1893 N°. 144.
Dinsdag 5 December.
80ste jaargang.
AANBESTEDING
IP.A.A.IR.lDESlSr,
NATIONALE MILITIE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrg dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiün voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkooper8 en Brievengaaiders.
De prjjs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentiën voor uren op den dag der uitgave.
OP ZATERDAG DEN 16 DECEMBER 1893, des namiddags
te 1 uur, iu het Raadhuis van
gemeente-werken en leverantiën
voor 1894,
te weten:
le. het timmerwerk en de levering van touwwerk;
2e. metsel-, stukadoors- en steenhouwwerk
3e. leidekkers-, lood-, zink- en pomp makers werk
4e. smids-, kachel- en sloten makers werk
5e. schilder-, behang- en glazenmakerswerk
6e. stoffeerderswerk
7e. de levering van grint en grintzand
8e. borstel- en mandenwerk.
Alles volgens tarief.
De levering der artt. 19 en 23 van het tarief worden niet
afzonderlijk aanbesteed maar aan verschillende aannemers op
gedragen.
Het bestek ligt op de gewone aren in het Raadhuis ter
inzage.
Niet ingevulde tarieven zijn aldaar verkrijgbaar a f 0,50 per
exemplaar.
Inlichtingen geeft de gemeente-bouwmeester.
Goes, 2 December 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De verzamellij9teu B1 en Bu, bevattende de
welke voor eene keuring tot indienststelliug bij het LEGER,
volgens de gehouden LOTING, in aanmerking komen, zullen
van af heden, gedurende 14 dagen, ter secretarie voor belang
hebbenden ter visie liggen.
Goes, 4 December 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Voor dc eerste maal wordt bekend gemaakt, dat zich in
de maand Januari van 1894 voor den dienst der
moeten laten inschryven alle mannelijke ingezetenen, die ge
boren zijn in 1875 en zij, die na het intreden van hun 19e,
doch voor het volbrengen van hun 20e levensjaar ingezetenen
worden
dat de inschrijving moet geschieden
le van een ongehuwde in de gemeente, waar de vader, of,
is daze overleden, de moeder, of, zijn beiden overleden, de
voogd woont
2e. van een gehuwde en van een weduwnaar in de ge
meente, waar hij woont;
8e. van hem, die geen vader, moeder of voogd hesft of
door deze is achtergelaten of wiens voogd buiten 's lands ge
vestigd is, in de gemeente, waar hij woont;
4e. van den buiten 's lands wonenden zoon van een Neder
lander, die ter zake van 'a lands dienst in een vreemd land
woont, in de gemeente, waar zijn vader of voogd het laatst
in Nederland gewoond heeft
dat de inschrijving alhier plaats heeftop eiken werkdag
tusschen des voormiddags 9 en des namiddags 2 uren ter
Secretarie der gemeente
dat de aangitte moet geschieden door den belanghebbende
zeiven en bij ongesteldheid, afwezigheid of ontstentenis, door
zijnen vader, of is deze overleden, zijne moeder, of zijn beiden
overleden, zijn voogd;
dat niet worden ingeschreven
lo. de in een vreerad rijk achtergebleven zoon van een
ingezetene, die geen Nederlander is
2«. der in een vreemd rijk verblijf houdende ouderlooze zoon
van een vreemdeling, al is zijn voogd ingezetene
3o. de zoon van een Nederlander, die ter zake van's lauds
dienst in 's rijks overzeesche bezittingen of koloniën
woont
Goes, den 2 December 1893
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Algemeen Overzicht.
In de week, die achter ons ligt, hield de UTeder-
landsche Tweede Kamer zich nog bezig met de
Indische begrooting, waarvan zij de behandeling ten
einde bracht. Groote belangstelling toonde ze daarbij
nietvele leden schitterden door afwezigheid. Toch
kwam bij deze begrooting een gewichtig onderwerp
aan de orde, waarover reeds vele jaren is gesproken,
zonder dat het tot eene beslissing kwam. We be
doelen het nemen van een proef met de opium-regie
in eeu deel vau onze Indische bezittingen. Doch ook
dit scheen de aandacht der Kamer weinig waard te
zgn, en we zullen dan ook maar niet in de debatten
over deze quaestie ingaan. We kunnen volstaan met
te vermelden, dat de Kamer met algemeens stemmen
hare sanctie aan bedoelde proefneming hechtte.
