1893 N°. 145.
Donderdag 7 December.
80slc jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo kinnen als buiten Goes, J 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de keeren Nijgh Van Ditmak, te Rotterdam en verder
by alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Inzending vaai advertentie?» voor S uren op den dag der uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Pokken.
Er doet zich hier ter stede een tweede geval van
pokken voor, in hetzelfde gezin, waarin bet eerste
geval beeft plaats gehad. Eén der zoons is thans
aangetast.
Dit geeft ons aanleiding met aandrang er op te
wijzen, dat de gelegenheid is opengesteld tot koste-
looze vaccinatie, terwijl de doctoren bier ter stede
ongetwijfeld allen in böt bezit zullen zijn van ani
male koepokstof. We hopen, dat door de inwoners
onzer gemeente ruim gebruik worde gemaakt van
de inenting, want, al mogen sommigen, misschien
velen, beweren, dat vaccinatie geen onvoorivaarclelijlc
voorbehoedmiddel is tegen de kinderziekte, waarbij
zij dan hun oordeel gronden op enkele uitzonde
ringen, die baast te meer kunnen dienen om den
regel te bevestigen, men vergete niet, dat die oorlog
aan de vaccinatie bijna uitsluitend van ééne zijde
wordt gepredikt, terwijl meermalen is gezegd, dat
de leiders en corypheeën dier partij zichzelf aan de
kunstbewerking hebben onderworpen.
Men wake daarom door zich te laten vaccineeren
voor zijne eigene gezondheid en die zijner mede
burgers, en men kan dit te gemakkelijker, omdat
sedert de inenting met dierlijke koepokstof, geleverd
door pares vaccinogeneswaar nauwlettend toezicht
bestaat, het gevaar tot overplanting van andere
ziekten tot nul wordt gereduceerd.
Overigens geven we den raad zich niet onnoodig
angstig te maken. Men deelde ons mede, dat som
migen zelfs in den winkel, grenzende aan het be
smette buis, geene inkoopen durfden doen met de
St. Nicolaasfeestdagen. Eene dergelijke vrees is een
voudig belachelijk en doet onnoodig groote schade
aan menschen, die in geenerlei betrekking tot de
poklijders staan.
Kalmte eenerzjjds en inenting anderzijds durven
we als de beste voorbehoedmiddelen tegen de ge
vreesde pokziekte aan allen aanbevelen.
GOES, 6 December 1893.
Wij verwijzen naar achterstaande advertentie
aangaande de tentoonstelling eener verzame
ling prachtige aquarellen, etsen en voorworpen van
beeldhouwkunstallen van levende meesters, te hou
den in een der zalen van het Raadhuis.
Deze Jwordt georganiseerd door eene commissie
bestaande uit de damesMevrouwen E. Van der
Bilt La MottheLa Mottho, M. II. J. Fransen van
de PutteDe Laat de Kanter, Mejuffrouwen J. C.
De Laat de Kauter, F. E. L. Oversluijs en M. Van
Heel, benevens den beer Z. D. Van der Bilt La Motthe.
De opbrengst is bestemd voor een liefdadig doel.
Na opening komen wij op die tentoonstelling terug.
Het aandeel der gemeenten in de lichting
der nationale militie over 1894 is door
Ged. Staten van Zeeland vastgesteld als volgt:
Baarland 1, Borsele 2, Driewegen en 's-Heer Abts-
kerke 1, Ellewoudsdijk 1, Goes 18, 's-Gravenpolder
4, 's-Heer Arendskerke 9, 's-Heerenhoek 1, iïein-
kenszand 5, Hoedekenskerke 3, Ierseke 9, Kapelle
6, Kattendijke 4, Kloetinge 3, Krabbendijke 5, Krui-
ningen 8, Kats 1, Kolijnsplaat 5, Kortgene 1, Nisse
1, Oudelande 3, Oud-Vosmeer 8, Ovezand 4, Poort
vliet 3, Rilland-Bath 5, Scherpenisse 4, Schore 2,
St. Ancaland 6, St. Maartensdijk 9, St Philipsland 4,
Stavenisse 4, Tolen 8, Waarde 2, Wemeldinge 5,
Wissekerke 6, Wolfertsdijk 5.
