer J. Malberbe. Afgaande op deze critieken,
zoowel als op de berinnering, die wij hebben aan
bet spel dezer beide tooneelist6n, wekken we het
publiek gaarne op tot een trouw bezoek aan den
voordrachtavond, aanstaanden Maandag door ben in
de Prins van Oranje" alhier te geven. Het pro
gramma bevat da beste nummers van het zeer uit
gebreide repertoire van mevr. Rössing en den heer
Malberbe. De eerste zal beginnen met eene causerie
over de 17e-eeuwscke dichters Breederoö, Hooft en
Vondel, waarmede zjj overal zeer veel succes heeft
gehad.
In de gistermiddag onder voorzitterschap van
den burgemeester, mr. J. G. De Witt Hamer, ge
houden vergadering van den gemeente
raad alhier, werd o. a. mededeeling gedaan, dat
da pacht van bet hoefje »de Trekkers woning," na
bet overlijden van de weduwe A. Boonede Lange,
in verband met eene bepaling in het contract op
dezelfde voorwaarden is overgegaan op hare kinde
ren Salomon en Cornelia Boone.
Voorts werden met algemeene stemmen tot on
derwijzers bij het openbaar lager onderwijs alhier
benoemd de heeren D. H. C. Ittmann te Goes en
M. C. v. d. Maas, onderwijzer te Oud-Sabbinge.
In de Maandag a. s. alhier te houden alge
meene vergadering der vereeniging van burgemees
ters en secretarissen in Zuid- en Noord-Beveland
zullen o. a. de volgende punten worden behandeld
a. »Moet bij de erkenning (bij de huwelijks-akte)
van een natuurlijk kind de geboorte-acte van dat
kind worden overgelegd In te leiden door dhr.
H. J. Augustijn, secretaris van 's-Heer Arendskerke.
b. t>Plaatselijke verordeningen tot wering van ver
momde bedelarij." In te leiden door dhr. J. M. Slegt,
adjunct-commies ter secretarie van Goes.
Gisteravond werd door de werklieden-
vereeniging »Eigen Hulp" alhier do ge
wone driemaandelijksche vergadering gehouden. Uit
het verslag bleek, dat over bet eerste kwartaal van
dit jaar was ontvangen f 301,75 en uitgegeven
f 183,37 i/t, waaronder aan uitkeering wegens ziekte
f 139, verdeeld over vijftien personen. Het kas-saldo
bedroeg op 31 Maart f 1183,82 Va» terwijl op genoem
den datum in de re6erve-kas aanwezig was eene som
van f 196,241/2- Bij bet einde van bet kwartaal telde
de vereeniging 169 leden.
Kapelle* Dinsdagavond vergaderde alhier de
liberale kiesvereeniging, »Vryheid
en Orde," teneinde candidaten te stellen voor de
aanstaande verkiezing der Provinciale Staten. Er
waren slechts 12 leden opgekomen. Er werden 6
personen als candidaat genoemd en besproken; tot
stemming overgaande werden uitgebracht op de hee
ren mr. F. N. van der Bilt, advocaat en procureur
(Naar bet Duitsch van H. W. von Stüfner).
Ik bad hem herhaalde malen bezocht in mijne
qualiteit van gevangenis-predikant, en telkens po
gingen in bet werk gesteld om hem tot een gesprek
uit te lokken, maar tot dusver hadden die po
gingen nog niet bet minste of geringste succes ge
had. Dit was misschien een gevolg van een zekeren
afkeer mijnerzijds, want de man verbeidde zijne
terechtstelling wegens moord, en de omstandigheden
waren in de hoogste mate weerzinwekkend.
Hij was een wettelijk gepromoveerd en practisee-
rend geneesheer, met naam en toenaam vermeld in
bet adresboek, en volgens de loopende geruchten
was hij zeer populair in de buurt waar bij woonde.
Tóch werd bij beschuldigd van in koelen bloede en met
voorbedachten rade een moord gepleegd te hebben,
op zijn besten en vertrouwdsten vriend, wiens dood
bij veroorzaakt bad door bet geliefkoosde hulpmiddel
der lafaardsvergif, toegediend, als het vermoeden
ten minste juist bleek, bij de uitoefening zijner
praktijk.
