1895 N°. 42.
Zaterdag 6 April.
82sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlfjke nommers 5 cent; mot bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmar te Rotterdam en verder
bij all® Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 cte.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Insendin* van advertentfen voor 9 aren op den dn* der nft*avf.
GOES, 5 April 1895.
Ook wij kunnen thans met zekerheid mede-
deelen, dat mr. J. C. R. v. d. B i 11 bij de aan
staande verkiezing voor leden van de Prov. Staten
niet meer in aanmerking wenscbt te komen. Een
verzoek om zich in bet boofdkiesdistrict Sluis eder
beschikbaar te stellen, is dan ook door hem, onder
dankzegging voor het in hem gesteld vertrouwen,
van de hand gewezen.
Op de medegedeelde lijst der genees
kundigen enz. in Zeeland, opgemaakt door den
inspecteur voor het geneeskundig staatstoezicht in
Zealand c. a. op 1 Januari 1895 komen voor 83
genees- en heelkundigen, 36 vroedvrouwen, 23 apo
thekers, 2 tandmeesters en 1 drogist. De doctoren
enz. bevinden zich in 50 gemeenteD, de vroedvrou
wen in 29, de apothekers in 7 en do tandmeesters
in 1 gemeente. Onze provincie bestaat uit 109 ge
meenten, weshalve 59 gemeenten g^en rigen genees
heer bezitten en 70 geen vroedvrouw.
Klfewoudsdijk. In de Donderdag alhier ge
houden gemeenteraadsvergadering werd tot gemeente
geneesheer benoemd d« heer H. R. Folmer, arts
te Driewegen, met 4 stemmen. De andere 3 werden
uitgebracht op den heer L. A. J. Deijer, arts te
Hoedekenskerke.
Borsele. In de Woensdag gehouden vergadering
van den Dijkraad van het calamiUuze waterschap
EllewoudsdijkBorsele werd, op voorstel van het
bestuur, besloten, tot uitbreiding van de in Januari 11.
voorgestelde oeverwerken te Ellewouds-
d ij k met een zinkstuk en de vereischte steenbe-
storting, zoodat bij goedkeuring drie stukken zullen
worden gezonken en eene belangrijke hoeveelheid
steen zal worden gestort. Men raamde een en ander
op f 31720. De begrooting der inkomsten en uit
gaven voor 1895/96, bedragende in ontvang f 60490,57s
en in uitgaaf f 65112,40, onderging bij de vaststel
ling geene verandering, zoodat ook het dijkgeschot
en de bijdragen werden vastgesteld zooals door het
bestuur was voorgedragen. De raming der kosten van
schatting der pachtwaarde bleek niet toereikend met
f 1225, weshalve eene verhooging van f 159,08s
werd toegestaan. Onder goedkeuring van heeren
Gedeputeerde Staten vond de Dijkraad goed een
pensioen van f 200 's jaars toetekennen aan de
weduwe van een overleden waterbouwkundig amb
tenaar.
Wolfertsdijk. De verordening tegen
de vermomde bedelarjj, onlangs, zooals we
reeds mededeelden, door den gemeenteraad alhier
vastgesteld, is door Gedep. Staten dezer provincie
goedgekeurd.
Wanneer nu maar de ingezetenen deze poging van
het gemeentebestuur om bedelarij te weren, zooveel
mogelijk in de hand werken, zullen we vermoedelijk
weldra van het zoo lastige bedelen verschoond zijn.
De liberale kiesvereoniging te Veere
heeft tot voorloopige C3ndidaten voor de Provinciale
Staten gekozen de heeren: C. J. J. A. Van Tey-
lingen, C. L. Van Woelderen, jhr. mr. A. A. Van
Doorn, H. P. J. Tutein Nolthenius, mr. F. J. Spren-
ger ©n dr. A. Van der Swalmen.
Do toestand van den wethouder van Haarlem,
den heer M. O. De K a n t e rin het Gasthuis
wegens brandwonden verpleegd wordende, is thans
zeer gunstig. Dinsdag deed hij «en kleinen rijtoer
hij hoopt weldra weder in functie te kunnen treden.
