1894 W 104.
Dinsdag 4 September.
81ste jaargang.
Spreekuur Archivaris.
Het raadsel van Hildburghausen.
De nitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve' aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen by de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzendin; van advertentiën voor uren op den dajf der uitgave
jPgggTC -T, Ji^<Jiam^)aj»t>tVJMMLggP1g>aCTO»aCBggqttPH«(
De prgs der gewone advertGntiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De ARCHIVARIS DER GEMEENTE, de heer F. ALLAN,
zal in plaats van eiken Vrijdag, voortaan eiken Zaterdag,
des namiddags van 1 tot 2 uren, voor belangstellenden op
het Raadhuis te spreken zijn.
Goes, den 1 September 18-J4.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. J RAMONDT, 1. b.
De fd Secretaris,
A. A. VAN DELLEN.
De Ditlot.in.Q-
van vier obligatiën der geldleening 1886, alk ad Duizend
gulden en ailosbaar op 1 Januari 1895, zal plaatshebben
in bet openbaar ten Raadlriize op Zaterdag den 15 September
aanstaande, de3 namiddags te ecu uur.
Goes, deu 1 September 1894.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. J. RA MONDT, 1. b
De fd. Secretaris,
A. A. VAN DELLEN.
GOES, 3 September 1894.
De levering der werktuigen ter boterbereiding
voor de op te richten zuivelfabriek »de Adelaar" te
's-Heer Arendskerke is opgedragen aan de firma
Wed. J. C. M a s s e e Zoon te Goes.
Onder de geslaagden voor den artillerie-cursus
te Delft komt als no. 2 voor de heer D. A. W.
v. d. Moer, geboortig van Kolgnsplaat.
Uitland. De verjaardag der Koningin
ging hier niet onopgemerkt voorbij. Het muziekge
zelschap »Rillandia" gaf 's avonds een uitvoering
voor het publiek. De net versierde tent was a giorno
verlicht.
"Wissenkerke. Werd Vrijdag Koninginne's
jaardag gevierd door het uitsteken van vele vlag
gen, Zaterdagavond bracht het muziekgezelschap
Apollo" alhier, ter eere van dien jaardag, eenige
muziekstukken op de Voorstraat ten gehoore, waar
onder het ^Wilhelmus" in oude en nituwe toonzet
ting en het ^Volkslied".
Hoewel het weór droog was deed het gebrek aan
eene muziektent zich weör sterk gevoelen, daar de
avondwind telkens de lampen dreigde uit te dooven.
Gelukkig kon het programma ten einde worden
gebracht, doch het publiek vond de wind blijkbaar
te frisch om tot den einde toe te big ven luisteren.
Kattend ij ke. De verkiezing van een
lid van den gemeenteraad, ter vervanging
van den beer G. J. v. d. Bosch, is bepaald op
Donderdag 13 Sept. a. s.
Wolfertsdijk. De g emeenteraad, op 31
Augustus vergaderd, verzond aan H. M. de Koningin
een telegram van gelukwensching. De rekening over
1893 werd voorloopig goedgekeurd en de begrooting
over 1895 vastgesteld. De heer M. Houtekamer werd
als lid van het burgerlijk armbestuur herbenoemd.
Op het fraai verlichte schoolplein te Oostkerke
voerde het muziekgezelschap 's avonds eenige num
mers uit ter viering van den jaardag van H. M. de
FEUILLETON.
Naar het Duitsch van A. E. Brachvogel.
56) Vervolg.
Den achtsten April van het volgend jaar kwam
Ignaz met het rgtuig van den geheiingraaf in de
stad, begaf zich haastig naar de woning van dokter
Krüger en reed een kwartier later met hem naar
Eishausen. De geheimgraaf lag op het uiterste.
