1894 N°. 43.
Donderdag 12 April.
81ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertontiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders*
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts twoemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
InxeHdins; van advertentie» voor I uren ©p «Sen rtag der uitgave.
OPENBARE VERGADERING
van den
SI AA® der O e meen te Cl O E S
op VRIJDAG den 13 APRIL 1894
des avonds te 8 uren.
Goes, den 10 April 1894.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling:
I. Notulen.
II. Mededeelingen.
III. Ingekomen stukken.
IV. Benoeming onderwijzer 1. o.
V. Dito lid commissie van toezicht 1. o.
GOES, 11 April 1894.
Onbekend maakt onbemind; dit was waar
schijnlijk een der redenen, waarom de Schouwburg
zaal der Sociëteit V. O. V. verleden Maandagavond
slechts zeer matig bezet was, toen een buiten
gewone voorstelling werd gegeven door
het Nederlandsch tooneelgezelsebap »het Vrije
T o o n e e 1" van Amsterdam, dat nog slechts eenige
maanden bestaat en voor het eerst in Goes optrad.
Op zeer bevredigende wijze werd opgevoerd »Gci-
leottoeen drama in drie bedrijven en een voorspel
door José Echegaraij en uit het Spaansch vertaald,
door J. H. Róssing. Dit stuk heeft èn om den in
houd on om den vorm, dien schrijver en vertaler
eraan hebben weten te geven, wel eenige letter
kundige waardehet geeft op meesterlijke wijze toe
standen uit het dagelrjksch leven te aanschouwen
het doet zien hoe lichtvaardig de veelhoojdige men
of, zoo ge wilt, de wereldeen oordeel vestigt, alleen
op grond van schijn en vermoeden; hoe sommigen
uit zucht tot of gewoonte van kwaadspreken en
lasteren hun evenmensch, zelfs hun familie-leden,
onbewust het leven verbitteren, ja soms vernietigen
komen toevallige omstandigheden den schijn verster
ken, dan grenst de waarschijnlijkheid zeer na aan de
zekerheid, maar ook juist dan wordt voorzichtigheid
in oordeolen dubbel noodig om niet een onschuldige
te veroordeelen of een vlekkelooze te bezoedelen.
Dit alles wordt in Galeotto zoo treffend als volgt
weergegeven. Don Manuel, een man op leeftijd en
Dona Julia, zjjn jonge vrouw, hebben Ernesto, een
enthousiastisch romanschrijver, als kind van hun
overleden vriend tot zich genomen. Ofschoon de ver
houding van Ernesto, een deugdzaam jongmensch,
tot Julia, die haar man werkelijk lief had, geen
andere was dan die, voortgesproten uit vriendschap
en erkentelijkheid, wist toch de naaste familie van
Don Manuel uit te strooien, dat hier verboden liefde
in het spel was. Toen de wereld dien laster ging
verbreiden en vergrooten, kon Don Manuel niet
langer weerstand bieden aan het geloof, dat zijn
vrouw schuldig was, hoe lang hij zich ook van
haar onschuld had overtuigd gehouden. Het doodend
staal maakt in een duel een eind aan zijn ver
woest leven, terwijl de wanhopigste pogingen en de
heiligste verzekeringen niet vermochten, dat het
onschuldig over de belasterden uitgesproken werd.
Na zijn dood traden Julia en Ernesto met elkaar
in de betrekking, die de booze wereld hen had
opgedrongen.
De hoofdrollen werden vervuld door mevr. S. De
JongCohen, als Dona Julia en door de heeren B.
Delmonte als Ernesto en J. Montezinos als Don
Manuel, en wel op een wijze, die ons doet vermoeden
en hopen dat, zoodra dit gezelschap hier nogmaals
optreedt, een volle zaal het loon mag zijn voor het
verdienstelijk spel. Ook de ondergeschikte rollen
waren in goede handen.
