1894 N°. 105. Donderdag 6 September. 81s,e jaargang. Personeele Belasting FEUILLETON. Het raadsel van Hildburghausen. GOESCHE COURANT. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75. Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent. Behalve' aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad aangenomen bg de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder bg alle Boekverkoopers en Brievengaarders. Imendini van advesrtentfën voor 9 uren op den De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, hnwelpks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel, dag der uitgave. Het primitief kohier no. 1 run de voor deze gemeente over het dienstjaar 18941895 ia op heden ter invordering gesteld in handen vun den ontvanger dier belasting binnen dize gemeente en zal ieder aangeslagene ver plicht zijn, het verschuldigde ten gestelden tijde te voldoen. Goes, den 5 September 1894. De Burgemeester van Goes, J. J. RAMONDT, 1. b. De geboorteplaats van De Ruyter. De heer G. T. Mes, archivaris te Bergen-op-Zoom, meent Vlissingen de eer te moeten betwisten van de geboorteplaats te zijn van Miehiel Adriaansz. De Ruyter. Hij beroept zich op een in 1761 te 'sGra- venhage uitgekomen werk van Jean Faure >Histoire abrégée de la ville Bergen-op-Zoom", waarin ver meld wordt, dat De Ruyter in 1607 in een kleine hoeve op een kwartier afstand van Bergen-op-Zoom geboren is, en op een inschrijving in het doopboek der hervormde gemeenten te Bergen-op-Zoom, waar staat te lezen 8 Julius 1607. V. Adnae Michielss. M. Susanna Verbrugghen K. Michael p. Henr. Gouarts, Claes Pieterss, Miehiel Bekemans, Neeltken Anthonis, Susanna Jans. De heer C. P. I. Dommisse, conservator bij de oudheidskamer te Vlissingen, voert tegenover de ver melde bewering van den heer Mes, dat De Ruyter uit Bergen-op-Zoom geboortig is, Brandt's levens beschrijving van De Ruyter aan, waarin vermeld wordt de verwoesting van de landhoeve De Groot, bg Bergen-op-Zoom (waar de grootvader van De Ruyter woonde), alsmede de redding van den vader van den admiraal door diens moeder. Verder echter bljjkt uit de geschriften, in het bezit van den heer J. C. De Ruyter de Wildt, kapitein t.z., inspecteur van het loodswezen te Vlis singen, dat Adriaen Michielsen of Machielsen van Bergen-op-Zoom, den 18 Januari 1598 te Vlissingen trouwde met Halken Jans, die den 11 Maart 1599 van haar eerste kind beviel en kort daarop overleed. Hg hertrouwde 20 Maart 1601 te Vlissingen weder met een Halken (Alida) Jans, die 24 Maart 1607 (niet 8 Juli) van een zoon Miehiel beviel, zijnde de latere admiraal. Dat er in het doopboek van de Hervormde ge meente te Bergen-op-Zoom melding wordt gemaakt van Miehiel, zoon van Adrian Miehiels en Susanna Verbrugghen, kan onmogelijk op den admiraal be trekking hebben, aangezien de moeder, en dit is te algemeen bekend, niet Verbrugghen maar Jans heette. Hierop nu antwoordt de beer Mes zijnerzijds, dat het verhaal van Brandt niets met de quaestie te maken heeft, en dat de algemeens bekendheid" omtrent den naam der moeder van den zeeheld geen bewijs levert. Van grooter beteekenis acht de heer Mes hetgeen uit de familie-papieren van den heer De Ruyter de Wildt blijkt, maar toch doet hij de vraag of men dit »biyken" ook >bewgzen" mag heeten en of de doopaete of een afschrift ervan of wel eene correspondentie over den familienaam van MichiePs moeder bestaat Naar het Duitsch van A. E. Brachvogel. 