1894 N°. 145.
Zaterdag 8 December.
81ste jaargang.
Bij dit Bonimei' behoort een bijvoegsel.
Nieuwj aarscommissie
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag», "Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Adverientiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditêtak te Rotterdam er, verder
bjj alle Boekverkoopers en Brie vengaai ders,
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ctB.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermolding van liefdegaven 5 cent per regel.
van aflvertentSen vo©? 8 wrttm ep dftsj ^er uitgave.
.yyrjr^r-^r^;,-•-zr-'r
r~ -reK*aai«TF?cSK tw
De goede reiultateu, welke de bedeeling op den 1 Januari
telken jare heeft opgeleverd, hebben doen besluiten weder de
zoogenaamde
in het leven te roepen. Terwijl de heer J J. RAMONDTzioh
weder bereid verklaarde de leiding der zaken als Voorzitter op
zich te nemen, werden door de ondersrheidene instellingen de
onderstaande heeren als leden der commissie aangewezen, t. w.
Burg. Armbestuur dhr. B M. DEN BOER;
Hervormde Diaconie J. DE KRUIJTER
R. K. Par. Armb. - P A. VAN ACKER;
Com. v. d. CEc Spijsuitd. I D. FRANSEN VAN DE
PUTTE
De heer A. A. VAN DELLEN, commies ter secretarie, is
als secretaris aan de commissie toegevoegd.
Deze commissie zal op W OENSDAG DEN 12 DECEMBER
a. s. de bijdragen der ingezetenen inzamelen. Met het oog op
de opbrengst der collecte in het vorige jsar, toen deza, om
volkomen aan het deel te beantwoorden, te wenschen overliet,
achten Burgem. en Weth ten woord van opwekking tot het
verleanen eener ruime bydrage niet overbodig.
Zij vertrouwen, dat de ingezetenen gaarne er toe zullen
medewerken, dat op den eersten dag des jaars niemand in deze
gemeente gebrek lijdc aan het hoogst noodige, ook om daardoor
te voorkomen den grooten last, dien de borgerij eertijds on
dervond van het zoogeuaamde nieuwjaarswenschen.
Goes, den 7 December 1894.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
GOES, 7 December 1894.
De klerk bjj de posterijen enz A. C. Schr ij-
ver wordt met 1 Januari a. s. van Brielle naar
Amsterdam verplaatst.
Te Zieriksee is tot lid van den gemeenteraad
met 204 van de 829 geldige stemmen gekozen de
heer G. A. de Looze (afgetreden lid).
Dö gekozene had verzocht voor eene eventuëele
verkiezing niet in aanmerking te komen.
leraeke. De gisteren gehouden raadsver
gadering werd, wegens ongesteldheid van den
burgemeester en van de beide wethouders, gepresi
deerd door het oudste aanwezige lid, den heer D.
Schipper.
Een verzoek van eenige bewonerB van den achter
weg bij den Dam om plaatsing van een lantaren tor
verdrijving van de daar heerschende Egyptische duis
ternis, werd aan B. en W. geren vooieerd.
Daarna kwam een schrjjven van Ged. Staten in
behandeling, volgens hetwelk Z. E. de Minister van
Binn. Zaken de meerling van den Raad wensebt te
vernemen of er werkelijk geen geschikte woning voor
den burgemeester in de gemeente te vinden was,
een der gronden, waarop deze zijn verzoek bouwde
om zich te Bergen-op-Zoom te mogen vestigen.
Do heer Sinke was van meening dat er wöl de
gelijk een woning voor den burgemeester zou te
vinden zijn geweest, indien deze ernstig gezocht
had, maar de vraag of er een geschikte woning was,
achtte bij moeilijk te beantwoorden, daar over het
begrip geschiktheid wel verschil zal bestaan tus-
schen den burgemeester en den raad.
De heer Cupéry achtte die vraag volstrekt niet
moeilik. De heer Sinke houdt het voor uitgemaakt,
dat er een woning te vinden was en de burgemees
ter verklaarde in zgn adres met een zeer kleine
woning tevreden geweest te zijn. Dit lost alles op.
