Killand-Batti. De bevolking vermeerderde bier
in het afgeloopen jaar door geboorte met 31 m. en
37 vr. en door verhuizing naar deze gemeente met
26 m. en 30 vr. Zij verminderde door overlijden
met 11 m. en 15 vr. en door vertrek uit de ge
meente met 52 m. en 48 v. Zij bestond op 31 Dec. jl.
uit 779 m. en 805 v., totaal 1583 personen. Er
werden in 1893 10 huwelijken gesloten.
Kolijnsplaat. In de vergadering van het Nuts-
departement »N o o r d - B e v e 1 a n d", Vrij
dag 11. in het hótel »De Patrijs" alhier gehouden,
werden de heeren W. D. v. d. Moer en A. N. Van
Langeraad als lid aangenomen.
In de bijzonder talrijke vergadering met dames
werd een mooi programma afgewerkteerst eene
voordracht van »de zelfmoordenaar" van Piet Paal-
tjens, daarna eenige duo's voor viool, waartusachen
eene voordracht door twee dames van »Tante's
boetpredicatie" en ten laatste de opvoering van
»de sleutel van de secretaire" een blijspel in drie
bedrijven. Hadden de voordrachten en de muziek
reeds zeer de goedkeuring mogen wegdragen, inzon
derheid was dit het geval met de opvoering van
genoemd blijspel, waarin allen, vooral de 3 dames,
zich flink van hunne taak kweten.
Na afloop hield een geanimeerd bal nog velen
geruimen tijd aangenaam bijeen.
- Volgens de Iers. en Th. Ct. tellen de tien
dagen vorst, die wij gehad hebben, bij de oester
kweekers wei voor vijftigzooveel schade heeft die
Noordpoolkoude hun weêr toegebracht.
Nu is het evenwel waar dat die schade nog niet
goed te beoordeelen is. Dat zal pas in het voorjaar,
in Maart ongeveer, mogelijk zijn. Nu kan men wei
nig meer zeggen, dan dat de hooge perceelen meer
geleden hebben dan de dieper gelegene.
De oesterhandel is weer wat verleven
digd. Engeland trekt weer vrij veel, hetgeen trou
wens verwacht werd. Daardoor is de voorraad groote
leverbare zeer nabij zijn staat van uitputting ge
komen.
De mosselhandel, die ook door de vorst onder
broken werd, is weer in vollen gang.
De prijzen der leverbare oesters zijngroote le
soort 95 tot 105, gewone le soort 80, 2e soort 45
tot 50 gld.
Het Rijkstelegraaf kantoor met telefoon
dienst te Hoedekenskerke blijft tot nader
bericht gesloten. (Tel.)
Uit lmt Land van Hulst wordt aan de
Alidd. Ct. een droevig tafreel geschetst van den daar
heerschenden toestand uit een oogpunt van vei
ligheid. De schr. zegt Ik vertoefde een paar
uren op het Groot Eiland, ouder St. Jansteen, welks
bewoner mij van den algemeenen toestand tijdens
de vorst in het begin dezes jaars een tafreel op
hing, dat mij tot schrijven noopt. Dagelijks bijna,
zeide hij, kwamen benden stroopers in deze anders
ontoegankelijke streek. Ook bedelaars verdrongen
zich aan de deur, waarschijnlijk leden der bende.
De boer vras verplicht die lui van mondkost te
voorzien. Onder zijn ledikant stond een kistje ge
laden revolvers. Zoo leven wij hier, zeide hij, tot
de tanden gewapend, maar toch zoete broodjes bak
kende voor misdadigers.
Ook in andere streken van hot Ve district moet
door stroopers brood gevraagd zijn aan de boeren.
Bij Reigersbosch werd op Drie Koningen gejaagd,
de boerderij in oogenschouw genomen en den vol
genden ochtend was er een goede voorraad gevogelte
gestolen. Men ziet: diefstal, afpersing en strooperij
gaan hand aan hand. De grenzelooze brutaliteit der
stroopers, die steeds in talrijker groepen de grenzen
overkomen, is met geen pen te beschrijven. Zij ver
treden alles, breken door hagen en hekken en nemen
geheel het air aan, dat zij meester van het terrein
zijn. Daar moet een einde aan komen. Die over
treders van Jachtwet, Wapenwet en Grondwet, ja
van alle bestaande wetten, moeten door eene sterke
politiemacht of door eenige bataillons soldaten om
singeld worden en achter slot en grendel -gezet.
