1893 N°. 143.
Zaterdag 2 December.
80ste jaargang.
Bij dit Dommer behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centinet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brie vengaai ders.
Inzending van advertentie» voor 9 uren op den
De prgs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel,
dag der uitgave.
GOES, 1 December 1893.
»Het bericht uit Zeeland, dat we gisteren over
Colorado opnamen, lost ons een raadsel op",
zegt de Standaard
»Ook na het désastre in Crook meenden we aan
zeker succes in Rilland te mogen gelooven, omdat
onze Kolonisten, die er zijn, en er eenigen tijd ver
toefden, zóó goede hope koesterden, dat ze zelfs tot
het oprichten van een Kolonisatie-vereeniging waren
overgegaan, en door hun plannen over kerk- en
schoolbouw toonden goede verwachting te hebben.
Thans echter blijkt, dat deze Vereeniging is op
gericht vóór de resultaten van den eersten oogst
bekend waren geworden, en dat juist deze zulk een
teleurstelling berokkenden.
Hieruit behoeft nu volstrekt niet te worden afge
leid, dat er bij deze Kolonisten eenige kwade trouw
bestond, die schoone voorspiegelingen gaf, om maar
meer Kolonisten te lokken.
Immers men mag niet vergeten, dat Colorado een
hoogland is, zoo hoog als de Engadin, en dat er in
dit Amerikaansche hoogland elimatische en atmosphe-
rische toestanden bestaan, die geheel van de onze
verschillen.
Het is dus zeer begrijpelijk, dat deze Kolonisten,
volkomen te goeder trouw, de toekomst schoon in
zagen, en dat toch de uitkomst hen heeft teleurgesteld.
Maar hoe dit ook zij, het plotseling vertrek van
den heer Henry toont genoegzaam, dat op dit oogen-
blik alle onderhandeling over deze zaak is afgebro
ken, en dat men zal moeten afwachten, of de Kolo
nisten in Rilland nader van zich hooren laten.
Dit is nu voor wie emigreeren wilde wel hard
maar toch is het beter, dat men bij tgds gewaar
schuwd werd, dan dat men misschien zijn ongeluk
in den mond liep."
De Courrier de Bruxelles heeft gemeld, dat de
Roomsche Kamerolub ten onzent bij de behandeling
van het Hoofdstuk Buitenlandsche Zaken een voor-
Btel zou doen tot herstel der missie op het
V aticaan. Men zou het alleen nog maar niet
eens zijn over den vorm van het voorstel. Sommigen
wilden een amendement tot verhooging van den post
gezantschappen", anderen echter eene motie.
Ook wist deze berichtgever te melden, dat dr.
Everts de quaestie zou inleiden, en dat, »de demo
cratische Katholieke fractie" het aanhangig maken
van de quaestie zoekt tegen te houden, om de ge
voeligheden van haar Calvinistische vrienden" te
ontzien.
De Tijd spreekt dit bericht niet tegen, maar keurt
dergelijke publicaties af, daar zij allicht de actie
bemoeilijken.
En het Centrum neemt den heer Haffmans nog
eens onder handen, die al op min of meer trium-
phan telijken toon schreef over de beweging ten gunste
der pauselijke missie.
Volgens den redacteur van het Venloosch Weekblad
zou het Centrum over deze beweging niet bijzonder
gemutst zijn, en wel omdat bij zulk een motie ia
de Tweede Kamer aan het licht zal komen, wie in
dat college onze vrienden en wie onze vijanden zijn".
Een uitval, waarop het Centrum o. a. heel ge
modereerd antwoordt
Ofschoon de heer Haffmans geen enkel woord
van ons kan aanhalen, waaruit dit blijken zou, in
sinueert hij toch, dat het Centrum tegen het aan
de orde stellen der quaestie zou zjjn, omdat de
Katholieken dan zouden zien, dat de anti-revolutio
nairen op dit stuk onze tegenstanders zijn. Hieruit
mag men wellicht opmaken, dat de Venloosche af
gevaardigde meer van de zaak weet dan wij, en dat
het dus den Katholieken in de Kamer gelukt is, bij
de liberale party en bij de Regeering een neiging
te bespeuren, om ons in deze ter wille te zijn.
