1894 N°. 103.
Zaterdag 1 September.
81sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bjj de hoeren Nijgh Van Ditmap. te Rotterdam en vorder
bjj allo Boekverkoopers en Brievengaarders.
Kniendins vfcn advertentlên voor uren op den dag; der uitgave.
De prjjs der gewone adverlentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt do prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regel6 beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
COURANT.
WOENSDAG 5 SEPTEMBER a. des middags te 12
ureu zal iu het Gasthuis gelegenheid gegeven worden tot het
doen
Vaeciueeren en Hervaceineercn.
De ingezetenen worden in hnn belang nitgenoodigd van deze
aangeboden gelegenheid gebruik te maken. Zoogenaamde trouw
boekjes moeten worden medegebracht.
Goes, den 30 Augustus 1894.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J, G. d. W. HAMER.
De fd. Secretaris,
A. A. VAN DELLEN.
Lombok.
De ontzettende tijdingen, die de telegraaf uit
onze Oost tot ons beeft doen komen, beeft door
bet gebeele land een verpletterenden indruk gemaakt,
een indruk te grooter, omdat de berichten omtrent
de expeditie naar Lombok aanvankelijk zoo zeldzaam
gunstig luidden. Algemeen heersckt diepe verslagen-
beid in den lande en bladen van zeer uiteenloopende
richting dringen aan op eendrachtige samenwerking
van alle partgen om de regeering in staat te stellen
de ondergane nederlaag schitterend te wreken.
De eerste vraag, die men onwillekeurig doet is
waaraan is de ramp toe te schrijvende tweede
van welke partij is op Lombok de overvalling van
onze troepen uitgegaan.
Zoolang geene nadere, meer gedetailleerde berichten
aankomen, is bet niet wel doenlijk die vragen te
beantwoorden, en zoo licht zou men zich door eene
veroordeeling aan eene onjuiste beoordeeling schul
dig maken. Daarom dan ook mag de meening
nog geen veld winnen, dat bet succes, waarmede
de expeditie aanvankelijk werd bekroond, tot groote
zorgeloosheid beeft geleid en dat men te goed ver
trouwen heeft gehad in de betuigingen van den
vijand, zonder indachtig te zijn, dat het karakter
van de Indische bevolking weinig waarborg oplevert
voor eerlijkheid en goede trouw. Onbegrijpelijk schijnt
ons voorloopig bet volslagen gebrek aan water en
fourages, terwijl men tevens vragen mag boe bet
mogelijk is, dat een zoo sterke vjjand ongemerkt
naderen en tot eene welgeslaagde overvalling ko
men kon.
Het antwoord op de tweede vraag wordt geluk
kig in gunstigen zin gegeven door bet regeerings-
telegram, dat bieronder volgt, en dat we bereids
hedenmorgen per bulletin in de stad verspreidden.
In ieder geval mag eene ernstige tuchtiging niet
uitblijven en bet geeft gerustheid, dat onmiddellijk
tot een krachtig optreden is besloten. We hopen
van harte, dat de smaad onzen dapperen Indiscben
troepen aangedaan, spoedig schitterend moge worden
uitgewisebt en dat eene definitieve overwinning bet
werk moge bekronen. Eene volledige onderwerping
der bevolking kan alleen de rust op Lombok her
stellen en zoo zal in bet eind aan bet verlangen
der Sasaks worden voldaan.
Sommige bladen, die van den aanvang de expe
ditie hebben afgekeurd, hebben reeds de meening
geuit, dat de oud-gouverneur Pijnacker Hordijck,
die tijdens zijn bestuur niet tot bet uitzenden eener
expeditie wilde besluiten, en ook deze in de Eerste
Kamer tegenover de regeering beeft bestreden, door
de feiten in bet gelijk is gesteld. Terecht merkt de
Amst. Ct. naar aanleiding daarvan op, dat deze moord
op onze troepen door de Baliërs niets te maken
beeft met de vraag of de expeditie naar Lombok
noodzakelijk en noodig was. Indien »men intijds
tegen de Baliërs, van wier wreedheden en uitzuige
rgen, waaraan de Sasaks blootstonden, nog niet ge
noeg verteld schijnt te zijn, ware opgetreden, wie
weet of bet gebeurde thans gebeurd zou zijn
Met belangstelling zal zeker geheel Nederland
de verdere operation van ons leger op Lombok
volgen en hopen, dat de geleden nederlaag door een
schitterende zegepraal moge worden gevolgd. Met
diepen weemoed en grooten eerbied tevens zal even
zeker bet geheele volk de nagedachtenis eeren van
de vele dapperen, die daarginds zoo rampspoedig
den dood hebben gevonden.
