[894 N°. 32,
Donderdag 15 Maart.
81sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de he6ren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
by alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending van advertentiêa vóór 9 uren eg» den dag der uitgave.
De prjjs der gewone advert6E.tiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De heer J. J. RAMONDT, wethouder, is ia de raadsverga
dering van den 9 Maart jl. benoemd tot
Voorzitter van de Oascojminissie,
waarvan door deze openbare kennisgeving geschiedt.
Goes, den 14 Maart 1894
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
H A R T M A N
Algemeen Overzicht.
De afgeloopc-n week, voor Npderland van zoo hoog
gewicht door de beslissing omtrent de kiesrecht-
ontwerpen, was ook voor verschillende anderelanden
van Europa niet van belang ontbloot.
In Duitschland kwam het handelstractaat met
Rusland in den Rijksdag in behandeling en de meer
derheid, die de regeering steunde, bleek veel grooter
dan iemand verwacht had. Het eerste artikel, het
voornaamste, verwierf eene meerderheid van 54
stemmen. Zoo zien dus keizer Wilhelm en zijn rjjks-
kanselier Caprivi hun streven met goede resultaten
beloond en al wat liberaal is in Duitschland juicht
over de nederlaag den agrariërs en protectionisten
toegebracht.
Over het algemeen openbaart zich eene betere
stemming tnsechen Rusland en Duitschland, vooral
ook van Russische zijde. Dit blijkt o. a. ook
daaruit, dat de Czaar dezer dagen een bal bijwoonde
ten huize van den Duitschen gezant te St. Peters
burg. In de politieke wereld wordt dit bewjjs van
sympathie niet gering geschat, omdat de Czaar in
langen tijd zoo iets niet had gedaan, en hij z;ch
bovendien om gezondheidsredenen nog zeer in acht
moet nemen.
Ook voor Rng-eland was de week, die achter
ons ligt, niet van belang ontbloot. Lord Rosebery,
de nieuwe Engelsche premier, heeft zijn ministerie
voltallig gemaakt door daarin op te nemen den heer
Majoribanks, den bekenden whip uit het Lagerhuis,
die nu door het overlijden zijns vaders, lord Tweed-
mouth, lid van het Hoogerhuis wordt.
Met groote belangstelling werd do dag van Maan
dag tegemoet gezien, waarop, bij de opening der
Kamerzitting, het nieuwe ministerie zijn program
zou mededeelen. Het bleek, dat ook de nieuwe
premier het program van den heer Gladstone tot
het zijne maakt, en zijne verklaringen op de dien
zelfden dag gehouden partijvergaderiug der liberalen
getuigden van algeheele instemming ook met de
AoM<?-rM/«?-plannen van zijn voorganger en met diens
strijd tegen het Hoogerhuis.
Oppervlakkig beschouwd zal dus het aftreden van
den heer Gladstone voor Engeland minder groote
gevolgen hebben dan eerst verwacht werd. Eener-
zijds de regeeringspartijen, met uitzondeiing van
eenige radicalen, die het Lord Rosebery niet kunnen
vergeven, dat hjj lid is van het Hoogerhuis, bereid
de regeering te steunonanderzijds de regeering
voornemens het program, waarop de meerderheid
van het Parlement gekozen is, ongeschonden te
handhaven. Maar wij, Nederlanders, hebben in deze
dagen reden genoeg om op zulke gegevens niet al
te veel te bouwen, en wij zien daarom niet voorbij,
dat do nieuwe premier vooralsnog niet zulk een man
van invloed is als zijn voorganger was, en dat het
dus heel best kan wezen, dat, bij de verschillende
deelen, waaruit de regeeringsmeerderheid bestaat,
deze op het beslissende oogenblik minder eensgezind
zal blijken dan ze zich nu vertoont.
In Noorwegen blijft de strijd tusschen volks
vertegenwoordiging en regeeriug steeds voortduren.
Thans heeft de eerste verklaard, dat zij twjjfelt aan
den goeden wil en de bekwaamheid der regeering
om de zelfstandigheid des rijks te handhaven en het
welzijn ervan te bevorderen, terwijl verder de troon
rede, waarmede de zitting was geopend, scherp ver
oordeeld werd.