Het totaal der lichting bedraagt, zooals vroeger
reeds gemeld is, 514.
'g-tfravenpolder. Tot lid van het Burgerlijk
armmiddel alhier is herbenoemd dhr. W. Geelhoed.
Killand-Batli. Tengevolge van eenige onregel
matigheden in bet gehouden beheer van bet kolen-
fonds alhier, trad Maandag het geheele bestuur
af en werden in het nieuwe bestuur gekozen dbrn.
A. Blok Az. voorzitter, G. Windhorst vice-voorzitter,
5. Kanaar secretaris, M. W. V. Van Bijlevelt kassier,
P. De Hamer, W. Kor ver en Jan Kouman commis
sarissen.
Een der aangenaamste en aardigste verrassin
gen viel Maandagavond den heer J. C. Pilaar,
gewezen directeur van het rijks-telegraafkantoor te
Middelburg, te beurt.
Er had zich nl. eene commissie gevormd, bestaande
uit de beeren G. Alberts Lzn., firma Wed. J. H. C.
Kakebeeke Gzn., Job. L. Van der Pauwert, direc
teur-hoofdredacteur der Middelburgsche Couranten
de firma J. A. Zip en Van Teylingen, die zich tot
doel stelde den beer Pilaar bij zijn vertrek naar
Maastricht een sprekend bewijs van waardeering te
overhandigen.
Maandagavond nu werd uit naam van eenige
firma's en particulieren, die dikwijls met bet tele
graafkantoor in aanraking komen, den beer J. C.
Pilaar overhandigd een keurig »bonbeur du jour",
met een album, waarin de namen der deelnemers
voorkomen en de volgende opdracht is geschreven
»Den heer J. C. Pilaar, van 1 November 1888 tot
1 December 1893 directeur van het rijks-telegraaf
kantoor te Middelburg, wordt als blijk van achting
en waardeeriug voor de welwillende wijze, waarop
hij de behartiging der belangen van het publiek met
die van bet rijk wist te vereenigen, dit geschenk,
een bonheur du jour, aangeboden door achterstaande
personen en lichamen".
Dit geschenk werd hem onder eene van waardee
ring getuigende toespraak aangeboden en daarbij de
wensch geuit dat het den beer Pilaar en de zijnen
in zijne nieuwe woonplaats, waarbeen bij gister
middag vertrok, in alle opzichten wol moge gaan.
Zeer getroffen door deze verrassing dankte de heer
Pilaar daarvoor in enkele woorden. (M. Ct.)
De Standaard zegt
Terecht wijst men er op, dat in zake het
vonnis-Thijm niet het artikel door de Herv.
geciteerd, maar wel art. 251 van het Wetb. v. Straf
recht in aanmerking komt.
Dat artikel luidt m zijn tweede alinea
Indien de schuldige aan een der misdrijven in de
beide vorige artikelen omschreven, bet misdrijf in
zijn beroep begaat, kan bij van de uitoefening van
dat beroep worden ontzet.
Nu verwijst de eerste alinea van dat artikel o. a.
naar art. 249, en daar worden metterdaad de gods
dienstleeraren met name genoemd.
Het is dus moeilijk tegen te spreken, dat de Over
heid zich, naar de letter der wet, metterdaad bet
recht beeft aangematigd, om ook godsdienstleraren
uit bun beroep te ontzetten.
Dit nu is in strijd met de Grondwet. Bleek dus
die opvatting te beersehen, dan zou bet boog tijd
zijn, deze overschrijding van macht te keer te gaan.
In elk geval zal opheldering gewensebt zijn."
Uit Leeuwarden meldt men dat de toestand
van jhr. mr. F. J. J. Van Ey sin ga, lid van
de Eerste Kamer, die door een zware bronchitis was
aangetast, thans zoodanig is, dat bet gevaar als
geweken mag worden beschouwd.
Het rapport der commissie voor
Neer bosch, dat op een zeer omvangrijk onder
zoek berust, zal waarschijnlijk niet vóór Januari bet
licht zien.
