mr. J. G. VAN DEINSE
1894 N°. 47.
Zaterdag 21 April.
81ste jaargang.
B. 8TI6TBR.
D. STXGTSB.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
De herstemmingen.
GOES.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmab te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
InisendhiK van advertentiën voor 8 uren op den da* der uitgave.
De onverwacht gunstige uitslag, dien de verkiezing
voor een lid der Tweede Kamer in het hoofdkies
district Goes op 10 April jl. heeft gehad, is voor
de liberale party in onze naaste omgeving eene over
winning geweest. Immers, wat in jaren niet gebeurd
was, is ditmaal geschied: haar candidaat komt in
herstemming.
De herhaalde nederlagen, die onze partij heeft ge
leden in de laatste jaren, hadden den moed begrijpe
lijkerwijze bedenkelijk doen dalen, en het was daarom
misschien wel te betreuren maar niet te verwonde
ren, dat zij ditmaal den strijd bij de stembus niet
weder wilde aanbinden. Maar toen bleek, dat ook
in de anti-revolutionaire tegenpartij eene sterke
strooming ontstond om terwille van het beginsel
van kiesrechtuitbreiding tot de uiterste grens, die
de G rondwet stelt, den persoon van den heer Lohman
dit m aal los te laten, toen was ook eene eenvoudig©
opwekking onzerzijds voldoende om een groot deel
der liberalen zich om den candidaat, den heer STIG
TER, te doen scharen, en hem een stemmental te
verzekeren, groot genoeg om in herstemming te
komen.
We twijfelen geen oogenblik of dit aanvankelijk
succes zal voldoende zijn om in de liberalen in ons
district den ouden moed te doen herleven en hen
op te wekken a. s. Dinsdag hun stem op hem uit
te brengen. We hebben zelfs goede hoop, dat ook
zjj, die ook ditmaal liever een anderen candidaat
zouden gesteld gezien hebben, hunne persoonlijke
bezwaren zullen ter zijde stellen fcer wille van de
belangen hunner partij. Ook vleien we ons, dat vele
anti-revolutionairen zich bij de herstemming aan onze
zijde zullen scharen om de kiesrechtuitbreiding in
den versten zin mogelijk te maken.
Maar dat alles is niet genoeg. Ongetwijfeld toch
zal het conservatieve element onder de anti-revolu
tionairen zijne uiterste krachten inspannen om zijn
candidaat gekozen te krijgen, eene krachtsinspanning,
die volkomen begrijpelijk is. Doch daartegenover
past het allen voorstanders van de beoogde kies
rechtuitbreiding en allen voorstanders van de candi-
datuur-STIGTER eene even groote, kan het zijn nog
grootere, krachtsinspanning te ontwikkelen, teneinde
het aanvankelijk op 10 April jl. behaalde voordeel
een beslist succes te doen worden. Daarom moet
elk, die het wèl meent met die candidatuur, zich
beijveren voor haar in eigen kring sympathie te
wekken en haar te maken tot een onderwerp van
ernstig gesprek en overtuigend betoog met vrienden
en kennissen.
