1894 N°. 114,
Donderdag 27 September.
81sle jaargang.
SCHOOLGELD
FEUILLETON.
Het raadsel van Hildburghausen.
COURANT.
De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
slechts tweemaal berekend,
v Geboorte-, buwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel,
dag der uitgave.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlgke nommers 5 cent; met bgblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bg de boeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bg alle Boekverkooperi en Brievengaarders.
In sending van advertentiën vóór 8 uren op den
Het kohier van verschuldigd
voor het onderwijs aan «chool E over den cursus 1894/95
zooals het door den Gemeenteraad iu zyne vergadering van
den 12 September jl. werd vastgesteld en door Gedeputeerde
Staten bij besluit van 21 September daaraanvolgende no. 40
werd goedgekeurd is op heden aan den Ontvanger ter invor
dering uitgereikt, zoodat ieder der daarop voorkomenden zijnen
aanslag ten gesteldan tijde moet voldoen.
Goes, den 26 September 1894
Burgemeester en Wethouders van Goes,
j. G d. W. HAMER.
van keigmisbekg'veksluijs.
GOES, 26 September 1894.
De door bet bestuur der afdeeling Hein-
kenszand van de Maatschappij van land
bouw georganiseerde tocht naar Antwerpen, ter
bezichtiging van de tentoonstelling van landbouw
gewassen, had jl. Maandag onder begunstiging van
een scboonen najaarsdag plaats. Ongeveer een honderd
leden, waaronder eenigen van de afd. Kruiningen, en
enkele particulieren, maakten van deze gelegenheid
gebruik om een bezoek te brengen aan de wereld
tentoonstelling in de altijd drukke, maar thans over
drukke Schelde-stad. Nadat de deelnemers aan den
tocht zich op verschillends wijzen en langs ver
schillende wegen te Hoedekenskerke of Hansweerd
hadden verzameld, bracht de sleepboot »Wester-
Scbeldê" ben van daar naar de plaats van bestem
ming, waar men, na te acht uur van Hoedekenskerke
vertrokken te zijn, te half elf aankwam. Op de been-,
zoowel als op de terugreis kon men zich verlustigen
in den aanblik van de drukke scheepvaart, die de
Schelde te zien geeft.
Na te Antwerpen te zijn aan wal gestapt begaf
een ieder zich naar bet dosl der reis, de expositie.
Van deze in een couranten-artikel een beschrijving
te geven, die ook maar eenigszins aanspraak zou
mogen maken op den naam van volledig te zijn, is
totaal onmogelijk, evenals bet zien op een enkelen
dag van al bet daar tentoongestelde schoons en
merkwaardigs.
We bepalen ons daarom tot de mededeeling, dat
bet eigenlijke doel van den tocht, de bezichtiging
der tentoonstelling van landbouwgewassen, den be
zoekers veel stof tot bewondering gaf. Een groote
massa landbouwproducten, afkomstig uit verschillende
landen, deden zien wat de grond bij doelmatige bewer
king kan voortbrengen en welken grooten invloed de
wetenschap op de productie kan uitoefenen. Bekro
ningen konden nog niet bekend gemaakt worden
daar de jury, die eveneens internationaal is, met
baren veelomvattenden arbeid nog niet gereed kon
zijn.
Men kan van dezen tocht zeggen, dat bg als
volkomen geslaagd mag beschouwd worden, en dat
allen bezoekers, een genotvolle en leerzame dag is
verschaft. Een woord van dank mag daarom zeker
niet onthouden worden aan den beer E. Van den
Bosch, van wien bet plan is uitgegaan en die zich
voor de uitvoering daarvan zooveel moeite beeft
getroost.
Voor döwinterschool te Goes is op
de staatsbegrooting nu f 500 meer aangevraagd voor
een afzonderleken leeraar in de schei- en natuurkunde.
Teneinde in de provinciën, waar geen rijkstand- j
bouwleeraren zijn gevestigd, de leeraren in land-
bouwkundige vakken aan de winterscbolen of andere
door de Reg. aan te wijzen personen in de zomer- j
maanden te belasten met het toezicht op de van
rijkswege gesubsidieerde proefvelden
is f 1500 voor reis- en verblijfkosten meer uitge
trokken. Een som van f 700 is uitgetrokken als
subsidie van eene door bet Ned. Landbouw-comité
ingestelde commissie van onderzoek naar de meest
gewensebte wijze van ontginning van woeste
gronden.
