niet beletten, dan zullen onze troepen voor een guerilla-oorlog staan, welke, al zou hij, met het oog op het terrein en de getalsterkte des vijands, nimmer die in Atjeh kunnen evenaren in duur, toch nog onze troepen langer zou bezig houden dan te wenschen is. Kerkelijke Zaken en Onderwijs. Gistervoormiddag werd da. C. R. Van Lelyveld van Appelscha tot predikant bg de Ned. Herv. ge meente alhier door zijn ambtsbroeder ds. Van Koets veld bevestigd met de woorden uit 2 Cor. 4 vers 2, het laatste gedeelte: »door openbaring der waarheid ons zei ven aangenaam makende (d. i. aanbevelende) bjj alle conscientiën der menschen." Spr. schetste op boeiende wijze de voortreffelijkheid van het evan gelie en hoe de bedienaar ervan daarin zijn recht, zgn kracht en zgn troost vindt. Na de bevestiging zong de gemeente den bevestigde P8. 134 vers 1 en 3 toe, waarna ds. Hnet als oudste leeraar hem nog een kort maar hartelijk woord van welkom toesprak, welke toespraak werd besloten met het zingen van het 4e en 5e vers van Ps. 87. Des avonds deed de nieuwe leeraar zijne intrede, sprekende over Hand. 2831>Predikende het Koninkrjjk Gods, en leerende van den Heer Jezus Christus met alle vrij moedigheid, onverhinderd." Bij stelde daarbij in het licht, dat hij, hoewel geenszins zich gelijk willende stellen met den apostel Paulus, toch althans er naar streven wil diens voorbeeld te volgen en spr. vond in dezen tekst aanleiding om uiteen te zettenhet onderwerp en den inhoud zjjner prediking in de gemeente, en de wijze waarop en de bede, waarmee hg zgn dienstwerk hoopt te ver vullen. Het zangkoor bracht bg het begin en aan het einde der godsdienstoefening op verdienstelijke wjjze een passend lied ten gehoore, en beide malen, maar vooral des avonds, was het ruime kerkgebouw met een zeer talrgke schare gevuld. De meerderheid van den kerkeraad der Ned. Herv. gemeente te Groningen heeft besloten, aan dr. Louis Bühler, beroepen predikant te Schier monnikoog, geen attestatie te verleenen, waardoor het den heer B. onmogelijk is zgn ambt te aan vaarden. lüllewoudfldijk. Voor de open te vallen be trekking van hoofd der school alhier hebben zich niet minder dan 42 sollicitanten aangemeld, waar onder 2 hoofden van scholen. Dezer dagen heeft de heer Van Langeraad, hoofd der o. 1. school te St. Maartensdijk, zijn 50- jarig onderwijzerschap herdacht. De collecte voor de scholen met den bijbel bracht te Kamperland f 100 op. Akte-examens in Zeeland. Bij de Zaterdag ge houden examens werden geëxamineerd 5 vrouw, candidaten. Geslaagd zgn de damesG. H. Kröber van Middelburg, F. A. Ochtman van Goes, M. J. Bolle van HaamBtede, A. Schoonenboom van Oost- kapelle en G. J. H. C. Van der Ven van Haamstede. Voor de nuttige handwerken werd geëxamineerd 1 dame, die slaagde, nl. mej. A. H. A. Middelveld VierBen van Middelburg. Landbouw en Veeteelt. De heer I. G. J. Kakebeeke, rijkslandbouwloeraar te Goes, bezocht Zaterdag jl. met de onderwijzers, die deelnemen aan den landbouwcursus, den Wil- helminapolder, om hen de verschillende landbouw werktuigen in oogenschouw te doen nemeu. De heer Haiakon, directeur van dien polder, stelde alios in het werk om het uitstapje zoo vruchtbaar mo- gelgk te doen zijn en geleidde de hoeren overal rond. Wemeldfnge. Als een der voordeelen van de proefvelden in België boven die in ons land noemde de heer Marlet het daar bestaand gebruik, dat door den landbouwle9raar op het terrein de uitkomst der proefnemingen wordt aangetoond en Terklaard. Daarom kan het ook zgn nut hebben de uitkomst bekend te maken van de door het rijk gesubsidiëerde proefvelden in deze gemeente. Het doel dezen zomer waseene vergelijkende bemestingproef op ééne soort suikerbieten. Daartoe waren twee proefvelden aangelegdno. 