Alles wat de burgemeester in zijn adres gezegd heeft,
heeft spreker vroeger leugen genoemd. De burgemeester
heeft hem niet weerlegd, de raad niet tegengespro
ken en de heer Sinke heeft het bevestigd. Spreker
wiet zeker, dat het huis van den heer Muller te
huur was voor f 400. Den burgemeester werd nog een
ander aanbod gedaan omtrent dit huis, maar daar
antwoordde hg niet eens op. Tot den 22en Maart
was nog een ander huis te huur, waarmee de
burgemeester even goed als ieder ander bekend kon
zijn. Verder was er nog een huis met 4 apartemen-
ten in een achterweg. Spreker was duB van meening
dat er wel een geschikte woning te vinden was,
als de burgemeester maar gewild had. Hij heeft
wellicht gewild, maar zjjn vrouw was hier de baas.
De beer Sinke wenschte, als de heer Cupéry zoo
v ast op zijne mededeelingen ging, de vraag van den
Minister aldus te beantwoorden, dat de burgemees
ter bij ernstigen wil wel degelijk een geschikte
woning had kunnen vinden.
De heer V. d. Burght meende, dat de burge
meester wel ernstig gezocht heeft. Hij heeft een
zeer klein huisje willen huren in een onaanzienlijke
straat.
De heer Cupéry vond daarin juist een bevestiging
van zijn bewering, want dan scheen het bezwaar
tegen den achterweg, waarin het huis van Van Poelje
staat, niet te wegen.
De heer Sinke maakte van zijn wenseh een voor
tel en dit werd met algemeene stemmen aangenomen.
De rekening over 1893 en de begrooting voor
1895 van het Burgerlijk Armbestuur werden over
eenkomstig bet advies der commissie van onderzoek
met onveranderde eindcjjfers goedgekeurd, niette
genstaande tegen de rekening eene menigte aanmer
kingen van administratieven aard waren aangevoerd.
Tot leden van bet Burg. Armbestuur worden met
algemeen* stemmen benoemd de heeren J. Sandee
Jz. en J. Molhoek, aftredende leden.
Eindelijk werd besloten weer een nieuwjaars-com
missie te vormen, waarin 5 raadsladen werden be
noemd.
Driewegen. Gisteren is alhier tot gemeente
geneesheer benoemd de beer H. R. Folmer.
's-H eerenlioek. Ter veemarkt, die Woens
dag alhier voor het eerst na bare instelling werd
gehouden, waren, zooals reeds gemeld is, 76 stuks
rundvee aangevoerd. Er heersehte veel handel tot
hoogo prijzen. De uitgeloofde premiën voor het
grootrie getal aangevoerde, verkochte en gekochte
vee konden alle worden toegekend. De verloting
bestond uit 300 nommers met 4 prijzen, die ten
deel vielen aan ingezetenen van 's-Heerenhoek,
'e-Heer Arendskerke, Hoedekenskerke en Borsele.
De markt had vele bezoekers, zoodat ook uit dien
hoofde is gebleken dat zij in eene werkelijke behoefte
voorziet.
Onlangs werd in een correspondentie melding
gemaakt van een adjudant-onderofficier van het 6e
bataljsn, die met levensgevaar de kist, waarin het
geld van den raad van administratie geborgen was,
heeft gered, zoodat die gelden kondon worden mede
genomen. Velen weten niet dat dit feit door den
adjudant-onderofficier Wunnink werd ver
richt, die behalve dat, ook nog de vivres uit da aan
de Poeri grenzende keukens heeft gered, waardoor de
achtergebleven compagnie Kamerman niet van voed
sel was verstoken. Deze onder-adjudant heeft bo
vendien onze driekleur gered van den smaad om
in 's vijands handen te vallen, doordat bij den
vl3ggestok onder een havigen kogelragel wist te
bereiken en de vlag nedtrhailde en later op den
Dewatempol deed bevestigen. Hij was het, die bij
den terugtocht naar Mataram bet vaandel van hot
6o bataljon onder een overstelpend vuur des vijands
©n nadat de vaandelwacht was gesneuveld, behou
den in den Dewatemp 4 te Mataram bracht. Aan
hem dnf» onzen dank. (B. N.)
