bron van alle welvaart en kapitaal isdat er naast de vraagIs dat wettig een andere moet gesteld worden, nl. de vraagIs dat billijk Met gloed wordt er verder op aangedrongen, dat men toch niet in de eerste plaats moet denken aan en spre ken over staatsrechterlijke zaken, maar den voor rang moet geven aan de burgerrechtelijke kwestiën. De eerste acht spreker slechte de oppervlakte der dingen. Herhaaldelijk spreekt de begaafde redenaar den wensoh uit, dat men het werk van prof. Mol- tier en de contractenleer gaat bestudeeren. Hoe hoog hij de belangrijkheid van den landbouwstand schat, bleek uit deze woorden van den spreker: Arme boeren, arm koninkrijk arm koninkrijk, arme koning. Aan het Blot zijner rede wordt nog opgemerkt, dat de oorzaak voor het groot aantal werkloozen in de stad, ligt op het plattelanddat er geen gebrek is aan werk, maar aan kapitaal, om het werk pro ductief te maken. Bij kon. besluit is pensioen verleend aan S. J. B o g a e r twed. jhr. A. R. de Haze Bomme, dis- trlcts-commissaris te Goes, ten bedrage van f 134. Baarland. Tot lid van bet Burgerlijk Armbe stuur is gekozen de heer A. J. A. Hoogvliet, ter vervanging van den heer Jac. Elenbaas, die be dankt heeft. Hort gene. De nieuwjaarscollecte heeft alhier opgebracht de som van f 224,50, hetwelk op den nieuwjaarsdag aan behoeftigen is uitgedeeld. Te Blezelinge heeft deze collecte bijna f 200 opgebracht. Benoemd tot gemeente-veldwachter te Hans- weerd, J. Vermeule Fz. van 's Heer Arends- kerke. '«-Gravenpolder. De collecte voor de Nieuwjaarsbedeeling heeft dit jaar op gebracht f310,50. Door heeren Ged. Staten is afwgzend beschikt op het verzoek tot vernietiging der be sluiten van Ingelanden van de polders Borssele en Kruiningen en van het waterschap Ore- zand, waarbij bjjdragen zijn verleend in de kosten ▼aa wegsverbetering en van het dempen van een sloot. De heer baron Van Heemstra heeft tegen 1 Februari a. s. eervol ontslag gevraagd als burgemeester van Brielle. De geneeskundige Raad van Overijsel en Drente hejft besloten tot den Minister van Justitie het ver zoek te richten om eene wetsvoordracht aanhangig te maken, ten einde in het strafwetboek een artikel op te nemen, luidende: Hij aan wiens schuld het te wijten is, dat vervalschte eet- of drink waren worden verkocht, te koop aangeboden ot afgeleverd, wordt gestraft met hechtenis". Daarbjj is verder nog het verzoek gevoegd, dat van rijks wege bureaux van onderzoek mogen worden opge richt, waar de kleinliandelaar zjjne waren kan laten onderzoeken voordat hij ze thuis krijgt. Kerkelijke Zaken en Onderwijs. Hoedekenskerke. Zondag maakte ds. J. W. Drost, predikant te Biezelinge c. a. en consulent dezer gemeente, aan het einde der godsdienstoefe ning aan de gemeente bekend, dat hij voor de op hem uitgebrachte beroeping naar hier bedankte. Biezelinge. Bjj de Ned. Herv. gemeente alhier is de heer M. Van Boven herbenoemd tot kerkvoogd. Wolfertsdijk. De kerkeraad der Herv. Gem. alhier benoemde uit zijn midden tot kerkvoogden de heeren D. Westplate, ouderling en P. Nagelkerke, diaken. Met leedwezen vernemen wij het overlijden van prof. De Hoop Scheffer, oud-hoogleeraar aan het seminarium van de algemeene sociëteit der doops gezinden te Amsterdam. Eene korte ziekte maakte •en einde aan het leven van den zeer kundigen en beminnelpken man. Prof. De Hoop Scheffer was in vele opzichten een ouderwetsch geleerde, degelijk, ernstig en fijn, maai bij begreep den nieuwen tijd en deelde in het leven er van. Hij wai een voortreffelijk stylist, en, wat bet meeste