1894 N°. 147.
Donderdag 13 December.
81sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nominers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Adverteutiön voor dit blad
aangenomon bjj de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
by alle Boekverkoopers en Brievengaaxdei*^
De prijB der gewone adverteutiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prys
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- ea doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Iniendlus van advertentie» vónr 8 uren up den dag der uftfrave.
GOES, 12 December 1894.
De collecte voor de nieuwejaars-be-
d e e 1 i n g heden gehouden heeft opgebracht
f 264,60.
Het vorig jaar was de opbrengst 201 terwyl
aan aa^iften nog ongeveer 79 werd ontvangen.
Aangezien ook nu nog eenige nagiften zjjn te wach
ten, zal daarmede de commissie in staat zyn de
bedeeling, die 300 kost, op de gewone wijze te
doen plaatshebben.
Gisteravond gaf de zangvereeniging »E x c e 1-
s i o r" alhier de aangekondigde liefdadigheidsvoor
stelling ten bate van de Werkverschaffing en van
de (Economische spijsuitdeeling, waarbij hetzelfde
programma werd opgevoerd als vóór veertien da
gen. We kunnen ons dus bepalen tot de mede-
deeling, dat het publiek weder in zeer grooten ge
tale was opgekomen, en dat alle executanten zich
uitstekend van hunne taak kweten, zoodat de op
voering een vernieuwd succes is geweest.
Aan het slot van den avond toen de volksliederen
werden gezongen, geraakte het publiek in geestdrift
en paarde het zijne stem aan die der zangeressen,
wel wat tot schade van den zang, maar toch als
eene uiting van vaderlandsliefde, zoowel als van
sympathie voor Excelsior."
Naar men ons meldt zal het eerste con
cert der harmonie »Eu phoni a," in plaats
van zooals op de inteekenlyst vermeld stond half
December, eerst in de eerste helft van Januari ge
geven worden.
De sluiting derjacht op hazen, fazan
ten, korhoenders en kwartels in de provincie Zeeland
iB bepaald op Maandag 31 December 1894, met zons
ondergang het tijdstip van de sluiting der jacht
op houtsnippen en waterwild zal nader worden
Vastgesteld.
Wolfertodijk. De ingelanden van den pol
der Oost-Nieuwland plaatsten op de voor
dracht voor een gezworen de heeren: P. Koeman,
J. M. Mol en J. Koeman.
De buitengewone algemeene vergadering van
aandeelhouders der stoom vaartmaatschappij
Zeeland", Maandag te Vlissingen gehouden,
heeft het voorstel om de overeenkomst met de
Exploitatie-Maatschappij aan te gaan
betreffende de leening voor het bouwen van drie
nieuwe stoomschepen, met 206 (algemeene) stem
men goedgekeurd.
Denzelfden dag namen de aandeelhouders van de
Maatschappij tot exploitatie van Staatsspoorwegen,
te Amsterdam vergaderd, een zelfde besluit. Vaneen
voorstel der maatschappij HarwichHoek van Hol
land (zie ons vorig nommer) is niets gebleken.
De Londensche correspondent der N. R. Ct. meldt
aan dit blad nog het volgende»Ik interviewde
den heer Forbes, van den »Chatham-Dover-spoorweg".
Hg sprak categorisch de praatjes tegen, volgens welke
de Great-Eastern" aan de stoomvaartmaatschappij
Zeeland" zou hebben voorgesteld den Vlissi gschen
dagdienst naar Harwich over te brengen en de ont
vangsten van den Harwich-Queenboro-nachtdienst
onderling te verdeelen. Forbes verklaarde, dat integen
deel de Zeeland" en de >Chatbara-Dover-spoorweg"
aan de ♦Great Eastern" verzoenende voorstellen deden,
welke laatstgenoemde toen afwees. Forbes deelde rag
voorts mede, dat de nieuwe Vlissingsche mailstoomers
met kapitaal, door de Staatssporen voor te schieten,
te Glasgow zullen worden gebouwd, zullende er min
stens twee in den volgenden zomer worden in de
vaart gebracht, met stoomvermogen voor eene twin-
tigmylsche vaart, waardoor de duur der nachtreis
tusschon Vlissingen en Queensboro tot zes uren zal
teruggebracht worden."