In Het Oosten deelt de heer van 't Linden-
hout mede, dat hij sedert vier maanden het pen
ningmeesterschap der weesinrich
ting te Neerbosch he&ft neergelegd ea op
zijn verzoek door het bestuur de heeren E. J Grit-
fijn te Arnhem, mr. P. A. graaf van Liraburg
Stirum ts Ooaterbeek eu H. J. Koper te Hees als
leden der fiiancieele commissie voor de weesinrich
ting zijn g 'kozen.
ȕk wil echter zssr gaarne de gaven big ven ont
vangen," zsgt de heer van 't L,, »om deze in de
kas der fiaancieelo commissie te storten. De grond
slag, waarop Neerbosch van den beginne af gestaan
heeft, is hierdoor niet veranderd. Alleen rust nu
datgene, wat vroeger op mij rustte, op deze drie
heeren."
Naar de höer Van 't Liadsnhout mededeelt, heb
ben de waezen meer dan f 30,000 schade geleden
door hetgeen over de inrichting in den laatsten tijd
geschreven werd, en hij hoopt dat de aanstaande
feestdagen deze bres in de kas zullen stoppen.
Door eeuen aannemer te Dordrecht is conces
sie aangevraagd voor de droogmaking der
Lauwerzee.
't Idee om reeds bij de geboorte van een kind
zijn ouden dag te verzekeren, is veel
duurder dan de inzender van het N. v d. Dblij
kens hetgeen in een vorig nummer is meegedeeld,
meent.
Bij naeijfering bleek aan de Haagsche Crtdat
inderdaad, ter verzekering vaa een pensioen van
f 5 's weeks na het 60e jaar, de rijksdaalder storting
bij de aangifte der geboorte f 123,50 zou moeten
worden, of de Staat voor eiken jonggeboren Neder
lander een surplus van f 121 zou hebben bij te
passen, wat inderdaad een wel wat hooge premie
op de geboorten zou zgn.
Ziehier hoe het blad approximatief tot deze uit
komst kwam
Een lijfrente van f 260 's jaars koopt men op
zijn 60e jaar voor f 2850. (We rekenden naar de
tarieven van Kosmos.") Om op zijn 60e jaar f 2850
te ontvangen, moet raon op zijn 25e jaar aan een
levensverzekering-maatschappij f 452 betalen. En
om aan een pasgeborene de uitbetaling van f 452
bjj 't bereiken van het 25e jaar te assureeren,
heeft men in het eerste levensjaar f 123.50 te
s tor feu.
Bij directe berekening zal men vermoedelijk tot
eenig verschil komen, denkelijk iets minder dan die
f 123.50. Maar ongevper is 't toch de prjjs van de
bedoelde penrioenverzekering, aangegaan bij 't begin
van het eerste levensjaar. En al brengt de groot©
sterftekans van pasgeborenen hierin nog zelfs een
belangrijke verandering, minder dan f 100 zou dat
■pgeboorterecht" toch zeker niet bedragen.
Men ziet echter, voegt de Telegraaf hieraan toe,
dat, al komt men er niet met de f 2,50, door den
inzender in 't Nieuws genoemd, het idee toch niet
zoo hersenschimmig is als het oppervlakkig Ijjken
kon, en misschien door combinaties toch wel te
verwezenlijken.
Bij de verkiezing van een lid van het
hoofdbestuur der Maatschappij tot
nut van 't algemeen, in de vacature, ont
staan door het overlijden van den heer C. J. M.
Dijkmans, zijn door 116 departementen uitgebracht
374 stemmen. Gekozen is met 357 stemmen de heer
mr. J. E. V e 11 m a n te Amsterdam, die zich de
benoeming heeft laten welgevallen.
Onlangs bevatte De Nederlander een bericht
omtrent het verkoopon van houtwol uit de
matrassen der tusschendekspassagiers van de
booten der Ned.-Am. Stoomvaartmij. aan handela
ren in eetwaren, die er hun producten in zouden
verpakken.
Naar aanleiding van deze mededaeling werd do^r
de politie te Rotterdam een onderzoek ingesteld,
waaruit het volgende is gebleken
De heer Wiersma, directeur der N. A. S. M., ver
klaarde, dat de matrassen aan boord der stoomsche
pen worden gevuld met houtwol, die vervaardigd
wordt in de fabriek van den heer Klutg^n, te Feyen-
oord. De maatschappij i3 hiertoe overgaan, omdat
houtwol veel hater voldoet dan zeegras, dat meer
uitwasemingen of nadeelige vochten tot zich trekt.