Art. 1 der Belgische kieswet is Vrgdag aan
genomen. Het bepaalt, dat men, om kiezer te zgn,
moet wezen Belg vau geboorte of door de groote
naturalisatie, 25 jaar voor de 'Kamer en 30 jaar
voor den Senaat, en ingezetene derzelfde gemeente
sedert een jaar. Merkwaardig genoeg vond het laatste
vereischte geen verzet. Daarentegen werd de eisch
van den 30jarigen leeftgd voor de Senaatskiezers j
hevig bestreden en ten slotte slechts aaugenomen
door een partystemming, rechts tegen links. Een
voorstel, om ook kiezer te maken wie de kleine
naturalisatie heeft erlangd, vond weinig bgval, voor-
namelyk omdat men daarin strgd zag met art. 5
der Grondwet, dat uitdrukkelgk zegt, dat alleen de
groote naturalisatie den vreemdeling gelgk maakt
met den Belg ten aanzien der politieke rechten.
Veel debat ontstond over art. 4, dat een supple
mentaire stem toekent aan den kiezer van 35 jaar,
die is gehuwd of als weduwnaar wettig kroost heeft.
Voorgesteld werd van de linkerzgde den gescheiden
echtgenoot met den weduwnaar gelgk te stellen, als
de echtscheiding te zgnen gunste is uitgesproken.
Van de rechterzgde werd beweerd, dat dit in strgd
zou zgn met den tekst der Grondwet.
Voor het overige kan de afgeloopen week met
recht, die der ministriëele crisissen genoemd worden.
In Italië, Frankrgk en Servië zgn de ministeriën
afgetreden en zelfs in Spanje dreigde een oogenblik
een crisis, die gelukkig nog bgtgds werd afgewend.
Dat in Italië het ministerie zich niet kon hand
haven konden we nog in ons vorig overzicht mede-
deelen, alsook dat de Koning vermoedelgk den voor
zitter der Kamer, den heer Zanardelli, met de samen
stelling van een nieuw kabinet zou belasten. Deze
heeft na eenige aarzeling die taak aanvaard en het
nieuwe kabinet zal vermoedelgk spoedig samenge
steld zgn. Het schgnt, dat de heer Zanardelli, die
tot de vooruitstrevende liberalen behoort, zich ver
gewist heeft van de medewerking der meer gematig
den, die hem zullen steunen uit vrees, dat anders
een ministerie uit de rechterzgde zal moeten optreden.
De taak van het nieuwe kabinet is eene uiterst
moeielgke. Het vorige ging ten onder niet slechts
tengevolge van de Bankschandalen, maar ook over
het struikelblok, dat reeds zoovele ministeries in
Italië deed vallen, nl. de financiën. Sedert het Ape-
ngnsche schiereiland met Duitschland en Oostenrgk
het drievoudig verbond sloot zgn de uitgaven voor
het leger daar tot eene ontzettende hoogte geklom
men, tengevolge waarvan 's rgks financiën in zulk
eenen wanhopenden toestand verkeeren, dat alleen
eene ingrgpende belastinghervorming wat in dezen
gelykluidend is met belasting verhooging daarin
verbetering kan brengen, tenzg besloten wordt aan-
merkelgk te bezuinigen op het oorlogsbudget, wat
niet in den smaak valt van de voorstanders van het
drievoudig verbond.
Het nieuwe Kabinet zal derhalve tusschen die twee
middelen om het financiëel evenwicht te herstellen
hebben te kiezen, en tevens te zorgen, dat de vrede
tusschen voor- en tegenstanders van het drievoudig
verbond geen© schade lijdt. Dit is in het kort de
beteekenis van de crisis, die daar te lande staat op
gelost te worden.
In Frankrijk nam het ministerie op niet alle-
daagsche wgze zgn ontslag, namelgk zonder een
votum van wantrouwen af te wachten.