Het voornemen bestaat met de invoering van bet
onderwijs in handenarbeid aan de rijks
kweekscholen, overeenkomstig bet plan der commissie
van onderzoek, een proef te nemen aan de school
te Haarlem bij den aanvang van den cursus 1895
1896. Daarvoor is noodig aanstelling van een onder
wijzer in handenarbeid a f 1600 en hulpmiddelen
enz. f 2600, waarop bij de begrooting is gerekend.
HLloetinge. Ter eere van de komst van den
Ambachtsheer, den beer Klotterboke Patijn
van Kloetinge, burgemeester der gemeente
Zeist, zal alhier a. s. Donderdag een landelijk feest
plaats hebben.
Te een ure worden ZEA. en zijne echtgenoote
aan de grens der gemeente, bij den Tol, opgewacht,
alwaar bet muziekgezelschap »Euphonia" van Goes
zich zal doen booren. Op bet marktveld te Kloetinge
wordt een muziektent gebouwd, waarop genoemd
muziekkorps eene uitvoering zal geven. Verder zullen
volksspelen, zooals ringrjjderij enz. plaats hebben, en
des avonds zal het jonge volkje zich met dansen
kunnen vermaken.
De Ambachtsheer, wil bij zijne komst, zijne echt
genoote in de gelegenheid stellen een echt Zuid-
Bevelandsch landelijk feest te zien.
Weineldïnge. Door den rijksveearts van Krui
ningen, den heer Van Vliet, is bij den landbouwer
A. De Groene alhier, mond- en klauwzeer
onder bet hoornvee geconstateerd.
Kapelle. Ook bij den landbouwer J. Blankert
alhier is bet mond- en klauwzeer uitge
broken. Op bet oogenblik zijn 4 van de 7 koeien
aangetast.
Te 's-Heerenltoek is kwaadaardig klauw
zeer (rotkreupel) geconstateerd bij de schapen
van den landbouwer L. De Jonge aldaar.
Borsele. In de Maandag gehouden vergadering
van den d ij k r a a d voor de waterkeering van bet
calamiteuse waterschap Ellewoudsdijk-Borsele werd
besloten over te gaan tot verdediging van den oever
tusscben de peilraaien 48bis en 50 te Borsele, be
staande in bet storten van 12000 scbeepston steen.
Ter bestrijding der kosten verhoogde de dijkraad
bet dijkgeschot tot bet maximum en besloot hij de
nog in petto gehouden bijdragen der aangrenzende
waterschappen en polders te treffen.
Omtrent de uitkomsten van het duikeronderzoek
te Ellewoudsdjjk vernam de vergadering dat deze
niet ongunstig luiden in alle raaien.
Bg Kon. besluit is aan J. Kakebeeke,
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als lid voor
bet bestuur van bet waterschap de Valkenissegeul.
Bij Kon. besl. zijn benoemd in bet bestuur
voor den Koninginnenpolder onder de gemeente Bier
vliet, tot dijkgraaf O. J. Stu rm, tot eersten ge
zworen O. B. T b o m a e s en tot tweeden gezworen
E. B e k a e r t.
Bij Kon. besluit is E. H. A. G u 1 j burge
meester van Breda, benoemd tot ridder in de orde
van Oranje-Nassau.
Aan bet dejeuner, dat de Koninginnen giste
ren in bet gebouw der K. M. A. te Breda aan ver
schillende autoriteiten aanboden, werd door H. M.
de Koningin-Regentes de volgende rede
uitgesproken
Mijne HeerenIk verzoek een oogenblik uwe
aandacht.