Dr. P. C. F. F r o w e i n lid der commissie
van toezicht op bot middelbaar onderwijs te Helder,
deelt in de Heldersche en Nieuwedieper Courant mede,
dat hij in die commissie het voorstel heeft gedaan,
dat door haar ernstige pogingen in het werk zouden
worden gesteld, om in de gemeente eene rijks hoogere
burgerschool met öjarigen cursus te verkrijgen, en
dat over dit voorstel in eene niet voltallige vergade
ring de stemmen gestaakt hebben, zoodat de beslissing
tot eene volgende vergadering is aangehouden. Daar
in de commissie twijfel geopperd werd, of eene H.
B. S. werkelijk zou voorzien in eene bestaande be
hoefte, werd door den beer Frowein eene uitnoodiging
gericht tot ouders of voogden, die gaarne eene rijks-
hoogere burgerschool in de gemeente Helder zouden
zien tot stand komen, om hem een bewijs van in
stemming te zenden. Op die manier wil de heer
Frowein het bewijs leveren, dat de oprichting eener
H. B. S. in die gemeente werkelijk noodzakelijk is.
Voor het reizigersverkeer op de
staatsspoorwegen is de volgende bepaling
gemaakt
Reizigers, voorzien van plaatskaarten naar stop
plaatsen, hebben bet recht om op de heenreis door
te rijden tot bet eerstvolgend station en (met eene
retourkaart) ook op dit station de terugreis te be
ginnen.
Evenzeer hebben reizigers, voorzien van retour-
kaarten genomen aan stopplaatsen, bet recht om op
de terugreis tot bet eerstvolgend station door te
rijden.
In deze gevallen zal geene verbooging worden
gevorderd.
In verband met betgeen over deze zaak is ge
schreven, verdient bet aandacht, dat de Min. van
Binn. Zaken in zijn memorie van antwoord mede
deelt, dat hij, met handhaving van bet Kon. besluit
van 1890, overweegt, tegemoet te komen aan de
schoolbesturen, die door bet bestaande gebrek
aan onder wijzers niet in staat zijn reeds op
1 Jan. 1894 bet gevorderd onderwijzerspersoneel in
hun school te doen werkzaam zijn en dientengevolge
voor dit jaar de toelage uit 's Rijks schatkist zouden
missen.
Antwerpen is in beroering. Op de muren
der stad heeft de Kamer van koophandel door plak
brieven" geprotesteerd. Er zijn vergaderingen ge
houden en andere worden aangekondigd. Eenstem
mig is de bevolking met al deze betoogingen.
Wat is de zaak? Sinds geruimen tijd wordt bij
de regeering aangedrongen op de intrekking
der vuur- en bakengelden, bet betalen
van welke gelden in vele havens buitenslands afge
schaft is, maar den Antwerpscben handel nog groote-
lijks belemmert. Reeds 16 jaren geleden beeft de
Kamer van koophandel om afschaffing dier gelden
gevraagd, maar ondanks alle beloften van regeerings-
zijde is er nog niets gedaan.
Een andere grief is, dat de regeering niets gedaan
beeft voor de ijsbrekers. Sinds den winter vóór drie
jaren, toen de Schelde door bet ijs gesloten was, is
er wel weder veel beloofd, is eeno commissie be
noemd, een rapport verschenen, maar ondanks de
toezegging der stad, dat zij harerzijds tot offers be
reid is, weigert de regeering te bandelen.
Professor Tyndall, de beroemde En-
gelscbe natuurkundige, wiens dood Reuter seint,
bereikte den leeftijd van 73 jaren. In 1820 in Ier
land geboren, werd bij, na zijn studiën te Marburg
en te Berlijn voltooid te hebben, reeds in 1853 tot
hoogleeraar in de pbysica aan de Royal Institution
te Londen benoemd. Door zijn talrijke onderzoekin
gen over de leer der warmte, de voortplanting van
het geluid en andere gewichtige phisische vraag
stukken, verwierf Tyndall een eerste plaats onder
de beoefenaars der natuurkundige wetenschappen.
De uitslag zijner wetenschappelijke onderzoekingen
werd door den onvermoeiden geleerde, die nog tot
het laatst zijns levens werkzaam bleef, in een reeks
van groote en kleinere geschriften openbaar gemaakt.
Prof. Tyndal was sinds lang lijdende. Naar beweert
wordt, stierf bij aan de gevolgen van overmatig
gebruik van chloral, tegen slapeloosheid.