'a-Gravenhage. (Regeeringstelegram). Van ver
mist terug de kapt. der infanterie Kamerman, licht
gewond, en 34 Europeesche minderen, waarvan 7
gewond. Generaal Vetter heeft de marine opgedra
gen de beschieting van Mataram. De vijand beeft
zich aan de westzijde van Mataram versterkt. De
granaten der marine zijn zuidoostelijk van Mataram
neergekomen. Aan den commandant der maritieme
middelen Quispel is de correctie aangegeven.
De Balische strandkampong Tanambat is door de
marine beschoten. De hoofden van Tandjong Ka-
rang, Sekarbela en der Sasaksche kampongs bij
Ampenan opgeroepen betoonen de meeste hulpvaar
digheid en medewerking.
Het verraad zou uitgegaan zijn van den ouden
vorst op aansporing van Preng Gawa. Djelantik zou
met zjjn volk niet meegedaan hebbentoch is zijne
houding verdacht, daar bij ons niet beeft gewaar
schuwd. Controleur Liefrinck is naar de oostkust,
om do Sasaks tot verontrusting van bet Bf.lisclie
gebied aan te sporen.
Plannen omtrent een hernieuwd offensief optreden
en betgeen daarbij in acht te nemen, deelde gene
raal Vetter mij mede. Opgave van de namen der
gesneuvelde minderen is nog niet mogelijk. De toe
stand der naar Soerabaija overgebrachte gewonden
is over bet algemeen zeer gunstig.
GOES, 31 Augustus 1894.
De tentoonstelling van »Floralia",
alhier te houden, is bepaald op Maandag, Dinsdag
en Woensdag 1012 September a. s.
Daarvoor is aangevraagd en bereidwillig afgestaan
de concertzaal der sociëteit »Van Ongenucbten Vrij".
Ter opluistering van bet feest werden uitgenoodigd
de beide hier bestaande harmonie-gezelschappen tot
bet houden van een matinée en een concert. »Eupho-
nia" beeft zich bereid verklaard baren steun te
verleenen.
De jury voor beoordeeling en bekroning der planten
zal bestaan uit de beeren J. M. Kakebeeke, E. Van
den Bosch, P. Van der Meulen, M. C. J. De Visser
en G. Reijerse.
Behalve den beer De Visser, die uitstedig is en
daardoor nog niet kon worden uitgenoodigd, ver
klaarden alle beeren zich bereid de benoeming aan
te nemen.
Het programma voor de tentoonstelling is voor
loopig vastgesteld als volgt:
Maandag 10 Septembervan 's morgens 9 tot
's namiddags 2 uur inlevering der planten. Daarna
heeft de beoordeeling en bekroning door de jury
plaats.
Dinsdag 11 Septembertentoonstelling van 's mor
gens 10 tot 's namiddags 4 uur.
Woensdag 12 Septembertentoonstelling van
's morgens 10 tot 's namiddags 4 uur. Te 6 uur
uitreiking der bekroningen, welke zullen bestaan in
geld en voorwerpen. Te 71/2 uurconcert in den
tuin der Sociëteit V. O. V., te geven door de Har
monie »Euphonia'\
De commissie van »Floralia" houdt zich beleefd
aanbevolen voor bet in ontvangst nemen van voor
werpen, die kunnen dienen als prijzen en premiën.
Ook stelt de commissie gaarne de gelegenheid
open tot bet inzenden van particuliere verzamelingen,
ter opluistering der tentoonstelling.
De secretaris F. Q. C. Den Hollander, Magdalena-
straat, alhier, is bereid alle inlichtingen te verschaffen.
