1894 N#. 38.
Zaterdag 31 Maart.
81ste jaargang.
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel,
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmab te Rotterdam en verder
bg alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prjjs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal bekkend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen cm en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van ad verten tien vóór 8 wen op den dag der nitgave.
dat morgen (Zaterdag) zal worden nitgegoyen.
Het besluit der Middelburgsche kiesvereeniging.
Zooals we reeds gemeld hebben, beeft de libe
rale kiesvereeniging te Middelburg met nagenoeg
algemeens stemmen besloten ditmaal tegenover den
anti-revolutionairen candidaat mr. C. Lucasse geen
tegen-candidaat te stellen. Het bestuur bad vooraf
den beer Lucasse een viertal vragen gesteld, be
treffende zijne meening omtrent bet jongste kies
wet-ontwerp, waarop deze een voor de kiesvereeni
ging bevredigend antwoord beeft gegeven.
Het besluit der Middelburgse he kiesvereeniging
is naar onze bescheiden meening niet geheel van
zorgeloosheid vrij te pleiten. De tactiek om in de
gegeven omstandigheden candidaten van de anti
revolutionaire partij niet te bestrijden, wanneer zij
ten opzichte van de kiesrechtregeling in hoofdzaak
met de liberale partij medegaan, moge in beginsel
billijk en rechtvaardig zijn, zg is toch alleen prac-
tisch, wanneer men in dezen samenwerkt »op vast
accoord", d. w. z. op grond van eene vaste over
eenkomst, waarbij beide partgen zich verbinden voor
het oogenblik dezelfde gedragslijn te zullen volgen.
Maar van een dergelgk accoord bestaat geen zweem,
en er zijn nog zeer weinig bewijzen, dat de anti
revolutionairen even edelmoedig zullen handelen als
de Middelburgscha liberalen. Het is zeer gemakke
lijk voor de Standaard nu b.v. reeds te decreteeren,
dat de anti-revolutionairen ditmaal in Beverwijk
niet op mr. Borret kunnen stemmendit is voor
die partij toch een verloren district. Maar dat men
in Ridderkerk den zetel van dhr. Arie Smit onaan
gevochten moest laten, beeft men van anti-revolutio
naire zijde nergens beweerdintegendeel men beeft
daar mr. Th. Heemskerk als tegen-candidaat ge
proclameerd. Dat de Standaard het afkeurt, dat
zijne partjjgenooten in Groningen de candidatuur
van prof. Drucker zullen bestrijden met een eigen
candidaat, beeft weinig te beteekenen. Maar dat mr.
Hennequin in Oostburg onbestreden gelaten moet
worden, beeft bet anti-revolutionaire hoofdorgaan
niet beweerd.
De anti-revolutionairen zijn wel zoo slim om, waar
ze bij deze gelegenheid een zetel kunnen veroveren,
daartoe hunne beste krachten intespannen. De Zeeuw
bevatte jl. Vrijdag reeds een ingezonden stukje,
waarin de beer Glinderman werd op den voorgrond
gesteld, nog wel door eenige liberalen In hetzelfde
nommer kan men onder bet redactioneele gedeelte
deze woorden lezen
»Bg deze verkiezing geldt, althans voor Oost-
burgMiddelburg, Goes en Honteniase, dat de anti
revolutionairen met een eigen candidaat komen"
een advies wel eenigszins in strijd met de bewering
der redactie van de Zeeuwdat zij onderstaand woord
van de Nederlander onderschrijft:
»Voor ons dus alleen de vraag of de candidaat
vooruit wil. En dan moet hij onze man zijn, welke
richting bij anders ook wil volgen."
De eerste aanhaling geeft intusschen te denken en
levert bet bewijs, dat mr. Hennequin wel door de
anti-revolutionairen zal bestreden worden, ofschoon
hjj tegen bet amendement-De Meijier beeft gestemd,
en allerminst heeft bewezen tegen de jongste kieswet-
Tak te zijn gekant.
Onder die omstandigheden achten wij het mis
plaatste liberaliteit van onze politieke medestanders
te Middelburg, dat zij den zetel van mr. Lucasse
onbestreden laten. Het kiesdistrict Middelburg is
voor de liberale partij nog volstrekt geen verloren
district, en wanneer de liberalen met een even warm
voorstander van de kieswet-Tak waren opgetreden
als mr. Lucasse schijnt te zijn, hadden zij den strijd
aan de stembus met kans op goed succes kunnen
wagen, vooral ook omdat dan vermoedelijk de ka
tholieken zich zouden hebben onthouden.