Aan bet U. D. wordt bet volgende in berin
nering gebracht
Een Europeescb posthouder, Smit geheeten, zou
wij meenen ten jare 1880 van Kota-Radja naar
Koerong-Raba gaan, om aldaar te gaan post vatten.
Vergezeld van een detachement van 15 gewapende
politiedienaren overnachtte Smit met de zijnen in
het huis van den voornamen Toekoe Nja Bat-
tab, het ons bevriende hoofd der IV Moekims, en
werd bij daar in bet bolle van den nacht met al
de zijnen verraderlijk vermoord.
Slechts één der onzen ontkwam, alhoewel zwaar
gewond, bet algemeens bloedbad.
Deze laaghartige moord werd voorts bedreven bij
zwaar vermoeden, dat men de patrouille kunstmatig
in diepen, zwaren slaap bad wettn te brengen, om
de weerlooze menschen als bet ware, als beesten te
slachten.
Voor hoofdaanlegger nu van die euveldaad werd
de nog in denzelfden nacht gevluchte Toekoe Nja
Ali gehouden, die zich, God betere bet! thans weör
in Neórland's gunst verheugt, zonder ooit voor zijne
misdaad te hebben geboet.
Deze daad van den gouverneur Deijkerhoff slaat,
naar bet ons voorkomt, alle moraliteit in bet aan
gezicht en een blaam zou bet werpen op alle Neder
landers, wanneer zulk een feit zonder ernstig protest
bleve.
Ware er, nu een viertal maanden geleden, reeds
zeer veel bezwaar tegen het weer in genade aan
nemen van den zooveel meer beteekenenden Toekoe
Oemar, die o. a. een moord van een sloep matrozen
op zijne rekening had voor dien boogen, invloed
rijken Atjeher kon ten minste nog de verzachtende
omstandigheid gepleit worden, dat hij den moord
bevolen bad, omdat bij aan boord van bet oorlogs
schip Benkoelen niet waardig genoeg naar rang en
stand ontvangen was.
Van Toekoe Ali echter, den hoofdfirmant van den
moord eener weerloos, als schapen geslachte patrouille,
kennen wij tot op den huidigen dag geen enkele bij
zonderheid, die te zijnen voordeele ware in bet
midden te brengen, zoodat zijn ongehinderde terug
keer bij de Compagnie", zijn herstel in eer en
waardigheid alleen verbazing en verontwaardi
ging wekken moet!
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
De algemeene beschouwingen over de Staats-
begrooting werden gisteren voortgezet.
De oud-Minister A. E, Mackay beantwoordde de
rede van den beer De Beaufort voornamelijk ten
aanzien van diens opmerkingen over de anti-revo
lutionaire partij. Hij ontkende, dat zij als zoodanig
luistert naar een wachtwoord van buiten en zeide
dat zij bet sturen in democratische richting zóó op
vat, dat bet volk in alle rangen en standen meer
moet deelnemen aan de publieke zaak, een deelne
ming, die niet in strijd is met de Christelijke be
ginselen. Ea daarom, zonder naar Staatsalmacbt te
streven, is zij bereid met de liberale partij mede te
werken tot maatregelen op sociaal gebied. Inmiddels
constateerde bij, dat de liberale party van de Re
geering uit baar partij sedert een paar jaar werk
zaam, verklaart dat zij baar eigen partij vermoordt.
Tegenover de klacht over de oproerige gevoelens
van de onderwijzers, meende spr. dat eerbiediging
van bet recht der ouders op de keuze voor hunne
kinderen van bet onderwijs bet beste geneesmiddel
is. Hierop volgden eenige beschouwingen over onze
financiën, waarbij hij de verantwoordelijkheid voor
den benarden toestand der gemeente-financiën op de
Regeering terugwierp en deed uitkomen, dat de be
lastinghervorming van dit bewind voornamelijk drukt
op de middel- ja zelfs op de gegoede klasse. Ten
slotte drong hij aan op spoedige voorziening in de
directie van bet Kabinet der Koningin.