Na de pauze werd gegeven»Na het Bal", een
bljjspel, dat tot strekking had de jaloerschheid, zoo
wel van man als vrouw, aan de kaak te stellen en
dat door mevr. S. De Jong—Cohen en de heeren
Delmonte, Zonligt en Montezinos zoo werd gespeeld,
dat spel en inhoud in staat bleken de ernstige stem
ming weg te nemen, waarin het publiek door Gale
otto" was gebracht, om plaats te maken voor een
hartelijken lach.
Het luid applaus aan het eind der voorstelling
was een duidelijk bewijs, dat de aanwezigen voldaan
huiswaarts keerden.
Meinkensxand. Ter voorziening in de vacature,
ontstaan doordien dhr. J. Vermue Mz. ontslag heeft
genomen, zal op 17 dezer alhiereene verkiezing
plaats hebben voor een lid van den gemeenteraad.
Zieriksee. Tot lid van den gemeenteraad is
gekozen de heer J. A. Legemaat (lib.).
Zeeland, vooral Zuid-Beveland, is weer in zijn
mooisten tijd. Men kan thans zijn natuurschoon be
wonderen in de bloeiende pruime-, kerse- en
pereboomen. Zij bieden een verrukkelijk gezioht,
die reusachtige witte bloementuilen en zij versprei
den vooral des morgens een aangenamen geur. Was
het vorige jaar de vruchtenoogst ruim, dit jaar i
belooft hij niet minder te zullen worden. De pere- j
boomon bezweken soms onder den last der vrnch-
t8nnaar het bloeien te oordeelen kan bet dit
jaar weer zoo zijn. De winterveidvruchten staan
over 't algemeen gunstig en het in 't voorjaar uit
gezaaide is of vliegt met de tegenwoordige warmte
den grond uit. Wanneer men het niet beter wist,
zou men zeggen dat het reeds Mei was.
De koeien in de weide, de ooievaars en zwaluwen
reeds terug, en zelfs wordt beweerd dat er reeds mei
kevers gezien zijn; dit alles in de eerste helft van
April, kunnen zelfs de traditioneele ouden van dagen
zich niet herinneren.
Tot op het laatst van Maart openbaarden zich des i
nachts door de scherpe Noordoostenwinden nog rijm-
vorstjes, daarop trad de zachte en warme tempera
tuur in en volgde zulk eene verbazende snelle natuur
ontwikkeling als thans te aanschouwen is. Tusschen
Maandag- en Dinsdagnacht was er op een gedeeltte
van Zuid-Beveland een licht onweder met hier en
daar een weinig regen. Sedert vier weken had bet
niet meer geregend. Er wordt algemeen naar een
flinke bui regen verlangd, vooral voor bet zaaien van
suikerbieten. De tuinen vooral verlangen, voor de
jonge groente, naar regen. Sommige tuinders maakten
reeds een begin met princesseboontjes te leggen en
het zaaien van postelein in den kouden grond, welke
producten gewoonlijk eerst in Mei aan de aarde
worden toevertrouwd.
Bij Kon. besluit is benoemd tot directeur van
het postkantoor te Middelburg J. A. J. Van der
S c h a a f f, thans in gelijke betrekking te Gorinchem.
Bij Kon. besluit is verplaatstjhr. mr. A. J.
Yan Citters, gezantschapssecretaris 2e kl. bij
het Dep. van Buitenl. Zaken, naar Hr. Ms. gezant
schap te Rome.
Bij kon. besluit is aan den heer jhr. mr. T.
A. J. Van Asch van W ij c kgouverneur van
Suriname, op zijn verzoek, tot herstel van gezond
heid, een buitenlandsch verlof verleend voor den
tijd van vier maanden.
In het district Amsterdam zijn totaal 9392 st.
uitgebracht.
Slechts 9392 st., terwjjl er 23112 kiezers zgn.
Ruim 13700 stemgerechtigden hebben dus thans,
nu het om de kieswet gaat, van hun recht, dat
tevens plicht heet te zijn, geen gebruik gemaakt.
De opkomst was nog veel slechter dan in 1888
en 1891, toen resp. 16015 en 13379 biljetten werden
(Tel.)