Reeds dadelgk na de jongste Kamerverkiezingen,
waarbg de gematigde republikeinen eene meerder
heid behaalden, stelde de minister-president Dupuy
den heer Carnot eene reorganisatie van het Kabinet
voor, waarbg dan de radicale leden zouden uitvallen.
Hiertoe was de president der republiek echter niet
te bewegen. Zoo kwam het ministerie-Dupuy vóór
de nieuwe Kamer, aan geen der partgen voldoende.
De gematigde republikeinen eischten, dat het flink
weg kleur zou bekennen, met andere woorden, dat
het zgne radicale elementen zou loslatenterwgl de
radicalen en socialisten met hunne reeds bekende
interpellaties kwamen. Tgdens de debatten over deze,
verlieten de radicale ministers eensklaps hunne zetels
om hunne plaatsen onder de afgevaardigden in te
nemen, wat gelgk stond met een openlijk ontslag-
nemen als minister. Met zulk een uiteengevallen
Kabinet wilden de tegenstanders niet meer debat-
teeren, waarna de zitting onder groot rumoer werd
opgeheven. Het ministerie nam toen collectief ontslag.
Men zou denken, dat de meerderheid, die de ge
matigde republikeinen thans bezitten, het voor hen
gemakkelgk zou maken een nieuw Kabinet te vormen.
Dit is echter niet het geval, en, hoewel thans de
crisis zoo goed als geëindigd is, heeft het toch ruim
eene week geduurd eer een Kabinetsformeerder ge
vonden was. De heer Dupuy weigerde beslist met
een geconstrueerd ministerie vóór de Kamer te
verschgnen. De heer Casimir Périer, thans voor
zitter der Kamer en naar men wil aanstaand presi
dent der republiek, bedankte, misschien wel met het
oog op laatstgenoemde omstandigheid, eveneens voor
de eer. Eindelgk heette het, dat de heer Spulier
zich bereid had verklaard, en reeds meende men,
dat deze een combinatie had gevonden, toen ten
slotte bleek, dat toch de heer Périer zich heeft laten
vinden en reeds 11. Zaterdag de leden van zgn Ka
binet aan president Carnot heeft voorgesteld. Men
verwacht, dat het nieuwe ministerie reeds heden in
de Kamer zal optreden.
S past je vraagt nog steeds de aandacht voor den
oorlog met de Kabylen. De mindere doortastendheid
der regeeiing, die, ook al met het oog op de geld
middelen, door onderhandelingen met den broeder
van den sultan van Marokko steeds nog trachtte
den oorlog te doen eindigen zonder vechten, is bgna
oorzaak geweest van een ministriëele crisis. De eer
van Spanje zal en moet gered worden door een bloe
dige wraak op de Moorenstammen en alle partijen
eischen voldoening met de wapenen. Toen besloot
de regeering om in plaats van den minister van
oorlog, die eerst zelf naar Melilla had willen gaan,
het opperbevel over de troepen aldaar, die nu eene
sterkte van 24000 man hebben, op te dragen aan
den maarschalk Martinez Campos. Hiermede was aan
een algemeenen volkswensch voldaan. De crisis werd
daarmede voorkomen, het vertrouwen in de regeering
hersteld en de hoop op een goeden uitslag verleven-
digd.
De maarschalk Martinez Campos is reeds te Melilla
aangekomen en heeft in een onderhoud met den
broeder des sultans, waarbg deze weder op nieuwe
onderhandelingen aandrong, rondweg verklaard, dat
hg zgne operatiën zou beginnen en met kracht door
zetten. Spoedig zal daar dus de beslissing kunnen
vallen.
De Buitsche Rgksdag heeft op het eind der
vorige week een voorstel aangenomen om de ver
banning van de Jezuïeten-orde op te heffen, waarbg
het katholieke centrum gesteund werd door de socia
listen en radicalen. Het zal de vraag zgn of dit
besluit vau den Rgksdag, dat niet van de Regeering
uitging, door den Keizer zal worden bekrachtigd.
Omtrent het Duitsch-Russisch handelstractaat wordt
nog niet veel positiefs vernomen. Toch schgnt het,
dat beide partgen het in de hoofdzaken eens zgn.