9 (mager land) was verdeeld in vjjf veldjes van 306 c.A. en no. 10 (waarin nog oude kracht aanwezig was) in 10 veldjes van 292 c.A. Van no. 9 was het eerste veldje bemest met 24 K. superphosphaat en bracht op 608 Kilohet tweede bemest met 24 K. super phosphaat en 12 Kilo chilisalpeter in één keer, bracht op 939 Kilo; het derde, onbemest, gaf 576 Kilo; het vierde, bemest met 32 K. Thomasphosphaat en 12 K. chilisalpeter in één keer, bracht 897 Kilo op en het vijfde, bemest met 24 K. superphosphaat en 12 K. chilisalpeter in drie keeren en gaf 953 Kilo. Van proefvelden no. 10 gaven de veldjes 1 en 8, bemest als 1 van no. 9, resp. 764 en 708 Kilo 2 en 7, bemest als 2 van no. 9, resp. 1016 en 919 Kilo; 3 en 6, beide onbemest, 720 en 639 Kilo; 4 en 10, bemest als 4 van no. 9, 932 en 877 Kilo, en 5 en 9, bemest als 5 van no. 9 975 en 837 Kilo. Het suikergehalte is nog in onderzoek. Het volgend jaar zal men hier eene proef nemen met 4 soorten haver en eene bemestingproef op hooiland. Zierikaee. Ook hier had eene vergadering van belangstellenden bg de oprichting eener coöperatieve Suikerfabriek plaats, die door omstreeks 70 personen Itzocht was. De voorzitter dhr. B. G. van der Have opende de vergadeiiag, die hij naar aanleiding van een ingezonden artikel in de Zierikzeesche Nieuwsbode dat hem gebleken was volkomen ter goeder trouw te zijn, in overleg met hat afdeelingsbestuur had uitgeschreven, ofschoon het hem voorkwam, dat die vrgwel overbodig mocht heeten, na de in de maand Juli verspreide circulaires van het Hoofdbestuur dar Zeeuwscha Maatschappn van landbouw, waarin de eerste conclusie van het rapport der door deze benoemde commissie als volgt luidde yin de verschillende af deeling en der Maatschappij zullen landbouivers en grondeigenaars behooren te wor den uitgenoodigd om zich te verbinden bij eventuëele oprichting eener coöperatieve beetwortel-suikerfabriek, gedurende een zéker aantal jaren de vereischte hoeveel heid beetwortelen te leveren bij welke verbintenis de minst mogelijke afwijking zal plaats hebben van de be staande toestanden wat prijslevering en voorschotten betreft." In verband hiermede zgn door het Hoofdbestuur lijsten aan de Afdeelingsbesturen gezonden, waarop de landbouwers kunnen verklaren hoeveel hectaren zij disponibel willen stellen. Daarin wordt verder gezegd Het spreekt wel van zelf, dat in dezen stand der zaak van eene vaste verbintenis van den landbouwer of eigenaar nog geen sprake is, maar nog eens zij herhaald: om eenige kans te hebben om het aan zienlijk kapitaal, benoodigd voor de stichting eener fabriek, beschikbaar te krijgen, moet een waarborg worden aangebodendie waarborg is de levering van eene voldoende hoeveelheid grondstof om door de fabriek te doen bewerkeneerst wanneer vaststaat dat eene voldoende hoeveelheid grondstof zal worden geleverd, treedt de stichting der fabriek op den voor grond en moeten vaste verbintenissen worden ge sloten, welke verbintenissen dengenen, die zich ver bindt, in het slechtste geval dat is wanneer do fabriek geene winst behaalt, geen mindere voor deelen geven dan hij thans van den fabrikant be dingt immers het gebruikelijke voorschot geniet men, en aan denzelfden prijs, dien de fabrikanten stellen, wordt men uitbetaald. Die lijsten zijn op de beide zustereilanden Schou wen en Duiveland in handen der burgemeesters of van de besturen der bestaande Dorpsvereenigingen ge steld en daarvan mogen gunstige resultaten verwacht worden. Dhr. Van Oeveren wenschte meer bijzonderheden te weten, vraagde of de fabriek op aandeelen zou worden opgericht en vooral wie het bestuur daarvan zou uitmaken, daar van het laatste alles afhangt en men zich toch niet aan een