Alvorens echter het uiteinde van dezen merkwaar-
digen man te schetsen, moeten we eerst gewagen
van de veranderingen, die er kort te voren hadden
plaats gehad. Een half jaar vroeger was namelijk
dokter Krüger, die getrouwd was met Constance
Hermann, te Hildburghausen komen wonen en kort
daarna was zgn schoonvader hem gevolgd. Hermann
was langzamerhand weder bg den hertog in de gunst
gekomen en hij stond nu als hertogelijk commissaris
en geheime staatsraad aan de spits der Hildburg-
hausenscbe samenleving. Hg was nu een gewichtig
persoon met wien men rekening had te houden;
men moest nu wel met hem omgaan, alle vooroor-
deelen tegen hem werden ter zgde gesteld en overal
werden hg en Hulda allervriendelgkst ontvangen,
behalve in den kring van prinses Georgine, die hard
nekkig voor hem gesloten bleef. Het was of inder
daad het noodlot al de aartsvijanden van den geheim-
graaf had willen samenbrengen om getuige te kunnen
Koningin. De muziek, die bg het talrijk opgekomen
publiek goed in den smaak viel, bracht eene opge
wekte stemming teweeg.
De heer dr. P. C. F. Fro we in to Helder,
heeft zich, naar aanleiding van hetgeen hem in de
jongste zitting van den Helderschen gemeenteraad
is wedervaren, met een adres gewend tot den mi
nister van Binnenlandsche Zaken.
Adressant geeft daarin een verslag van de wijze,
waarop de voorzitter van den Raad weigerde, hem
de in art. 39 der gemeentewet bedoelde belofte af
te nemen en beklaagt zich over deze willekeurige
wetsuitlegging. Hg gelooft, dat de burgemeester
daartoe gekomen is door de onverdraagzame uitleg
ging, indertijd door den minister van Justitie aan
de wet gegeven.
Verder verklaart dr. Frowein geen lid te zgn van
eenig kerkgenootschap en overeenkomstig zijn ern
stige overtuiging niet het godsdienstig formulier vau
den eed kan uitspreken zonder te huichelen en
aanstoot te geven aan anderen.
Redenen waarom adressant den minister met een
beroep op de gewetensvrijheid eerbiediglijk verzoekt
den burgemeester van Helder aan te schrijven, hem,
als zgnde geen lid van eenig kerkgenootschap, in
staat te stellen zijn betrekking als raadslid te aan
vaarden, na het verder afleggen van eene belofte,
en hem niet te verplichten tot de keuze tusschen
het niet aanvaarden van een betrekking, waartoe
het vertrouwen zijner medeburgers hem geroepen
heeft, of het in het openbaar huichelen bij de aan
vaarding eener openbare betrekking van vertrouwen.
Blijkens het verslag van de directie van »D e
N e d e rlandsche Maatschappij voor kunst
matige oester teelt, voorheen onder de firma
C. L. De Meulemeester Go., te Bergen-op-Zoom"
over het boekjaar 1893/94, heeft de exploitatie, met
inbegrip van eenige noodzakelijke afschrijvingen, een
verlies opgeleverd van 34,596,221/2, welk rèsultaat
voorzien was. In het geheel werden afgeleverd
1,054,164 oesters, tegen een gemiddelden prjjs van
f 92.89 per duizend. Door aankoop werden ver
kregen 93,052 stuks, zoodat uit eigen voorraad zijn
verkocht 961,112 oesters. Van 1891 af, het tijdstip
der vernietiging van een belangrijk gedeelte van
den oester voorraad, is door bet leggen van eene
groote hoeveelheid pannen en door het met schel
pen bezaaien en bewerken van al de daarvoor ge
schikte terreinen, de explotitatie met kracht aan
gevat en doorgezet, om te geraken tot het bezit
van een grooten voorraad oesters, waaruit in de
toekomst niet alleen quantitatief, doch ook qualitatief
flinke partijen verkocht kunnen worden.
Bezaaid met oesters van verschillenden leeftijd
en grootte zijn en worden in den loop van dezen
zomer 125 H. A. winterzaaigrond, terwijl 40
H. A. grond goed bezet zgn met natuurlijken aan
slag van 1892 on 1893.