Derhalve is men bij de eerstvolgende begrooting
stellig eene motie van den heer Haffmans of een
zijner vrienden te wachten, waarbij de Regeering
wordt uitgenoodigd het gezantschap bij Z. H. den
Paus te herstellen. Dat de zaak zoo ver al was,
hadden wij niet gedachtwij meenden, dat enkel
de Katholieke Kamerleden haar zouden aannemen.
De heer Haffmans kan het beter weten dan wij,
en nu hij ons uitzicht geeft, dat ook de liberalen
deze uitnoodiging zullen ondersteunen en onze Re
geering er gevolg aan zal geven al ware het maar
om te doen uitkomen, hoe slecht de anti-revolutio
nairen zijn en hoe dwaas de Katholieken handelen,
omdat ze maar aldoor weigeren, zich door de libe
rale partij te laten opsnuiven zien wij de eerst
volgende behandeling der begrooting van Buiten
landsche Zaken in de Tweede Kamer met belangstelling
tegemoet."
Wisse. Heeft deze gemeente in dit jaar vele van
hare notabelste ingezetenen door vertrek naar elders
of door den dood verlorenhedenmorgen trof haar
een nieuw verlies door het afsterven van dhr. P.
Hirdes, gezworen van de Breede Watering be
westen Ierseke en dijkgraaf van de buitenpolders
van Nisse.
Met het oog op de bij gelegenheid van het
aanstaande St. Nicolaasfeest te verwachten drukte,
wordt de vergunning om meerdere pakketten
aan hetzelfde adres per pakketpost te verzenden,
vergezeld van slechts óéne adreskaart, voor
den tijd van 2 tot en met 6 December a. s. inge
trokken, en zal derhalve bij elk, gedurende dat
tijdvak, ter verzending aangeboden pakket ééne adres
kaart gevoegd moeten zijn. (St.-Ct.)
By kon. besluit is aan L. A. Van A s p e r e n
van der Velde, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als burgemeester van Brouwershaven.
Te Hindeloopen is in den ouderdom van 73
jaar overleden de heer A. Buma, oud-lid der
Tweede Kamer en der Provinciale Staten van Fries
land, de bekende ijverige voorstander van de droog
making der Zuiderzee.
Bij Kon. besluit is, met ingang van I dezer,
tot burgemeester der gemeente Rotterdam benoemd,
F. B. s' J a c o b lid van de Provinciale Staten van
Zuid-Holland en wethouder van genoemde gemeente.
De heer J. Van 't Lindenhout maakt
bekend dat, niettegenstaande den strijd sedert 6
maanden tegen Neerbosch gevoerd, toch in dien
tijd van 1 Juni tot 25 November jl. voor de inrichting
is ingekomen aan giften f 61,883,85 en in het geheel
met een vijftal legaten f 70,383,85. In 1892 waren
de ontvangsten gedurende hetzelfde tgdsverloop bijna
even hoog.
Bg het koninklgk besluit van 16 dezer (St.bl.
164), opgenomen in de Staats-Courant van 29 dezer,
wordt het reglement op de rijkslandbouw-
proefstations, vastgesteld bij koninklgk besluit
van 22 April 1892 (St.bl. 93), als volgt gewgzigd
Art. 1. Er zijn van rgkswege landbouwproefsta
tions, ten hoogste ten getale van vgf, gevestigd te
Wageningen en in de gemeenten daartoe verder bg
koninklgk besluit aan te wijzen.
Artikel 5. Behalve de directeur, zijn aan elk proef
station werkzaam a. een of meer vaste adsistenten
b. voor zooveff noodig, tijdelijke adsistenten, die door
den minister van binn. zaken van het eene naar het
andere station kunnen worden verplaatstc. amanu
enses en bedienden. De ambtenaren worden door den
minister van binnenlandsche zaken benoemd, ge
schorst en ontslagen, op voordracht van den direc
teur van het daarbg betrokken proefstation en de
commissie van toezicht gehoord. Aan elk proefstation
kunnen bovendien volontairs worden toegelaten op
door den minister van binnenlandsche zaken, den
directeur en commissie van toezicht gehoord, te
maken bepalingen.