bestuur, waarvan men niets wist, zoo maar voetstoots kon onderwerpen. Verder wjjst hg op de Goesche vergadering, waar wél reeds cijfers genoemd zijn. Op het eerste gedeelte dier vragen antwoordde de voorzitter door te wijzen op wat hij reeds bij de opening der vergadering had betoogd, en dat ook in de circulaire van het hoofdbestuur staat vermeld, t. w. dat dit van later zorg is en thans alleen moet getracht wordea de noodige hectaren bij elkander te krijgen. Op het volgende deel antwoordt dhr. B. Giljam, door de wording der zuivelfabriek te Zonnemaire tot voorbeeld te stellen. Ook da&r is de eerste vraag geweest naar de noodige koeientoen deze waren aangemeld is door de eigenaars daarvan een bestuur gekozen, dit heeft de zaak verder tot ontwikkeling gebracht en toen is het geld er gekomenzoo moet het ook hier gaan Eerst moeten we de hectaren hebben dan kiezen de onderteekenaars zelf eene commissie die dan later met plannen voor den dag komt. Op het laatste gedeelte gaf dhr. E. Van den Bosch te kennen, dat hij op den voorgrond moest stellen, voor zaken het Ned. rundveestamboek ra kende, toevallig op de boot van deze vergadering te hebben gehoord, doch alleen door de vriendelijke uitnoodiging van den voorzitter er toe gekomen te zijn, dezelve bij te wonen. Waar nu de Goesche vergadering met name wordt genoemd meent hij met een enkel woord te moeten releveeren, dat op een voorloopige slechts door een klein getal leden bezochte vergadering men onwillekeurig aan het rekenen ging en toen op de in de bladen genoemde cijfers kwam. Intusschen neemt dit niet weg, dat het h6m later voorgekomen is, dat daardoor mis schien de landbouwers wel wat schrik is aangejaagd, en dat hg later ook de rekenquaestie geheel ter zijde heeft gelaten om in de eerste plaats aan te dringen op het teekenen der verklaringen voor de noodige Hectaren, en dit wenscht hij ook hier met een enkel woord nog te doen. Laat dus niemand denken, dat het op zijne paar bunders toch niet zal aankomen, dat er toch wel genoeg grond zal worden aangemeld, dat hij later ook nog wol zal kunnen teekenen Die zóo denkt, brengt de geheele zaak in gevaar en daarmede ook zijne eigene belangen. Laat ieder vertrouwen in de toekomst hebben en denken »het kan ook van mjj afhangen, of de fabriek er komt of niet komt. Wanneer de handen ineengeslagen worden en hon derden landbouwers in Zeeland en Noord-Brabant als éen man opstaan om aan de willekeur der fabri kanten een einde te maken; dan eerst is van eene ernstige beweging sprake en waar dan de wil blijkt daar zullen ook de middelen later wel gevonden worden. Dhr. mr. J. A. Bolle wenschte er het zijne ook toe bij te brengen, om tot de invulling der lijsten aan te sporen, vooral van de zijde der te angsfc- valligen: komt de fabriek er niet, zegt spreker, dan is die verklaring scheurpapier! Komt ze er wel, doch op een wijze, die dezen of genen niet bevredigt, ook dan kan hij nog terugtreden; ook dan is zijne verklaring nog scheurpapier. Men verbindt zich thans alleen voorloopig om de zaak met zijne suikerpeen te steunen en met zgn goeden en ernstigen wil, om alleB te doen wat men kan, om de zaak tot stand te brengen. Dhr. O. J. Hocke Hoogenboom licht dit nog na der toe door te zeggenUit die lijsten en het aan tal der geteekende hectaren zal blijken wat men wil of niet wil. Of men in deze zware tijden het hoofd boven water wil houden, wil toonen dat er nog energie onder de landbouwers zit, of den bestaan- den toestand kalmweg wil bestendigen en nu met f 10 maar later misschien met f9, of met f8 of zooveel als de heeren fabriekanten ons zullen ge lieven te gevon, wil voorlief nemen. Gaarne verklaart hij zich zoo noodig bereid, die zaak op de vergaderingen der