Wegens de treurige berichten, uit Indiö ont
vangen, beeft Hare Majesteit de Koningin-Regentes
bepaald, dat beden bet diner ten Hove op
den verjaardag van H. M. de Koningin niet zal
doorgaan.
De ministers, voor zoover zij te 's-Gravenhage
aanwezig waren, en enkele militaire en koloniale
autoriteiten hebben Woensdagmiddag vergaderd ter
bespreking van de Lombok-aangelegen
beden.
E9n telegram aan het Handelsblad meldt nog,
dat gisteren vertrekken zouden naar Lombok vijf
stoomschepende Carpentier met een batterij veld
artillerie en een sectie berg-artillerie, de Coen met
een bat. infanterie, de Tambora met 200 man infan
terie en de Japara met veld- en vesting-artillerie.
De Maetsuycker brengt voorts een sterke troepen
aanvulling over.
Verscheiden Indische officieren met
verlof hebben zich bij Koloniën aangemeld, om zoo
noodig vóór bet eindigen van hun verlof terug te
mogen keeren naar Iudië.
Bongele. Volgens de ter lezing nedergelegde
rekening van het calamiteuze waterschap Elle-
woudsdijk Borsele over 1893/94 bedragen
de ontvangsten f 71634,33 en de uitgaven f 126166,07,
zoodat meer is uitgegeven dan ontvangen f54531,74.
Hierin is voorzien door tegemoetkoming vanwege
het rijk ad f 37125,09 en vanwege de provincie ten
bedrage van f 18562,541/2» samen f 55687,631/2-
ontvangsten bestaan ingoed slot f 1706,92, dgk-
geschot f 59791,181/2» bijdragen van aangrenzende
polders of waterschappen f 6157,61 en inkomsten
uit bezittingen enz. f 3978,611/2- Voor kosten van
beheer is uitgegeven f 5897,741/3, voor kosten der
zeewering en oever verdediging f 115180,77 1/2 en voor
belastingen, renten enz. f 5087,55.
De Gouverneur van Suriname, jhr. mr. Van
Asch van Wijk is derwaarts teruggekeerd.
Ierseke. In de gisteravond gehouden ver
gadering van den gemeenteraad, die
door den burgemeester word gepresideerd, waren 7
leden tegenwoordig.
Ouder de mededeelingen van den voorzitter kwam
dat do schutting bij school I f57 beeft ge
kost, en dat bet ballast voor de schoolpleinen is
geleverd voor f 1,70 per M>.
Blijkens een schrijven van den Min. v. Binn. Zaken
zal een som van f 140, zijnde een overschot van
bet rijkssubsidie voor den bouw der scholen, ont
staan door den verkoop van 2 huizen, aan de ge
meente blijven, overeenkomstig bet advies van Ged.
Staten.
De rekening over 1893 en de begrooting voor
1895 van bet Burgerlijk Armbestuur, alsmede de
begrooting der gemeente werden den Raad aan
geboden.
De commissie belast met het onderzoek der ge
meenterekening over 1893 bracht verlag uit en con
cludeerde tot voorloopige vaststelling met onver
anderde ^eindcijfers ontvangst f 31485,971/2, uitgaaf
f29043,52, goed slot f 2442,451I2. Dienovereen
komstig werd met algemeene stemmen besloten.
Van Ged. Staten was het bericht ingekomen dat
zij tegen de wijziging der toelating voor school I
geen bezwaar hadden. Maar er was over bet hoofd
gezien dat ook art 3 der verordening op bet lager
onderwijs moest veranderd worden. En dan wensebten
Ged. Staten, in overeenstemming met bet advies van
den inspecteur op bet lager onderwijs in de 2e inspec
tie, dat tegelijk de leeftijd voor bet verlaten der school
van 13 tot 15 jaar werd uitgebreid.
De Voorzitter beval deze wijziging aan, doch de
beer Sinke herinnerde, dat de beperking van 15 tot
13 jaar voor enkele jaren gemaakt was, om te voor
komen dat slechte schoolbezoekers van 14 en 15
jaar bet onderwijs der andere leerlingen zouden
schaden. Er werd bij bepaald dat de beperking voor
trouwe schoolbezoekers niet zou toegepast worden.