57) Vervolg >Wel", riep Hermann de binnentredenden tegemoet, »is hg eindelijk ontmaskerd Zullen we nu ten minste eens te weten komen, wat we van dezen lichtschu- wen avonturier te denken hebben?" Onder ademlooze stilte nam Trommel aan de tafel in het midden der zaal plaats. >Het spijt mij, heeren 1 al uwe illusies te moeten vernietigen. Wie die man was is nu duideljjk^ waarom hij zoo leefde eveneens." »Wat ge zegtl" riep Findeisen. Ge hebt derhalve gewichtige papieren en brieven gevonden." »Van de hand van den graaf zelf geen letter; maar de weinige overige papieren maken alles duideljjk." >Maar zeg dan toch hoe Laat ons toch niet zoo lang op heete kolen zitten 1" sprak Mankei ongeduldig. Trommel, die zich inwendig reeds verheugde over de verrassing, die volgen zou, vestigde een spottenden blik op Hermann. >We vonden in de eerste plaats den pas van den overledene, voorts eene verzameling brieven van eene vrouw en eindelgk ook eenige door een man geschreven. Volgens den pas is de geheim- graaf nooit graaf geweest, heette hg volstrekt niet Va veil en ook niet Versay, maar was hij een Hol lander, genaamd* Leonardus Cornelius Van der Valk, Naar aanleiding van deze quaestie ontvangen we het volgende ter plaatsing: Is Miehiel Adriaanszoon De Ruyter al of niet een Vlissinger? Naardien door het schrgven van den heer G. J. F. Mes, archivaris te Bergen-op-Zoom, eene twijfeling is opgeworpen of onze de Ruyter wel van Vlissingen geboortig zou zgn, vind ik mij, als hoogen prijs er op stellende van Zeeuwschen bloede te zijn, terstond opgewekt om den roem, waarop Vlissingen mag bogen, te handhaven. En nu moge de heer C. P. J. Dommisse te Vlis singen mij bereids hierin zijn voorgegaan, zoo meen ik toch mgne repliek daarom niet te moeten terug houden, mij vleiende, dat de geëerde redactie van de Qoesche Courant mg daarvoor nog wel de vereischte ruimte zal gelieven toe te staan. Voorzeker zou ik gaarne, tegenover de aanhaling uit het doopboek te Bergen-op-Zoom, met eene der- gelgke aanhaling uit het doopboek te Vlissingen voor den dag komenmaar het is bekend, dat, bij het bombardement van Vlissingen door de Engelsehen in 1809, het stadhuis aldaar in brand geschoten is, en dat de doopboeken, aldaar berustende, met zoo vele andere gewichtige bescheiden, door die ramp vernietigd zgn, en alzoo niet meer geraadpleegd kunnen worden. Doch, al bestonden die ook nog, dan zal een archi varis, wanneer deze, gelijk ik, die gedurende mijn leven zoo menigwerf doopboeken heb moeten door snuffelen, wel de overtuiging hebben opgedaan, dat die bronnen voor eenig ingesteld onderzoek, veeltgds al zeer gebrekkig, onduidelgk, ja ongeschikt bevonden worden, om met volle zekerheid aan te toonen, dat men gevonden heeft, wat gezocht wordt. Wat toch is het geval Alleen van voorname familiën, voerden de leden in vroeger tijd eenen ge slachtsnaam, al waren deze er zelfs dikwerf genoeg niet erg stipt op, om in de spelling van die na men willekeurig wijzigingen te brengen. Maar bij den minderen stand bestonden geen geslachtsnamen, of zoo al, dan werden die nagenoeg steeds verzwe gen. Trouwens, bij hen bestond de gewoonte, dat een zoon van Jan, diePieter heette, alleen bekend was als Pieter Janse, en had deze nu wéér een zoon, wiens naam Hendrik was, die noemde zich Hendrik Pieterse, en zulks ging gedurende tal van jaren zoo voort, totdat er later, om verwarring te voorkomen, van lieverlede willekeurige geslachtsnamen werden aangenomen, wat zelfs, toen wg in het begin dezer eeuw onder het Fransche Bestuur verkeerden, ver plichtend werd gesteld, zoodat velen, die toen als Janse, Cornelisse en dergelijke bekend stonden, zulks als geslachtsnaam zgn big ven voeren. Van daar, dat onder de bg ons in zwang zgnde geslachtsnamen er een aantal zijn, die uit het gebruik