Dit besluit treedt in werking op 1 December.
De Minister van Koloniën heeft ingesteld een
commissie tot herziening der Indische
patent-ordonnantie, waarvan tot voorzitter
is benoemd jhr. mr. Van der Wijck, laatstelgk
secretaris-generaal van het departement van Koloniën.
De werkloosheid.
Ongeveer 300 werklieden trokken gisteren van
•Constantia" naar het Stadhuis om vau den burge
meester antwoord te vragen op de eergisteren afge
geven motie. Ongeveer een uur vertoefde het comité
bg den burgemeester, die zeide, dat de gezonden
motie als ongeteekend en ongeadresseerd geen waarde
had. Toch kon hg wel verklaren, dat het gemeente
bestuur geen leening kon, noch mocht aangaan om
de verschillende werken, in de motie opgesomd, te
doen uitvoeren. Hg verzekerde echter, dat het ge
meentebestuur alles wilde doen wat het kon. Onder
scheidene werken, voor den zomer bestemd, waren
voor den winter gereserveerd. Vele particulieren
lieten thans bouwen en verschillende plannen van
enkele Vereenigingen tot het bouwen van arbeiders
woningen waren voor uitvoering gereed. Aan het
verzoek van het comité, om zich aan het hoofd te
stellen van een groot comité voor werkverschaffing
als in 1884, kon de burgemeester geen gevolg geven,
omdat zijns inziens de resultaten in 1884 ongunstig
waren. De thans gehouden wandelingen zou hg niet
belemmeren, wanneer de orde maar niet verstoord
werd. Hg raadde het comité aan een ander adres,
onderteekend óf door particulieren óf door een erkend
lichaam, aan den Raad te zenden. De gesprekken,
waarin allen zich mengden, duurden ruim drie kwar
tier, waarna men weder naar >Gonstantia" giug, om
van de bevinding bg den burgemeester rapport te
doen.
Hier besloot men een nieuw adres aan den Raad
te zenden. De wandeling verliep kalm.
Bg den gemeenteraad aldaar is een adres ingediend
in zake werkloosheid, onderteekend door de leden
van een comité uit verschillende vak vereenigingen.
De adressanten dringen in hoofdzaak aan op de
uitvoering der werken, in de motie genoemd, welke
het gewone werkloozen-comité in »Planeius" voor
droeg. Bovendien dringen zg nog op uitdieping en
demping van verschillende grachten aan, en spreken
zg in het adres ten slotte hunne teleurstelling uit
over deu inhoud van het rapport der commissie, des-
tijds uit gemeenteraadsleden en particulieren samen
gesteld.
In »Constantia" te Amsterdam deelde Wolring
gisteren het antwoord van den burgemeester mede.
Vrijdagavond, zeide hg verder, worden da werkloozen
met hunne vrouwen en kinderen in »Plancius" op
geroepen, waar Van Kol het woord zal voeren. Don
derdag en Vrgdag zal niet gewandeld worden. Hij
drukte den aanwezigen nogmaals ernstig op het
hart bedaard te big ven, daar er ongetwgfeld werk
zal verschaft worden, als de werkloozen zich de
volgende week bij duizenden vertoonen.
Naar men meldt, heeft een vermogend Amster
dammer eene groote som gelds beschikbaar gesteld
voor de werkloozen, wanneer de commissie, die ten
vorigen jare in de hoofdstad zoovele en zoo goede
diensten heeft bewezen, hare taak weder zou willen
opvatten en hulp in dringenden nood zou willen
verleenen. De commissie moet zich daartoe bereid
verklaard hebben en zal zich in het laatst dezer
week weder constitueeren.