dorpsvereenigingen i uiteen te zetten, {applaus.) De termijn van inzending der lijsten is voor deze Afdeeling op 21 Oct. bepaald. Eéne der dorpsver eenigingen was er echter bijzonder vlug bij en over handigde de hare reeds aan den secretaris, terwijl staande de vergadering nog eenige personen zich daarbg voegden, waarmede men aanvankelijk op 54 Hectaren kwam. Ook in Noord-Brabant mar cheert de zaak reeds flink en wanneer ieder die het aangaat nu medewerkt, kan het einde dezer maand reeds een respectabel cijfer te zien geven. LOMBOK. Omtrent het wedervaren van de colonne-Bijlevelt waren de berichten tot nogtoe vrij schaarsch. Thans vinden we daaromtrent in het N. v. d. D. het vol gende gemeld, dat bewijst hoe ontzettend ook dat detachement is geteisterd geworden. »Te Soekarara in het bivak ontvingen we in den nacht van 25 op 26 Aug. om half drie het bevel van den generaal Vetter om terug te gaan op Ma- taram, zoo spoedig mogelijk en met de meest moge lijke veiligheidsmaatregelen. Wij braken om 9 uur v. m. op eu bereikten om 1 uur n. m. Kediri. Onze colonne was sterk2 compagniën infanterie, 2 berg- stukken en 1 sectie genietroepen. Te Kediri ver namen wij, dat er oorlog was tusschen den generaal en den radja, zooals de bewoners zich uitdrukken. Te Klobo, p. m. 500 palen westwaarts van Kediri, werden ons door vrouwen en kinderen ververschin- gen aangeboden. Onze marschformatie was als volgt: 1 sectie infanterie voorhoede, gevolgd door de sectie genietroepen; voorts de hoofdcolonne met trein en 1 sectie achterhoede. De overste Van Bglevelt reed aan het hoofd der hoofdcolonne. Plotseling klonken een paar schoten en was de overste zwaar gewond. Onmiddellijk opende de voor ste sectie der hoofdcolonne het vuur. Het vijandelijk vuur werd afgegeven op 3 passen afstands door schietgaten uit een missigit (tempel)tegelijkertijd kregen we een lansaanval op onze rechterflank, door salvo's der infanterie en door granaatkartetsen afge weerd. Daarop kwam de artillerie voorwaarts van de infanterie in batterijde genie hakte een poort van de missigit open, waarop een peleton infanterie die missigit forceerde, waarbij luiten. Musquetier sneu velde de vijand was uit de missigit verdreven tegelijkertijd opende de achterhoede het vuur om den vijand, welke zich ook in onzen rug vertoonde, te verdrijven. Spoedig week deze terug en trokken wij voorwaarts om in de rivier »de Babak" af te dalen. Eerst werd de overkant schoongeveegd met salvo's en granaatkartetsen. Onder dekking van vuur daalden wij bg gedeelten af. De rivier was vrg dieptot aan de borst gingen wij door het water. Gelukkig kwam de geheele colonne er goed over. Al vechtende trokken wij verderiedere kampong moest beschoten worden om den vijand er uit te verdrijven zoo bereikten wij 'z avond om 5 uren Tjakra van de Zuidzgde; de colonne rukte hier binnen en rustte een oogenblik. In Tjakra heerschte een doodsche stilte, op een pas of wat voor een deur stond een tafeltje met karaffen water 1 Wij lieten het signaal »6e bataljon, goeft acht" blazen antwoord kregen wij niet, met slaande trom rukten wij voorwaarts, meenende dicht bij 't bivak Tjakra te zijn, waar de andere lie!ft van ons bataljon was achtergebleven, alzoo op veilig terrein. Plotseling kregen wij vuur van rechts en links op 3 a 4 passen afstands; dit werd door ons krach tig beantwoord; voorwaarts werd gerukt: steeds hevig vuur van weerszijden van den weg; wij be antwoordden dit zoo goed mogelgk; dooden en ge- wondon vielen bij hoopende artillerie nu eens zij waarts ia bat terg vuurde met granaten op de muren, dan weer voorwaarts in batterij met granaatkartet sen en kartetsen; hier bestormde de infanterie de schietgaten, daar gaf zij salvo's op een drom vijan