De Minister van Justitie heeft aan de Tweede
Kamer doen toekomen de door haar gevraagde inlich
tingen op het adres van Jacobus Waale,
directeur-uitgever van de Zierikzeesche Nieuwsbode,
houdende klachten over van de justitie ondervonden
behandelingen.
Adressant beklangde zich, zooals men weet
Jo. »dat hij niet wettig gegijzeld is, omdat hij
niet geweigerd heeft getuigenis der waarheid af te
leggen, maar verklaard heeft, dat hij niets wist van
een lid van den raad, doch van iemand anders, aizoo
wel getuigenis gegeven
2o. >dat, zoo hy wettig gegijzeld is, in elk geval
den volgenden dag, toen hy den naam van dien
persoon genoemd heeft, de reden van die gijzeling
verviel en de rechter-commissaris had moeten zorgen,
dat hjj uit die gijzeling ten spoedigste ontslagen
werd, en die ambtenaar geheel buiten de wet han
delde door op een beweren, waarvan niets waar was,
dat hij er nog wel meer van wist, hem van zijn
vrijheid te borooven".
De inlichtingen geven eerst een relaas van de
feiten, welke aan de gijzeling van adressant vooraf
gingen en die als genoegzaam bekend kunnen worden
beschouwd.
Het rapport brengt te dian opzichte onder de
aandacht, dat, terwijl de gegijzelde getuigde bij zijn
verhoor voor den rechter-commissaris zich uitdruk
kelijk bad beroepen op eene naar zijne mc-ening
bestaande reden van verschooning om getuigenis af
te leggen, door hem ter terechtzitting werd verklaard, I
dat hy zich als getuige niet wenschte te verschoonen. 1
Verder wordt opgemerkt, dat uit het vonnis be- i
treffende de gijzeling, in verband ook met de andere
gerecktelyke stukken, blijkt dat adressant werd ge
gijzeld, niet alleen omdat hy den naam van zijn
zegsman niet wilde noemen, maar omdat adressant
weigerde getuigenis der waarheid af te leggen, door
dien hij bleef weigeren te zeggen, welke geheimen
hem uit de geheime raadsvergaderingen waren mede
gedeeld en wie zijn zegsman was.
Na in gijzeling te zjjn gebracht, richtte adressant
een schrijven aan den rechter-commissaris, waarbij
hy berichtte, dat meergemeld artikel in de Zierikzee-
sche Nieuwsbode hem te zijnen huize was verstrekt
door Fr. Loewer, commies-griffier ter secretarie te
Zieriksee, en dat hy (Waale), op verlangen van
Loewer, het bericht had overgeschreven voor de
drukkerij, omdat men aldaar diens hand kende. Hij
verklaarde daarmede de geheele waarheid te hebben
gemeld en gaf' den wensch te kennen spoedig te
worden ontslagen.
Wat betreft de vraag waarom adressant niet on
middellijk op 12 Mei, nadat zijn bovenvermeld
schrijven den rechter-commissaris had bereikt, werd
ontslagen, wordt medegedeeld, dat blijkens van den
rechter-commissaris ontvangen inlichtingen, deze van
meening was, dat getuige Waale niet de waarheid
Bprak en dat door hem, rechtercommissaris, uit ver
schillende omstandigheden de overtuiging was ver
kregen, dat Loewer Waale's zegsman niet kon zijn.
Om die reden werd het onderzoek in deze zaak
voortgezet, en toen het resultaat daarvan aanleiding
gaf om het er voor te houden, dat adressant de
waarheid kon hebben gesproken, werd hy door de
rechtbank op 16 Mei jl. ontslagen.
Hieruit blijkt, dat de rechtbank te Zierikzee aan
neemt dat een getuige eerst dan aan zijne verplich
ting om getuigenis der waarheid af te leggen heeft
voldaan, wanneer er aanleiding is om het er voor
te houden dat hetgeen door getuige wordt gezegd,
werkelijk waarheid is.