Onze candidaat, de heer STIGTER, verdient dit
ten volle. Evenmin als in ons nommer van 7 April
jl. zullen we nu in den breede ontwikkelen, waarom
de heer STIGTER voor ons district een bij uitstek
aanbevelenswaardig afgevaardigde mag heeten. Zijne
beginselen mogen in onze omgeving genoegzaam
bekend geacht worden, en wie daaromtrent nog
meer weten wil, hij wordt verwezen naar de ver
slagen in verschillende bladen van de lezingen, die
de beer STIGTER dezer dagen in verschillende
plaatsen van het district Goes gehouden heeft. Voor
zooveel betreft den strijd voor de uitbreiding van
het kiesrecht, staat hij beslist aan de zijde van hen,
die in democratischen geest willen werkzaam zijn,
en zoowel liberalen als anti-revolutionairen, de laat-
sten natuurlijk voor zoover zjj bereid zijn als ge
woonlijk de adviezen van de Standaard te volgen,
kunnen en mogen hem ditmaal hunne stem niet
onthouden. Maar bovendien vergeten ook zij, die aan
beide zijden minder democratisch gezind zijn, toch
ook ditmaal niet, dat het vooral ook van belang is
het tegenwoordig ministerie en daarmee minister
Pierson te behouden, om dezen nog in de gelegen
heid te stellen de reeds door hem ondernomen wijzi
ging der personeele belasting tot een goed einde te
brengen, een ontwerp, waarvan men niet het minst
in kleine gemeenten de groote voordeelen zal gevoe
len, wanneer het tot wet zal zijn verheven. En het
lijdt geen twyfel of ook aan dit ontwerp zal de heer
STIGTER uit volle overtuiging als lid der Kamer
zjjne stem geven, hjj, die steeds een warm voor
stander en verdediger is geweest van de belasting
hervormingen van den minister Pierson, die in ver
schillende opzichten vooral den landbouw zoo zijn
ten goede gekomen.
Daarom, kiezers uit het district Goes 1 dringen
wjj er met den meesten ernst bij u op aan, dat ge
op Dinsdag 24 April a. s. nwe beste krachten in
spant om bij den stembusstrijd de overwinning te
bezorgen aan den candidaat, den heer
De strijd zal ongemeen warm zijn, maar het is
voor de voorstanders der candidatuar-Stigter ditmaal
niet onmogelijk de zege te behalen. Vele voortee
kenen wijzen erop, dat er eene sterke strooming
ten gunste van onzen candidaat is ontstaan en dat
in alle deelen van ons district de sympathie daarvoor
met den dag nog toeneemt.
Laten we daarom allen den korten tijd, die ons
nog van den dag der beslissing scheidt, ons ten
nutte maken, en alles aanwenden wat mogelijk is
om de overwinning te bezorgen aan den candidaat,
die de belangen van ons district door en door kent,
den heer
Tot het kiesdistrict Goes behooren die van
Zuid-Beveland de gemeenten: Goes, Heinkens-
zand, 's-Heer Arendskerke, Wolfertsdjjk, Kattendijke,
Wemeldinge, Kloetinge, 's-Gravenpolder en 's-Heer
Abtskerke, en voorts al de gemeenten van Noord-
Beveland en Tolen, alsmede Arnemuiden.
De stembus is geopend vun 9—4 uren.
Wie zijn stombiljet verloren heeft, kan ter
gemeente-secretarie een nieuw bekomen. Een
reeds geschreven naam mag worden doorge
haald en door een anderen worden vervangen.
H0NTENISSE.
Tot de kiezers in het district Bfontenissc,
waartoe behooren voor zooveel Zuid-Bevelacd betreft
de gemeenten Rilland-Bath, Krabbendijke, Waarde,
Kruiningen, Schore, Kapelle, Iers6ke, Borsele, 's-Heo-
renhoek, Ellewoudsdijk, Driewegen, Ovezand, Nisse,
Oudelande, Baarland en Hoedekenskerke, hebben we
slechts een zeer kort woord te richten tot opwek
king om hun steun te verleenen aan de candidatuur
VAN DEINSE.
Toen mr. Smeenge onlangs te Kapelle eene lezing
had gehouden, waarbij ook de kiesrechtquaestie was
ter sprake gekomen, werd na de pauze tot den
spreker van antirevolutionaire zij de de vraag gericht:
welke houding de liberalen in het district Honte-
nisse zouden hebben aan te nemen, wanneer op 12
April bleek, dat eene herstemming zou noodig zijn
tusschen den candidaat der katholieken en dien dei-
antirevolutionairen, wanneer de laatste bleek voor
stander te zijn van wat men kortheidshalve bij dezen
stembusstrijd noemt: de kieswet-Tak. Het viel uit
die vraag af te leiden, dat men van antirevolutio
naire zijde zulk een uitslag verwachtte, doch achteraf
blijkt, dat wij ditmaal helderder blik hadden op den
stand der partijen in het district ffontenlsse,
toen we onlangs schreven, dat de liberalen best hun
candidaat in herstemming konden brengen, want
werkelijk komt thans mr. VAN DEINSE alleen
tegenover den katholieken candidaat te staan.