De nieuwe Kamer we releveerden het in ons
vorig nommer reeds zal behalve de kieswet nog
genoeg andere zaken hebben te behandelen. Niet
slechts na, maar wellicht reeds vóór de behandeling
van de te verwachten nieuwe kiesrechtontwerpen,
wachten der Kamer andere werkzaamheden, waarbij
het voor elke partij van groot belang kan zijn de
meerderheid in de Kamer te bezitten. Waar dus
niet alle kans om met een eigen candidaat te slagen
totaal ontbreekt, is bet o. i. plicht en roeping der
liberalen om met alle kracht te trachten hunne
partij °°k ditmaal zooveel mogeljjk te versterken.
Men kan er zeker van zjjn, dat de antirevol. partij
zich geen kans zal laten ontglippen. Ons dunkt, dat
ook de liberalen met bet oog op de toekomst even
wgs moeten zijn.
GOES, 30 Maart 1894.
De tweede soirée in dit seizoen door de
gymnastiek-vereeniging >S p a r t a" gisteravond in i
»de Prins van Oranje" alhier gegeven, werd door
een vrij talrijk publiek bezocht. De goede naam, i
dien deze vereeniging beeft verkregen, werd ook
door deze opvoering opgehouden. Dö verschillende
nommers van bet programma werden verdienstelijk
uitgevoerd en verwierven daardoor luide toejuiching.
Op het gebied van gymnastiek vormden de vrije
oefeningen met staven zeker een der best geslaagde
nommers. Het waren dezelfde oefeningen, die op bet
feest ter gelegenheid van bet 25jarig bestaan van
bet Nederlandscb gymnastiek-verbond in Augustus 11.
te Amsterdam zijn uitgevoerd en daar, zoowel van
de zijde van Nederlandsche als van vreemde kenners
van gymnastiek, veel bijval genoten. De oefeningen
aan ringen en horizontale ladder getuigden van
oefening en kracht.
De tooneelstukjes Thuis gebleven" en »de School-
rijdster" droegen eveneens in ruime mate de goed
keuring van het publiek weg. De beide dames, die
daarin welwillend hare medewerking verleenden, heb
ben zeer zeker een goed deel toegebracht aan dat
succes', waarvoor baar een woord van waardeering
en dank gaarne wordt gegeven.
De tableaux-vivants »De gestoorde spelers" en de
Arrestatie" verwierven eveneens de goedkeuring
der toeschouwers.
Een geanimeerd bal, dat eerst te middernacht kon
aanvangen, wijl bet programma vrij laat was afge
werkt, besloot dezen avond, die voor de opgekomenen
zeker een avond van genot is geweest.
De afdeeling Goes van de centrale liberale
kiesvereeniging in dit hoofdkiesdistrict heeft in hare
vergadering van jl. Woensdagavond met bijna alge
meen© stemmen besloten voor de aanstaande verkie
zing van een lid der Tweede Kamer geen can
didaat te stellen.
De Telegraaf weet mede te deelen, dat de
antirevolutionaire kiesvereeniging
te Goes, op voorstel van ds. W. Kaptegn besloten
heeft, het oud-Kamerlid jhr. mr. A. F. De Savornin
Lobman niet weder candidaat te stellen, maar de
candidatuur aan te bieden aan dr. A. Kuyper
te Amsterdam.
Ook ons was een dergelijk gerucht ter oore ge
komen, doch we meenden dit voorshands niet te
moeten publiceeren, omdat de juistheid ervan ons
niet was gebleken.
Uit het verslag der vergadering van de antir.
kiesvereeniging alhier, zooals bet in de Zeeuw voor
komt, blijkt intusschen wel, dat ook in den boezem
dier partij tweeërlei strooming is, en dat jl. Dinsdag
de voorstanders van eene candidatuur-Lohman niet
de meerderheid vormden.