Het zou echter gewaagd zijn hieruit de gevolg
trekking te maken, dat het Ministerie wel zal heen
gaan. Het heeft al zooveel van die uitspraken der
volksvertegenwoordiging kalm naast zich nedergelegd,
dat een votum meer of minder haar niet deren zal.
De quaestie tusschen Spanje en Marokko heet
nu te zijn opgelost. De Sultan heeft er in toege
stemd 20,000,000 peseta's schadevergoeding te be
talen, doch slechts 5,000,000 direct, de overige som
is over meerdere jaren verdeeld. Dit is het gewone
uitstel, waardoor deze Moorenvorst zich bij al zjjne
beloften onderscheidt. Als nu van dit uitstel maar
niet ook afstel komt, want Spanje heeft ook niets
te missen.
Dit schijnt de reden te zijn, dat er een gedeelte-
jjke ministriëele crisis in dat land is ontstaan. Eerst
heette het, dat de heer Sagasta zelf ook zou af
treden, maar het schjjnt dat de regentes hem daar
van heeft kunnen terugbrengen. Toen zouden ver
schillende ministers zich terugtrekken, maar nu ge
lukte het den heer Sagasta op zijn beurt de meesten
hunner tot blijven te bewegen. Alleen de ministers
van financiën en binnenl. zaken bleven bij hun eens
gevormd plan. Zjj is nu vervangen door de heeren
Ramon Salvador voor financiën en Aguilero voor
binnenl. zaken. Of door deze reconstructie de positie
van het kabinet zooveel is versterkt, dat er eene
vruchtdragende arbeid van mag worden verwacht,
zal de toekomst leeren.
Alsof Italië nog niet onder genoeg leed gebukt
gaat, heeft men de vorige week nog eens getracht
door een bom het gebouw der volksvertegenwoor
diging te vernielen. De toeleg is mislukt, maar het
plan was met groote stoutheid uitgevoerd, als het
ware onder de oogen van de wacht, die het gebouw
bewaakt. Een concierge en een paar voorbijgangers
werden zwaar gewond, alsmede een werkman, die
als anarchist bekend staat, en dien men daarom als
de dader beschouwt. Hij is echter reeds aan zijne
wonden overleden en twee andere personen zijn zoo
zwaar verwond, dat zij geen getuigenis kunnen af
leggen.
Op politiek gebied leverde overigens de afgeloopen
week voor Italië niet veel bijzonders op en omtrent
de toekomst van de financiëele plannen der heeren
Crispi en Sonnino valt nog weinig met meer zeker
heid te voorspellen. Alleen, dat tot voorzitter der
commissie een heftig tegenstander dier plannen is
gekozen, voorspelt alwéér niet veel goeds.
Het Oostenrijksclie ministerie is spoediger met
zijn ontwerp-kieswet gereed dan verwacht werd. Het
is echter nog maar in hoofdtrekken samengesteld na
samenspreking met de leiders der verschillende regee-
ringsparfcjjen. De leider der clericale Duitschers, graaf
Hohenwart, heeft eveneens een schema voor een nieuw
kiesstelsel ingediend, waarbij echter geene uitbreiding
aan het aantal afgevaardigden wordt gegeven. Hij
breidt het kiezerscorps wel uit, maar doet dit ton
koste van den burgerstand en laat het platteland
zijne tegenwoordige rechten behouden.
Dit nu doet de premier van het ministerie, prins
Windischgriitz, niet. Hij wil het aantal afgevaardigden
van 353 op 396 brengen door eene nieuwe klasse
van kiezers te scheppen, waartoe zullen 'oehooren
alle ingezetenen, 24 jaar oud, die een diploma kun
nen overleggen, ten bewijze, dat zij eene zekere mate
van ontwikkeling hebben verworven. Hierdoor zullen
43 nieuwe zetels worden geschapen, waarvan Bo-
hemen er 10, Galicië 10, Beneden-Oostenrijk en Mo-
ravië 4, Stiermarken en Tirol elk 2 en de overige
provinciën er 1 krijgen.
Hoewel het voorstel der regeering iets verder gaat
dan dat van graaf Hohenwart, zal het toch ook geene
aanleiding geven tot eene ruime uitbreiding, zoodat
de voorstanders van algemeen stemrecht hunne wen-
schen niet zullen bevredigd zien. Niettemin, of beter
juist daarom, zijn ze dezer dagen reeds weder aan
het manifesteeren gegaan.