Er zou dus nu alle reden zijn om aan den hoofd
leider der antirevolutionairen dr. Kuyper onzerzijds
de vraag te richtenop wien zijne partijgenooten
thans moeten stemmen op a. s. Dinsdag. Doch die
vraag is onnoodig geworden, omdat dr. Kuyper reeds
in de Standaard van jl. Maandag het antwoord gaf
in deze bewoordingen
»Nu Huvers uitviel, is Walter de tegenstandertegen
wien alle krachten zich vereenigen moeten.
Van voorkeur is nu geen sprake meer. Huvers
lean niet meer gestemd worden. Op Van Deinse
moet thans elk onzer overgaan."
Welnu, waar dr. Kuyper zoo schreef, waar voorts
de centrale antirevolutionaire kiesvereeniging in het
district mede den heer VAN DEINSE candidaat
stelde, waar eindelijk mannen als ds. Littooy en
zelfs de heer Huvers, die als candidaat viel, den
heer VAN DEINSE komen aanbevelen, daar staan
de kansen voor den liberalen candidaat uitermate
gunstig.
Toch is de uiterBte krachtsinspanning ten drin
gendste geboden, want beide partijen staan vrijwel
gelijk in getal sterkte. Dat dan overal de voor
standers van de candidatuur-VAN DEINSE ditmaal
trouw op hun post zijn om haar de overwinning
te bezorgen. De heer VAN DEINSE is een Zeeuw
van geboorte, die d© belangen der geheele provincie
uitnemend kent, en die, ten opzichte der kieswet
zich geheel schaart aan de zjj de der regeering.
Daarom, kiezers uit het district llontenisge
a. s. Dinsdag als één man uwe stem uitgebracht op
te HULST.
GOES, 20 April 1894.
Dr. Kuyper schrijft in de Standaard van gis
teren
»In de districten, waar onze candidaat uitviel, en
thans door ons op den liberalen of radicalen can
didaat moet worden gestemd, tracht men onze kiezers
te belezen, om dan maar liever thuis te blijven.
Dit is ergerlijk.
Dit is misbruik maken van sommiger onnoozelheid.
Die dat spelletje spelen, zullen straks, als bet
gelukken mocht, de kiezers die er in liepeD, in hun
vuistje uitlachen.
Loopt toch, kiezers, in die opgezette val niet in
Als ge aan die stem der verleiding gehoor geeft,
laat ge u in de luren leggenen niemand anders
dan gij wordt het kind van de rekening.
Neen, ge moet niet thuis blijven.
Ge moet stemmen gaan.
En gij allen, die bij eerste stemming op een Voor
stander gestemd hebt, ge moet u thans niet van de
wijs laten brengen, maar zonder aarzeling uw stem
uitbrengen op wie er thans ook buiten onze partij
als Voorstander» in herstemming komen"
(In verband hiermede vestigen wij de aandacht
op de advertentie van de kiesvereeniging »Het volk
achter de kiezers enz.")
Kapelle. Gisteravond trad voor de liberale
kiesvereeniging Vrijheid en Orde" alhier op mr.
E. Fokker van Middelburg, lid der Eerste Kamer.
De toegang was vrij, zoodat onder de vele hoorders
een groot aantal anti-revolutionairen tegenwoordig
was. De voorzitter opende de vergadering met een
welkom aan de opgekomenen, waarop hij den heer mr.
Fokker alsmede den heer Van Deinse, den can
didaat van ons district, aan de vergadering voorstelde,
waarna het woord aan mr. Fokker werd verleend.