Ten aanzien van de klachte van adressant, dat
geen enkel vonnis of dergelijk stuk voor zijn gijze
ling hem beteekeud is, en dat een brief aan hem
geadresseerd door een dor commissarissen van de
Nieuwsbode, waarin deze hem raadde in appèl te
komen van het vonniB, hem in het geheel niet ter
hand gesteld is, wordt opgemerkt, voor zooveel het
eerste punt betreft, dat het wetboek van strafvor
dering nergens de beteekenis van eenig stuk voor
het bevel, bedoeld in art. 68 van dat wetboek en
evenmin die van dat bevel zelf voorschrijft.
Het vonnis, waarbij Waale in gijzeling werd ge
steld, is evenwol in eene openbare zitting der recht
bank in zijn tegenwoordigheid voorgelezen. Wat
betreft het tweede punt, wordt medegedeeld dat
adressant als gegijzelde, wiens verplegingskosten
komen voor rekening van het publiek gezag, vol
gens art. 36 van het huishoudelijk reglement voor
het huis van bewaring te Zierikzee werd gerang
schikt in de klasse der gewone gevangenen en op
hem weiden toegepast de voorschriften betrekkelijk
de briefwisseling, waarin wordt bepaald dat de in-
komendo en uitgaande brieven in handen worden
gesteld van den cipier en worden bezorgd bij den
betrokken ambtenaar van het openbaar ministerie
of den rechter-commissaris, opdat deze de brieven
lezen en daaromtrent de vereischte bevelen geven.
Blijkens de verkregen inlichtingen was bedoelde
brief aan adressant toegezonden door den advokaat
mr. Fokker, tevens commissaris van de Nieuwsbode.
Naar luid van de desbetreffende mededeelingen
van den Officier van Justitie te Zierikzee, vond
de rechter-commissaris geen termen den brief aan
den gegijzelde te doen uitreiken, daar hij niet noo
dig vond, dat Waale met de buitenwereld in con
tact kwam, en hij wel inzag, dat Waale binnen
korten tijd op vrije voeten zoude worden gesteld,
en van een eventueel in te stellen hooger beroep
zjjn vrijheidsberooving langer dan noodig zoude doen
voortduren.
Over hot appel zelf heeft de rechter-commissaris
uitvoerig met adressant gesproken, waarop ten slotte
deze hem uitdrukkelijk heeft verklaard niet iu hoo
ger beroep te willen komen.
Dit gesprek heeft, volgens bericht van genoemden
Officier van Justitie, plaats gehad naar aanleiding
van den bovenbedoelden brief.
Het N. v. d. D. heeft gisteren het volgend
telegram uit Batavia ontvangen
Het 9e bataljon is hier teruggekeerd en met groote
geestdrift ontvangen.
De gouverneur-generaal hield aan het station eene
toespraak en inspecteerde de troepen.
Er was feestelijke ontvangst in het Van Zuylen-
park. De standaard werd door de echtgenoote van
den gouverneur-generaal met bloemen versierd.
Voor den ingang van het huis van den overste
Scheuer wa« etn eereboog opgericht, met het motto:
Alles kost een dubbeltje". j
Het woder was regenachtig.
♦V. M." geeft in Het Dagblad een middel aan
om een einde te maken aan de toenemende
plaag der bedelarjj en wat daarmee over
eenkomt.
Mijns inziens kunnende gemeentebesturen thans,
nu hun handen niet meer gebonden zjjn door arti
kel 2 van de vroegere patentwet, op dit gebied
zeer veel nut stichten."
Evenzeer als zij thans de beroepen van station-
neerend" koetsier, besteller en dergelijke, onder con
trole houden, door toestemming van het Dugelijksch
Bestuur en inschrijving in de daartoe bestemde
registers te vereischen, om tot de uitoefening te
worden toegelaten, kunnen dezelfde besturen thans
een waakzaam oog houden op de op den openbaren
weg of langs de huizen rondventenden en colpor-
teerenden. Wanneer werkelijk handel gedreven wordt,
zooals op de markten, of door verkoopers van kin
derspeelgoed en bloemen op straat, behoort men
deze toestemming dan ook nooit te weigeren, doch
in elk geval zal de inschrijving een middel van con
trole zijn om te voorkomen, dat deze handel in
bedekt gebedel ontaardt.