Uit Brazilië komt het bericht, dat nu eindelijk
de schepen van Peixoto de baai van Rio-de-Janeiro
hebben bereikt, zoodat binnenkort de beslissing van
den burgeroorlog wordt verwacht.
Volgens de jongste berichten heeft admiraal Da
Gama eene schuilplaats gezocht op een Portugeesch
schip en heeft hij Peixoto doen weten, dat hij en
de zijnen bereid zyn zich te onderwerpen, mits hun
de noodige bescherming verleend worde. Peixoto
eischt echter onvoorwaardelijke overgave.
Nog eens de gevolgen van beschermende rechten.
De heer Méline heeft onlangs in de algemeene
vergadering der vereeniging van Fransche nijverheid
en landbouw verklaard, dat er te Reims en Four-
mies wel is waar geklaagd wordt over den achter
uitgang van de nijverheid in wollen artikelenmaar
dat dit niet overal zoo gesteld is. Zoo b.v. ging
die nijverheid te Tourcoing en te Roubaix machtig
vooruit. Hierop nu heeft een vakman te Roubaix
in den Siècle hem geantwoord. Ik weet niet, schrijft
deze, van wien gy de inlichtingen omtrent den toe
stand te TourcoiBg en te Roubaix ontvangen hebt.
Maar de eerste de beste uit die plaatsen kan u
zeggen, dat het verre van waar is, wat gij hebt by
gebracht.
Ik ben zoo vrij op mijne beurt u in te lichten
omtrent den toestand en u te zeggen dat, indien
onze regeering niet de middelen vindt, om de thans
voor onzen uitvoerhandel gesloten landen, met in
begrip van Zwitserland, weer voor ons te openen
Tourcoing en Roubaix slechts het lijden zullen voort
zetten, waaronder zij sinds eenigen tijd gebukt gaan
tengevolge van de toepassing van de verbodsrechten,
die vooral in zwang gekomen zijn sedert gij hoofd
man van het protectionisme geworden zijt.
Ik verzoek u, Mijnheer, in onze streek te komen
om persoonlijk een onderzoek in te stellen >niet
rondom eene tafel", maar in onze werkplaatsen. Gy
zult er wat klachten hooren en vrees voor onder
gang, indien er geen verandering komt in den toe
stand. Alles is anders waar dan uwe verklaringen,
die eenig en alleen bygebracht zijn om de schapen
van Panurge meo te sleepen en de landbouwers,
die hopen te leven van de rente, welke de indu- j
strieelen hun bezorgen en die vergeten, dat indien
die toestand voortduurt, er weldra geen fabrieks-
werklieden meer zullen zijn om zich te voeden met
het graan, geteeld door de landbouwers.
GOES, 14 Maart 1894.
In de vergadering der Vereeniging »de Am
bachtsschool" alhier, gisteravond in de restau
ratie-zaal der sociëteit V. O. V. gehouden en door
een zestiental leden bijgewoond, deelde de voorzitter,
de heer O. L. M. Lambrechtsen, mede, nadat de
notulen der vorige vergadering waren gelezen en
goedgekeurd, dat ook voor dit jaar door den Minister
een subsidie van f 2000 aan de school is verleend;
i de cursus met 1 April eindigtdat den 21 Maait
de diploma's zullen worden uitgereikt aan de leer
lingen, die daarvoor in aanmerking komen en dat
ook bij die gelegenheid de school door belangstel
lenden zal kunnen worden bezichtigd.
Vervolgens werd rekening gedaan over het tijd
perk van 1 S?pt. 1892 tot 31 Dec. 1893. Dit tijd
perk was aldus genomen, omdat in de nieuwe sta
tuten bepaald is het dienstjaar te doen loopen van
1 Januari tot 31 December, terwijl dit vroeger liep
van 1 Sept. tot 31 Augustus.
De rekening, uitgebracht door den penningmees
ter den heer A. De Beste, werd door de heeren
J. J. Ochtman en I. D. Fransen van de Putte nage
zien en in orde bevonden en door de vergadering
goedgekeurd. Daaruit bleek, dat de totale ontvangsten
bedroegen f 14181,39J/2 en de uitgaven f 13729,621/2,
zoodat er f451,77 minder was uitgegeven dan ont
vangen. Dit cijfer geeft echter nog niet het juiste
batig saldo, omdat daarvan nog enkele kleine posten
moeten worden voldaan.