van vroeger zgn voortgevloeid, waartoe wij slechts behoeven te wijzen op Adriaanse, Boudewgnse, Davidse, Frede- rikse, Gerritse, Lucasse, en zooveel anderen. En juist van deze familiën, bg aldien zg geene bizondere aan- teekeningen bezitten, is de genealogie uit de doop boeken onmogelgk op te maken. Hier komt nog bij, dat, lang nog na de Reformatie, bg de Hervormden de kinderen zeer vroeg gedoopt werden, zoodat de moeders daarbij niet tegen woor- gedoopt 22 September 1769 in de katholieke kerk te Amsterdam, zoon van den koopman Adriaan Leo nard Van der Valk en Maria Johanna Van der Morsel. Hij was vóór de revolutie officier in Franschen dienst, toen tot 1799 secretaris van het Hollandsche gezant schap te Pargs en ging met behulp van bedoelden pas den Isten Juni 1799 naar Duitschland. Dat hij werkelijk niemand anders dan een Van der Valk ge weest is, bewijzen de brieven van zijne Hollandsche bloedverwanten, waarvan de laatste gedateerd is op nieuwjaarsdag van dit jaar en die meest alle de onderteekening dragen van een Xaverus Van der Valk I" >Dat is onmogelgk 1" riep Hermann. >Dan zou hg dus werkelijk de man zijn, die te Ingelfingen door dezen pas werd aangewezen Die pas zou dus in orde zijn geweest? Ik geloof het nooit." De toehoorders trokken zeer lange gezichten. Waarde geheimraad", antwoordde Trommel, »die twijfel zal u even weinig helpen als ons, zoolang ge niet in staat zgt te bewijzen, dat de papieren ver- valscht zgn en gg de echte niet kunt overleggen." >Maar dat is onzin", riep Scheidewind. >Waarom leefde hg dan zoo eenzelvig? Waarom verborg bg zgne vrouw, die zoogenaamde Sophie Botta? Waarom deden Arnold en allen, die met hem te maken had den, zoo geheimzinnig?" >Dat is zeer natuurlgk", sprak Trommel lachend. >We hebben namelijk eene reeks van brieven ge vonden, die, zoo het al niet bepaald minnebrieven waren die zouden toen ook misschien te gevaar- Ijjk geweest zgn toch van eene zeer innige vriend- dig konden zijn, en wier namen alzoo veeltijds niet eens vermeld worden. Alleen bg eiken doopeling werden de vier doopgetuigen vernoemd, en wjjl in derzelvar kouze toen een bepaalde orde werd gevolgd, heeft men daaraan soms nog eenigszins te danken, dat het duidelijk wordt, tot welke familie het ge doopte kind behoort. Dat er te Bergen-op-Zoom nu in 1607 van Adriaan Michielse een kind, Miehiel, gedoopt is, en ten zelfden jare te Vlissingen van een anderen Adriaan Michielse mede een kind, Miehiel geheeten, bewijst dus niets. Maar dat te Bergen-op-Zoom de moeder van het kind Susanna Verbrugghen heet, terwgl onze de Ruyter's moeder Alida Jans was, naar wie de Ruyter's tweede dochter dan ook Alida vernoemd is, mag reeds tot een beslissend bewijs verstrekken, dat de aanhaling uit het doopboek van Bergen-op-Zoom geene de minste waarde heeft. Intusschen hebben wg uit vroeger tgden toch nog deugdelijke bronnen voor de aanwijzing van iemands geboorteplaats. Ik bedoel de trouw- of liever gezegd, de ondertrouwboeken, en die zijn te Vlissingen in de consistoriekamer der Groote of St. Jacobskerk bewaard gebleven. Trouwens, zg, die zich tot den ondertrouw kwamen aangeven, moesten een extract uit het doopboek hunner geboorteplaats, waarvan dan ook in de on- dertrouw-acte steeds melding gemaakt wordt als jm. of jd. van als wedr. of wed. van (den naam der geboorteplaats). In die boeken nu te Vlissingen worden de vol gende aanteekeningen gevonden >15 Febr. J.631. Miehiel Adryaenssen, jm. van Vlissingen, varende man, en Maeiken Velders, jd. van Grijpskerke. Zg wonende in de lange Noort- strate." >14 Juni 1636. Miehiel Adriaenssen, wedr. van Maeiken