Kiezers van Kapelle en omstreken wien zult gjj
kiezen, een voor- of tegenstander van kiesrechtuit
breiding Op deze vraag, waarmede mr. Fokker
zijne voordracht begon, werd door hem zijne rede
gegrond. Daartoe werd het kiesrecht-ontwerp van
af zijn ontstaan tot aan de Kamerontbinding, althans
het meest ingrijpende hierover, verhaald; onderschei
den leden der ontbonden Kamer, zoowel voor- als
tegenstanders, werden genoemd, alsmede de door
sommigen hunner ingediende amendementen werden
uit de handelingen voorgelezen en weerlegd.
Niettegenstaande uit al het gesprokene bleek, dat
art. 80 van de Grondwet niet juist is uit te leggen
en een groot verschil van opvatting daarover bestaat,
toch meende spreker, dat de regeering de grens van
dat artikel niet had overschreden, waarop hij de
aanwezige kiezers aanbeval om, zoo zij eene daad
van rechtvaardigheid wilden verrichten, den heer
Van Deinse te kiezen.
De rede werd luide toegejuicht.
Van de gelegenheid tot debat werd geen gebruik
gemaakt. Alleen door den heer J. Oele werd het
woord gevraagd en verkregen, die op den grondslag
van het gesprokene, waarmede hij volkomen instemde,
te kennen gaf, dat zij, die onder antirevolutionaire
vlag varen, ditmaal daarvan behoorden af te wijken,
dewijl het niet een strijd is over politieke richting,
en dat het daarom zijne leus was om aan zijne aan-
Vf^zige partijganooten te zeggen: werkt alom mede
om den heer Van Deinse te kiezenhij is op het
oogenblik ook onze candidaat; werkt zooveel in uw
vermogen is om zoodoende de overwinning te be
halen."
Daarna trad de heer Van Deinse op. Na de nauw
keurige uiteenzetting van het ontwerp door mr.
Fokker meende de heer Van Deinse dat het bijna
onnoodig was hieraan nog iets toe te voegen. Toch
wenschte hij iets in het midden te brengen. Alhoe
wel de heer Van Deinse in 1891 in dit district als
candidaat der liberalen in de minderheid bleef, waar
deerde hij de houding der verschillende liberale
kiesvereenigingen, door hem andermaal een candi
datuur aan te bieden. Zonder aarzelen had hg deze
aangenomen, ofschoon overtuigd, als allen, ook nu we
der in de minderheid te blijven. De uitslag, waaruit
bleek dat hij in herstemming kwam, was dan ook
voor hem eene groote verrassing. Tengevolge van
dien uitslag was het dat hij dezen avond alhier
tegenwoordig was, om opnieuw met de kiezers kennis
te maken, en daar nu de antirevolutionairen met
i de liberalen samengaan, was het hem een genoegen
ook met eerstgen. m kennis tft komen. Vervolgens werd
door hem nog eene voordracht gehouden over de
tegenwoordige kieswet en het bewuste kiesrecht-
ontwerp, waarmede hg verklaarde, geheel overeen
te stemmen. Daarna dankte de heer Van Deinse den
heer Oele voor het gesprokene. Hij was van dezelfde
opinie, dat nu alleeu de vraag was naar uitbreiding
van kiesrechtmocht door de nieuwe Kamer de
wet worden aangenomen, dan is ieder na de
alsdan te volgen Kamerontbinding weder ver
plicht om volgens zijn eigen politieke richting te
handelen.
Hierop dankte de heer K. J. Van de Wal, voor
zitter van het centraal bestuur der anti-revolutio
nairen, den heer Van Deinse voor zijne openhartige
verklaring. Hij wenschte dat ieder al zijn krachten
zal aanwenden om zoodoende aanstaanden Dinsdag
de zege te behalen.
Niemand meer het woord verlangende, sloot de
voorzitter de vergadering.
(Aan onze correspondenten zij bericht, dat na he
den geene verslagen over de nog te houden poli
tieke voordrachten kunnen worden opgenomen
aangezien zij in hoofdzaak overeenstemmen en in
het no. van Dinsdag geen doel meer zouden treffen.
Voor verslag van zeer bijzondere debatten houden
wij ons echter aanbevolen. Red.)