zegt, hij was een braaf, edel gevoelend •n denkend en handelend man. Met ingang van 1 Januari 1869 is de heer J. D. Van den Berge benoemd geworden tot hoofd der o. 1. school D. alhier, zoodat het eergisteren 25 aren geleden was, dat hjj die betrekking verwierf n heden, dat hij haar in werkelijkheid aanvaardde. Hoewel in overeenstemming met de bedoeling van den jubelaris dit feit op geenerlei wijze feestelijk werd herdacht, ontving hij toch verscheidene blijken van waardeering van collega's en autoriteiten, die hem de zekerheid hebben verschaft, dat zjjne werk zaamheid gedurende een kwart eeuw aan het hoofd der armen- en weezenschool op hoogen prjjs wordt gesteld. Kloetinge. Benoemd tot onderwijzer aan de Openbare School alhier de heer J. K. Moojen, thans tijdeljjk onderwyzer aan diezelfde school. De burgemeester der gemeente Hoogezand heeft den onderwyzer Robertus te Kiel windeweer met ont slag bedreigd, indien hjj niet ophield met het in het openbaar propaganda maken voor de beginselen der sociaal-democraten. Rechtszaken. Kantongerecht te Goes Zaterdag 30 December 1893, zjjn veroordeeld wegens: overtreding jjkwet: J. d. J., J. A. S., J. F. r. d. L., M. A. A., J. W., M. B., allen te Goes, J B. te Kloetinge, ieder tot f 0,50 b. s. 1 d. b. J. L. en A. W. te Goes, P, B. te Ellewoudsdjjk, J. V. te Rilland en J. R. te Wemeldinge, ieder tot fl b. i. 1 d. h M. d. J., G. B., J. B., J S. all n te Goes, J. F. te Kloetinge, ieder tot 2 maal f 0,50 b. b. 2 maal 1 d. h.F. v. A. wed. P. J. J v. H., M. d. D. te Goes, ieder tot 3 maal f 1 b. s. 3 maal 1 d. h.T. L., huisvr. van J. V. te Wemeldinge, tot f2 b. s. 2 d h., met verbeurdverklaring van al de in beslag genomen maten en gewichten overtred. gemeente-verordening IersekeL. N., C. P. Azn., A. W. allen te Ierseke, ieder tot f l b. s. 1 d. h.art. 424 W. v. Sr.J. V. Dd., A. V. Dzn., C. G. Pzn. allen te Kamperland, P. v. d. V. buisvr. van J. C. B. en M. T. huisvr. van J. C. T. allen te Wemeldinge, ieder tot f2 b. 8. 2 d. h. art. 446 W. v. Sr.J. M. te Ierseke, tot f 5 b. 8. 3 d. h.J. A. L. te Goes, tot f 8 b. s. 3 d. h. art. 446 en 453 W. v. Sr.J. L. D. te Ierseke, tot f5 en f 2 b. s. 3 en 2 d. b. dronkenschap J. de K. te Baarland, tot f 1 b. s. 1 d.J. V. te Koljjnsplaat, tot f2 b. s. 2 d. h.M. B. te Goes, tot f 3 b. 8. 3 d. h.dronkenschap en art. 426 W. v. Sr.J. v. d. L. te Borsele, tot 2 maal t 3 b. s. 2 maal 3 d. h.dronkenschap bij eerste her haling: J. d. W. te 's-Heerenhoek, tot f 3 b s. 3d. h.J. M. te Koljjnsplaat, tot 2 maal f |3 b. s. 2 maal 3 d. h.dronkenschap bij eerste herhaling en art. 426 W. v. Sr. bjj herhaling: L. S. te Heinkenszand, tot 3 maal 3 d. h.; dronken schap bij tweede herhalingJ. V. te Heinkenszand, tot 7 d. h. Allen tevens in de kosten. Vrijgesproken werd G. M. te Ierseke, beklaagd van overtreding der jjkwet. Ter griffie der arrondissements-rechtbank te Middelburg is door de aldaar gedetineerden, te Vlake wonende P. Q A. B. en F. H. hooger beroep aan- geteekend tegen de ten hunnen laste door die recht bank gewezen vonnissen, waarbjj zjj ter zake van meineed werden veroordeeld ieder tot eene gevange nisstraf van drie jaren. In 1893 zijn bjj de Arrondissements-Rechtbank te Middelburg aangebracht 120 civiele zaken en door haar gewezen 133 civiele vonnissen (waaronder 24 faillissementen, 10 echtscheidingen en 4 schei dingen van tafel en bed) en 755 strafvonnissen met 919 beklaagden, van wie 185 werden vrijgesproken. Van de beklaagden bevonden zich 54 in voorloo- pige hechtenis, waaronder 6 bedelaars en landloopers en 