De politie, die wij hier hebben, is daartoe niet
bij machte, en daarom, even goed als men in het
Noorden des lands-de soldaten bezigt om orde en
rust te haudhaven, moest men bier hen gebruiken
om de wetten te handhaven en de rustige burgers
te beveiligen. De toestand der veelal eenzaam wo
nende landbouwers gaat anders gelijken op dien der
Iersche pachters onder het juk der Moonlighters.
Bij Kon. besluit is A. W. Y a n Buuren
benoemd tot burgemeester der gemeente Brouwers
haven.
Te Schiedam is Vrijdagmorgen plotseling over
leden Francois Haverschmidt, sedert 1864
predikant aldaar en als letterkundige reeds bekend
van zijn studententijd af, toen van zijne hand de
Snikken en Grimlachjes" van Piet Paaltjens in 't
licht verschenen.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen
tegen Dinsdag 13 Februari te 2 uren.
Het aangekondigde wetsontwerp tot w ij z i -
ging van enkele artikelen van de wet op de
personeels belasting en het daarmede in
verband staande ontwerp tot wijziging van de suc
cessiewet zijn door den minister van financiën thans
bij de Tweede Kamer aanhangig gemaakt. Deze ont
werpen, welke nog niet in druk zijn rondgedeeld,
hebben de strekking, wat het eerste betreft, in
hoofdzaak om personen die woningen van be
trekkelijk geringe huurwaarde bewonen, verminde
ring van belasting toe te kennen naar gelang van
het aantal kinderen, welke remissie in sommige ge
vallen klimt tot 60 pet. Het daaruit voor de schat
kist voortvloeiende verlies wenscht de regeering te
dekken (en daartoe strekt het tweede ontwerp) door
verhooging van het successierecht bij verervingen
in de zijlinie. De minister maakt van deze gelegen
heid gebruik om de bestaande suecessiewet nog in
enkele opzichten te wijzigen.
Naar men verneemt is bij het departement van
financiën een nieuw formulier aangifte
biljet voor de vermogensbelasting in bewerking.
Ter voorbereiding van de heffing der b e-
drijfsbelasting moeten, naar vernomen wordt,
dezer dagen door de rijksontvangers opgaven worden
verstrekt o. a. betrekkelijk de personen, die een be
roep, bedrijf, ambt, waardigheid, bediening of be
trekking uitoefenen of bekleeden, vrij voor het
patentrecht, maar onderworpen aan de bepalingen
der wet op de bedrijfs- en andere inkomsten, als
mede de personen die wachtgeld of pensioenen ge
nieten. Tevens zijn gegevens ingezameld nopens
commanditaire vennootschappen op aandeelen, coöpe
ratieve of andere vereenigingen en onderlinge ver
zekeringmaatschappijen, als bedoeld in art. 1, letter
b, van gemelde wet.
Blijkens een telegram van d8n Gouv.-Generaal
van Ned.-Indië van 19 dezer, wordt de gouver-
nements-koffieoogst op J ava voor het jaar
1893 thans geraamd op 69.093 pikols.
Door enkele burgemeesters is geklaagd, dat de
werkloosheid in hunne gemeente belangrijk
wordt vergroot door de aanwezigheid van vele met
langdurig winter ver lof zijnde mili
ciens. Velen dezer zijn zoons van behoeftige ouders,
zij loopen ledig, zoeken zelfs geen werk en vergrooten
het getal werkloozen.
Bedoelde burgemeesters geven in overweging, om
aan miliciens een zoodanig langdurig verlof niet
anders te verleenen, dan na gehoord advies van het
hoofd der gemeente, vanwaar die miliciens herkom
stig zijn.
Onder het opschrift>Iets over influenza,
voor leeken schrijft dr. J. A. F. in het XJ. D.
De epidemie, die in vroeger eeuwen een zoo
schromelijk groot aantal slachtoffers maakte, is weer,
ofschoon in minder hevige mate, tot ons genaderd.