Van het Haagsche correspondentiebureau ont
ving de Telegraaf evenals wij en vele andere bladen
bet bericht, dat H. M. de Koningin-Regentes thans
heeft bepaald, dat in verband met de voor den
aanstaanden zomer gemaakte plannen en met het
oog op bet vergevorderde seizoen, het gewone voor-
jaarsbezoek aan Amsterdam dit jaar door Hare
Majesteiten de Koninginnen niet zal worden gebracht.
De Telegraaf heeft aangaande dit bericht, dat te
Amsterdam zeker ieder zal teleurstellen, inlichtingen
ingewonnen aan het Ministerie van Binnenlandsche
Zaken te 's-Gravenhage.
Aldaar is van een beslissing aangaande het al of
niet plaats hebben van de reis der Konin
ginnen naar Amsterdam hoegenaamd niets
bekend.
Met reden mag men zich verwonderen, zegt het
blad, dat een diergelijk bericht, waarmede de gelde
lijke belangen van zoovelen in de hoofdstad gemoeid
zijn, aan den vooravond der verkiezingen geopenbaard
wordt.
Het Bestuur van de Vereeniging tot
bestrijding van knoeierijen in den
Boterhandel heeft aan den Minister van J usti-
tie en den Minister van Waterstaat, Handel en
Nijverheid het volgende schrijven gericht:
»dat het in den aanvang van het jaar 1892 zich
heeft gewend tot Z. E. den Minister van Waterstaat,
Handel en Nijverheid met het verzoek om te be
vorderen, dat het toezicht op de naleving der Wet
van 23 Juni 1889, de zoogenaamde Boterwet, zou
worden opgedragen aan een klein getal speciaal daar
voor aangestelde Inspecteurs, aan welk verzoek tot
dusver niet werd voldaan;
dat sedert dien tijd het ontduiken dier Wet met
name het verkoopen van Margarine of andere surro
gaten onder den naam van Boter belangrijk is toe
genomen en, zoo de Wet niet spoedig en door
tastend wordt gehandhaafd, oorzaak zal zgn dat de
Nederlandsche Boternij verheid en handel zich geheel
wijzigt in eene nijverheid, die zich toelegt op het
samenstellen van goedkoope vetraengsels en in een
handel, wiens streven het is die vetmengsels onder
fraaie namen aan den man te brengen
dat deze toestand eene zeer ingrijpende schade
oroorzaakt aan de eerlijke boternij verbeid en boter
handel, eene schade, die voornamelijk gedragen moet
worden door den reeds zoo zwaar gedrukten land-
bouw
dat het Bestuur met ingenomenheid heeft gezien,
dat het Nederlandsche Landbouwcomitó aan de Re-
geering heeft verzocht de toepassing der Boterwet i
op te dragen aan een tweetal Inspecteurs
dat het zich volkomen bij dat verzoek aansluit,
en aan Uwe Excellenties met den meesten aandrang
verzoekt zoo spoedig mogeljjk aan den wensch van
het Nederlandsch Landbouwcomité te voldoen."
j Het volgende ingezonden stuk komt voor in
de M. Ct. van heden
DE KERK TE KLOETINGE.
Voor enkele dagen bezocht ik Kloetinge, het
vriendelijke dorp in de nabijheid van Goes, om een
onderzoek in te stellen naar de archeologische of
kunst-waarde van een paar zandsteenen leeuwen,
die eertijds op een muur van de kerk hadden ge-
staan en waarop mijn aandacht was gevestigd door
i' een bekenden Middelburgschen antiquair. De leeu
wen hadden als zoodanig geen waarde, en waren
bovendien veel beschadigd.
Ik kende de kerk aldaar als een der faaiste dorps
kerken uit Zuid-IJeveland. Te midden van het dorp
gelegen, maakt zij door hare eerbiedwaardige grijze
kleur tegen het groen der omringende hoornen een
gelukkig effectterwijl zij, dank zij den goeden
zorgen van een wijs kerkbestuur, in goeden staat
van onderhoud verkeerde.
Hoe veranderd vond ik dien idealen toestand in
de vorige week.