Bij aankomst to New-York worden de matrassen
geledigd, en de houtwol wordt vernietigd. De ge-
wasschen matrassen worden van nieuwe houtwol
voorzien, en daarop slapen do passagiers 3* klasse
weer, op dö reis van New-York naar Nederland.
Deze reizigers kunnen volstrekt niet worden verge
leken met b. v. Russische landverhuizers, die uit
besmette pla&tecn komen en gewoonlijk zeer onrein
zijn. Be Amerikaansche passagiers komen meestal
uit gezonde streken, waar geen epidemieën keerschon.
Dat die matrassenvolgens het bedoeld bericht,
alle kiemen van besmetting in zich zonden hebben,
komt den directeur dus zeer overdreven voor, of
schoon hij het ook moet afkeuren dat men de aldus
gebruikte houtwol voor verpakking van eetwaren
zou bezigen. Vroeger werd de houtwol bij aankomst
der booten hier ter stede, vernietigd. In den laat
sten tijd echter werd zij verkocht aan een hande
laar, die haar, naar de directie meende, op zijn
beurt verkocht ate emballage voor meubelen enz.
Nu er echter in de dagbladen ongunstig wordt ge
schreven over de houtwol uit matrassen, Lraeft de
directie besloten aan dien verkoop voorgoed een
einde te maken.
De hoer Wiersraa heeft zich daartoe gericht tot
dr. Vroosom de Haan, voorzitter van de gezondheids
commissie, en tot den directeur der gemeoBtsreini-
ging, mot het verzoek om de houtwol van gemeente
wege te laten weghalen, wanneer het oenigszins
mogelijk word geacht, dat die stof schadelijk voor
de gezondheid zou zijn.
De directeur dar gemeentereiniging, de heer Kra
mer, doelde m9de, dat besloten is de houtwol uit
de matrassen der booten geregeld te laten weghalen
van gemeentewege, tegen een kleine vergoeding.
Donderdag is de eerste partij verbrand. Hierdoor
werden dus alle schadelijke gevolgen voor de gezond
heid weggenomen en wordt allo verkoop verhinderd.
Ten slotte is gehoord een koopman, die de bout
wol van de Amerikaansche St lom vaart-maatschappij
opkocht. Hij verzekerde, dat door hem, noch door
zijn compagnon ooit de houtwol, afkomstig van be
doelde Stoomvaartmaatschappij, is verkocht aan een
suikerbakker, maar gewoonlijk aan boomkweekers,
die er planten in verzenden.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Het algemeen debat over do 6taatsbegi'Ooting werd
gisteren voortgezet.
Do Minister van Binnenlandsclie Zaken dankte voor
dan ondervonden steun, liet de critiek over de vorige
Regeering ter zijde en verzekerde, dat er volkomen
homogeniteit bestond over de politieke formule
Kiesrechtuitbreiding, herziening van het personeel
en regeling der gemeeutefiianciën. Wetten, waar
omtrent verschil van gevoelen bestaat, zal deze Re-
geering niet indienen. Daarna verdedigde de Minister
de publicatie der rapporten betreffondo Kameront
binding, als volkomen gerechtvaardigdontkende
zich aan ©enigerlei onbescheidenheid te hebben schul
dig gemaakt, en wees er op, dat de heer Tak aller
minst recht had te klagen, daar bij in 1882 drie
kolommen druks vol details vulde v?n een gesprek
inet Koning Willem III. Tegenover den heer Ger
ritsen vindiceerde bij het recht der Regeering, om
zonder te letten op de meening van anderen voor
te stellen, wat zij uoodig acht.
Een voorstel tot regeling der gemeentelijke finan
ciën is in het kalenderjaar 1895 te wachten. Ter
goeder trouw meent de Regeericg, dat de behande
ling van het kiesrecht in dit zittingjaar mogelijk is,
en dat die kieswet eene nationale regeling zal moeten
bevatten.
Uitvoerig zette de Minister uitesn dat de Regee-
ring een lijfrentebank wil voorbereiden als passende
in elk stelsel van werkliedenpensioen, waarvan de
kosten varieeren tusschen 6 en 74 milüoen.