Men kan de ziekte nu wel niet moorddadig noemen,
maar het aantal aangetasten en dooden is toch vrij
groot. Jammer dat men in de kennis der ziekte nog
niet ver gevorderd is, en de behandeling zich in de
eerste plaats bepaalt tot de hygiëne.
En dewijl de hygiëne het grootste aandeel heeft
in de behandeling, adresseer ik me juist aan u,
dames! die de voorschriften van uwen geneesheer
moet uitvoeren.
Ik zei zoo even, dat onze konnis der ziekte nog
wel wat te wenschen overlaat, doch er zijn toch
enkele feiten, die ons bekend zijn en waar we
rekening mee moeten houden.
Vooreerst weten we dat influenza is een infectie
ziekte, d. i. eene ziekte die door smetstof wordt
veroorzaakt, en ten tweede, dat de ziekte zeer be
smettelijk is, dus overgaat van mensch op mensch.
Als nu de eene zieke den anderen kan besmetten,
dan is het de vraag: langs welken weg heeft dit
plaats?
Mevrouw! ik kan u hier alleen op antwoorden,
dat de uitademing, de transpiratie en alle uitwerp
selen, b. v. opgehoeste stoffen, in verdenking staan.
In weinig woorden zou men dus kunnen zeggen:
voert verbruikte lucht af, verwijdert alle uitwerp
selen en voert versche, reine lucht aan in ruime
hoeveelheid."
En het is juist over de luchtverversching, dat ik
met u, mevrouw! een woordje spreken wilde.
Maar doctor! men kan toch zijn zieken niet in
den tocht leggen?"
Mevrouw! als ik kiezen mo3t tusschen tocht en
een vergiftigde atmospheer, dan zeg ik: laat de
wind er maar doorheen waaien!"
Maar als men met verstand te werk gaat, dan
plaatst men op een meter afstand van het geopend
raam een kamerschut, en als de temperatuur te
laag is, stookt men tevens frisch op, naar om
standigheden. Hoofdzaak is de smetstof en zij
hangt in geconcentreerden toestand vooral boven het
helaas! met gordijnen omgeven ledikant te ver
dunnen en te verwijderen, eerstens in het belang
van den zieke, die hoe langer hoe meer vergiftigd
wordt door de smetstof welke hij zelf produceert,
en ten tweede in 't belang der huisgenooten en ver
zorgers,. die men noodeloos ik zou baast zeggen
gewetenloos! aan een groot gevaar blootstelt.
Mevrouw! ik zou u kunnen verhalen van twee
families, die door eene hevige epidemie bezocht
werden. De eene werd tochtvrij behandeld van
de vijf lijders stierven er drie de andere lamen
teerde over de dag en nacht geopende ramen
doch allen bleven behouden. Ik herhaal dus,
mevrouw! zorg voor luchtverversching, zooals uw
geneesheer het u aanraadt, en bodrieg hem niet,
door de vensters weer te sluiten, zoodra hjj de
hielen gekeerd heeft, want, waarlijk, niet hij is de
bedrogene
Eene merkwaardige proef is door de regeering
der Kaap-kolonie genomen met Whitestable-
oesters, en wel te Port Elizabeth, waar de Zwart
kopjes-rivier aan hare monding in de Algoa-Baai
eene goede plaats voor de ontwikkeling van oesters
aanbiedt. Twee duizend oesters werden met de noo-
dige voorzorg in vijf verschillende vaten gepakt.
Een deskundige die gedurende de reis aan boord
was, hield het water op gelijkmatige temperatuur.
Men had gedacht, dat 75 pet. der oesters Kaapstad
levend zouden bereikenmaar ongelukkigerwijze
was 't omgekeerde het geval. Drie vierden der oesters
waren bezweken en de overigen verkeerden in deernis-
waardigen toestand. De proefneming zal weldra her
haald worden, daar men verzekert, dat de oesters
in Algoa-Baai zeer goed kunnen voorttelen. (Tel.)