Omtrent den overleden aartsbisschop van
Utrecht, Mgr. Petrus Mathias Snickers,
vinden we vermeld, dat bij 11 April 1816 te Rot
terdam werd geboren. Na aan het gymnasium te
Megen, het klein-seminarie Hageveld te Velzen en
het groot-seminarium te Warmond zjjn opleiding te
hebben genoten, werd hij 27 Maart 1841 tot priester
gewjjd en was eenige jaren als kapelaan werkzaam
te Poeldgk (1841), Pijnacker (1843), Amsterdam
(H. Willibrordus) (December 1843), Haarlem (Mei
1846) en O verveen (Augustus 1846), meestal ter
assistentie van zieke pastoors, tot hij eindelijk be
noemd werd tot pastoor te Lutjebroek (1848) en
daarna te Scheveningen (1853), welke laatste be
trekking hg bekleedde tot in September 1861, toen
hg den vicaris-generaal, later mgr. Van Beek, als
regent van het seminarie Hageveld ging opvolgen.
In October daarop werd bij benoemd tot kanunnik
van het kathedraal kapittel.
In 1859 ondernam mgr. Snickers een reis naar
het Heilige land. Den 8 October 1874 vinden wij
den overledene als vicaris-generaal van het bisdom
Haarlem, en den 25 Juni 1877 volgde hg als bis
schop aldaar mgr. G. P. Wilmer op.
In 1883, na het overigden van mgr. A. J. Sebaep-
man, werd mgr. Snickers als diens opvolger aange
wezen voor den aartsbisschoppelgken zetel in Utrecht,
welken hoogen post hij tot zijn dood bekleedde.
Mgr. Snickers was assistent-bisschop bij den pnuse-
lijken troon, buisprelaat van den paus, Romeinsch
graaf, ridder-grootkruis van het H. Graf, werd,
als bisschop van Haarlem, benoemd tot ridder in de
orde van den Nederlandschen Leeuw, en bij zijn
gouden priesterfeest, 27 Maart 1891, tot comman
deur in die orde. Bij dit feest ontving mgr. Snickers,
behalve een telegram van gelukwensching namens
den paus, als bijzondere enderscheiding, ook een
gouden medaille met diens beeltenis.
Gisteren is het droevige bericht ontvangen,
dat mr. W. IC. baron Van Dedem, oud-minis
ter van koloniën, te Calcutta op zijne reis in En-
gelsch-IndiÖ is overleden.
De heer Van Dadem was vroeger advocaat in
Nederlandsch-Indië. Na zijn terugkeer in het moe
derland werd hij burgemeester van Hoorn, welk dis
trict hem naar de Tweede Kamer afvaardigde, waar
bij een werkzaam aandeel nam aan de behandeling
van Indische zaken en waar zijne adviezen zeer ge
waardeerd werden. Ook was hij verscheidene jaren
president van het Indische Genootschap.
In 1891 nam hij als minister van koloniën zitting
in het kabinet Van Tien hoven. Na zijn aftreden als
minister ondernam hij de reis naar Britsch-ïndië,
waar hg tbans verre van het vaderland stierf.
Mevrouw Le G r a n d—G o u d s c h a a 1,
commies der telegrafie, die men indertijd wilde dwin
gen ontslag te vragen omdat zij gehuwd was, maar
die op haar krachtig verzet daartegen, verlof ver
kreeg, is thans door den minister van waterstaat,
handal en nijverheid met 1 Mei a. s. in aGtieven
dienst hersteld. Zij is te Zwolle geplaatst.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Gisteren werd aangenomen het ontwerp betreffende
eene voorloopige handelsovereenkomst met Portugal
en met 69 tegen 5 stemmen bat ontwerp tot schorsing
van de heffing van het uitvoerrecht op de suiker
in Ned. Indië Op het voorstel-Hartogh werd aan
genomen met 34 tegen 32 stemman een amende
ment, toelatende de opneming van exceptie van
onbevoegdheid in conclusiën tot vrijwaring. De be
handeling van het voorstel is afgeloopen. Heden
eindstemming.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepon bij de Ned. Herv. gera. te Zuidland
dr. P. A. Klap, te Oosterland.
Ds. I. Middel, predikant bij de Ned. Ger. ge
meente te Baarland, heeft toezegging van beroep
ontvangen naar de Herv. gemeente te Ovezande en
Driewegen.