6 Belgische smokkelaars. Onder de strafzaken kwamen voor 156 wegens diefstal en 268 wegens mishandeling. Bjj bevelschrift der Arrondissements-Rechtbank te Middelburg van den 30en December 1893, is naai de openbare terechtzitting dier Rechtbank verwezen: Machiel Lampier, oud 33 jaar, koewachter, ge boren te Sint Anna ter Muiden (Sluis), wonende te Groede, thans in hechtenis te Middelburg; ter zakedat hjj, na reeds den vorigen avond het plan te hebben beraamd om zijne huisvrouw Rosalie Bert, zjjne schoonzuster Melanie Octavie Bert en zjjne schoonmoeder Maria Theresia Blanckaert van het leven te berooven, zich in den avond van den 30 Augustus 1893, tusschen half tien en tien uur, van de hofstede van E. V. De Milliano, by wien hij als koewachter in dienst was, heeft begeven naar zjjne woning, aan de Marolleput, te Oostburg, met het oogmerk om bovengenoemde personen opzettelijk van het leven te berooven, tot dat doel medenemende eenen eegdetand, dien hjj in den loop van dien avond op de hofstede van De Milliano had gereed gezet, en, in zjjne woning binnengelaten zjjnde, zijne schoon zuster Melanie Octavie Bert en zjjne huisvrouw Rosalie Bert in die woning, en zijne schoonmoeder Maria Theresia Blanckaert op den dijk, nabjj die woning, met dien eegdetand en met een mes zulke hevige verwondingen heeft toegebracht, dat de dood als 't ware onmiddelljjk is gevolgd. Aan den beklaagde is mr. M. Jacq. De Witt Hamer, advocaat te Middelburg, ambtshalve als ver dediger toegevoegd. De Hooge Raad verwierp het cassatieberoep van H. M., tuinman te 's-Gravenpolder, veroordeeld tot 4 jaar, wegens misdrijf tegen de zeden. De rechtbank te Arnhem veroordeelde Viëtor, die den burgemeester en den wethouder te Wage- ningen verwonddetot vier jaren gevangenisstraf. D. Peters werd, wegens verzet tegen de politie, en C. Peters, wegens het inwerpen van een ruit in het stadhuis, tot een maand veroordeeld. Be aanstaande Kamerverkiezing. Men schrijft aan de Telegraaf omtrent do Ka merverkiezing in het kiesdistrict Goes: Opmerkeljjk is 't dat op het platteland het eerst de candidatuur van den heer D. Stigter, leeraar in de staats- en handelswetenschappen, in het gebeele district bekend o. m. door zijne lezingen in nuts- en landbouwvergaderingen, is gesteld. Hieruit bljjkt toch, dat de door hem verkondigde en verdedigde meening, dat de algemeene maatschappelijke wel vaart nauw samenhangt in het bijzonder voor het Goesche land met de welvaart van den boe renstand, ingang begint te vinden. Niet zonder succes heeft hij dus in die richting gearbeid. Bewjjzen hiervoor heeft hy trouwens reeds vroeger mogen oogsten. De liberale kiesvereeniging »Goes" te Goes toch besloot, in hare vergadering van 6 April 1891, waarin het ontwerp-manifest der liberale unie besproken werd, op voorstel van den heer Stigter, daarin de volgende clausule op te nemen Ten behoeve van de landbouw ersbelangen worde het pachtcontract nader bij de wet geregeld en worden maatregelen in overweging genomen om den stand der boereneigenaren te beschermen en uit te breiden. In zijne toelichting wees de voorsteller die in '90 als secretaris van de tweede afdeeling van het landbouw-congre8 had gefungeerd op de stem men, die juit den boezem der vergadering van die afdeeling van verschillende kanten waren opgegaan, om. aan te toonen, hoeveel de pachtcontracten voor htt belang der landbouwers en voor een grootere bruto-opbrengst te wenschen overlieten. »Door on gebreidelde concurrentie gedreven", zegt het jaar verslag van den min. v. watevst., h. en