In de Amst. Ct. komt eene vergelijking
voor tusschen onze twee grootste koop
steden, eene vergelijking, die ook wel door het
publiek gemaakt werd en in de volgende woorden
wordt geformuleerd
Het onderscheid tusschen Amsterdam en Rotter
dam karakteriseert zich merkwaardig in hetgeen een
onzer Rotterdam^cho v» lenden ons d zer dagen schieef,
toen wij hem om een geregelde correspondentie uit
Rotterdam voor ons Zondagsblad vroegen: »Er ge
beurt iu Rotterdam niets. Rotterdam is een sterk
vooruitgaande stad, waar steeds gehandeld wordt en
bijna nooit gepraat, waar men zich om niets dan
om zijn zaken bekommert, waar niets bijzonders de
aandacht trekt.
Zie eens een zitting van den gemeenteraad. De
grootste quaestie is in een half uur opgelost met
weinig of geen discussie.
De werkloozen kunnen geen tien nieuwsgierigen
achter zich krijgen als zij gaan wandelen.
Tweemaal deden zij het en toen was 't zoo'n klein
getal, dat zij er zich belachelijk mee maakten.
De comedies hebben moeite om te bestaan, ook
nu er geen opera meer is, en Rotterdamsche theater
schandaaltjes trekken te Amsterdam meer de aan
dacht dan daar.
Men heeft het wel eens geprobeerd om aan bladen
buiten Rotterdam geregeld brieven te schrijven over
Rotterdam, doch weldra bleven zij weg bij gebrek
aan stof. Gij zult in geen enkel blad Rotterdamsche
brieven vinden".
En Amsterdam
Men ga Zaterdagsavonds de provinciale bladen
maar eens na. Er is er bijna geen of Amsterdam
neemt er een paar kolommen van in beslag.
Dat is teekenend, maar beteekenend ook.
Het beteekent, dat Amsterdam het in het praten
ver van Rotterdam wint, en voor journalisten een
eldorado is.
Of Amsterdam zich over deze reclame heeft te
verheugen
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Kapelle. Door ds. E. M. Van IJsendijk, pred.
bij de Ned. Herv. gemeente alhier, is gisternamiddag,
aan het einde der godsdienstoefening, aan de gemeente
bekend gemaakt, dat hjj het voornemen had voor
het op hem uitgebrachte beroep naar Zoelmond te
bedanken.
Blijkens de uitkomsten der volkstelling is het
aantal van hen, die verklaren geen lid van eenig
kerkgenootschap meer te zijn, aanmerkelijk toe
genomen.
In 1849 werd, op elke 10,000 personen, die op
gave slechts gedaan door 6 mannen en 4 vrouwen.
Zie echter hoe het bij de latere volkstellingen daar
mee wasin 1859 12 mannen en 9 vrouwenin
186916 mannen en 13 vrouwenin 187934
mannen en 27 vrouwenin 1889165 mannen en
129 vrouwen.
Brengt men deze cijfers in verband met die der
bevolking, dan vindt men: dat in 1859 slechts door
1S12 mannen en 1113 vrouwen elke band met eenig
kerkgenootschap offlciëel werd ontkenden dat daar
entegen in 1889 het getal dier mannen tot 36,630,
dat dier vrouwen tot 29,412 is geklommen.
Op 31 December 1889 verklaarden dus 66 dui
zend personen tot geen kerkgenootschap meer te
behoooren, terwijl 30 jaren geleden dit getal nog
geen 8 duizend beliep.
In het jaarverslag over de philanthropische
inrichtingen te Deutichem maakt ds. Van Dijk ge
wag van de teleurstelling, veroorzaakt door het
besluit van den Amsterdamscben gemeenteraad, om
de kerkelijke boogleeraren niet langer te bezoldigen
en het daarop gevolgde besluit van de Synode, om
voorgoed het kerkelijk professoraat te Amsterdam
op te heffen.
Verder leest men in het verslag: >Het mag be
twijfeld worden of de Amsterd. gemeenteraad ten
volle de gevolgen van zijn besluit heeft overzien
de gemeenteraad heeft daardoor niet de Herv. kerk
getroffen, maar de burgerij met tal van studenten
en daaronder ook ons dertigtal.
»Het huis op de Heerengracbt, sedert eenige
maanden door onze studenten betrokken, zal in ge
bruik blijven, al moet er ook, door eenige meer
dere wisseling van de studenten, een andere regeling
gemaakt worden."