Aangenomen het beroep bij de Ned. Hervormde
gem. te Oostzaan door ds. G. H. Blanken te Zieriksee.
Do heer Chr. Schullz, onderwijzer aan de o. 1.
school B. alhier, is benoemd tot derden onderwijzer
bij het o. 1. onderwijs te Amsterdam.
De Minister van Binnenl. Zaken brengt ter
kennis, dat in 1895 de examens ter verkrijging van
akten van bekwaamheid voor lager onderwijs in de
Fransche taal zullen worden gehouden in Augustus,
zoo noodig ook in het laatst van Juli, en die voor
middelbaar onderwijs in December, zoo noodig ook
in het laatst van Nov.die voor de Engelsche en
Hoogduitscbe talen, zoowel voor het L. als M. O.,
in Aug., zoo noodig aanvangende in het laatst van
Juli; die voor de gymnastiek, zoowel voor de akte
L. O. als voor het M. O., en die voor de landbouw
kunde, den tuinbouw ©n de hontteelt, zoowel voor
het L. als voor het M. O., in Aug., zoo noodig in
Sept.die voor M. O. in hand- en rechtlijnig teekenen
en de perspectief, voor L. O. in het liandteekenen
en voor het boetseeren in Augustus en September
en zoo noodig in Oct.; die voor M. O. in do wis-en
natuurkundige wetenschappen, boekhouden, Nederl.
taal en letterkunde, geschiedenis en aardrijkskunde,
staathuishoudkunde, statistiek, staatsinrichting en
schoonschrijven, zoomede die voor Lager Onderwijs
in de wiskunde, bedoeld in art. 65 der wet op het
L. O. in Nov. en Dec. Het tijdetip, waarop zij, die
zich aan deze examens wenschen te onderwerpen,
zich daartoe zullen behooren aan te melden, zal nader
worden bekend gemaakt.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Zitting van 5 April 1895.
Heden zijn veroordeeldP. B., 27 j te 's-Hee-
renhoek, gedetineerd te Miidelburg, wegens over
treding der jachtwet cn poging tot doodslag tot
f40 boete of 8 dagen hechtenis, en 2 jaren gevan
genisstraf met in mindering brengmg der doorge
brachte hechtenis. J. M. M., 31 j., te Kats, wegens
beleediging van oen ambtenaar tot f8 of 8 dagen.
W. N., 33 j., te Wolfertsdgk, wegens opruiing
tot 1 maand gevangenisstraf. H. J. M., 28 j., te
Wolfertsdgk, wegpns mishandeling van een ambte
naar tot 1 maand gevangenisstraf. P. B., 16 j.,
te Wolfertsdgk, wegens diefstal tot 7 dagen gevan
genisstraf. C. S., 13 j "te Ierseke, wegens diefstal
tot 4 maanden gevangenisstraf. A. F. K., 19 j.,
te Goes, wegens diefstal tot 1 maand gevangenisstraf.
F. K., 24 j., te Kruiningen, wegens mishandeling
tot 7 dagen gevangenisstraf. J. P. M., 23 j., te
Goes, wegens dronkenschap en mishandeling van
een ambtenaar tot f3 of 8 dagen hechtenis en 7
dagen gevangenisstraf.
Vrijgesproken werd P. v. d. H., 35 j., te Goes,
beklaagd van beschadiging.
De dicht in* van de doorbraak op Tholen.
Op Maandag 1 April jl. had te Strijenham een
feit plaats van het grootste belang voor het geheele
eiland Tholen.
De doorbraak van den zeedijk van den Nieuw-
Strgenpolder, waterschap Poortvliet, zoude men dien
dag trachten te dichten.
Het dichten van die doorbraak, g«vallen 29 De
cember 1894, was onder leiding van den Ingenieur
van den provincialen waterstaat J. van Elzelingen
te Zierikzee, door het bestuur van het waterschap
Poortvliet uitbesteed aan de heeren Brand en Van
der Vlies voor een bedrag van f 95450, uit te voe
ren, behoudens onwerkbaar weder, in 6 weken tijds.
Eene dichting van een doorbraak als deze was een
werk, dat gelukkig hoogst zelden voorkomt, en
althans in Zeeland in de laatste s/4 eeuw niet voor
gekomen was.