n., ver binden vooral de jonge boeren, in verband met de lage graanprijzen, zich nog steeds tot te liooge pachten, waarvan vele executies het gevolg zijn." Die weinige onafhankelijkheid blijkt uit den inhoud der pachtcontracten, die alle mogelijke bepalingen ten laste der eene party den pachter inhou den en waardoor zoovele risico's van het landbouw bedrijf schier uitsluitend op de schouders der nijvere boeren g6legd worden. Dat de wetgever deze on billijkheid gevoeld en niet gewild heeft, bewjjzen de artikelen 1628, 1629 en 1630 van het burgerlijk wetboek. Daar echter art. 1G31 veroorlooft de be schermende bepalingen van genoemde artikelen bui ten werking te stellen, wordt hiervan ten nadeele der boeren getrouw gebruik gemaakt. Om die redenen moet in een politiek program, dat de algemeene welvaart beoogt, eene betere regeling van het pacht contract in overweging worden genomen. Een niet minder belangrijk punt is de bescher ming der boeren-eigenaren, zei de voorsteller verder. De toenemende vermindeiing der boeren-eigenaren, in verband met de uitwonende bezitters, die mis schien niet eens hun landbezit nauwkeurig weten te liggen, bedreigt de algemeene welvaart, en die der provinciale steden, in 't bjjzonder. Daarom is het hoog noodig, dat ook voor dit onderwerp maatregelen in overweging worden genomen. Ook voor Zeeland, ook vooe Goes is dit onderwerp van veel belang. Ongeveer een millioen gulden toch van de op brengst der vruchtbare Zeeuwsche gronden wordt jaarlijks over de grenzen onzer provincie gezonden en het is duidelijk, hoezeer het verbljjf dier (thans uitwonende) grondbezitters in en om de Zeeuwsche steden allen winkeliers, werkbazen, enz. enz. in éen woord allen kringen ten goede zoude komen. Voor die praetische onderwerpen gevoelt de nijvere burger belangstellingdaarom dient die soort politiek in 's lands vergaderzaal met onverjlauwden ijver ter hand genomen te worden. Wat baat den Friezen, dtn Zeeuwen de vrucht bare grond, als de arbeidsvruchten in te schrale mate den ondernemers, den arbeiders ten deel vallen, als de opbrengst elders wordt verteerd door hen, die zich bijna geheel aan de lasten der samenleving onttrekken. Het mocht den heer Stigter, wien door de kies vereeniging »Goes" was opgedragen die bjj voeging in het program, ter Liberale Unie" in 1891 te verdedigen, niet gelukken de algemeene vergadering voor bet Goesche voorstel te winnen. In de laatste algemeene vergadering der Liberale Unie", waarin bij monde van prof. mr. Drucker het debat over de vraagwelke hervormingen op sociaal gebied behooren, uit het oogpunt der liberale politiek, het eerst aan de orde te komen? werd ingeleid, ver klaarde de inleider o. m.Dringend noodig is de herziening van de verhouding tusschen landheer en pachterenz. De Goesche vereeniging en haar vertegenwoor diger hadden dus nu reeds gehoor gevonden! Vroeger reeds had de maatschappjj tot bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland hare instem ming betuigd al zjj het na heel wat strijd en verdediging. In hare algemeene vergadering, gehou den te Koljjnsplaat den 17den Juni 1891, heeft zjj, na inleiding door den heer D. Stigter, toestemmend geantwoord op de door den inleider gestelde vragen Acht de vergadering het wenschelijk: a. verbod van afstand van de voorrechten van het burgerljjk wetboek (wat neerkomt op schrappen van art. 1631 en laatste zinsnede van art. 1632 B. W.); b. den pachter recht op vergoeding voor aange brachte verbeteringen te verzekeren; c. vroeger te doen beslissen omtrent de vernieu wing