De beer Goeman Borgesius verdedigde tegenover
de beeren De Beaufort en Van Karnebeek beperking
der vrijheid in bet belang van lotsverbetering der
minbedeelde klasse, daar onbeperkte vrijheid moet
leiden tot menscbonteerende toestanden en de ver
houding tusscben kapitaal en arbeid en tot verdruk
king van de zwakken door de sterksten. De party
van de Staats almacht zal dan ook in de Kamer veel
krachtiger zijn dan de doctirinaire liberale partij,
die bij de sociale verschijnselen niets wil veranderen
in de rechtsverhoudingen en dat verschil tusscben
beide partijen doet spr. reeds nu voorzien een schei
ding tusscben doctirinaire en vooruitstrevende libe
ralen. Hij kwam echter op tegen de voorstelling alsof
de vooruitstrevenden de scheuring in de partij maken,
terwijl juist de conservatief-liberalen de scheurma
kers zyn. Veel meer vreesde spr. dan ook voor de
eenheid der liberale partij indien de Regeering geen
oplossing van bet kiesrecht vraagstuk in democrati-
schen geest bad voorgesteld en die party bare mede
werking daaraan onthield.
Maar boe dit zij in bet belang der gemeenschap,
zullen meerdere persoonlijke en financiëele offers noo-
dig zyn en ten slotte waarschuwde bij tegen bet ver
lagen der sociale vraagstukken tot een partijquaestle,
die samenwerking tusschen de verschillende politieke
richtingen onmogelijk maakt. Daarom huldigde bij
bet streven der Regeering om bescherming te ver-
leenen aan de zwakkeren in d9 maatschappij, al
erkent hij dat inbreuk op de rechtsorde krachtig
moet worden tegengegaan, vooral ook als die het
gevolg is van opruiende woorden en verheerlijking
van moordaanslagen.
Het hoog houden van het gezag toch achtte bij
plicht der rechtvaardigheid.
De beer Levy bestreed de stellingen van mr. Van
Houten ten aanzien der verhouding van de wetge
vende macht tot bet arbeidsvraagstuk, en de rich
ting die lijdzaamheid van bet Staatsgezag tegenover
de maatschappelijke nooden predikt.
Nadat de beer Levy bet economisch stelsel Van
Houten bad bestreden, betoogde de beer Van der
Kaay, dat bet juist een deugd is der liberale partij,
dat zij verschil van meening toelaat en dat er geen
principiëel verschil van meening bij de liberalen bestaat
over de quaestie van Staatsbemoeiing. Voor scheu
ring in de liberale partij bestaat zijns inziens geen
noodzakelijkheid.
De beer JFIuber wees op de noodlottige gevolgen
van bet systeem van bedeeling, op noodlijdende ge
meenten toegepast, en deed de vraag, om daaraan
spoedig door een afdoende regeling een eind te maken.
Waren de Gedeputeerde Staten er niet, de ramp zou
nog veel erger zijn, maar op den duur vermogen zij
niet genoeg. Het zou inderdaad bet werkplan der
Reg. niet verstoren, als thans hieraan bet eerst aan
dacht werd gewijd. Een beroep op de Ministers Smidt
en Van Dedem steunde deze bede.
De beer Rutgers toonde verontwaardiging over de
tekortkomingen der Reg. en ontevredenheid over het
beele werkplan. Even overdreven als zijne eiscben
waren, was ook bet verlangen, dat de Regeering
haar gevoelen zou uitspreken over allerlei socialis
tische programma's.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Aangenomen bet beroep te Kadzand door den
beer F. Breen, cand. te Nieuwer-Amstel.
Bedankt voor bet beroep te Kerkwerve c. a.
door ds. D. Meerburg te Vreeswijk.
'g-lleer Arendskerke. Tot ouderling bij de
Herv. Gem. alhier is benoemd dhr. M. Van Iwaarde,
in plaats van het aftredend lid dhr. J. Meulenberg
en tot diaken is herkozen dhr. J. Beenhakker.
Billand-Bath. Bij de Ned. Herv. gemeente
werden Zondag met algemeene stemmen tot kerk
voogden herbenoemd dbrn. A. Goeree en C. Van
der Werff.
Maandag werden bij dezelfde gemeente tot ouder
ling gekozen de aftredende leien dhra. J. Reynhouit
en O. Akkerman.