De kosten van de uitbreiding der school, de aan
koop van den inventaris en het honorarium vau den
architect bedroegen samen f 10648,83, waarvan in
mindering komt wegens werkzaamheden, ten behoeve
vau den aannemer door de leerlingen der school ge
daan, eene som van f686,091/j5 zoodat de geheele
reorganisatie komt op f 9962,731/2.
Het jaarverslag, dat daarna door den secretaris,
den heer W. F. Stoel, werd uitgebracht, bevatte een
résumé van alles, wat betrekking heeft op de ver
bouwing en de reorganisatie der school, zooals dit
vroeger door ons uitvoerig is gemeld. Dit verslag
zal worden gedrukt en gezonden aan de leden en
aan de corporaties, die de vereeniging steunen, be
nevens aan eenige heeren in de omgeving, die nog
geen lid zijn, in de hoop, dat zij als zoodanig zullen
toetreden.
De beide volgens rooster aftredende bestuursleden,
de heeren J. J. Ramondt en J. Adriaansen, werden
respectievelijk met 15 en 14 vau de 16 uitgebrachte
stemmen herkozen. De eerste nam de herbenoeming
aan, doch de laatste bedankte. In zijne plaats werd
gekozen de heer J. Van den Berge.
Daarna werd de vergadering gesloten.
Gisteren hield de afdoeling Heinkens-
zand van de Maatschappij tot bevor
dering van landbouw en veeteelt in
Zeeland eene vergadering in »de Prins van Oranje"
alhier, die door 35 leden werd bijgewoond.
Na lezing en goedkeuring der notulen van de
vorige vergadering, maakte de heer J. J. Van Weel
eene opmerking omtrent eene mededeeling in het
verslag der vorige vergadering in de Goesche Courant.
Daarin stond, dat op die vergadering was medege
deeld, dat door het hoofdbestuur eene subsidie van
50 zou worden toegekend aan den landbouw-
wintercursus te Rilland-Bath. Daarvan was hem, als
penningmeester van dat hoofdbestuur, niets bekend.
De voorzitter, de heer E. Van den Bosch, ant
woordde, dat daaromtrent op de vorige vergadering
niets was medegedeeld, en dat de notulen er niet
van gewagenhij vermoedt dus dat dit op een
misverstand berust.
Daarna werden de ontwerp-statuten, door het
hoofdbestuur ingezonden, in behandeling genomen en,
behoudens enkele opmerkingen, die aan het hoofd
bestuur zullen worden in overweging gegeven, aan
genomen.
In plaats van den heer A. Polderdijk, die zich om
gezondheidsredenen genoopt zag als zoodanig te
bedanken, werd tot bestuurslid gekozen de heer M.
Boogerd te 's-Heer Arendskerke met 18 stemmen
de heer J. Rottier verkreeg 8 stemmen, de heeren
C. Njjsten en D. Rouw 3 en 1 stern.
Tot leden van de commissie tot regeling van den
Hoe zou onze verslaggever er dan toe komen
zoo iets te vermelden (Riii>.)
rijtoer bij gelegenheid van de hoofdbestuursvergade-
ring van het Nederl. Rundvee-Stamboek werden ge
kozen de heeren A. Noteboom en A. Padmos te
Kloetinge, P. Van den Dries te Heinkenszand en J.
Noteboom te Wolferstdyk.
Vervolgens deelde de voorzitter mede, dat de heer
J. J. Van Weidom Claterbos uit Kampen voornemens
is binnenkort op verschillende plaatsen in Zeeland
te komen spreken over zuivelbereiding." Hij is
genegen, zonder buitengewone kosten voor de af-
deeling, ook in Goes op te treden, waarom de voor
zitter voorstelde genoemden heer daartoe uit te noodi-
gen. Dit voorstel werd met applaus aangenomen.
Nog werd door het bestuur het voorstel gedaan
om voor gezamenlijke rekening kunstmeststoffen aan
te koopen, een denkbeeld waarover verschillende
sprekers hunne meening uitspraken. De heeren
I. G. J. Kakebeeke en J. J. Van Weel spraken den
wensch uit, dat zooveel mogelijk dorpsvereenigingen
zouden worden opgericht. Thans bestaan op Zuid-
Beveland vier zulke vereenigingen wanneer er meer
komen, dan zouden die kunnen samenwerken en zoo
zou langzamerhand over geheel Zeeland één bond
kunnen worden opgericht, zooals in Duitschland het
geval is. De meststoffen zouden dan met zeeschepen
kunnen worden aangevoerd. Wie weet, of, nu over
geheel Nederland het gebruik van kunstmeststoffen
zoo toeneemt, misschien ten laatste niet ééoe ver
eeniging voor geheel Nederland kan worden opgericht.