Dat een man, wiens taak het was, te heelen en
te genezen, en in wien blindelings vertrouwen werd
gjsteld, zulk een verraderlijk gebruik van zijne po
rtie gemaakt zou hebben, door heimelijk zijn slacht
offer te treffen en te vernietigen, kwam mij bijna
ongelooflijk voor. Toch waren de feiten zoo klaar
als de dag, en had heel Berlijn er den mond vol van.
Het was dus niet zonder mjjne gevoelens geweld
aan te doen, dat ik mij nogmaals in de tegenwoor
digheid van den beschuldigde begaf en den koelen
blik opving, dien bij van onder een paar half ge-
te Middelburg 10 stemmen, W. F. J. Wagtho, bur
gemeester van Kolynsplaat 10 stemmen, I. D. Fran
sen van de Putte te Goes 9 stemmen, J. Fransen
van de Putte te Goes 9 stemmer, W. F. K. Lens
hoek te Goes 8 stemmen en P. Dekker Jz., burge
meester van Wemeldinge, 2 stemmen.
Kiolijnsplaat. Gisteravond kwamen de leden
de vrijzinnige kiesvereeniging »Alge-
meen Belang" alhier in het hotel De Patrijs"
bijeen tot het stellen en bespreken der voorloopige
candidaten voor de Prov. Staten in dit district. In
bet geheel waren 11 leden tegenwoordig. De uitslag
der stemming was, dat de heeren W. F. J. Wagtho
en I. D. Fransen van de Putte elk 11 stemmen
bekwamen, de heeren W. F. K. Lenshoek en C. der
Weduwen elk 8 en de heer J. Fransen van de Putte
6 stemmen. Van den uitslag dier stemming zal
aan de kiesvereeniging >Goes" bericht gezonden
worden.
flloedekenskerke. Door de 1 i b e r a 1 e kies
vereeniging »W elbegrepen Eigenbe-
1 a n g", alhier zijn in de op jl. Maandagavond gehou
den vergadering tot candidaten voor de Prov. Staten
geproclameerd de heeren I. D. Fransen van de Putte
to Goes, J. G. P. Timans, burgemeester te 's-Heeren-
boek, P. Tazelaar, dijkgraaf te Kolijnsplaat en 0.
der Weduwen, burgemeester te Kruiningen.
middelburg-. De centrale liberale kiesvereeni
ging in het hoofdkiesdistrict Middelburg heeft tot
definitieve candidaten voorde Prov.
Staten gesteld de heeren C. J. J. A. van Tel
lingen, lid van Ged. Staten en C. L van Woelderen
(beiden aftr.) en verder de heeren dr. A. van der
Swalme, lid van den gemeenteraad alhier, jbr. mr.
A. A. van Doorn en H. P. J. Tutein Noltbenius,
resp. burgemeesters van Veere en Vlissingen en mr.
F. J. Sprenger, griffier van den polder Walcheren.
lerseke. Naar men verneemt is de pacht
der nieuwe mosselperceelen nos. 560
591 onder de voorwaarde van 3 jaar pachtrecht in
plaats van 20, op een paar uitzonderingen na, niet
aanvaard.
Kats. Het werk tot herstel van de dijkbreuk
aan den calamiteusen Annapolder, in
't laatst van December ontstaan, en welk werk se
dert balf Januari is gestaakt, is Woensdag II. her
vat. Thans werken omstreeks 18 man aanvankelijk
met succes om den uitgezakten grond tot bet profiel
te verwerken, waartoe de dijk moet komen en om
grond uit de schorren in bet profiel van den dijk
aan te voeren.
Bij gunstig weder kunnen de werkzaamheden in
3 A 4 weken afloopen.
In den polder zelf staan de gras- en klavervelden
uitstekend. Als proef heeft men ongeveer 4 gemeten
met bieten bezaaid.