Men hoopt, met het oog op de onlangs gesloten
verdragen met andere landen, dat ook dat met
Rusland een vrijzinnigen geest zal ademen.
Uit Brazilië komen nog steeds de meest tegen-
strgdige berichten en soms is er geen uitweg te
vinden uit het doolhof van verwarde tg dingen.
Vrgdag heette het dat president Pexeito zou ge
dood zgn, doch dit bericht zal wel big ken even
onjuist te zgn als veie andere, die uit Zuid-Amerika
tot ons komen. Toch mag, wanneer niet alle teekenen
bedriegen, wel worden geconstateerd, dat de partg
der opstandelingen in de laatste dagen succes heeft.
Van verschillende zgden toch komen berichten van
plaatsen en personen, die hunne zgde hebben gekozen.
De nieuw aangeworven schepen van president
Pexeito zgn thans in aantocht en men gelooft, dat
admiraal De Mello ze zal tegemoet stoomen met
zgne vloot, die hg voor een deel, tusschen het
geschutvuur der hem vgandelgke forten door, uit
de baai van Rio de Janeiro, waar binnen ze opge
sloten lagen, heeft weten te krggen. Vermoedelgk
zal dus het eerste treffen ter zee plaats hebben.
Overwinnen daarbg de opstandelingen, dan staan
8000 goed gewapende troepen te Desterro, den zetel
van den opstand, gereed om ook te land d© partg
der regeering aan te vallen.
GOES, 4 December 1893.
De collecte ten behoeve van den Chr. Volks
bond en de Commissie tot W erkver schaffing,
Donderdag jl. gehouden, heeft ruim f 1120 opge
bracht, waarvan echter een klein gedeelte wel toe
gezegd, maar nog niet ontvangen is. Bovendien kan
nog op enkele nagiften gerekend worden, nl. van
hen, die niet te huis waren op den dag der collecte
en vergeten hadden hunne biljetten in te vullen.
Mochten er nog zgn, die door onwillekeurig verzuim
geen inschrgvingsbiljet hebben ontvangen of door de
collectanten zgn voorbggegaan en toch gaarne ook
nog iets willen bg dragen, zg kunnen hunne gave
ten allen tgde inzenden bg dhr. A. Dekker Jz.,
penningmeester van het Bestuur van den Chr. Volks
bond.
Door genoemd Bestuur is tot concierge in het
huis en bode zoowel van de Commissie tot werk
verschaffing, als van de oommissie tot navraag be
noemd J. I. Van der Kuip.
De werkzaamheden zgn aangevangen23 per
sonen zgn in en buiten het huis aan het werk.
De gymnastiekvereniging Vol
harding" gaf 11. Vrgdagavond in de schouwburg
zaal de sociëteit V. O. V. alhier hare eerste
uitvoering. De Voorzitter, de heer Th. J. Van
der Peil, stelde in een kort openingswoord de
vereeniging aan het publiek voor en dankte dit
voor den ondervonden steun, waardoor deze uitvoe
ring mogelgk was gemaakt.
Ofschoon deze vereeniging nog slechts korten tgd
bestaat, kon zg zulk een goed geslaagde uitvoering
geveD, daar zg onder hare leden meerdere oud
gymnasten telt. Alle nummers van het programma
orde-oefeningen, gemeensehappelgke staaf-oefenin-
gen, staaf-groepen, tableaux, rek en bok, benevens
een tooneelstukje werden flink, netjes en geregeld
uitgevoerd en verwierven een welverdiende toejuiching.
Wilden we een bepaald nommer van het programma
in het bgzonder vermelden, dan zou daarvoor zeker
in aanmerking komen »de werkverschaffing", die
eerst als tableau-vivant en daarna in volle werking
werd te zien gegeven. Zoowel om het idéé als om
de wgze van uitvoering mag dit als een van de best
geslaagde nummers genoemd worden, en genoot dan
ook een luid en langdurig applaus.
De opkomst van het publiek had talrgker kunnen
zgn, doch met het oog op de vele ontspanningen
van den laatsten tgd en in de naaste toekomst, en
door het ongunstige weer, was die niet zeer drukke
opkomst wel verklaarbaar.