Ook te Rotterdam trachten de sociaal-demo
craten van de omstandigheid, dat er in sommige
vakken slapte heerscht, gebruik te maken om weder
wat beroering te brengen. Eergisteren en gister
hielden zg vergaderingen, waartoe de werkloozen
waren opgeroepen. De campagne werd geopend met
eene redevoering van den heer Domela Nieuwenhuis;
dezelfde, die hg te Amsterdam heeft gehouden en die
hg voornemens is ook in andere plaatsen des lands
te houden.
De oproeping aan de werkloozen gaat uit van de
afdeeling van den sociaal-democratischen bond en
van eenige socialistische vak-vereenigingen, waarbg
zich een paar vrouwen-vereenigingen van gelgke
kleur hebben aangesloten. De leiding is in banden
van Helsdingen, het hoofd der partg aldaar.
Ook hier is eene motie aangenomen en in optocht
naar het stadhuis gebracht. Morgen is er op nieuw
vergadering, om het antwoord van den burgemeester
te vernemen. Daar de eigenaar van het lokaal, waar
de beide vergaderingen werden gehouden, het niet
verder beschikbaar wil stellen, omdat hg omtrent
het doel was misleid, zal men thans bgeenkomen in
het gewone vergaderlokaal der partg.
Onder de werklieden, die zonder werk zgn, heeft
men niet veel succes. Er waren gister ongeveer een
honderdtal werkloozen opgekomen, meerendeels men-
schen, die steeds moeielgk aan den kost komen,
omdat zg geen vak verstaan, en voor een deel ook
oude menschen. Onder de ambachtslieden is hier de
werkloosheid niet zoo groot en in elk geval loopen
zij daarmede niet te koop en laten zg zich niet door
de socialisten als werktuigen gebruiken. Om hier te
slagen in hetgeen men voor heeft, zou men een beter
tijdstip hebben moeten afwachten, want nood wordt
hier eerst geleden, als er een strenge winter heerscht
en de riviervaart gestremd is.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Doopsgezinde kerk. Zondag 3 December, des avonds
te half zeven uurdr. Van der Meulen, van Haastiecht.
Aangenomen het beroep naar de Ned. Herv.
Gem. te Baarland door ds. P. v. d. Muelen te Wich-
mondnaar Leerdam door ds. L. M. v. Noppen
te Zwartsluis.
Bedankt voor het beroep naar de Ned. Herv.
Gem. te Borsele door dhr. J. De Visser, cand. te
Utrecht.
's-lleer Alitskerkc. Bg de Ned. Herv. gem.
alhier zgn herkozen tot ouderling dhr. A. Braam
en tot diaken dhr. A. Drggers.
Kapelle. Bg de Ned. Herv. gemeente alhier
zgn tot notabelen herkozen dhrn. G. Baas en W.
Van Strien, respectievelgk met 74 en 78 van de 78
uitgebrachte geldige stemmen. Opgekomen waren
82 kiezers.
Moedekenskerke. Door de stemgerechtigde
manslidmaten der Herv. gemeente alhier, is in de
vergadering van Woensdag jl. besloten, in de vaca
ture, ontstaan door het overlgden van ds. W. Te
Gempt, te voorzien door het beroepen van een ge
vestigd predikant. Van de op de nominatie voor
komende predikanten zal, volgens 't Plaatselijk Regle
ment, na veertien dagen eene benoeming worden
gedaan.
1211ewoudsdijk. Bg de Ned. Herv. gemeente
alhier zijn herkozen tot notabelen dhrn. A. Loog Mz.
en M. P. Van Liere.
Bg Kon. besl. is, met ingang van 1 Januari
1894, aan A. W. H. Van de Wjjnperse, op zgn ver
zoek, eervol ontslag verleend als directeur van en
leeraar aan de Rijks- hoogere burgerschool te Bergen-
op-Zoom.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Zitting van 1 December 1893.
Heden zgn veroordeeldP* G. 23 j. en L. G.
19 j. te Ellewoudsdijk, wegens mishandeling, ieder
tot f 8 of 8 dagende J. 13 j. te Ierseke, we
gens strooperg tot f 3 of 3 dagenL. T. 21 j. te
Heinkenszand, wegens beleediging van een ambtenaar
tot 3 weken gevangenisstrafW. N. 18 j. te Bie-
zelinge, wegens bedreiging tot 2 maanden gevange
nisstraf J. V. 28 j. te 's-Heer Arendskerke, wegens
wederspannigheid tot 14 dagen gevangenisstraf; J.