Bij beschikking van Z. E. den beer Minister
van Justitie van 18 April 11. is tot onbezoldigd rijks-
sloten oogleden op my wierp. Hij was een man van
middelbare grootte, met een gelaat waarvan de
frissche kleur verdwenen was, en met heldere, licht
grijze oogen, oogen die zich vroeger misschien
gewillig genoeg geleend hadden tot het bijzetten van
den noodigen nadruk aan de een of andere vinnige
aardigheid of hatelijkheid, maar die nu met een
zonderlingen glans schitterden. Terwijl zij op mij
gevestigd waren, schuilde er in hunne diepten een
uitdrukking van half verholen minachting, die mij
onwillekeurig in mijne eigene oogen een blik van
zelfverweer deed leggen.
Een predikant, aan handen en voeten gebonden
door negen-en-dertig artikelen, een predikant,
gewijd en geordend, maar ondanks dat alles toch
een menscb 1" zeide bij glimlachend.
Deze glimlach, die als een zonnestraal zijn gelaat
verhelderde, maakte den indruk van een vermom
ming hg zag er als een ander wezen uit. Of bad
hg misschien een hem misvormend masker afge
worpen, om zich eindelgk in zgne ware gedaante
te vertoonen
Wel", ging hij op een vriendelijker toon voort,
»dat is nu de vierde keer, dat gij het opgesloten
beest komt bekijken 1 Wat dunkt u van mg
Door een plotselinge opwelling medegesleept, vatte
ik de hand, die zoo dicht naast de mgne lag, en
hield ik die een oogen blik vast. Met warmte beant
woordde hg mgn handdruk.
♦Gg zgt geen moordenaar 1" zeide ik. ♦Daar ben
ik zeker van
De drukking zgner vingers verminderde en lang
zaam liet hg mijne hand uit de zijne gigden.
♦Ik dank u 1" zeide hg eenvoudig.
Die dankbetuiging klonk oprecht en ongeveinsd,
maar zgne stem scheen hem te begeven. Hij stond
veldwachter aangesteld J. van Willegen Gzn.
te Kapelle.
By de te 's-ïSeerenlioek gehouden keu
ring van stieren van minstens éen jaar oud
zyn toegekendde le prijs aan een stier van M.
Nysten te Borsele, 2e prijs aan een stier van N.
Romijn te Z. Kraaiert, gem. 's-Heer Arendskerke,
3e prys aan een stier van M. G. van Nieuwenhuij-
zen te Z. Kraaiert, gem. 's-Heer Arendskerke. Vyf
eenjarige stieren werden aangevoerd. Twee kwamen
niet in aanmerking. Tweejarige stieren werden niet
aangevoerd.
Zaterdag had te misse de tweede vergade
ring plaats van de ♦Vereeniging tot onder
linge hulp bg verlies van vee door on
gel u k k e n," voor Nisse en 's-Heer Abtskerke.
Voorzitter der vereeniging is de heer P. Bostelaar,
secretaris-penningmeester dhr. J. A. P. Geill. Veertig
leden zijn toegetreden, die gezamenlijk 215 beesten,
zynde hoornvee boven de 100 K.G. en varkens boven
de 50 K.G. hebben ingeschreven. Eigenaardig, dat
juist op de vergadering het bericht werd ontvangen,
dat de heer J. A. P. Geill benoemd was tot burge
meester van Ierseke, eene mededeeling met gejuich
begroet, daar deze heer zich hier zeer bemind heeft
gemaakt.
Maandag vergaderde te Rotterdam het pro
vinciaal comité der anti-revolutionaire kiesvereni
gingen met de afgevaardigden en leden om te spreken
over de a. s. verkiezingen van leden voor de Pro
vinciale Staten in Zuid-Holland.
Na afloop der vergadering werd het woord ge
geven aan den heer C. E. van Koetsveld uit
Goes, die op reis is om propaganda te maken voor
proportioneels vertegen woordiging.
Dezo deelde mede dat van uit Goos een adresbe
weging door het ganscho land wordt voorbereid, en
voorts eene brochure wordt uitgegeven, waarin het
stelsel uiteengezet en bepleit wordt, terwgl alle
kiesvereenigingen zullen worden uitgenoodigd om
het adres te steunen en te onderteekenen.