»Het is duidelgk", zegt de directie, »dat eene
dergelijke wijze van werken bet cgfer der exploitatie
kosten boven het normale bedrag'doet stijgen, en wan
neer daarmede gepaard gaat een afnemende voorraad
van verkoopbare oesters, dat de geldelijke resultaten
zijn van zgn reeds lang gewensckte dood, terwijl
zonderling genoeg juist Hermann's schoonzoon moest
gekozen worden om de laatste oogenblikken van den
graaf te bespieden. Daaraan had deze echter zelf schuld,
want hg had verboden dr. Simoni te laten komen.
De avondzon bescheen het bed van den stervende,
die in dezelfde kamer lag, waarin zijne ontslapen
levensgezellin was gestorven. Sepperl en de oude
Szlenka waren bg hem. Dr. Krüger was nog niet
gekomen. De laatste dagen was de zieke zeer on
rustig geweest alsof hem iets op bet hart lag. »Och!
kon ik toch maar tot een besluit komen" had Sepperl
hem herhaaldelijk hooren fluisteren. Een paar malen
had hg in eene vreemde taal in zichzelven liggen
praten. Nu was zijn hoofd echter weör helder en in
zekeren nacht, toen Szlenka alleen bij hem waakte,
was hij kalmer geworden en nu hij eindelijk den
dokter had laten halen, getuigden zijne trekken van
eene zeldzame rust en een innerlijke tevredenheid.
Het was Sepperl opgevallen, dat de beide schilde
rgen, de eenige, die de graaf bezat en die altgd boven
zgn bed hadden gehangen, in dien laatsten nacht
waren verdwenen, terwijl haar oude schoonvader des
morgens een zorgvuldig verzegeld pak uit de kamer
van den graaf naar het woonvertrek van haar man
had overgebracht en het had weggeborgen in een
kast van Ignaz.
»Ga een oogenblik buiten de kamer, Sepperl"
sprak de graaf, »ik heb nog wat met mgn ouden
vriend te bepraten. Waarschuw als de dokter komt."
Sepperl ging heen.
»Geef mij de hand, Szlenka. Dit is het afscheid."
De oude Bohemer begon te snikken. >0, lief, ge
nadig meester van mij, zal de oude Szlenka weldra
volgen hem
»Neen, neen Een paar jaar zult ge nog op de
been blijven, niet waar
»Tot het jaar '46; ik weet wel!"
»En gij zult uwe belofte niet vergeten
»0 vergeet hem niks en mijn Ignaz hem ook niks."
»Goed, dan zal het u allen wel gaan. Hebt ge de
beide schilderijen veilig geborgen
Achter slot heel veilig!"
»Dan verzoek ik u dringend ze nu dadelijk bg
de weduwe Wunster te brengen als mijn laatsten
groet en tot een aandenken en zeg haar wat er meó
moet gebeuren. Ga oogenblikkelijk, vóór een vreemde
u kan bespieden. Het is mijn laatste wensch."
»0, God! ik moet nu gaan van goed meester van
mg, nu het
»Nu hg sterft. Ja, oude makker 1 het moet. Schrei
nietweldra zien we elkander wöer. Geef me nog
eenmaal de hand. Mgn wil zal u heilig zijn."
»0, heilig ja, als uwe beveleu alle. Leef
leef welGod helpe goed meester van mg 1"
Weldra zal Hij heljien, Lorenz, vaarwel 1" De
zieke wenkte, dat hij moest heengaansnikkend ver
liet de oude snorbaard zgn meester, wiens stem hg
nooit meer zou hooren.