van het pachtcontract (de Engelsche wet van 1883 bepaalt in ait. 33 den termjjn van opzegging op minstens 12 maanden); d. verbod om den pachter op to leggen: lo. onderhoud der gebouwen, van den dorsch- vloer, kribben enz.; 2o. overnemen van hekken, heiningen, houten en aarden buizen, levende en doode hagen, de delthouten in de schuur, de mestputpalen e. d. g. 3o. verplichting tot voorschieten van grond- en polderlasten e. meer rationeele bepaling der pachtsom bijv. door tusschenkomst van pachtcommissiën of door het aannemen van eene vaste verhouding tusschen de verschuldigde pacht en de marktwaarde der pro ducten. De Zeeuwsche maatschappij van landbouw en veeteelt gaf ook een toestemmend antwoord op de vraagIs het in het belang der landbouwers wen schelijk, dat bescherming van den stand der boeren- eigenaren in overweging worde genomen Het platteland toont door de candidatuur van den heer D. Stigter, dat het meer belangstelling heeft in onderwerpen van gezonde, praetische poli tiek dat het afkeerig begint te worden van de hoogere politieke politiek der hoogere heeren, die zoo weinig kunnen gevoelen voor de nooden en behoeften van den ny veren boeren- en burgerstand, omdat ze slechts van verre daarmede in aanraking komen of wel, omdat ze meenen een tegenovergesteld belang te' hebben. Dat de kiesvereeniging in de stad het platteland is gevolgd, bewijst dat ook hier allengs meer de waarheid, dat de welvaart van de kleine steden af- hankeljjk is van den bloei der plattelands-bevolking wordt begrepen. Dat de heer Stigter ook een warm voorstander is van de aanhangige kieswet-voorstellen, heeft hjj bjj verschillende gelegenheden doen bljjken. Zulke politiek is »sturen indemocratische richting", door dr. Kuyper zoo krachtig voorgestaan, en waarin ook de aanvoerders der Goesche anti-revolutionairen, die zich zoo gaarne kleine luyden" noemen, den dapperen en hoogst bekwamen aanvoerder zeggen te willen volgen. En toch stellen zjj een jonkheer- meester, die den aanvoerder der partij fel bestrijdt om zijn >sturen in democratische richting" 11 En al betreuren we het, dat de liberalen nog niet de overwinning zullen behalen, dat de kansen der kieswet hierdoor zullen worden verminderd, een goed teeken achten wij het voor de toekomst, dat de Goesche vooruitstrevenden, een candidaat hebben gesteld, die tot de linkerzijde der liberale party be hoort. Dit getuigenis van eene krachtige minderheid, waartoe de meest intellectueele personen behooren, kan voor de regeering in elk geval niet anders dan gunstig genoemd worden. Naar aanleiding van het bericht, dat de heer de Savornin Lohman de definitieve candidaat der anti revolutionairen zou zjjn, deelt de Middelb. Ct. mede, dat in de vereeniging Nederland en Oranje" te Goes uitvoerig gediscussieerd is over de houding, door den heer De Savornin Lohman aan te nemen tegenover de aanhangige kieswetten. Ten slotte be sloot wel de meerderheid genoemden heer voorloopig candidaat te stellen, maar onder voorbehoud dat den heer Lohman opnieuw zou worden gevraagd zich duidelijk uit te spreken of bij zijn stem al of niet aan de nu voorgestelde kiesrechtuitbreiding zou geven. »In hoever nu bevredigende ophelderingen zjjn gegeven, wist onze zegsman niet, zegt de M. Ct. maar waarschjjnlijk kwam het hem niet voor dat reeds zoo spoedig antwoord, en nog minder een bevredigend antwoord zou gegeven zijn." Gemengde Berichten. Behandelde telegrammen en telefoonberichten over December 1893. Het rijkstelegraaf kantoor te Goes verzond gedu rende de maand December 562 telegrammen, ontving 572, opgenomen en verder geseind werden 893, totaal behandeld 2027. Ver Out- Kantoren. zonden. vangen. Totaal. 