den vooruit; doch het vuur van den vijand nam in hevigheid toe, van rechts en links, door en over de muren, vanjfvoren en van achteren; de vuurmonden rollen terug, doch worden weder in batterij gebracht dooden en gewonden vallen; repeteers vuur van den vijand; salvo's van ons; voorwaarts om maar weder verder te komen. Teruggaan i3 onmogelijkDe stukken rijden over gedoode vrienden en vijanden; vuur van alle kanten; brokken steen en klei vliegen ons in 't aangezicht. Zoo rukken wij verder, telkens »6e bataljon" bla zende, in de hoop, dat het bivak ons zoude hooren. Eindelijk waren wij bij den laatsten zijweg en be sloten wij links af te slaan, daar verder zich voor waarts begeven gelijk stond met het sneuvelen van allen. Alzoo links af, steeds onder het vuur van den vijand, de dooden latende liggen, de gewonden mede nemende. Het was intusschen donker geworden, en wij kon den alleen zien bij het vuur der losbrandingen van de geweren. Voorop gingen 1 peloton infanterie en de 2 bergstukken als voorhoede, daarna de infanterie in carré met de achterflank open; in dit carré de gewonden, die loopen kondenvoorts trein met ge wonden; 1 peloton achterhoede. Plotseling ontstond er eene paniek in de rechter flank van het carrédeze drong door in de lin kerflank, welke door mij werd gecommandeerd, zoodat wg genoodzaakt waren onze eigen troepen met de kolven der geweren te dreigen, zelfs te slaan, waarop de orde hersteld werd. Maar door deze interruptie waren wij onze voorhoede kwijt geraakt, en dat in 't stikdonker 1 Signalen werden geblazen, maar geen antwoord kwamgelukkig herkendon wij den weg. Eindelijk was de colonne, nl. de débris daarvan, buiten Tjakra en hadden wij eenige verademing een juichtoon ging op, toen wg in de verte het signaal »7e bataljon" hoorden. Op dat signaal gingen wg af en bereikten om half tien 's avonds de Dewa, nabij Mataram, doch van rusten geen sprake, daar do Dewa beschoten werd door de Baliërs, gedurende den geheelen nacht. Welk een nacht daar in dat bedehuis" is door- leelJ, is niet te beschrijven. In eene enge ruimte pl.m. 1000 mensehen, generaal, officieren, soldaten, kettinggangers, 'ewonden, die kermden, gewonden die stierven, dooden begraven, wonden, die begonnen te rieken, en, last not least, de uitwerpselen van een ieder, welke een ondragelgken stank verspreidden. Er zijn er onder, die in dien eenen nacht grgs geworden zgn Werkstaking van Typografen. De werkstaking te Groningen kan thans als geëin digd worden beschouwd. Door het personeel van den h6er Jacobs en Erven Van der Kamp wordt heden de arbeid hervat, tegen het oude loon. De heer Jacobs stelde eenige verhooging in uitzicht. Beide patroons stelden als conditie dat de gezellen moeBten bedanken als lid van den Typografenbond. Enkele gezellen, onder wie Zuidema, voorzitter van de Gro- ningsche afdeeling van dezen Bond, werden niet meer aangenomen. In eene vergadering van drukkerspatroons aldaar is voorloopig besloten, toe te treden tot den dezer dagen te Amsterdam opgerichten Nederlandschen Boekdrukkersbond. Bij de firma De Waal gaat het personeel heden ook weer aan het werk tegen het oude loon, met uitzicht op eenige verhooging. De patroon heeft zgne gezellen dringend verzocht, te bedanken als lid van den Typografenbond. Ook bg den heer Hazewinkel, uitgever van het Nieuivsblad van het Noordenkomen heden de oude gezellen terug, voor zoover hunne plaatsen niet door anderen zgn ingenomen. Bij loting zal worden aan gewezen, wie er uitvallen. In elk geval zal dit lot zgn beschoren aan vier zetters, en indien drie aan genomen gezellen uit Wildervank reeds hun patroon hebben opgezegd, aan zeven. Ook de heer Hazewinkel heeft den eisch gesteld te bedanken voor het