Dadelgk daarop trad Sepperl het ziekenvertrek
binnen. Luister, vrouw" sprak de graaf toen zg
aan zgn bed trad. j>A1s ik dood ben zal er eene
oproeping geschieden. Dan zal er misschien eene
dame komen alle mannelijke leden mgner familie
zgn gestorven deze dame zal voor u en do uwen
zorgen."
van de winst- en verlies-rekening niet anders dan
ongunstig kunnen zijn. Dezen ongunstigen toestand j
zijn wij echter te boven, nu al onze daarvoor ge- I
schikte gronden weder bezet zijn met. oestersdaar- 1
'<3coi' toch kan in Let vervolg op eenvoudiger wijze
gekweekt en op de exploitatiekosten verder bezui
nigd worden. Was de broedval in 1892 reeds zeer
bevredigend en gunstig, in alle opzichten werd deze
door dien van 1893 overtroffen, en zulks in weer
wil dat er, zonder eene tot heden met zekerheid 1
bekende oorzaak, in het pannenbroed van 1893 eene
enorme sterfte heeft plaats gehad. De winter van
1893/94 is vooral einde December en begin Januari
zeer streng, doch gelukkig van korten duur geweest,
zoodat onze voorraad oesters op de perceelen be
trekkelijk weinig heeft geleden. Ook in het afge-
loopen jaar hebben wij weder een gedeelte van het
beschikbare kapitaal gebruikt tot den aankoop van
jonge oesters, tot een bedrag van f 21,118.881/2,
waardoor dit hoofd thans op de balans voorkomt
met 36,568.19i/2. De putten, gebouwen en vaar
tuigen verkeeren in goeden staat van onderhoud en
big ven in het gebruik zeer voldoen."
Einde Juni en begin Juli zgn in zee gebracht op
verschillende gedeelten der Ooster-Schelde 600,000
stuks gekalkte pannen en 2000 M3. schelpen voor
den broedval 1394omtrent de vooruitzichten daar
van valt voor dit oogenblik met zekerheid nog niets
te bepalen. De aan den staat verschuldigde pacht
bedroeg op 1 April jl. f 55,671.
De directeur deelde ten slote nog mede, dat de
broedval 1894 den uitstekenden van 1893 overtreft.
Toen de opbrengst der vermogens
belasting met 18 ton tegenviel, werd al spoedig
de opmerking gemaakt, dat dan toch vele vermo
genden den fiscus om den tuin geleid hebben.
Dat dit gebeuren zou was te denkenoneerlijk
heid tegenover den fiscus wordt door velen niet
gelgkgesteld met diefstal, ofschoon het feitelijk niets
anders is dan diefstal, gepleegd ten nadeele van den
Staat.
Maar, evenals de Minister van Financiën van tijd
tot tijd aangenaam wordt verrast met de toezending
van een postwissel of een aaugeteekenden brief met
geldswaarde wegens te weinig betaald successie
recht" komen er nu ook van die bekeerlingen,
die door bedrijfs- en vermogensbelasting worden
getroffen.
Zoo zond B. P. te A. een bedrag van f765, wegens
te weinig betaalde bedrijfsbelasting nogal geen
kleinigheid en N. N. te Amsterdam f 106,99
wegens verschuldigde vermogensbelasting over 1893.
Dat is een hoopvol begin.
Het volk noemt dat bloed voor zijn hart krijgen".
't Is zeer wenschelgk, dat aan de schatkist meer
zulke buitenkansjes ten deel vallen en dat vele be
lasting-ontduikers »bloed voor hun hart krijgen".
De publiceering van berichten omtrent zulke be
rouwvolle zondaars kan voor anderen heilzaam wer
ken meent de Delftsche Opmerker.
Kerkelijke Zaken arc Ö«sderwij3.
Voor een zeer groote schare hield ds. W. A.
Van Griethuysen gisteravond zijn afscheidsrede als
predikant bij de Ned. Herv. gemeente alhier, naar
aanleiding van II Oor. 1313.
Bij hfct begin en aan het einde der godsdienst
oefening liet bet zangkoor zich op schoone wgze
hooren, terwijl de gemeente den scheidenden leeraar
Ps. 1343 toezong.
Uit den ring Goes werd deze plechtigheid ook
bijgewoond door ds. Ingelse van Wilhelminadorp.
Naar men ons mededeelt is het R. K. kerk
bestuur alhier door aankoop eigenaar geworden van
het huis van de familie Wiecking in de Wijngaard
straat, ten einde eventueel tot vergrooting der R. K.
kerk te kunnen overgaan. Aanvankelgk bestaat daar
toe echter nog geen plan en is het huis verhuurd.