Ik wenscb mede namens de Koningin, den heer
burgemeester van Breda de verzekering te geven
dat wij zeer erkentelijk zijn voor de geestdriftvolle
en hartelijke wijze, waarop wij door de inwoners
van deze stad werden verwelkomd. Indien straks
de' burgerij van Breda bij onzen tocht door de
straten van bare liefde voor hat Huis van Oranje
opnieuw zal doen blijken, dan, mijnheer de burge
meester, kau uwe burgerij zich overtuigd houden,
dat die gevoelens van genegenheid weerklank vin
den bij de Koningin en bij mijdat wij oprecht
dankbaar zijn voor de hulde ons gebracht, en dat
wij de beste wenscben vormen voor uwe stad en
hare inwoners.
Mijne Heeren, bet bezoek aan de stad Breda en
aan de Koninklijke Militaire Academie moest éen
zijn. De belangen van deze oude, in de geschiedenis
van ons vaderland en van bet Huis van Oranje
zoo wel bekende stad zijn te nauw verbonden aan
deze inrichting, dan dat afscheiding mogelijk ware.
Ik acht bet een voorrecht te kunnen spreken in
dit historisch gebouw, en ik stelde er prijs op dat
vertegenwoordigers van het cadettencorps zouden
deelnemen aan dezen maaltijd. De Koninklijke Mili
taire Academie heeft tal van mannen voortgebracht,
welke sieraden waren van bet leger. Velen nemen
op eervolle en verdienstelijke wijze de plaats in
waarvoor bier werd gewerkt; velen die binnen de
muren van dit gebouw van een gelukkige toekomst
droomden, gaven hun leven in den dienst van het
Vaderland. Uwe gedachten en de mijne gaan ginds
Naar bet Duitsch van A. E. Brachvogel.
66) Vervolg.
>Ik bleef daar ongeveer drie maanden" schreef
bij, »en ik werd er door de graven van Artois en
van Provence weliswai.r met eenige terughouding,
maar toch zeer hoffelijk ontvangen. Uit dien tijd
dateert ook den brief der prinses, dien ik gedeelte
lijk aan mevrouw Wunster heb laten lezen. Blijk
baar was de Bourbonsche familie door Engbien
reeds ingelicht omtrent bare dwaling en was de
hertogin van Angouléme althans voor bare ver
wanten bereids ontmaskerd. De hertog van Berry,
Angouléme's jongere broeder, een edel en zeer recht
vaardig man, was de eerste aan wien ik mijne be
wijzen, den brief van Marie Antoinette, den ring,
den brief van gravin de Foy en bet getuigenis van
Agnes Barthelmy, overlegde. Hij was spoedig over
tuigd en eischte Charlotte's erkenningHij dwong
zelfs de graven van Artois en van Provence in zijne
tegenwoordigheid de echtheid mijner bewijsstukken
toe te stemmen. Hiermede was de twistappel in
de familie Bourbon geworpen; Angoulöme haatte
mij met een doodelijken haat.
Ik beminde de schoone, ongelukkige Charlotte
met eene vurige liefde, maar ware liefde is minder
een hartstocht dan een symbool, zij is een gevoel,
dat slechts in een rein hart kan zetelen. Ik mag
dan ook gerust verklaren, dat ik Charlotte met zoo
veel eerbied liefhad, dat ik bet een blaam voor
mjjne eigene eer zon hebben geacht naar haar bezit
te verlangen! Ik trachtte derhalve bet daarheen te
leiden, dat de hertog van Berry met haar in het
huwelijk zou treden. Reeds toonde bij zich daartoe
bereid, reeds waren de graven van Artois en van
Provence bijna besloten in dat geval de rechten van
Angoulöme op Berry te doen overgaan en daarmede
den smet op bet huwelijk van eerstgenoemde in het
vergeetboek te doen geraken, toen al deze gunstige
vooruitzichten eensklaps in duigen vielen.
In bet begin van bet jaar 1805 toch werd ik in
een duel gewikkeld met een Russisch officier, Kru-
sow genaamd. Mijne ongelukkige opvliegendheid bad
mij een oogenblik mijn verstand doen verliezen. Ik
verwondde mijne tegenpartij en ik was genoodzaakt
met mijne bewijsstukken naar Frankfort te vluchten.
Eerst later heb ik van dominé Wunster, bg wien
deze Krusow bij den doormarscb der Russen inge
kwartierd was, vernomen, dat deze Russische officier
op aanstoken van Angoulöme mij tot een tweege
vecht had genoodzaakt.