Het afgetreden lid voor Hontenisse, mr. Wal
ter, zal Zaterdag den 21 April te half twee uren
des namiddags voor de kiezers te s-Heerenhoek,
in het lokaal Van den Bulk spreken; zonder debat.
Naar aanleiding van de opmerkingen in de
Telegraaf over de vraag hoe te handelen als bij
herstemming tusschen A. en B. A. sterft, welke
vraag in de Gemeentestem werd beantwoord, herin
nert de Raarl. Ct., dat dit zeldzame feit zich voor
deed, ongeveer 7 of 8 jaren geleden, bij eene her
stemming voor een lid van den gemeenteraad te
Hattem (Gelderland).
De heeren R. en S. kwamen in herstemming, R.
overleed twee dagen voor de herstemmingR.'s
partij stemde op den overledene en won met éóne
stem meerderheid.
Het stembureau verklaarde echter al deze stemmen
van onwaarde op grond van art. 11 der Gemeente
wet, dat duidelijk een persoon vereisehfc en een over
ledene geen persoon is.
S. werd met algemeens stemmen tot lid van den
Raad geproclameerd.
Gedeputeerde Staten van Gelderland vernietigden
deze beslissing en verlangden eene nieuwe vrije
stemming, doch in hooger beroep werd het besluit
van het stembureau door den Koning gehandhaafd.
Naar men meldt, heett de Minister van Oorlog
medegedeeld, dat van rijkswege aan belanghebben
den zullen worden vergoed de door hen betaalde
tolgelden voor de paarden, welke aan de keuring
van voor den krijgsdienst geschikte paarden moeten
worden onderworpen.
De directeur der weesinrichting te Neer
bosch ontving door tusschen komst van den heer
W. Hovy te Amsterdam, van B. v. H. aldaar, eene
gift groot f 1000, voor de voltooiing van het
ziekenhuis.
Blijkens een telegram van den gouverneur-
generaal van Ned.-Indie van 18 dezer wordt de
gouvernements-k offieoogst op Java voor dit
jaar geraamd op 304,285 pikols.
Aan het verslag van de Vereeniging van N e -
derl. steenfabrikanten over 1893 is het
volgende ontleend
In eene vergadering, den 16 Maart te Nijmegen
gehouden, werd besloten over 1893 eene reductie
aan te brengen in de fabricage van Waalsteen, waar
toe echter de medewerking van slechts 60 pet. der
fabrikanten verkregen werd. Hierdoor zijn de steen-
prijzen steeds gedaald, ook in die soorten, waarin
met het buitenland geene concurrentie bestaat en
zal dit oorzaak worden, dat, wanneer gemis aan
medewerking onder de fabrikanten blijft voortduren,
de steen-industrie niet meer loonend kan worden
genoemd. Door verschillende bestuursleden werden
bij de regeering, bij de gemeente Amsterdam en bij
de directie der Staatsspoorweg-Mij. pogingen aange
wend om den Belgischen steen te weren, hetgeen
niet belet heeft, dat o. a. te 's-Hertogenbosch aan
de stationsgebouwen het gebruik van Belgische steen
werd toegestaan. Door het bestuur der Vereeniging
werd daarom een verzoek aan de regeering gericht,
om eene staatscommissie te benoemen, teneinde een
vergelijkend onderzoek tusschen Belgische en Hol-
landsche steen in te stellen, waarvoor de vereeniging
f 1000 aanbod.
De regeering heeft echter die bijdrage afgewezen
en tot comm. van onderzoek benoemd de hh. baron
Van Ittersum te 's-Gravenhage en Schuurman te
Dordrecht, welke comm. zich met de hh. G. W.
Lans, S. M. Van Wijck en A. N. Costerus in ver-
binding heeft gesteld. Dit onderzoek is nog niet af-
j geloopen.
In 1893 werden 62.566,300 steenen minder ge
maakt dan in 1892. Het aantal gewone leden be
droeg 69, dat der buitengewone 5. Als bestuursleden
hebben bedankt de heeren N. Van Heukelum en
i O. Peters.
Er is een saldo iu kas van J 752,76