Hjj w?s toon voor dien maatregel od is dat nog.
De beer Cupéry zou bet met den beer Sinke eens
zijn, als werkelijk veel leerlingen van 14 en 15 jaar
de school bezochten, maar bet tegendeel is waar.
En hij wil een waarborg hebben, dat de trouwe
schoolbezoekers niet op bun 13e jaar kunnen ver
wijderd worden.
De Voorzitter zou bet een verblijdend teeken des
tijds achten als wat meer oudere leerlingen nog lust
in 't onderwijs toonden, en er zouden wel onder
wijzers zijn, die met liefde hunne zorgen aan de
zoodanigen zouden wijden.
Met 5 tegen 2 stemmen werd besloten in den
geest van Ged. Staten de verordening te wijzigen.
Daarna kwam de havenvergrooting weer aan de
orde. De Voorzitter had den beer Hieftje niet van
zijn eiscb (vrijdom van havengeld voor zijne vaar
tuigen) kunnen afbrengen, en aangezien de beer
Cupéry niet tot bet toestaan van dien eiscb kon
besluiten, meende deze dat het huidige plan der
baveavergrooting als vervallen moest worden be
schouwd.
De verdere bespreking bad met gesloten deuren
plaats en de openbare vergadering werd na de her
opening onmiddellijk weder gesloten.
Bij Kon. besluit is met 1 Sept. aan dr. H.
J a p i k s e, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als onderwijzer aan de Rijkskweekschool voor onder
wijzers te Middelburg.
Bij K. B. is benoemd tot ridder in de orde
van den Nederl. Leeuw dhr. Jos. Van Raait e,
directeur der Koninklijke maatschappij »de Schelde",
scheepsbouw- en werktuigenfabriek, te Vlissingen.
De beer dr. P. C. F. Frowein, in Juni 1.1.
tot lid van den Helderscben gemeenteraad benoemd,
zou in de Woensdag plaats gehad hebbende zitting
van den Raad worden beëedigd. Bij zijn intrede in
de raadszaal werd hem door den voorzitter gevraagd,
of bjj bereid was de bij de wet gevorderde eeden
af te leggen. De beer Frowein verklaarde zich daar
toe niet geneigd, wijl naar zijne meening de wet
toelaat, de eeden door beloften te vervangen.
Volgens des voorzitters opvatting is dit alleen het
geval met den eed, voorgeschreven bij art. 87 der
Grondwet. Hij maakte geen bezwaar den beer Fro
wein te doen verklaren" en »beloven", in plaats
van den zuiveringseed af te leggen, hetgeen dan ook
geschiedde. De voorzitter liet echter niet toe dat
de eed, bedoeld bij art 39 der gemeentewet, door
eene belofte werd vervangen en daar de heer Frowein
weigerde den eed af te leggen, werd hem door den
voorzitter belet zitting te nemen.
De heer Frowein zal zich nu tot den minister
van Binnenlandsche Zaken wenden en diens uit
spraak afwachten.
De Minister van' Buitenl. Zaken brengt ter
kennis van belanghebbenden dat, bljjkens een bekend
making voorkomende in den Belgischen Moniteur
van 28 dezer, de recbtstreeksche door
voer, zonder overlading, van versch varkens
vlees c hherkomstig uit Nederland, weder met
ingang van 31 Aug. a. s. in België wordt toegestaan.
In ons land wordtdejaoht op bazen en
patrijzen op denzelfden dag geopend. Wie op
instandhouding van de eerste wildsoort prijs stelt
ziet met leede oogen aan, dat in de eerste dagen
na de opening door broodjagers soms meer dan tien
stuks per dag wordt geschoten en dat dikwijls in bet
leger. Immers deze hazen liggen zoo genaamd vast"
in akkers met veldvruchten bebouwd. Eerst nadat
deze zijn geoogst verspreidt bet wild zich. Bovendien
worden zoolang bet veld niet kaal is ook vele jonge
exemplaren buit gemaakt, die, werd hun leven nog
eenigen tijd verlengd, later eene grootere bandels-
waarde zouden verkrijgen.