Het tegenwoordige kerkbestuur had noodig ge
vonden om de kerk eens wat op te knappen en
met zekeren trots wèes de president-kerkvoogd mij
op de vele verfraaiingen die reeds waren aan-
gebraeht.
De baksteenen voet van de kerkmuren, eertijds
gevoegd, was met een laag cement overdektde
eenvoudig, doch goed grprofileerde omlijsting der
ramen was mede met een cementkorst besmeerd.
De voegen waren uitgehakt en het geheel opnieuw
gevoegd met afgesneden voegen, als gold het een
nieuw bouwweik. De zandsteenen vullingen (tracee
ringen) in de ramen waren vervangen door houten
stijlen en kroramers. Waar op enkele plaatsen de
hoeksteenen der drommers of steunberen wat te
veel hadden geleden, had men deze eenvoudig uit
gehakt eu vervangen door roodgemaakte cement,
waarin de voegen waren getrokken.
In êón woordmen bacl de kerk ellendig verknoeid.
Ik wees den president-kerkvoogd op het onoor-
j deelkundig werk, dat verricht was, en de goede man
j gevoelde iets van hetgeen ik hem omtrent het ver
keerde der behandeling aanvoerde, doch verontschul
digde zich met er op te wijzen, dat het kerkbestuur
een architect had belast met deze restauratie. (Sic
Hot wandalenwerk was nog in vollen gang; in
een gedeelte van de kerk Ugen papieren mallen met
uitslagen van de raamtraceeringen voor de nog te
vernieuwen ramen voegers waren bezig, met angst
vallige juistheid, langs eene rij de hagelwitte voegen
af te knippen en het geheel met een schavotachtig
rood te kleuren.
Gelukkig stond de oude grijze toren nog daar in
al zijn oorspronkelijkheid. Geen schendende hand
had nog den treurigen moed gehad, ook dezen een
verjongenskuur te doen ondergaan. In al zijn een
voud had deze kolos meer dan vier eeuwen, evenals
het kerkgebouw, den tand des tijds getrotseerd
de volle platte voeg was volkomen gaaf gebleven
de oude steenen bezaten nog hunne oorspronkelijke
kleur, de zandsteenen borstwering met zijne tracee-
ringen op de bovengaanderij, hoewel met een ver
dachte groene tint bedekt, stond nog scherp afge-
teekend.
Dit alles had men aan de kerk ook kunnen heb
ben, ware men niet gevallen in de handen van een
man, wiens naam gelukkig niet genoemd werd, die
gemeend heeft, niet beter te kunnen doen, dan het
gebouw zijn heerlijk oud karakter te ontnemen en
er een nieuwerwetsche kerk van te maken met al
de gebreken van een cementbepleistering.
Het viel mij op dat de cementkorst, die men nota
bene nog met een rozenrood silicaat (hoe lief
besmeerd had, nu reeds scheuren vertoonde, die eene
spoedige herstelling noodig zullen maken. Wat was
eenvoudiger geweest, dan om de enkele uitgevallen
voegen op nieuw, en op de zoo goed gebleken wijz8
van vóór vier eeuwen, vol te zetten, de zandsteen en
traceeringen te herstellen, en sommige te veel ver
weerde steenen, door goede oude Zeeuwsche moppen,
die overal gemakkelijk te verkrggen zijn, te ver
vangen
Dit had belangrijk minder geld gekost en men
had een monument behouden, waarop de gemeente
nog eeuwen lang met trots had kunnen wijzen.
In plaats daarvan is de kerk te Kloetinge thans
een knutselwerk geworden, dat aan een Duitsche
bouwdoos zijn oorsprong schijnt te hebben gevonden.
J. A. FREDERIKS,
Secretaris van de oudheidkundige
commissie uit het Zeeuw ach Ge
nootschap der Wetenschappen.
Kerkelijks Zaken en Onderwijs.
Beroepen bij de Gereform. gemeente te Seroos-
kerke ds. G. Vlug te Barendrecht c. a.
Bedankt voor het beroep naar de Ned. Herv.