Het oud-kamerlid Yan der Velde opperde daarna
drie practische bezwaren tegen het stelsel: 1. zal
door deze beweging de politieke verwarring nog
grooter worden 2. laat de grondwet het propor
tioneel stelsel niet toe, daar deze districtsverkiezing
voorschrijft, dat in het stelsel dor heeren niet past
en 8. zal toch elke beduidende minderheid eene
grondwetsherziening kunnen tegenhouden. Eindelgk
komt de adresbeweging toch te laat, om invloed
uit te oefenen op de thans aanhangige kieswet.
Na een repliek van den heer Koetsveld werd de
byeenkomst gesloten. (Tel.)
Naar men verneemt zal binnenkort een aan
vang worden gemaakt met de restauratie van het
aloude stadhuis te Sluis. Zooals bekend
is wordt de restauratie bekostigd door het rgk en
de gemeente en wordt ons land hiermede verrykt
met een der schoonste oude gebouwen.
op, liep een paar maal zijne cel op en neder, bleef
toen naast mij staan en legde even zgne band op
mgn schouder.
Neen, ik ben geen moordenaar 1" ging hg lang
zaam voort; ♦maar met dat al heb ik toch mgn
vriend gedood, den besten vriend, die er op de we
reld bestond, den edelste aller menschenBah! welk
een dwaas ben ik
Met een beweging van ongeduld streek hij zijne
hand over zgne oogen, waarna hg zich weer nederzette.
Als ik u niet te veel tgd ontroof", zeide hg be
leefd en minzaam, zou ik u gaarne eens verhalen,
hoe het gebeurd is".
♦Neen, neen 1" viel ik hem haastig in de rede
bedenk u wel I"
Hg begon spottend te lachen.
Gy bedoelt, dat ik daarmede liever tot mgne
verdediging moet wachten Mijn vriend, ik behoef
mij niet te verdedigen I De mensch is mgn rechter
niet. Voor mgn God sta of val ik. Luister 1"
Ik vouwde mijne handen saamen mg naar voren
buigend, vestigde ik mgne oogen op zgn gelaat, om
mg geen woord of blik te laten ontgaan.
De overledene en ik waren boezemvrienden",
begon hg, ♦en dat was reeds zoo geweest sedert onze
jongensjaren, want wij hadden samen school gegaan.
Hg was een alleraardigst, vroolyk ventje, dat kan
ik u verzekeren. Wij jongens hadden hem den bjj-
naam van ♦Rwikje" gegeven, om zgne buitenge
wone bewegelgkheiden in het loopen en springen
had hg dan ook zgn weerga niet, nergens of nooit 1
Maar wat baatte hem dat
Hij hield eensklaps op, als om zgne zwervende
gedachten bg het behandelde onderwerp te bepalen,
en ging toen met gedwongen kalmte voort
Hij was twee jaar jonger dan ik, cn wij waren
In de plaats van den te Bergen-op-Zoom
wonenden rentmeester van het Kroondomein op het
eiland Tolen, den heer Huijdekoper, die weldra de
gemeente verlaat, is benoemd de heer J. W. W ag th 0
te Tolen.
De Koninginnen zullen Vrijdag per
staatsspoor van Amsterdam over Utrecht—Bokstel—
Breda naar Vlissingen vertrekken.
Na het bezoek aan Engeland keeren de Koningin
nen per Holl. spoor van Vlissingen naar de resi
dentie terug.
De wethouder M. O. de Kan ter, te Haarlem,
die bg den brand in de Zjjlstraat zulke ernstige
brandwonden bekwam, is weder hersteld en heeft
zgn werkzaamheden hervat.