De opbrengst dezer uitvoering zal strekken ten
bate van »da Werkverschaffing" hier ter stede, waar
door het aangename aan het nuttige verbonden wordt.
Met tevredenheid mag Volharding" op hare eerste
uitvoering terugzien en daarin kracht zoeken om
meermalen voor het publiek op te treden.
Op een geschikt uur (nauwelgks half elf) was het
programma afgewerkt een deugd, die vele pu
blieke vermakelijkheden missen waarna vele be
zoekers zich op het bal, dat na afloop gegeven werd,
nog enkele uren amuseerden.
Bg kon. besluit van 28 November is aan J.
Barbier, weduwe van D. Zandijk, brievengaarder,
een pensioen verleend van f 59 'sjaars.
Het ook in ons vorig nommer vermelde over de
emigratie naar Colorado uit de Standaard
overnemende, voegt De Z. daaraan nog het vol
gende toe
»Van kwade trouw is bg deze brave emigranten
zoo weinig sprake, dat zg zei ven de eersten zgn ge
weest om te verzoeken de emigratie naar Rilland
bepaald af te raden.
Hunne verwachtingen waren eerst zoo hoog ge
spannen geweest, dewgl zg zoo op het eerste gezicht
niet vooruit konden weten, dat onder de schoon-
sehgnende vruchten te velde zooveel looze vruchten
voorkwamen. Tot die ontdekking kwamen zg na-
tuurlgk eerst toen de dorschmachine gesproken had.
Doch niet zoodra zagen zg dan ook dit bedroe
vende resultaat of de leiders haastten zich brieven
naar Nederland te zenden met het verzoek hun plan
niet te steunenen met de mededeeling dat zij ge
noodzaakt waren alle verband met den heer Henry
te verbreken en te trachten zoo spoedig mogelgk
de kolonie te verlaten.
Ook kwamen de kolonisatie-vereeniging zulke
slechte berichten ter oore omtrent v. Angelbeek, dat
zg, ook zonder de bovengenoemde teleurstelling, er
ernstig aan zou gedacht hebben, dezen heer uit hunne
gemeenschap te weren.
De secretaris van meergenoemde Colorado-vereeni-
ging schrgft ons, dat al de emigranten thans onder
schuld gebukt gaan.
Die niets hadden, zgn geholpen en die nog kapi
taal bezaten, hebben dit verlorendoch schuld heb
ben zg allen en er is geen mogelgkheid in de eerste
jaren deze te boven te komen.
Het is een zeer bittere niet in te denken toestand".
Kraf>l>eitdijke. De diaconie der Her
vormde kerk alhier is in het bezit van eene
vrg groote hofstede, waarvan vele perceelen gelegen
zgn in de onmiddellgke omgeving van de kom der
gemeente. Uitgaande van het loffelgke beginsel, dat
armoede voorkomen heel wat beter en verstandiger
is dan a.imoede te keer gaan, stelt het diaconie
armbestuur pogingen in 't werk, om bg eene volgende
verpachting der hofstede, de beschikking over die
zoo gunstig gelegen perceelen aan zich te houden,
ten einde ze in kaveltjes van 100 roeden afzonderlgk
tegen een matigen huurprgs (men spreekt van een
goede dertig gulden per gemet) te verpachten.
Zoodoende zouden die perceelen onder 't bereik
kunnen komen van den arbeider, die daarin, behalve
eenige ondernemerswinst, een niet gering bedrag aan
arbeidsloon kan vastleggen, dat als spaarpenning
kan dienen, om hem door den vaak lastigen winter-
tijd heen te helpen.
Dat dit bestuur bg deze prgzenswaardige poging
in de eerste plaats denkt aan de huisgenooten des
geloofs, wie zal het wraken, of liever wie zou
durven beweren, dat het niet plichtmatig is?
Wissenkerke. Welk eene teleurstelling was
het voor N. Beveland en v. n. 1. voor de gemeenten
Kolgnsplaat en Wissenkerke, toen het bleek, dat de
aannemer van den inlaagdgk van den Nieuw Noord-
Bevelandpolder met stoom zoude werken l
In de algemeene verbgstering, die deze mede Jeeling