Het gat bad een lengte, gemeten langs de dijks-
kruin, van 54 M., gemeten op laag water van 30 M.,
eene grootste diepte van 6.4 M.
De omstandigheden geboden hier eene dichting
der doorbraak zelve. Het maken eener inlaagkade
binnendijks over het maaiveld werd onraadzaam
geoordeeld wegens de lage ligging van dat maai
veld, ongeveer 1 M. beneden hoogwater, en de aan
wezigheid van eene zeer breede binnenbermsloot
langs den zeedijk, welke bermsloot, spoedig verbreed
en verdiept, de aansluiting eener inlaagkade tot een
hoogst moeilijk werk maakte. Men besloot dan ook
op de ouderwetsche methode door opzinking van
het gat de opening te beteugelen, daarna te trach
ten bij goede gelegenheid van weer en wind het
beteugelde gat door eene kado van schorgrond te
sluiten, en eenmaal gesloten, deze kade tot een zee
dijksprofiel Ie verzwaren.
Do meest veilige wijze van werken acht men het
opzinken van twee evenwijdige rijzendammen, waar-
tusschen de schorgrond wordt gestort en tegen weg
spoeling wordt beschermd. Deze werkwijze echter
eischt buitengewone hoeveelheden kostbaren schor
grond, welke voor dit werk moet worden aangevlet
van uit de schorren onder St. Annaland aan de
Noord-Oostzijde van het eiland Tholen.
De aannemers, volgens het bestek vrij in de keuze
der werkwgze, besloten te trachten met een enkelen
rijzendam het werk te maken. Voor de uitvoering
van het werk hadden zij aangevoerd zeer groote hoe
veelheden rgsmaterialen, zinksteen, vletgrond en
materieel, waaronder een grooten baggermolen voor
grondhaling uit de rivier, tal van grondbakken en
onderlossers, benevens een drietal sleepbootjes.
Al was ook het werk der dichting 19 Januari
aanbesteed geworden, de toestand van het waterschap
bleef hachelijk. De veiligheid van het overige deel
van het waterschap Poortvliet bleef toch afhanke
lijk van het standhouden van den zoogenaamden
Zuiddijkden dgk, scheidende den geïaundeerden
polder van den polder Poortvliet zeiven. Deze dijk
was laag, kwelde sterk door.
De vrije polders onder Tbolen liepen mede gevaar,
nu hunne veiligheid afhankelijk was van het stand
houden van den dijk, scheidende den gfïnundeerden
polder van den polder Schakerloo, welke binnendijk,
zij het ook zwaarder dan de zuiddjjk, mede onvol
doende hoogte had. De geïnundeerde polder Nieuw-
Strijen ligt als een wig in het land tusschen de
polders Poortvliet en Schakerloo.
Ingelanden van het waterschap Poortvliet hadden
in deze moeilijke tijden aan het waterschapsbestuur
tot hulp ter zijde gesteld de heeren Jan Wagtho
en Akkermane, welke wakkere mannen dag en nacht
voor de belangen van het waterschap zijn werkzaam
gebleven en in de eerste plaats hunne krachten
wijdden aan het behoud van den zuiddijk.
Wederom voorgegaan door den ingenieur van
Elzelingen, heeft men met rusteloozen ijver het
verzwaren van dezen waterkeerenden binnendijk aan
gevat dank aan hunn« gezamelijke inspanning her ft
men dit werk voltooid, en kon, zg het ter nauwer-
nood, de stormvloed van de laatst© dagen van Januari
gekeerd worden. Ware de zuiddijk bezweken de
ramp voor het eiland Tholen zoude niet te overzien
zijn geweest. Ook Schakerloo deed goed zijn plicht
en verhoogde den scheidingsdijk.
Intussehon waren de aannemers der dichting met
hun werk begonnen. Aanvankelijk werd grond in
het gat gelost, zoolang men bemerkte, dat de grond
niet wegstroomde. Spoedig moest met zinken wor
den begonnen, nadat de einden van den doorge
broken dijk met zinkstukken en rijsbeslag waren
bekleed geworden, vergrooting van hot gat daardoor
voorkomen was. Met dit opzinken werd voortgegaan
tot de rijzendam 31 Maart eene hoogte bereikt had
van ongeveer half tij, bij eene breedte van wellicht
10 M. in het midden.
Een prachtig schouwspel vertoonde deze dam, als,
met rijzend water buiten, hot zeewater bruischend
naar binnen stroomde, om bij vallend water met
gelijk geweld over den dam zich naar buiten te
storten. De zware bezinking voorkwam echter ondanks
deze overstorting ontgronding.