>En Juni", zegt ds. Van Dijk, hopen wij weer voor
30 studenten plaats te hebben. In Sept. jl. werd
de nieuwe cursus, behalve met 160 gymnasiasten,
met 90 studenten aangevangen. Bij het eindexamen
in Juni konden 27 van onze kweekelingen met di
ploma naar de academie gaan.
De Lucassticbting had het voorrecht, dat haar
2e kweekèling tot doctor in de medicijnen promo
veerde, nl. de heer B. Trouw (benoemd tot gemeente
geneesheer te Aksel).
De ontvangsten hebben over 1893 bedragen
f 131,934, de uitgaven f 137,792 en het nadeelig saldo
f 5858. Voor Ruimzicht werd ontvangen f61,454
en uitgegeven f 62,142, voor de huishouding te
Utrecht werd ontvangen f 23,341 en uitgegeven
f23,787. Voor de christelijke scholen te Deutichem,
Zelhem en Halle is uitgegeven f 13,942 en ontvan
gen aan schoolgeld f 5348, zoodat het nadeelig saldo
bedraagt f8594.
»Het is voortaan absoluut verboden, dat jongelui
voor zichzelven gaan collecteeren."
Dezer dagen overleed te Oudeschoot (Friesland)
de oud-hoofdonderwijzer R. S. Hoekstra in den hoo-
gen ouderdom van bijna 96 jaar. Kort voor zijn
dood vertelde hij nog het volgende van zijn vroeger
schoolleven
>Drie nieuwe scholen had hij zien verrijzen in zijn
geboorteplaats. De oude school waarin zijn vader en
later hij nog vele jaren de jeugd hadden onderricht,
stond in het laag achter het hooggelegen kerkhof;
het was een vierkant gebouw, liever hok; veertig
of vijftig kinderen maakten des winters gebruik van
het onderricht. Onder hen waren leerlingen van 16
en 17 jaar. In de school zat hij in een grooten stoel,
eene bullepees hing er achter, eene tafel had hij
voor zich met eene lade, waarin de plak was ge
borgen. De leerlingen zaten op banken en werkten
op platte tafelsaan de ruwe wanden was geen kaart
of iets van dien aard te vinden. Als schoolboeken
noemde hij het klein en groot A.-B.-C.-boek, het spel
boek, den Catechismus en de Trappen der Jeugd".
Knap werd er gerekend, fraai en vaak met sier
letters geschreven.
In het midden van de school was een kuil of gat
in den grond gegraven, daarom waren eenige rijen
steenen opgemetseld, en de binnenruimte deed zoo
dienst als vuurpotdaar werden de zoden ingewor
pen of opgezet, die de leerlingen 's morgens moesten
meebrengen, ieder één. Die gedroogde plaggen (geen
turven) brandden vrij goed, maar rookten nog meer.
De rook ging recht omhoog, als de trek goed was
boven in het dak was eene opening met houten be
timmering naar beneden, welke ter manshoogte on
geveer boven het brandend vuur hing als schoor
steen". (R. N.)
De Minister van Binnenlandsche Zaken brengt
voorloopig ter kennis van belanghebbenden
lo. dat in 1894 tweemaal gelegenheid zal worden
gegeven tot het afleggen van het examen ter ver
krijging der akte van bekwaamheid, bedoeld in artikel
56, onder a, der wet tot regeling van het lager
onderwijs, zooals die is gewijzigd bij de wet van 8
December 1889 (Staatsblad no. 175)', en dat dit
examen voor de eerste maal in dit jaar zal aanvangen
op 3 April e. k. en voor de tweede maal op een
nader te bepalen dag in October;
2o. dat in 1894 eenmaal gelegenheid zal worden
gegeven tot het afleggen van examen, ter verkrijging
der akte van bekwaamheid, bedoeld in art. 65bis
der voorschreven wet, voor huis- en schoolonderwijs
in het vak vermeld onder j.in artikel 2 der wet
(de vrije- en orde-oefeningen der gymnastiek), en
dat dit examen zal aanvangen op een nader te be
palen dag in October.
Het tijdstip waarop en de autoriteit bij wie zij
die zich aan deze examens wenschen te onderwerpen,
zich daartoe zullen behooren aan te melden, zullen
nader, overeenkomstig de voor deze examens be
staande voorschriften, worden bekend gemaakt.