Boekaankondiging.
Het weekblad De Wereldkroniek, uitgegeven
bg Nijgh Van Ditmar te Rotterdam, bevat in
zijn jongste nommer de welgeslaagde portretten onzer
Koninginnen en verscheidene teekeningen in verband
met Haar jongste bezoek aan Zeeland, waarvan een
kort. overzicht wordt gegeven. Het nummer begint
met een schoon gedicht ter eere van den verjaardag
van Koningin Wilhelmina.
LOMBOK.
Zaterdagmiddag is de ministerraad weder in ver
gadering bijeen geweest.
Men seint uit Batavia aan de N. R. Ct.
Tjakra-Negara is van de Oostelijke zgde door de
Sasaks en verder door onze troepen ingesloten. Morgen
(jl. Zaterdag) zullen alle versterkingen te Ampe-
nan zgn.
De Sasaks bezetten Kotta-Radja. De marine en de
berg-artillerie beschieten Matarara. De vijand heeft
met zijn aanvallend optreden weinig succes.
Het Hbl. heeft uit Batavia het volgende telegram
ontvangen
De artillerie op Lombok is nu 32 stukken sterk,
onder leiding van majoor Feuilletau de Bruyn.
De rgksbestuurder Djelantik blijft volhouden dat
bij onschuldig is aan het verraad en heeft verlof
gevraagd met zgn leger naar Bali te mogen over
steken. De gouverneur-generaal (Viceroij) heeft deze
vergunning geweigerd en bevolen Djelantik als vijand
te behandelen.
Tjakra Negara is thans ingesloten door de Sasaks.
Men meldt uit Den Haag aan de W. R. Ct.
Bij het departement van koloniën is Zaterdag van
den Gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië
ontvangepjghet navolgende telegram betreffende de
expeditie op Lombok
Geest troep zeer goed. Gezondheidstoestand gunstig.
In bivak hard gewerkt aan defensie. Den 30en en
31 dezer (Augustus) verkenning gedaan in richting
Mataram. Vijand versterkt Mataram en maakt voor
werken. 31 dezer met sectie bergartillerie hem daar
uit verdreven. Gezien dat marinescholen treffen.
Offensieve kracht vijand gering. Vetter voornemens
dagelijks te verkennen. Spionnen berichten dat de
door Baliërs verlaten stellingen door Sasaks bezet
»0, spreek zoo niet, beste meGsterWij zijn door
uwe goedheid reeds zoo ruim gezegend."
»Ook wanneer gij den Bergtuin misschien eens
zult moeten afstaan en alleen de drie andere bezit
tingen kunt behouden?"
»Ook danZonder u hadden we immers niets
bezeten."
»Kijk me eens flink aan. Ja, ge meent wat ga
zegt. Blijf steeds die meening toegedaan en God zal
het u dubbel vergelden. Ik hoor een rgtuig 1'
Weinige oogenblikken later verscheen dr. Krüger
met Ignaz. Hg onderzocht den toestand van den
zieke.
»Niet waar, het zal spoedig gedaan zgn?"
Zoolang de patiënt nog leeft, heeft de dokter
nooit het recht dat te beweren."
»Dan beweer ik het. Hebt ge uw vader gezien,
Ignaz
»We kwamen hem op don straatweg tegen; hij
ging naar de stad en kg had een pak bij zich."
»GoedHet was maar een geschenk tot aan
denken."
»Maar als ge zelf uw einde voelt naderen" sprak
de dokter. »wilt ge dan geen testament maken of
hebt ge dat reeds gedaan
»Over mgn vermogen heb ik reeds lang beschikt.
Ik kan dus alleen nog eene bestemming geven aan
wat ge hier ziet. Mijne familie is rijk genoeg en
houden te veel van mg om aanspraak te maken 0
deze kleinigheden."
»Wilt ge die laatste beschikkingen, ook nog a
telijk laten vaststellen
Wilt gg wellicht van mg erven of mgnbeer H