12 17 21 21 42 26 14 40 Ellewoudsdyk 's-Gravenpolder 27 22 49 56 56 112 's-Heer Arendskerke 21 29 50 's-Heerenhoek 40 29 69 Heinkenszand 14 16 30 Hoedekenskerke 29 31 60 13 17 30 66 61 127 6 17 23 17 16 33 Wolfertsdjjk 43 49 92 Borsele. In 1893 viel de haven alhier i minder druk bezoek ten deel dan in 1892. Toen los ten of laadden 105 schepen met 7188 ton inhoud en thans 96 schepen metende samen 6413 ton. Als een bijzonderheid kan gemeld worden, dat door Aalbr. Jac. Rjjk te Ovezand in Juli appels zjjn getrokken van een boom, waarvan gisteren weder vruchten zijn geplukt. Eeu milicien uit het garnizoen Middelburg heeft getracht zich te vergiftigen door het gebrui ken van loodwit. Hjj was naar Veere gegaan en had daar bjj een schilder een hectogram loodwit gekocht, waarmee hy zich in eene herberg begaf om dit by gebruik van koffie en brood te nuttigen. De schilder kreeg argwaan, waarschuwde de politie en deze nam een groot gedeelte van het loodwit in beslaghet ove rige was gebruikt, bljjkende uit het bezinksel in de kom, waaruit koffie was gedronken. Onverwijld werd geneeskundige hulp ingeroepen en verleend, waarna de soldaat per as naar Middelburg is over gebracht en in het hospitaal opgenomen, waar hy nog vertoeft, doch bjjna geheel hersteld is. Weerzin in den dienst, tengevolge van een onrede lijke behandeling van een zaakwaarnemer voor plaats vervangers, schijnt oorzaak te zjjn voor deze daad. Naar men meldt, had dez9 den man aangenomen als gewoon plaatsvervanger, terwjjl thans blijkt dat hjj in vervanging komt van een loteling, die zich niet had aangegeven voor de militie, zoodat hjj dienten gevolge twee jaren moet dienen. (R. N.J Maandagavond is te Middelburg een felle brand uitgebroken op den Seisweg, op 10 minuten afstand dezer gemeente. Eene schuur en twee boerenwonin gen werden geheel in asch gelegd. In den laten avond van den 2en Kerstdag is op den brigadier der rjjks veld wacht Pleij, te Nun- speet, juist op 'toogenblik, dat bjj zjjne woning zou binnengaan, geschoten. Ofschoon getroffen, schoot hij dadelijk op zjjn aanvaller, die zich in de nabij heid verdekt had opgesteld, toe en arresteerde hem. Het bleek de ongunstig hekend staande v. P. te zjjn, die gevankelijk naar Zwolle is overgebracht. Hoewel Plejj niet ernstig verwond is, schjjnt toch de bedoeling van den aanvaller niet gering te zjjn te achten, daar in de deur der woning van Plejj 94 indrukken van hagelkorrels zijn te vinden. De aanhouding van v. P. kan misschien licht brengen in de vroegere verraderlijke aanvallen op de politiebeambten Piersma en Verharen. Van de spoorwegbeambten, die betrokken zjjn geweest in het ongeval op 26 Nov. 11. aan de brug over den Omval te Amsterdam, is de hoofd-conduc- teur ontslagen, de conducteur zal worden terugge steld, en de dienstdoende brugwachter zal met eene boete worden gestraft. Te Hof van Delft heeft een brutale diefstal plaats gehad. Een jonge man vervoegde zich des avonds bjj mej. d. H., tjjdens de afwezigheid van haren man, en vroeg om een paar centen. De juf frouw bood hem eene boterham aan, en toen zy naar de achterkamer ging om die te halen, volgde de man haar op den voet, maakte de chiffonnière open en stal daaruit 14by het verlaten van het huis nam hy nog twee rokken en een onderbroek wegalles in tegenwoordigheid der van angst spra- kelooze juffrouw.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1894 | | pagina 2