Om voor de prinses althans nog één stap te doen,
richtte ik mij persoonlijk tot Keizer Alexander van
Rusland, die ons verzocht te Weenen tot hem te
komen. Wij reisden daarheen met Scharre en de
Keizer ontving ons in het kasteel der Habsburgers,
waar Charlotte's moeder het levenslicht had aan
schouwd. Hij beloofde aan de prinses zijne hooge
bescherming, raadde ons een rustig verblijf te zoeken
tot Napoleon zou zijn onttroond en wees ons zelf
als zoodanig Hildburghausen aan. Hjj gaf ons een
aanbevelingsbrief mede voor de hertogin Frederika,
den brief, dien wij op het bewuste vastenavondbal
overhandigden. Daarna vertrokken wjj naar Tbemar,
vanwaar wij later weder naar Hildburghausen terug
keerden, om daar onder bescherming van bet her-
I togelgk paar intrek te nemen in bet Engelsche buis.
De vordere lotgevallen van de Yersay en de prinses
zijn den lezer grootendeels bekend. Hunne mededee-
lingen schilderden nog uitvoerig de kleingeestige
vervolgingen der nieuwsgierige Hildburgbausers, de
van jaar tot jaar verflauwende hoop op erkenning,
bet gevaar, dat zjj liepen door Barthelmy, zijn dood,
bet verschijnen van Krusow, bet huwelijk van den
hertog van Berry, den brief van Condé, den moord
op Berry gepleegd en ten slotte den dood van Czaar
Alexander. Van dat oogenblik was elke hoop op
erkenning van Charlotte eene dwaasheid. Karei
Lodewijk, die volkomen gerechtigd was, zooal niet
de Versay dan toch zeker Van der Valk te beeten,
werd geboren, en de predikant Rembod nam hem
als zijn kind aan. Het Kerstfeest vereenigde in de
eerste jaren de ouders en het kind onder den Duifc-
schen dennenboom. De poging der prinses om buiten
de Versay om erkenning te zoeken bij Karei X, was
haar eerste en laatste dwaasheid geweestde val der
Bourbons was bet droeve antwoord op haar pogen.
»Mijn beste Lodewijk" aldus eindigden de gedenk
schriften van de Versay, »met den dood uwer schoone
en hooggeëerde moeder in het jaar 1837 verviel voor
mg de eigenlijke reden voor mijn geheimzinnig leven.
Ik zou die eenzaamheid zelfs vóór dien tijd wel
hebben kunnen opgeven, wanneer de hertog van
Angoulöme, in plaats van zeven jaren later, even
zoovele jaren vroeger was gestorven. Daargelaten,
dat ik te oud was geworden, om nog vermaak te
vinden in het verkeer onder de menschen, welk
wettig bewijsmiddel bezat ik nog, dat ik werkelijk
de Versay was De revolutie had ze alle doen ver
loren gaan. Daarentegen verboden mij uwe belangen
en die der familie Van der Valk uit de duisternis
in het licht te treden.
Tegenover de laatste was ik overigens reeds lang
veilig, want bet veeljarige proces over de bewuste
twee millioen had ik gewonnen. Toen nu de broeder
naar Indië en wij gedenken de dapperen die in de
Indische oorlogen hun leven veil hadden en offerden
voor de belangen van het vaderland. Ik acht mij
gelukkig eene gelegenheid te vinden om openlijk
hulde te kunnen brengen aan hen, die in Indië in
Atjeb en Lombok, streden voor de eer onzer wape
nen, hulde te kunnen brengen aan de nagedachtenis
van ben die bun leven lieten in een eervollen strijd.
Toen weinige weken geleden zoovele, belaas, en
zoo jeugdige levens werden geofferd in een onver-
boedschen kamp, boden een groot aantal manschappen
en officieren zich aan om hunne gevallen kameraden
te gaan vervangen en werd van een geestdrift getuigd,
welke ons ofiicierskorps tot eer strekt. Ik grijp deze
gelegenheid aan om ook ben biervoor hulde te bren
gen. Indien zulke voorbeelden worden gegeven door
ben die reeds de eervolle plaats verwierven, waar
voor hier en in bet leger wordt gewerkt, dan mogen
wij vertrouwen dat gevoelens van opofferende vader
landsliefde worden aangekweekt bij allen, die zich
voorbereiden voor de taak bun in bet leger toege
dacht.