Velders, varende man, en Neeltgen Engels, jd., beide van Vlissingen." Deze beide letterlgk door mg overgenomen aantee keningen kunnen alzoo tot een overtuigend bewijs dienen, dat onze de Ruyter van Vlissingen geboortig was. En wanneer wg, ten slotte, nu ook nog weten, dat de Ruiter, telkens, wanneer hg uit groote ge varen, voor vaderland, gade en kroost gespaard was geworden, den armen zijner geboorteplaats begiftigde, in 1666 eens met 300, en andermaal met 600 gulden; in 1667 met 630 en in 1672 met 300, waarna er in 1677 nog 2000 gulden inkwam, welke milde gift de vrome held, bij uiterste wilsbeschikking dezen armen had toegedacht, gelijk de aanteekeningen hiervan te Vlissingen nog voorhanden zgn, dan dunkt mij, dat een echte Zeeuw grond genoeg bezit, om zich niet zoo gemakkelijk te laten berooven van den roem, den grootsten onzer Vaderlandsche zeehelden onder de Zeeuwen te mogen rangschikken Wolfaartsdijk. J. VAN DER BAAN. GOES, 5 September 1894. Bg kon. besluit is aan jhr. S. M. V a n Rei gersberg Versluys, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend als burgemeester van Kloetinge. Bij kon. besluit zgn benoemdtot voorzitter schap en dankbaarheid getuigen, en die in het Fransch geschreven zijn door eene mevrouw Agnes Barthelmy, geboren Daniëls, uit Le Mans en gedateerd uit de jaren 1798 en '99." >De vrouw van den generaal, die in het jaar 1813 bg u was ingekwartierd, mgnheer Hermann 1" zeide Munkel op een toon vol verbazing. >En die niemand anders geweest is dan de acht jaar geleden gestorven Sophie Botta!" sprak Trom mel glimlachend. >Ge ziet, dat het geheim langzamer hand hoogst eenvoudig wordt. Terwijl bedoelde Bar thelmy op het slagveld was, begon diens vrouw met mgnheer Van der Valk een minnargtje en liep met hem weg naar Duitschland, waar de Hollander al leen voor zijne verwijderde bloedverwanten zichzelf bleef, maar voor ieder ander de rol speelde van den Franschen zonderling de Versay. Natuurlgk was ge heimzinnigheid dubbel geboden, wanneer hij den be drogen echtgenoot wilde ontwijken, die hem hier reeds aardig op het spoor was en tegen wien hg ook niet beveiligd kon zijn, zoolang deze leefde". »En daarom zou de regeering hier hem beschermd hebben Een man zonder rang of betrekking merkte Findeisen bits op. >Zond men mg daarom met gewapende lieden naar Eishausen ten spot van de geheele wereld, opdat deze Van der Valk in den Oudejaarsnacht maar rustig zou kunnen slapen Ja maar, mgnheer" antwoordde Ziesenhenne fijn tjes, >hg was een Hollander, die veel geld bezat. Met geld begoochelde hij de Eishausensche boeren, met geld veranderde hg alle aanklachten in zegen- wenschen. Ter wille van zgn geld verleende men voor het waterschap de Valkenissegeul O. C. W e 1- leman; tot lid voor het waterschap der uitwate ring van de vereenigde polders der sluis tegen den Magdalenapolder, P. L. Dossche; tot dijkgraaf voor don Nieuweveerpolder, J. C. Van derHav tot gezworen voor het waterschap Nieuw-Bomme- nede, M. Van Putte. De Zeeuwsehe Maatschappij van Landbouw heeft besloten met de bieten verbouwers der Noordbr. Mpg. van Landbouw samen te werken voor de op richting eener beetwortel-suikerfabriek. Daar het water in Zeeland ongeschikt is, is voors hands als plaats aangenomen de linkeroever van de Beneden-Mark, onder Dinteloord, alwaar een geschikt terrein aanwezig is. Het bedrijfskapitaal zal ten minste f 600,000 moeten bedragen. Binnen eenige eenige dagen zal de Zeeuwsehe commissie met de Noordbrabantsche bijeenkomen tot het nemen van een besluit. Gisteren deed de nieuw-benoemde burgemees ter van Zeist, mr. J. J. Clotterboeke P a|fc ij n