lidmaatschap van den Bond. De gezellen hervatten het werk tegen het oude loon een lgstje tot loonsverhooging, dat de patroon reeds vóór de staking had opgemaakt, zal echter binnen kort voor den dag komen. De firma Oppenheim heeft, daartoe in staat gesteld door een werkgever, het weekloon der gezellen met ongeveer vijftig cents verhoogd en hun tegen nieuw jaar meer verhooging toegezegd. Gemengde Berichten. Wij ontvingen de nieuwe geïllustreerde prijs courant der firma Jansen en Tilanus te Friezenveen, fabrikanten van natuurwollen ondergoederen. De gunstige aanbevelingen van specialiteiten op medisch gebied betreffende dit inlandsch fabrikaat strekken tot waarborg dat het dragen dezer ondergoederen een gezondheidsmaatregel moet zgn. Door de lage ajuinprgzen, die nog niet hooger gaan dan 75 ct. per H. L. gaan vele teelders over tot inkuilen d. w. z. op hoopen brengen en met stroo overdekken, om, als de winter komt, die ver blijfplaatsen nog met aarde verder te verzekeren. Er is een firma, die een andere manier van winter verblijf heeft toegepast. Men maakt een ren van latwerk, twee meter hoog en even zoo breed, met een nok in 't midden en doorvlochten met stroo. De uien worden daarin goed droogkomt de winter, dan kunnen deze bergplaatsen gemakkvhjk tegen felle vorst beschut worden. Ook zijn deze berg plaatsen goed om de uien onverhinderd weg te halen en schoon te maken, want zij worden met loof en al, zooals zij van 't land komen, er in geborgen. Borsele. Ten bewijze van de buitengewone drukte met het vervoeren van suikerbieten kan ge meld worden dat verleden week op een dag van 28 boeren 250 voeren naar de haven werden gebracht. Batli. Zaterdagavond circa 65/2 uur is ter hoogte van den Kruispolder door mist ophoog gevaren het uit Antwerpen komen tjalkschip Voorwaarts schip per W. Lanting, geladen met 50 last maï3 en be stemd naar Amsterdam. Het schip is gebroken, loopt met den vloed onder en komt met laag water gedeeltelijk boven. Uolijnsplaat. Bij gelegenheid van den lotings dag Zaterdag 11. werd 's avonds omstreeks 10 uur een der lotelingen, M. J. genaamd, badende in zijn bloed in de Voorstraat gevonden. Al spoedig waren de burgemeester met de politie en de dokter op de plaats aanwezig. Bewusteloos werd de gewonde op eene ladder naar huis gedragen en na onderzoek bleek dat hij met een zakmesje in de linkerborst onder het hart gestoken was. Het vermoeden, dat hij, door den drank opgewon den, met zgn mesje zichzelf die wond heeft toege bracht, is door zijn eigen verklaring op Zondag bevestigd. Zgn toestand is thans buiten gevaar. Op de werf der Kon. Maatsch. »De Schelde" te Vlissingen is een werkman in een der ruimen van het in aanbouw zijnde ramtorenschip Evertsen gevallen. De man werd zeer ernstig gekneusd; men vreest voor schedelbreuk. Vrijdagmiddag werd door de marechaussee te Tilburg gevankelijk naar Breda getransporteerd een ontrouwe dienstbode, die, behalve zich aan diefstal schuldig gemaakt te hebben, het kind harer meeste res loog had ingegeven, met de bedoeling haar dienst tijd, die verstreken was, verlengd te zien door de op die misdaad gevolgde ziekte. Door de rechtbank te Breda werd zij voor een en ander tot negen maanden gevangenisstraf veroordeeld. Een onderzoek omtrent het voorgevallene in de gevangenis te 's-Hertogenbosch heeft thans het j volgende aan het licht gebracht: Aan eeu bejaarden, ernstig zieken gevangene was als geneesmiddel o. a. wijn voorgeschreven. Een mede gevangene, die de zieken oppaste, ontving van den bewaarder, zooals deze meende, een kommetje wjjn en begaf zich daarmee naar den zieke, wien hg het kommetje aanbood. Deze verzocht echter aan den.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1894 | | pagina 2