De Minister van Justitie meent dat men de Re
geering in het Parlement niet moet lastig vallen
over het godsdienstig geloof harer leden. Het Ministe
rie bestaat niet uit godsdienstige geloofsgenooten,
maar moet een door de tijdsomstandigheden opge
legde taak vervullen on een werkplan uitvoeren.
Over het gebeurde bjj de bakkers werkstaking te
Amsterdam kon hij bij gemis aan volledige inlich
tingen nog niet oordoalen. De politie heeft zonder
partij te kiezen tegen de werkstakers, alleen ar-
beids vrijheid verzekerd. De politie heeft den patroons
niet aangezocht om de bakkergen t© sluiten ter
voorkoming vaa erger. Men bedenke, dat de staking
even onverwacht is uitgebroken als geëindigd.
De Minister van Binnenlandsche Zakende ver
wijten van inconssquentie besprekende, verklaarde
te zullen big ven streven naar geleidelijke hervor
mingen. Hij kon zijn optreden niet afhankelijk ma
ken van verwezenlijking van alle door hem als
Kamerlid gewenschte hervormingen. Thans moeten
zijne krachten op het kiesrecht geconcentreerd zijn
om toekomstige hervormingen mogelijk te maken.
Nooit heeft hij onvoldoende geweerbewapening van
den soldaat bepleit, noch koloniale politiek zonder
voldoende weermiddelen.
Zijn taak wordt afgebakend door kiesrechtrege
ling, waarmede krachtens zijn antecedenten verband
houdt, herziening van het personeel, maar niet die
der gemeentafhanciëa. Hg betoogde, dat een kies
recht-regeling niet wordt belemmerd door de rege
ling van het tuinbouwonderwgs en subridieering
van middelbare meisjesscholen, welke zaken zijn uit
te stellen zoo zij door verandering van partijver
houding, kiesrechtherziening mochten balemmeren.
Hetzelfde geldt voor de lijkverbranding en het eeis-
vraagstuk. Bij de Heldarsch9 eedsquaestis bleef hij
aan zgn vroegere meening getrouw, maar ook de
Kamer kan den tegeawoordigen halfslachtigen toe
stand van gemengde eeds-aflegging ea zuiverings
belofte beëindigen.
Een voorstel tot verzachting der overgangsbe
palingen voor het verplicht aantal onderwijzers op
bijzondere scholen is bij den Raad van State.
De Minister van Financiën zeide, dat de regeering
den tijd voor bimetalisme nog niet gekomen acht.
Daarna worden nog uitvoerige replieken gehouden,
die in de avondzitting werden voortgezet ea ten eiade
gebracht. De algemeene beraadslagingen zijn daarop
gesloten en Hoofdstuk I (Huis dos Konings) zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
Karkeiijke Zaken ea OruSersfijs.
Maandagavond te 7 uren hoopt de Persiaan
Izaak Adams, vroeger Mahomedaan thans Christen,
in Sy.isch gewaad op te treden in de Gereformeerde
kerk te Goes.
Evenals in Amsterdam, Rotterdam, Kampen, Leiden
en andere plaatsen wenscht hij, op verzoek, vóór bjj
naar Perzië als zendeling gaat, ook aan het Zeeuw-
sche volk een en ander uit zija leven mede te deelen.
Beroepen bij de Ned. Herv. gemeente te Nieuw-
Lekkerland ds. H. J. Hulscher te Kolijnsplaat.
Bedankt voor het beroep ts Grjjpskerke en te
Sfc.-Philipsland door den heer A. G. F. Smit, cand.
te Zutfen.
'a-Meer Arendskerke. Bij de Ned. Herv.
gemeente alhier zija herkozen tot ouderling dhr.
Joh. Van der Poel, en tot diaken dhr. A. Da Priester.
fiKoedekenakerke. Door stemgerechtigde leden
dor Ned. Herv. gemeente alhier is tot ouderling ge
kozen J. C. De Wilde, in de plaats van C. Boogaard,
die bedankt had.
Woensdig 11. was het vijf en twiutig jaar, dat
de Nederl. Herv. gemeente te Zoutelande vacant
kwam. Dez9 vacature is een der oulste, zoo niet
de oudste vaa ons land; laatste predikant was do
hoar W. J. Rvouker, later prei. te BavrUui oil U