van Cloetinge, zgn feestelgken intocht. Ge heel het dorp was in groen en vlaggentooi gehuld. Meer dan 20 eerepoorten waren opgericht in de straten, die de burgemeester met zijne jonge echt- genoote zou passeeren, Te één uur werd de heer Patijn aan bet station Zeist-Driebergen opgewacht door eenige leden der commissie uit de burgerg, die hem tot aan de grens der gemeente Zeist ge leidden. Daar werd het echtpaar opgewacht door eene eerewacht, die hen op hun verderen tocht door het dorp vergezelde. Bg den intocht heerschte eene zeer geestdriftige stemming. De burgemeester, in ambtskostuum, met zgne echtgenoote gezeten in een landauer, werd aan de grens der gemeente toegesproken door jhr. Huy- decoper, die hem het welkom toeriep en den wensch uitsprak dat de gemeente Zeist onder zijn bestuur zou bloeien. De burgemeester antwoordde kortelgk. Onderweg werden bloemen in het rijtuig van het jeugdig echtpaar geworpen en overal weerklonk ge juich. In het geheele dorp heerschte de vroolijkste stemming. Des middags en avonds was er concert en groot vnurwerk. De Koningin heeft van Hare Moeder een prachtig rgtuig ten geschenke gekregen, vervaardigd bg de firma Ingenhout te De Bildt. Zondag maakten de Koninginnen met dit rgtuig een rijtoer. De Haagsche briefschrijver der N. Gr. Ct. zegt >Er is weinig of geen politiek nieuws. Alleen heb ik dezer dagen uit een zeer vertrouwbare bron ver nomen, dat in het weldra te openen nieuwe parle mentaire zittingjaar van een regeling van het kiesrecht niets zal komen. Aan de gewestelgke besturen toch zgn, nog zeer onlangs, nieuwe en veelomvattende opgaven gevraagd, waarvan de be werking maanden en maanden vorderen zal. Trou wens een politiek medestander van mr. Van Houten gaf mg voor eenige dagen de verzekering, dat de Minister van Binnenlandsche Zaken zichzelf een termgn van twee jaren gesteld heeft voor de in diening van zgn kiesrechtregeling. Daarentegen verwacht men bij de aanstaande troonrede wel de aankondiging van een regeling der hem éhetJ eere-burgerschap der stad, hg maakte alle tongen en alle gewetens stom en toch was hg niets dan een vrouwenroover". för>Dat mag nu alles waar zgn" mengde Brtickner zich in het gesprek, >hefc mag ook waar zgn, dat deze Van der Valk gegronde redenen had om de dame, die zich vermoedelijk zeer gaarne liet schaken, zoowel als zichzelf voor generaal Barthelmy te ver bergen, wat drong hen dan daartoe nog, zelfs toen de generaal weg en Napoleon ten val gebracht was?" >Hm!" bromde Hermann. Na den slag bij Leip zig, zoo zegt men, is niet ver van Eishausen een Fransch officier doodgeschoten gevonden. Szlenka, de dienaar van den geheimgraaf, heeft eens tegenover mij gebluft, dat hij Barthelmy voor den kop gescho ten heeft, natuurlgk op bevel van zgn meester en de noodweer, waarop hij zich in oorlogstijd kon be roepen, was een geschikte dekmantel voor den be taalden moord 1" >U beweert derhalve dat de geheimgraaf een vrou wenroover en een moordenaar was" aldus wendde de burgemeester Nöhring zich tot den laatsten spre ker, alleen om diens verborgen leven te kunnen verklaren, dat hg zelfs voortgezet heeft na den dood dier vrouw Het is inderdaad eene fraaie uitvlucht l Omdat al uwe vermoedens in duigen vallen, en de graaf met zgne aanzienlijke dame, zgne prinses, thans blgkt een gewoon Hollander te zgn, die misschien alleen wat menschenschuw was, wilt gg door allerlei romantische voorstellingen een belangwekkend tintje aan de geschiedenis geven Ik denk, dat een zoo rijk man, wien alle financiëele hulpbronnen ten dienste

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1894 | | pagina 1