Docb aan allerlei gespuis, dat den handel in niets-
beteekenende voorwerpen slochts aanvat als middel
tot ontkoming aau do strafbepaling op het stuk van
bedelarjj, aan deze lieden weigere men toestemming,
en men stelle een behoorljjke straf op de overtreding
van deze bepaling.
Het »hausieren" verbiede men bovendien in elk
De vrijheid van bedrijf zal er niet ouder lijden,
wanneer men slechts het misbruik er van tegen
gaat, en de openbare orde zal er bij winnen."
In eene gisteravond gehouden vergadering van
de liberale kiesvereeniging B u r g e r-
plicht" te Amsterdam vroeg, na afdoening der
aan de orde gestelde zaken, de heer Zeehandelaar
het woord naar aanleiding van de bejegening, welke
het Kamerlid Heldt dezer dagen in de Tweede Kamer
van de zijde des heeren Rutgers van Rozenburg heeft
ondergaan. Spr. geloofde, dat die bejegening de ver
ontwaardiging van zeer velen moet hebben opgewekt
en dat derhalve van deze vereeniging een protest
behoorde uit te gaan. De heer Heldt toch heeft,
zegt spr., steeds den parlementairen toon in acht ge
nomen en jaren laDg getoond, dat hij de belangen der
werklieden slechts langs den weg van orde en beraad
slaging wenscht te verdedigen. Men had dan ook
mogen verwachten, dat de heer Rutgers na 's heeren
Heldts verklaring, dat 'hij nimmer naar >Plancius"
was gegaan", amende honorable zou hebben aange
boden. De wjjze waarop de heer Heldt zich van zijne
taak kwijt, verdient de sympathie van hen die hem
afvaardigden.
Da voorzitter brengt in het midden, dat de heer
Heldt onder de bescherming stond van den hamer
des presidents, en dat de president den hoer Rutgers
het verkeerde zijner uitdrukking onder het oog had
gebracht. Wij hebben ons slechts af te vragen, zeide
de voorzitter verder, of onze afgevaardigde naar onze
overtuiging zijn plicht doei. Hij gelooft, dat men
verstandig zal dosn, met erkentelijk de houding van
den voorzitter der Tweede Kamer te waardeeren,
die den heer Heldt onder zijne bescherming nam.
De heer Zeshandelaar zeide, dat het niet voor de
eerste maal was, dat de heer Rutgers zich te buiten
ging, waarop de voorzitter hem in de rede viel met
de woorden: >Wjj zijn niet de censoren van den
heer Rutgers. Maar, indien het uwe bedoeling is
geweest, eeu woord van vriendschap en achting te
brengen aan den heer Heldt, Amsterdams afgevaar
digde, dan zullen zekor allen zich daarbij aansluiten."
Mot het applaus der aanwezigen, op de laatste
woorden des voorzitters volgend, liep dit incident
ten einde.
De luit.-kol. van Dam van Isselt, hoofdofficier
van het reservekader, heeft deze Algemeene
Kennisgeving" verzonden
Door Z. E. den minister van oorlog is dezer dagen,
ten behoeve van de aspiranten voor het reservekader
een zeer gunstige beschikking genomen.
Het is hun nl. veroorloofd voor eerste oefening
onder de wapenen te komen op het tijdstip, dat
het meest met hunne wetenschappelijke opleiding of
andere maatschappelijke belangen strookt.
Do aspirant-vaandrig, die zich bijv. verbonden
heeft, on nog leerling der 4e klasse eener hoogere
burgerschool of van een gymnasium is, heeft dus
zekerheid dat bij, zoo gewenscht, voor eerste oefe
ning eerst onder de wapenen behoeft te komen,
bijv. cè, het afleggen van het eindexamen.
Verder is het mogelijk de 8 maanden dienst in
het leger te verdeelea over de vastgestelde drie
jaren op de wijze, die hot meest in overeenstem
ming is met de eischen van zjjne maatschappelijke
loopbaan.
Eene gelijkmatige verdeeling van den diensttijd
over die drie jaren is dus niet noodig.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
De nog in deze maand baschikbare Zaterdagen
zijn voor vergaderingen aangewezen, gelijk mede de
Maandagen, deze 's nam. 1 i/g uur. Vrydagvoor-
middag worden de ontwerpen tot voorziening in de
huishouding der gemeenten Opsterland en Weststel
ling wei f in de afdeelingen onderzocht.