Op 1 April met oostelijken wind en doodtij werd
over dezen dam de dichting beproefd. Inderdaad
gelukte het een dam van schorgrond door het gat
te werken, welke 's avonds ten 7 ure het hoogwater
keerde, zij het ook slechts met eene meerdere hoogte
van 20 c.M. In den polder bleef het water staan
ongeveer ter hoogte van halftij. Deze aanvankelijk
zwakke dam beslist de dichting, indien weer en
wind vergunnen de verzwaring, zoodat de komende
giertijen en mogelijke stormvloeden gekeerd kunnen
worden.
Keerde ook de dam van schorgrond, het onder
gelegen rijswerk liet als van zelve 6preekt nog veel
water door. Verzwaring en verhooging van den dam
van schorgrond, benevens het aanvoeren van grond,
land- en zeewaarts van den rijzendam, zoodat een
waterdicht geheel verkregen wordt, zij a thans de
werkzaamheden, welke in de eerste dagen te ver
richten rallen.
Het was Maandag 1 April voor hen, die tegen
woordig waren, een belangwekkend schouwspel. Een
zoo groot mogelijk aantal werklieden, welke per
kruiwagen den in voorraad aangevoerden schorgrond
op den dam brachten, tal van vletschuiten hun vlet
grond lossende, de grondbakken zand lossende tegen
den dam, ieder spande zijne beste krachten in.
's Nachts werd met het werk doorgegaan, zoodat
de hoofdingenieur van den provincialen waterstaat,
M. B. G. Hogerwaard, die het werk in den morgen
van 2 April bezocht, kon constateeren dat aanvan
kelijk de poging tot dichting kon geacht worden
geslaagd te zijn.
Veel valt nog te verrichten. Blijven echter weer
en wind dienendo, dan is te verwachten, dat onder
de flinke leiding van hen, die hier de zaken in handen
hebben, de volledige herstelling der doorbraak van
Nienw-Strgen weldra weder tot de geschiedenis be
hooren zal.
Gemengde Berichten.
Bij J. Allemekinders op don Molendijk alhier
is gisteren een zwaluw komen binnonvliegen. Deze
voorbarige lentebode vond het buiten zeker nog wat
frisch.
Ierseke. Woensdag zijn 2 jongelingen als ver
dacht van den brand van den vorigen nacht gesticht
te hebben, aangehouden en gevankelijk naar Middel
burg gebracht. Een hunner heeft voor zijn makker
bezwarende verklaringen afgelegd. D_ze wilde de
schuur in brand steken, doch op aandringen van
eerstbedoelde bepaalde hij zich tot een hooiberg.
Men meent voldoende bewijzen te hebben, dat men
de ware schuldigen in handen heeft. Hun aanhouding
veroorzaakte een ware verademing in de gemeente.
Borsele. Woensdag ontdekten de bewoners eener
hofstede alhier tot hun schrik, dat hun knechtje,
een jongen van bijna veertien jaar, in bewusteloozen
toestand op den dorschvloer lag. Spoedig bleek hun
dat hij ernstig aan het hoofd was gewond door een
val van eenige meters hoogte met een ladder. Door
den geneesheer, wiens hulp ingeroepen werd, konden
gelukkig geene inwendige beleedigingen worden ge
constateerd, zoodat het ongeval vermoedelijk een
gunstig verloop zal hebben.
Te Rilland hebben eenige schooljongens de
brutaliteit gehad, om uit een uitgespannen rijtuig
van een grossier, die zijn gewoon bezoek aan zijn
klanten bracht, eenige K.G. gedroogde appelen te
stelen. De politie heeft zich de zaak aangetrokken.
Wissekerkc. In de maand Maart werden op het
telefoonkantoor alhier ontvangen 34 en verzonden
37 berichten, samen 71.
Te Kamperland werden ontvangen 39 en vorzen-
den 36 berichten, samen 75.