Moge de oefenschool die bier wordt doorloopen,
rijke vruchten dragen voor bet leger in Nederland en
in Indië en moge de Koninklijke militaire academie
nog lange jaren officieren vormen, hoogstaand in
bekwaamheid, maar ook boog vooral in eerbied voor
bet gezag; in trouw aan bun vaandel en aan de
Koningin, in heldenmoed en zelfverloochening; tot
heil van bet ons allen dierbaar vaderland."
Op deze rede van de Koningin-regentes werd door
den gouverneur met een korten heildronk op de
Vorstinnen geantwoord.
Tot betere contröle van de naleving
van de boterwet zullen in verschillende plaat
sen van ons land eenige vertrouwde en met den
boterhandel bekende personen als onbezoldigd Rijks
veldwachter worden aangesteld.
Door den beer Pijnappel, lid van de Tweede
Kamer, is ingediend een voorstel tot wijziging
der nog niet ingevoerde faillissementswet,
ten doel uit art. 1 dier wet de woorden te lichten,
die er bij de behandeling in de Tweede Kamer in
1893 zijn ingebracht>indien dit in het gemeen
schappelijk belang zijner scbuldeiscbers wenschelgk
wordt geoordeeld."
Uit Rotterdam wordt gemeld, dat Charles
Rochussen daar Zaterdagavond is overleden.
Rocbussen werd in 1814 te Rotterdam geboren
en was aanvankelijk voor den handel bestemd.
Eerst op 22jarigen leeftijd verliet hij bet kantoor,
om plaats te nemen op bet atelier.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren werd de algemeene
strekking van liet adres van antwoord op de Troon
rede zonder debat aangenomen.
Bij de Lombokparagraaf waarschuwde de
van mijne tegenpartij, Xaverius Van der Valk zich
wilde verloven met de dochter van Adriaan Van
der Valk, den jongsten broeder van Cornelius, maar
de wederzijdsche ouders uit haat dat huwelijk tegen
hielden, verbond ik mij de twee millioen als doop-
geschenk te geven aan het eerste kind uit dat
huwelijk, op voorwaarde, dat men mij nooit zou
bezoeken en dat mij eene zekere rente zou worden
uitgekeerd. Uit deze rente vormde ik het vermogen,
dat voor u bestemd is. Had ik den naam Van der
Valk prijsgegeven dan zou dit onmogeljjk zijn ge
weest, terwijt gij tevens uit een juridisch oogpunt
een onecht kind zoudt zijn, wat ge toch metterdaad
niet zijt. Uw gemoed, misschien ook uw loopbaan,
had een geweldigen schok ontvangen. Maar bovenal
zou ik gezondigd hebben tegen de piliteit voor de
overledene, die onder den naam Sophie Van der
Valk toch mijne wettige vrouw was geworden en
in de vaste overtuiging het te zjjn u in het jaar
1822 het leven had geschonken.
Hebt ge, wat ik durf hopen, een helder practisch
verstand, dat zijne grootste eer vindt in de weten
schappelijke studie, die ge met zoo gelukkig gevolg
beoefent; hebt ge een gezond en rein hart, dat
geheel vervuld is van liefde voor het trouwe en
schoone meisje, met wie ge in den Bergtuin onder
mijne oogen u hebt verloofd en aan wie ge u voor
altijd verbonden hebt bij het graf uwer moeder,
wees dan tevreden met wat ge door eigen kracht
geworden zijt. Ge zult daarom niet minder een de
Versay zijn, het edele bloed van de dochter der
Bourbons zal toch door uwe aderen vloeien.
Mocht dat edele bloed u echter doen haken naar
erkenning, mocht gij het onverdragelijk vinden slechts
Rembod te heeten, mocht ge voor de wereld openlijk
aanspraak willen maken op het recht, waarvan uwe
ouders genoodzaakt waren afstand te doen, zend dan