Terwgl eenerzgds wordt beweerd, dat de in de
laatste dagen zoo hoog opgevoerde petroleum-
p r g s spoedig weder dalen zal, zegt de Meniteur
du Commerce nu weder dat het byna zeker is, dat de
tegenwoordige hausse niet alleen voortduren, maar
zelfs aanzienlyke uitbreiding nemen zal. De Standard
Oil Comp., om het welgelukken barer poging tot
monopoliseering der petroleummarkt te verzekeren,
is er in geslaagd, door hare lage prgzen van ver
leden jaar, in groote verhoudingen het verbruik in
Europa en Azië te doen toenemen. Om op den vroe-
geren voet te leveren, zgn er 100.000 vaten per
dag noodig.
Welnu, de productie van Amerika daalt, en de
uitvoer in 1895 zal denkelyk een derde minder zgn
dan in 1894. Nu reeds ontbreken er 30.000 vaten
per dag om te voorzien in het verbruikwat zal
het wezen in Mei, als de voorraad zal uitgeput zgn?
Dan zal men zgn toevlucht moeten nemen tot
Rusland, waar de productie toeneemt en de bron
nen meer en meer ontspringen. Ongelukkig ont
breekt het ginds weer aan raffineerderijen en ver
voermiddelen.
Besluitde rgzing der petroleum heeft haar
laatste woord nog niet gesproken."
Daarbg komt, dat het sjndicatisme voor de pe
troleum ook in Europa hoe langer hoe meer veld
wint. Nu weer komt uit Weenen het bericht, dat
de samenstelling van een trust of syndicaat mag
beschouwd worden als een voltrokken feit.
Het doel moet zgnde samenstelling van al de
groote petroleummaatschappyen tot éen enkeleen
men zou beginnen met de inly ving der Sociétè rou-
maint de Vindustrie et du commerce du pétrole te
Boekarest.
Men mag er dus op voorbereid zgn, de rgzing
der prgzen nog te zien toenemen, zoolang er geen
aanzienlyke vermindering komt in het verbruik.
Men meldt aan het U. D. uit Amsterdam,
dat de verwgdering tusschen de heeren dr. A.
Knijper en mr. A. F. de Savornin Lobman
bygelegd is.
In hoeverre dit bericht juist is, kunnen wg niet
beslissen, maar als het waarheid bevat, zgn toch de
volstrekt niet van een en hetzelfde karakter. Hg was
buitengewoon gevoelig van aard, ondanks al zgne
opgeruimdheid, er zat zoo iets van een dichter
in hem, zeiden de menschen, ofschoon ik voor mg
niet veel van poëtische dingen afweet, zoodat ik
een slecht beoordeelaar in zulke gevallen ben. Ik
zelf koos de geneeskundige loopbaan, omdat ik toen
dacht en ik denk het nog dat er geen
schooner beroep op Gods aardbodem bestaat. En
Wilhelm besloot een dokter te worden, omdat hg
gaarne wilde wezen wat ik was. Een mooie reden,
op mgn woord van eer 1 Enfin, gg ziet wel, dat hg
buitengewoon veel van mg hield".
Alwéér een pauze, alleen gestoord door het gonzen
van eenige vliegen en het snelle, piepende geluid
van des sprekers ademhaling. Zgn gelaat gloeide,
zgne oogen blonken met een zachten, voebtigen glans.
Welnu, wg waren dus als studenten op de hoo-
geschool bij elkaar, hij en ik. Waar ik heen ging,
ging hij óók heenmijne lievelingsstudie was ook
zijne lievelingsstudie mijn werk was ook zijn werk
ofschoon hij in de anatomiezaal bleek en misselyk
werd, terwgl ik, uit liefde voor de wetenschap, mgne
walging overwon. Er zgn geen twee menschen
hetzelfde op de wereld. Hebt gg dat wel eens op
gemerkt, eerwaarde heer?"
Ik knikte even, toestemmend, bg wgze van ant
woord op de scherpe, vlijmende vraag, en be
duidde hem door een wenk, dat hg zou voortgaan.
Ondanks zgne lichamelgke tekortkomingen, legde
Wilhelm met glans zgne examens af, en vestigden
wg beiden ons als compagnons".
Ik heb nooit geweten, dat de overledene een
geneesheer was", merkte ik op.
♦Dat laat zich begrypen. Hg heeft da praktyk
niet lang uitgeoefend. Dat is het punt, waar ik