Dit is dan ook zeker de reden, dat de Zeeuw niet
dadelijk mededeelde de motie, die aan het einde dier
vergadering werd aangenomen, en die blgkbaar in
den geest gesteld was van het bovenbedoelde bericht
uit de Telegraafzoodat eene candidatuur-Lohman
daarin werd ontraden.
lerseke. Aan het verzoek van de besturen der
liberale kiesvereenigingen in het district Hontenisse
tot den beer mr. J. G. Van Deinse te Hulst
gericht om met bet oog op eene mogelijke candi
datuur zijne meening omtrent het hangende kies
recht vraagstuk uiteen te zetten, is door hem terstond
welwillend voldaan. Verwijzende naar zjjne in 1891
blootgelegde gevoelens, verklaarde hij nog te zijn
voor een kiesrecht zoo ruim als de Grondwet toe
laat en te meenen dat het ontwerp-Tak niet in strjjd
is met de Grondwet en het kiesrecht zoover mogeljjk
uitbreidt. Daarom heeft hij de aanneming van het
amendement-De Meijier betreurd. Medewerking tot
bet tot stand brengen eener kieswet op den grondslag
van bet regeeringsvoorstel acht bij in 's lands belang,
omdat daardoor bij bet gansche volk het vertrouwen
wordt gewekt, dat alle volksbelangen, ook die der min
dere standen, worden vertegenwoordigd en behartigd.
Aan de schrijfproef hechtte hg weinig waarde, wel
aan de verstandelijke ontwikkeling der kiezers. Hg
verklaarde eene candidatuur te willen aanvaarden,
dooh onder voorbehoud van volkomen vrijheid om
in overeenstemming met de ontwikkelde beginselen
alle voorstellen omtrent het kiesrecht aan Grondwet
en geweten te toetsen en zonder bindend mandaat
naar eigen overtuiging te stemmen.
De liberale kiesvereeniging Burgerplicht" te Ier-
seke nam met deze verklaring volkomen genoegen
en proclameerde den beer Van Deinse met algemeen©
stemmen tot haar candidaat.
Mapei Ie. Door de anti-revolutionaire kiesver
eeniging alhier is voorloopig tot candidaat voor lid
van de Tweede Kamer gekozen, de beer M. D e
Jonge Jz. te Goes met 13 stemmen. De beer
C. J. Huvers te Middelburg bekwam 7 stemmen.
Mr. W. H. de Beaufort biedt »tot voor
lichting" aan de kiezers een brochure aan waarin
bij verklaart zich volstrekt niet gebonden te achten
door het program in 1891 door de Liberale Unie"
openbaar gemaakt. Dit toch, zegt hij, bevat geen
beloften van de liberale party, doch is slechts het
werk van een bijeenkomst, door het bestuur der
Liberale Unie" met eenige kamerleden (waaronder
mr. Tak van Poortvliet) en journalisten gehouden.
Te minder acht de heer De B. zich gebonden,
waar bij meermalen, vóór zijne verkiezing, kritiek
op bet program beeft uitgeoefend, ja zelfs in een
schrijven aan Burgerplicht" verklaarde zich met
de hoofdstrekking van het program te vereenigen,
maar zich zijn volkomen vrijheid ten opzichte daar
van voor te behouden.
Vervolgens gaat mr. de B. de geschiedenis der
wetsontwerpen na. Omtrent het ontstaan van het
amendement-De Meijier schrgft mr. de B. het vol-
Op Woensdag 7 Maart, terwijl ik na afloop der
zitting nog in de zaal vertoefde, kwam de heer
De Meijier mij vragen of ik met enkele andere liberale
leden met hem zou willen confereeren over wijzigin
gen in de redactie van het amendement, waardoor aan
bezwaren van de regeering kon worden tegemoet ge
komen. Juist op dit oogenblik was ik in gesprek met
een der Katholieke leden, die mij had medegedeeld
dat onder de Katholieken nog al sympathie was
voor bet amendement-De Meijier en mij vroeg of het
nog gewijzigd zou worden, wat hij gaarne wilde we
ten met bet oog op een partij vergadering, die de
Katholieke Kamerclub den volgenden morgen vóór
de openbare zitting zou houden. Ik stelde den beer
De Meijier voor om, waar de steun van leden van
alle partijen voor de totstandkoming van zijn amen
dement noodig zou zijn, bedoeld katholiek lid ook
uit te noodigen om de conferentie bij te wonen. Wij
begaven ons derhalve naar de commissiekamer, waar
eenige liberale leden reeds bijeen waren. Nauwelijks
waren onze besprekingen begonnen of een anti-revo
lutionair lid kwam ons vragen of wij er bezwaar in
hadden om hem en een zijner staatkundige vrienden
aan onze bijeenkomst te doen deelnemen. Iedereen
was biertoe gaarne bereid."