Bij de behandeling in den voormiddag van ver
schillende kleine wetsontwerpen, heeft de heer T.
Mackay voorzichtigheid aanbevolen bij het van ryks-
wege aanvragen van gelden tot bereiding van het
h e i 1 s e r u m tegen de diphtheritis, wegens het
meeniogsverschil daarover tusschen de geleerden.
De beer Borgesius betoogde de wenschelijkheid
van steun van rijkswege tot verspreiding van dit
nuttige middel, waartoe de Koningin f 500 schonk.
De Minister van Binnenl. Zaken zeide, dat eene
aanvrage om geldeljjken steun in ouderzoek is, maar
zijn standpunt in het algemeen is dat de Staat niet
optrede als leverancier van geneesmiddelen, wat
staatshulp echter niet uitsluit.
Het eenmaal door de Eerste Kamer reeds ver
worpen voorstel, thans opnieuw ingediend, om ge
legenheid te geven suikers van hoog gehalte te
raffineeren, werd bestreden door den heer Van der
Kun, wegens de nadeelen voor de suikerindustrie,
de suikerfabrikanten en de schatkist, die ruim 6
ton zal verliezen. Ook de landbouw zal er onder
lijden. Daarentegen worden raffinadeurs met 11/4
pCt. ten nadeele van de schatkist bevoordeeld. Spr.
wenschte aan den vooravond eener definitieve sui
kerregeling, z. i. urgent, zulke maatregelen niet.
De heer Tydeman daarentegen wenschte de voor
gestelde wet, waarin hy de vrijheid voor de raffi
nadeurs tot aanschaffing hunner grondstoffen goed
keurde, eenigon tijd te laten werken en de definitieve
regeling in verband daarmede uit te stellen.
De heer De Ram achtte dit ontwerp vooral druk
kend voor de fabrikanten van ruwe suiker, wien
de rechtenverhooging in Frankrijk reeds zoo groote
schade toebrengt. De spoedige toezegging eener
nieuwe suikerwetgeving zou vele zijner bezwaren
wegnemen.
De heer Mees bestreed elk uitstel der definitieve
suikerregeling, op welker spoedige indiening hy
aandrong.
De Minister van Financiën verklaarde, dat dit
ontwerp past in onze suikeraccijns-wetgeving en
alleen dient om een wetgevende fout te herstellen,
die in de laatste tijden de industrie belemmerde
onjuist is de berekening van nadeelen der schatkist
door aanneming van dit ontwerp, want dat nadeel
is gegrond op een onjuiste beschouwing van onze
accynswetgeving, die vrijlaat suiker in de stroop
achterblijvende. De bewering, dat nu voortaan slechts
hooge suikers zouden geraffineerd wordpn acht de
Minister volkomen ongegrond. Hij handhaaft de
toezegging om in 1895 een voorstel tot definitieve
regeling in te dienen en zal het tijdstip van indie
ning zooveel mogelijk bespoedigen. Na replieken is
het wetsontwerp betreffende den sui-
keraccijns aangenomen met 52 tegen 30 stemmen.
Vervolgens zijn aangenomen de ontwerpen tot
wijziging van het crediet, dat de beetwortel-
suikerfabrieken voor accijns genieten, dat
tot goedkeuring van verkoop van groud aan Nij
megen en Apeldoorn, voorts eenige suppletoire bo-
grootingen en de overeenkomst betreffende den ver
koop van het gebouw der Hoogere Krijgsschool.
Daarna werd het justitie-debat voortgezet, waar
van het meest belangrijke is, dat aangenomen zijn
een amendement van de heeren De Kanter en Kolk
man om f 1000 minder uit te trekken voor de ver
hooging der jaarwedde van vyf inspecteurs dor rijks-
veldwecht, en een amendement van dezelfde heeren
om >voor memorie" uit te trekken den post voor
het gebouw der rechtbank te 's-Gravenhage (op da
begrooting was daarvoor f325,000 uitgetrokken).
Daarna is hoofdstuk justitie zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