Gem. te Soesterberg door ds. Gobius du Sart, te
Nieuw- en St. Joosland.
De Bode deelt mede dat onlangs een onder
wijzer, die uit Hengelo (Ov.) vertrok, van den ge
meente-ontvanger over de maand Februari niet Vu
van zijn traktement kon .krijgen, maar slechts -8/ass-
De burgemeester gaf den ontvanger gelijk. Nu heeft
de betrokken onderwijzer zich tot den Gemeente
raad gewend.
De voordracht voor hoofd der school te Drei-
schor bestaat uit de heeren W. Carels, hoofd der
school te Cortgene, M. T. Van Staalen, onder wijzer
te Bruinisse, C. Klap, onderwijzer te Velzen, J. Porte,
onderwijzer te Borculo, en P. De Zeeuw, onderwijzer
te Dreischor. (M. Ct.)
Tot onderwijzeres te Nieuwerkerk (D.) is be
noemd mejuffr. J. A. Coomans te Breskens.
Rechtszaken.
In zake het onlangs vermelde tussohen twee
Zuid-Bevelandsche ingezetenen gerezen geschil overeen
recht van uitweg bevestigde het Gerechtshof te 's Gra-
venhage Maandag de uitspraak van de Rechtbank
te Middelburg, waarbij aan hem, die dat recht
wenschte, krachtens art. 715 B. W., een noodweg
werd aangewezen, met bepaling van het bedrag der
daarvoor aan den ander verschuldigde vergoeding
op f 10 per jaar.
De bekende Hendrik De JoDg, die weldra te
recht zal staan wegens oplichting, heeft tot zijn ver
dediger gekozen mr. L. Hurrelbrink.
Bij bevelschrift der arrond.-rechtbank te Mid
delburg van den 9 dezer is rechtsingang verleend
met gevangenhouding en verwijzing naar de terecht
zitting tegen Leonie Notelaar, oud 19 jaren, dienst
bode, geboren te Koewacht, wonende te Groede,
gedetineerd te Middelburg, ter zake dat zij in den
morgen van den 31 Augustus 1893 op de hofstede
van De Milliano te Groede opzettelijk een blauwen
baaien rok, twee gouden oorbellen en twee paar
kousen van Machiel Lampier als geschenk heeft aan
genomen, terwjjl zij wist dat die goederen door dezen
den vorigen avond waren ontvreemd uit eene kist,
staande in eene woning aan den Marolleput te Oost
burg en toebehoorden aan Melanie Octavie Bert.
Aan de beklaagde is mr. C. De Witt Hamer J.Gz.,
advocaat te Middelburg, ambtshalve als verdediger
Gemengde Berichten.
In het Gasthuis te Goes zijn heden de zwa
luwen gearriveerd.
Als eene bijzonderheid meldt men ons, dat bij
D. Westveer te Wolfertsdijk zgn geboren vier ko
nijnen, waarvan een met een poot, een met twee,
een met drie en een met vier pooten, het laatstge
noemde zonder staart. De vreemdpootige beestjes zijn
alle in leven.
Maandag viel een rietdekker van het dak eener
hofstede te Nieuwdorp, tengevolge waarvan hij een
been brak.
Aliggingen. Het Belgisch stoomschip Prince
Albertvan Bilbao met ijzererts geladen en naar
Antwerpen bestemd, is, uit zee komende, beoosten
deze haven tegen den wal aan de grond geraakten
zit zeer gevaarlijk. Lichter vaartuigen zgn aange
nomen om de lading te lossen.
Te Raai te sloeg een paard op hol en kwam,
nadat het dier den wagen reeds verloren had, met
een sprong in een kamer, bewoond door een weduwe,
die op dat oogenblik nog te bed lag met haar
dochter. Het paard, dat het raam natuurlijk geheel
verbrijzelde, wierp alles wat in het vertrek stond
omver en bleef staan onmiddellijk voor de legerstede
der vrouwen, die door het even vreemd als onge-
weuscht bezoek deerlijk van streek raakt eu.