Rechtszaken.
Middelburg:. Ter zake van beleediging van
den burgemeester van IerBeke, den beer G. H. Ver
boon, is J. K. Van der Veer, redacteur-uitgever
van het socialistisch weekblad De Toekomst op nieuw
naar de openbare terechtzitting der rechtbank alhier
verwezen.
Ook door den heer Harmsen te Goes is, bij de
rechtbank alhier, te dier zake eene aanklacht inge
diend tegen J. K. Van der Veer.
Boekaankondiging.
Het Tijdschrift ter beoefening van het Admini
stratief Rechthoofdredacteur H. G. Hartman Jz.,
secretaris der gemeente Goes, lie jaargang, le af
levering, Goes, F. Kleeuwens Zoon, bevatTot
opening van den elfden jaargang, door de Redac
tie. Openbaarheid van aanslagen in de belastingen,
door H. G. Hartman Jz. Binnentreden van wonin
gen, door H. C. Van Mans velt. Beantwoording
der door de Redactie gestelde vragen: 1. Maatregelen
inzake cholera. 2. Verkiezing van een raadslid. 3.
Aangifte van overlijden. 4. Uitdriften. 5. Declaratie
voor toezicht bij ontsmetting. Ingezonden stuk
ken. Vragen ter beantwoording.
Gemengde Berichten.
lirabbendijke. LI. Donderdag had ten over
staan van den notaris Prins eene verpachting plaats
van 18 gemeten bouwgrond, in verschillende per
ceelen. Aan de huurprijzen, die werden besteed, zou
men niet zeggen, dat de landbouw tot een der meest
gedrukte takken van onze welvaart behoort. Zij
wisselden af van 47 tot 67 gulden per gemet. In
allen gevalle zullen ze de kas van den eigenaar,
het diaconie-armbestuur der Ned. Hervormde kerk,
ten goede komen.
Krabbendijke. Vrijdagavond gaf het zangge
zelschap .Harmonie" zjjn jaarljjksche openbare uit
voering.
Van het negental liederen, die ten gehoore werden
gebracht, mochten .Herfst en Lente" en het be
kende .Avondlied" van Abt zich vooral in een wel
verdiende toejuiching verheugen. De zang werd door
een paar kluchtspelen afgewisseld. De uitvoering
van .Als de drank is in den man", zoowei als die
van .Eene gezellige kamer" toonde, dat het ge
zelschap uitstekende krachten bezit. Het talrjjk op
gekomen publiek gaf telkens luide zijne tevreden
heid te kennen, in 't bijzonder toen het zoo aange
naam door een met sterretjes aangeduid slotnummer
werd verrast. .Harmonie" mag met voldoening op
dien feestavond terugzien. De gerestaureerde zaal
der dorpsherberg bleek voor zulke uitvoeringen vrjj-
wel te voldoen.
Als eene bijzonderheid meldt men ons uit
'a-Ueerenhoek, dat het voor den arbeider H.
Vermue, in dienst van de landbouwster wed. W. A.
Reinijn, dezen winter de zestigste winter is, dat hg
in dezelfde schuur den dorschvlegel hanteert.
'a-Heerenboek. Verleden week geraakten twee
jongensjvan 12 en 13 jaren alhier spelende in een twist,
die zoo hoog liep, dat de een zjjn mes trok en
daarmede den ander in het oog stak. De ver
wonding was van dien aard dat geneeskundige hulp
moest worden ingeroepen.
Middelburg. Alle officieren van het garnizoen
alhier, die lid waren van de sociëteit »de Vergenoe
ging", hebben hun lidmaatschap moeten opzeggen,
omdat op de bovenzaal der sociëteit nu en dan
vergaderingen van socialisten plaats hebben.
Middelburg. Hedennacht zijn alhier bij ver
schillende burgers ruiten ingegooidde daders zjjn
nog onbekend.
Saa-van-Gent. Eenigen tjjd geleden meldden
wij dat de maréchaussee Van Dammo alhier, door
de duisternis misleid, te water geraakt en verdronken
was. Het bljjkt thans dat de man goed en wel in
Noord-Amerika is aangekomen.