Vandaar, dat deskundigen er op aandringen om
de jacht op hazen niet vóór den len November te
openen en de sluiting te bepalen op 1 Januari. Of
de autoriteiten van dit alleszins billijk verlangen
nota zullen nemen zal de tijd moeten leeren. Te
verwachten is bet evenwel niet, want hoewel de
leemten, die er in de wet tot regeling van de jacht
en de visscherij bestaan talrijk zijn, blijft toch alles
steeds bij het oude. (W. R. Ct.)
Te Amsterdam werd gisteren door den Al-
gemeenen Ne d e r 1 a n d schen Politiebond
eene vergadering gehouden, welke geleid werd door
den waarnemenden president, den heer Boombergen.
Uit bet verslag van den secretaris bleek, dat op
bet oogenblik de bond 70 correspondentschappen
telt.
Uit bet verslag van den penningmeester bleek,
dat de gewone rekening van den bond dit jaar sluit
met een bafjig saldo van f 1331,011[1. Door de vlucht
van den heerr Tuinenburg is in bet geheel een ver
lies geleden van f 22,304op bet oogenblik is voor
de fondsen een bedrag van f 4362 beschikbaar
(daarbij gerekend bet batig saldo der gewone reke
ning, dat daarvoor werd bestemd) en dewijl de ge
wone rekening jaarlijks eene bate van omstreeks
f 2000 afwerpt, zou de Bond aan zijn verplichtingen
jegens de verzekerden des noods kunnen voldoen,
ook al werden de pogingen der bekende Kamerleden
niet met goeden uitslag bekroond. Omtrent dezen
uitslag is evenwel nog niets bekend. Voorts bleek
nog uit de mededeelingen, dat de heer Tuinenburg
»aan den eenen kant" voor zich zeiven een vol jaar
premie in de kas stortte en aan den anderen kant"
met al de gestorte premiën en de effecten op d9n
loop ging.
Besloten werd voortaan eene som van f 250 op de
jaarlijksche begrooting te brengen, met het doel een
fonds te vormen tot bet doen van uitkeeringen aan
de nagelaten betrekkingen van door eenig ongeluk
omgekomen leden van den Bond en in geval van
invaliditeit.
Voorts kwam in behandeling een voorstel van den
beer Beunder te Dokkum, houdende de bepaling,
dat de fondsen van den Bond voortaan zouden wor
den belegd in hypothecaire inschrjjvingen of inschrij
vingen op bet Grootboek; dat de desbetreffende
stukken onder bewaring der Nederlandscbe Bank
zouden worden gesteld en er nimmer een hooger
bedrag in geld bij den administrateur of penning
meester in kas zou mogen zijn dan waarvoor door
dezen borg zou zijn gesteld. De adviseur van het
verzekeringsfonds gaf in overweging ook belegging
in soliede effecten toe te laten. Het tweede lid van
bet voorstel-Beunder, in zake borgstelling door den
penningmeester, werd verworpen, bet eerste lid aan
genomen, echter met inachtneming van het amen
dement van den adviseur.
Nog werd besloten, het hoofdbestuur voortaan niet
8, maar 5 leden te doen tellen. Als zoodanig wer
den benoemd de heeren S. Talma Stheeman, burge
meester te Zuidbroek in Groningen; D. Beunder,
inspecteur van politie te Dokkum; J. P. Engelman,
burgemeester van Sckoterland; Jac. Kampinga, agent
van politie te Groningen, en K. Kramer, chef-veld
wachter te Apeldoorn. De eerstvolgende vergadering
van den Bond zal te Rotterdam worden gehouden.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Men schrijft ons: De onderhandelingen over
de vroeger gemelde vereeniging der oud-Gerefor
meerde gemeenten van wijlen ds. Van Dijke en ds.
Bakker hebben tot geene bevredigende uitkomst ge
leid. De punten van verschil, die zich voordeden
waren van dien aard, dat daaraan geen voldoende
oplossing kon worden gegeven. Zooals bekend is
worden bedoelde gemeenten tegenwoordig bediend
door ds. Janse te Middelburg en ds. Ruben te Ter-
Neuzen. De vereenigden onder eerstgemelden leeraar
mak«n höt grootste aantal uit.