Eenige wijzigingen werden nog aangebracht en
voorgeslagen, ook met 't oog op mogelijke wenschen
des Ministers. Den volgenden dag werden er inder
daad naar aanleiding daarvan nog enkele gemaakt.
En toen volgden de bekende woorden des Ministers.
De beer De B. meende stellig, dat de regeering het
amendement, zg bet ook a contre coeur, zou accep
teeren. En hij gelooft niet, dat eenig lid van de
Kamer er anders over dacht.
Een andere bijdrage, die, om de beteekenis vast
te stellen van bet votum, dat tot de ontbinding
der Kamer aanleiding gegeven heeft niet zonder
waarde is, levert de Haagsche corr. van de Zutph. Ct.
(mr. Goeman B o r g e s i u s), die tot wederleg
ging van de bewering, dat de stemming over bet
amendement-De Meijier zeer onzuiver is geweest en
dat daaruit volstrekt niet is op te maksn hoe de
leden individueel over het kiesrecht dachten, schrijft:
»In zooverre is dat juist, dat er onder de tegen
stemmers enkele leden worden gevonden, die tegen
hebben gestemd, niet omdat zij aan de regeling der
regeering de voorkeur gaven, maar omdat zij zóó
principiëel tegenover het beginsel van bet ontwerp
stonden, dat zij van geen transactie wilden weten
en het onmogelijk achtten het stelsel der regeoring
door wijzigingen aannemelijk te maken. Maar overi
gens begreep men blijkbaar zeer goed waarom bet
ging. In bet weekblad de Liberaal werd onlangs
door mr. Van der Kaay meegedeeld, dat eenige maan
den geleden de vergadering van liberale Kamerleden
zich tijdelijk tot behandeling van bet kiesrecht vraag
stuk in twee fractiën beeft gescheiden, nadat door
stemming over een motie was uitgemaakt, welke
liberale leden op de grondslagen van het regeeriDgs-
ontwerp wilden voortwerken en wie daartegen be
zwaar hadden. Welnu, ben ik goed ingelicht, dan
zjjn de namen van ben, die wel bereid waren op de
grondslagen van bet ontwerp voort te werken, allen
weer terug te vinden op de lijst van tegenstemmers
in zake bet amendement-De Meijier. Beteekent dat
feit niet meer dan lange redeneeringen
Uit zekere bron wordt gemeld, dat de beer
C. Lely, Minister van Waterstaat, Handel en
Ngverbeid, aangezocht zich beschikbaar te stellen
als candidaat voor het lidmaatschap van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal voor bet boofdkiesdistricfc
Lochem, zich bereid heeft verklaard eene eventueele
candidatuur te aanvaarden.
Het bericht als zou de afgevaardigde voor
Leiden, de heer H. J. Bool, niet genegen zijn
eene eventueele candidatuur te aanvaarden, wordt
door de IV. R. Ct. tegengesproken.
Het bestuur der Vereeniging van Oud-
Leerlingen der Rijks-Landbouwschool
heeft de volgende circulaire verspreid
Het zal u wellicht bekend zijn, dat in 1886 door
de oud-leerlingen der Rijks-Landbouwschool eene
Vereeniging is opgericht ten doel hebbende:
a. Een band te vormen tusschen de oud-leerlin
gen onderling, alsmede tusschen ben en de Rjjks-
Landboawschool
b. De leden in staat te stellen, door tusscben-
komst van het bestuur inlichtingen van elkander in
te winnen
c. Betrekkingen in den landbouw, of plaatsingen
bij landbouwers ter voltooiing van eene practiscbe
vorming voor hare leden op te sporen, enz. enz.
Wij hebben gemeend, in de onder c genoemde
richting onze werkzaamheid meer te moeten uit
breiden, nu, bg den tegenwoordigen kwijnenden toe
stand van den vaderlandschen landbouw, zoo weinigen
eene gelegenheid vinden zich hier te lande eene
passende positie te verwerven.