De verschillende denkbeelden zullen aan het hoofd
bestuur worden medegedeeld, en daar zal worden
overwogen de mogelijk om voor geheel Zeeland één
bond op te richten.
Daarna had de uitreiking plaats van prijzen voor
het houden van melklijsten. De heer J. Noteboom
te Wolfertsdyk verwierf den prijs van 5 voor eene
door hem ingeleverde volledige melklijst. Hem werd
hulde gebracht voor de groote accuratesse, waarmede
hij deze had samengesteld.
Nu kwam aan de orde de bespreking van de mis
sive van het hoofdbestuur betreffende het oprichten
van eene coöperatieve beetwortelsuikerfabriek. Wel
licht zou die te Vlissingen of te Arnemuiden kunnen
worden opgericht, maar met zekerheid kan daarom
trent nog niets worden medegedeeld, want het is
even goed mogelijk, dat Brabant of Zeeuwsch-Vlaan-
deren in aanmerking komen. De heer I. G. J.
Kakebeeke deelde mede, dat aan het proefstation alhier
water uit verschillende plaatsen wordt onderzocht
om te kunnen constateeren waar uit dat oogpunt
de meest geschikte plaats zou zijn, mits tevens de com
municatie goed zjj. Spr. wist niet of er al voldoend
zoet water gevonden was, maar wel dat het van
sommige plaatsen bepaald ongeschikt gebleken is.
Nog werd overgegaan tot het vaststellen der data
waarop de stierenkeuringen zullen plaats hebben.
Te 's-Heerenhoek zullen geene keuringen worden
gehouden.
Bij de gewone rondvraag wees de heer G. J. V. d.
Bosch uit Wilhelminadorp er op, dat het vroe
gere landbouw-comité bestond uit de afgevaardigden
der hoofdbesturen van de provinciale-landbouw-
maatschappyen. Dit comité is echter na zijne reor
ganisatie een officiëel lichaam geworden, zooals de
landbouwraden in andere landen. Het bestaat nu
uit afgevaardigden (hoofdbestuurs- of gewone leden)
der groote landbouwmaatschappijen en uit eenige
personen, die door de regeering worden benoemd.
De wijze van benoeming van eerstbedoelde leden
wordt nu aan de verschillende maatschappijen over
gelaten, maar kennelijk heeft men met de vroegere
wijze van afvaardigen willen breken. De afgevaar
digden worden dan nu ook overal elders door eene
algemeene vergadering of althans met medewerking
der afdeelingen gekozen. Alleen in Zeeland blijft
men de oude wijze volgen. Het heeft spr. verwon-
derd, dat niemand eerder daartegen geopponeerd
heeft, maar nu hij voor de laatste maal de verga
dering dezer afdeeling zal bijwonen, wil hij daarop
nog het oog vestigen, want de benoeming van af-
j gevaardigden is eene belangryke zaak en daarom
i is het noodig en billyk, dat die door de leden ge-
j achiedt.
De Voorzitter zeide toe, dat de afgevaardigden
i ter hoofdbestuursvergadering in April gaarne deze
zaak daar zullen ter sprake brengen. Hij achtte
het voorts het juiste ooger.blik om den heer G. J.
j V. d. Bosch dank te betuigen voor de wijze, waarop
j hij gedurende eene lange reeks van jaren de belan
gen van den landbouw in en buiten Zeeland, en
niet het minst die der afdeeling Heinkenszand had
j helpen bevorderen. Het heengaan van zulk eene
specialiteit op landbouwgebied zal door ieder be
treurd worden en gaarne wenscht elkeen hem toe,
I dat hij met zyn gezin nog vele jaren in gezondheid
in het buitenland moge doorbrengen en dat hij ook
j daar de afdeeling niet geheel uit het oog zal ver-
liezen. (Applaus).
De heer G. J. V. d. Bosch betuigde den voor-