W. B. 14 j. te Goes, wegens straatschenderg tot f 3
of 3 dagen.
Vrggesproken werdenJ. De J. 16 j. en J. G.
18 j., beiden te Ierseke, beklaagd van strooperij, en
A. v. D. 40 j. te Hansweerd, beklaagd van diefstal.
Door G. Van Gelderen en A. Van Berkum is
appèl aangeteekend tegen het vonnis der rechtbank
te 's-Hertogenboseh, waarbg zg respectievelgk tot
levenslange en löjarige gevangenisstraf werden ver
oordeeld wegens den moord te Osch.
Gemengde Berichten.
's-lleer Arendskerke. Een treurig ongeluk
had heden onder deze gemeente plaats. Op eene hof
stede in den West-Kraagert, bewoond door den land
bouwer D. Koeman, geraakte de knecht De S. met
zgn rechterhand in een door een paard gedreven
stroomolen, waardoor die hand en de geheele onder
arm gedeeltelgk werden verbrijzeld. Nadat genees
kundige hulp was verleend door den heer Grenen
uit Goes, is de patient naar zijne te 's-Heer Hendriks
kinderen wonende ouders vervoerd.
Van denzelfden landbouwer Koeman was de kap-
wagen, waarmeö de vrouw ziekenbezoek te Wol-
fertsdijk had afgelegd, bg het huiswaarts keeren door
het schrikken van het paard, dat op hol sloeg, erg
beschadigdhierbg hadden overigens geen persoon-
lgke ongelukken plaats.
Kort gene. Woensdag gaf de rederij kers vereeni
ging Streven naar Ontwikkeling" met welwillende
medewerking van het fanfarengezelschap Eendracht
maakt Macht" alhier, een openbare uitvoering in da
zaal van dhr. J. De Kegzer. De tooneelstukjes ge
titeld Henri Burton de vadermoorder" en Betalen
is de boodschap", liepen goed van stapel en getuigden
van goede instudeering, alsmede de muziek, die ook
ditmaal weer haar ouden roem handhaafde. Beide
gezelschappen hebben alzoo weder aan een niet groot
maar net publiek een genoegelgken avond verschaft,
dat na afloop der uitvoering nog eenigen tgd aan
genaam bijeen bleef.
Aisse. In den laten avond van 27 Nov. werd
in de pastorie te Nisse een begin van brand ontdekt.
Op de boven-slaapkainer had een brandende kachel
vuur aan het houten beschot meögedeeld, zoodat bij
ontdekking reeds de vlam uitsloeg. Door spoedige
blussching werd het gebouw voor vernieling be
waard nu is de brandschade gering.
De 84jarige V. d. Belt, in het R. K. gast
huis te Breda, die op bet monument van kapitein
Morre en andere gesneuvelden in de citadel van
Antwerpen den krans mocht neerleggen, ontving
daarvoor eene onverwachte en rijke belooning. De
heer G. uit 's-Hage, bloedverwant van Morre, heeft
aan den rector van het gasthuis eene zeer milde
gift gezonden om daarmede den grgsaard te ver
rassen.
Te Vlissingen viel de 18jarige jongeling C. v.
W., bezig met het schilderen der raderkasten van
het stoomschip Walcheren", op den vloer van het
droge dok. Zwaar aan het hoofd gekwetst, werd hg
in de kajuit vau het schip gebracht, alwaar hem
heelkundige hulp werd verleend. Zgn toestand was
zoo ernstig, dat hg niet per brancard maar gedragen
naar het gasthuis vervoerd moest worden.
Te Kolham (Groningen) hebben eenige land
bouwers proeven genomen met mosselschelpen als
meststof. Algemeen was men zeer tevreden over de
uitkomsten. De schelpen zgn goedkoop, zoodat de
proeven waarschijnlijk veel navolging zullen vinden.