Wij kunnen toch op het feit wijzen, dat reeds
vele oud-leerlingen betrekkingen bekleeden als Rijks-
Landbouwieeraren, directeuren van vakscholen en
zuivelfabrieken, chemici, bacteriologen, practiscbe
landbouwers, en in Indië als administrateurs van
cultuurondernemingen, ambtenaren bij bet B. B.,
houtvesters, etc., etc., en dit moge als bewijs strekken
hoezeer de uitnemende opleiding, welke aan de
Rijks-Landbouwschool verkregen kan worden, waar
deering verdient.
Is het van groot belang voor hen, die plaatsing
zoeken, eene passende betrekking te vinden, van
niet minder belang is bet voor diegenen, die iemand
zoeken, met geschikte personen in kennis te worden
Het bestuur stelt zich voor, daartoe behulpzaam
te zijn en meent dit niet bet6r te kunnen doen,
dan door zich beschikbaar te stellen voor het geven
van betrouwbare inlichtingen aan beide partgen.
Reeds was onze Vereeniging herhaaldelijk zoo ge
lukkig als tusschenpersoon te kunnen optreden, en
door het verstrekken van inlichtingen van dienst
te zijn.
De gunstige uitslag van onze bemoeiingen geeft
ons den moed, onze werkzaamheden in bovenbedoelden
zin verder uit te breiden. Wjj nemen daarom de
vrijheid ons tot belanghebbenden te wenden, met
beleefd verzoek, bg bet vacant worden van betrek
kingen op landbouwgebied ons hiervan in kennis
te willen stellen; zoo mogelijk met opgave van ge
stelde eiscben en voorwaarden.
Het bestuur, bekend met die oud-leerlingen, die
een werkkring zoeken, zal ben dan onmiddellijk
biervan in kennis stellen, terwijl omgekeerd het be
stuur zich bereid verklaart informaties te geven als:
a. Of een sollicitant eind-examen deed
bWanneer zulks geschiedde
c. Welke afdeeling der R. L. S. doorhem werd
doorloopen
d. Op welke wijze hij zijn theoretische of prac-
tische vorming heeft voortgezet, enz. enz.
De directeur der R. L. S., de heer L. Broekema,
heeft onze plannen met sympathie begroet en zich
bereid verklaard, voor zoo ver bij daartoe in staat
is, ons inlichtingen te verschaffen omtrent capacitei
ten, jjver, gedrag, enz. der betrokken personen, ge
durende hun verblijf aan de R. L. S.
Daar wij verder beschikken over een groot aantal
gegevens en relaties, die ons in staat stellen, in
zeer korten tijd volledige informaties te verkrijgen
omtrent oud-leerlingen na hun vertrek van de R.
L. S., hopen wij de voorgenomen taak te kunnen
volvoeren.
Ook zij, die eene plaatsing als volontair zoeken
of aanbieden op een landbouwbedrijf, eene zuivel
fabriek enz., kunnen zich van onze tusscbenkomst
bedienen.
Het ligt in den aard van onze verhouding tot de
verschillende betrokken partgen, dat van de inge
wonnen inlichtingen door ons slechts gebruik zal
worden gemaakt als van vertrouwelijke mededeelingen.
Daar wij meenen op deze wijze in aller belang
werkzaam te zgn, vleien wij ons met de hoop, dat
gij de welwillendheid zult hebben onze plannen te
steunen, door ons mededeeling te doen bij het va-
ceeren van betrekkingen op landbouwkundig gebied,
of door, wanneer door U zelf een candidaat voor
eene betrekking gezocht wordt, van ons informatie
bureau gebruik te willen maken.
Het Bestuur der Vereeniging bestaat uit de heeren
I. G. J. Kakebeeke, Rijkslandbouwleeraar te Goes,
Voorzitter; Dr. J. W. Chr. Goethart, Assist, voor
Bacteriologie v/h. Proefstation, te Hoorn, Onder-
Voorzitter; H. Schuurman, te 's-Gravenbage, Se-
Wij stellen ons voor, voorloopig alle infor
maties kosteloos te verstrekkenalleen kunnen porto's
en telegramkosten in rekening worden gebracht.
