1893 N°. 136.
Donderdag 16 November.
80sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woonsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmak. te Rotterdam en verder
by alle Boekverkoopers en Brie vengaai ders.
Inzending van advert ent ten vóór I uren op dei» da£ der uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van di'iemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berèkend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 15 November 1893.
Morgen (Donderdag)avond geeft de gymnas-
tiek-vereeniging »Sparta" in de sociëteit V. O. V.
alhier hare eerste soiree in dezen winter. Op het
programma, dat »te" rijk is in het aanbod van kunst
genot, maar daardoor ook rijk aan afwisseling, ko
men ditmaal een twaalftal zoogenaamde marmer-
groepen" voor, waarop wij meenden de bijzondere
aandacht te mogen vestigen. Geheel afwijkende van
de gewone tableaux-vivants, die niet zelden uitmun
ten door schitterende kleurschakeeringen, leveren
deze marmergroepen levende beelden in zuiver wit,
als waren de medewerkenden inderdaad uit marmer
gehouwen. We herinneren ons, dat jaren geleden
dergelijke groepen hier eens vertoond zijn en dat
er toen slechts éen roep uitging over het schoone
daarvan. Afgaande op de teekeniugen, die we moch
ten bezichtigen, van de groepen, die Sparta" mor
gen zal vertoonen, durven we het publiek opwekken
deze voorstelling bepaald te gaan bijwonen, en den
donateurs te verzoeken zich ditmaal nu eens niet te
doen vertegenwoordigen door, niet zelden vrouwe
lijke, afgezanten, maar door hunne tegenwoordigheid
van hunne belangstelling in de vereeniging te doen
blijken.
We weten, dat velen zich dikwerf van een per
soonlijk bezoek laten weerhouden door het late uur,
waarop meestal deze voorstellingen eindigen. Daarom
is het ons aangenaam te kunnen melden, dat één
der bestuursleden ons verzekerde, dat men zijn
uiterste best zou doen, dat het programma vlug
werd afgespeeld en het niet laat zou worden.
De heer L. J. M. Van Waesberghe Jans
sen s heeft zijne benoeming tot lid van Gedeputeerde
Staten van Zeeland aangenomen.
De toestand van mr. Keuchenius is vol
gens de Standaard niet vooruitgaande.
Van particuliere zijde schrijft men ons uit
Heinkenszand
Morgen (Donderdag) zal het 25 jaar geleden zijn,
dat de heer J. Stoel, brievengaarder alhier, bij
den dienst der posterijen werd werkzaam gesteld.
16 November 1868 toch trad bij in functie als
brievengaarder te Hoedekenskerke, waar met dien
datum het bestelhuis" vervangen werd door een
hulppostkantoor. De brievengaarder was toen tevens
belast met de bestelling van brieven enz. zoowel
binnen als buiten de kom van die gemeente en van
Kwadendamme, en bovendien tweemaal daags met
den bodeloop naar 's-Gra venpolder. Voor dat alles
was een salaris vastgesteld van f 250. (Zegge twee
honderd en vijftig gulden).
Voor Stoel bovenbedoelde betrekking aanvaardde
was hij slechts gewoon werkman en hij had derhalve
wel eenige hulp en opleiding noodig. Deze werden
hem welwillend verstrekt door den heer W. F. Pru-
mers, destijds brievengaarder te 's-Gravenpolder.
16 Mei 1872 werd Stoel benoemd tot postbode
van Ellewoudsdijk op 's-Gravenpolder, wat voor hem
financiëel verbetering opleverde, met éen bodeloop
daagsen weer verbeterde zijn salaris toen hij 4
Juni 1873 tot brievengaarder alhier werd benoemd,
tevens belast met de bestelling in en buiten de kom
der gemeente (waarbij zijne vrouw hem behulpzaam
was) en met den bodeloop tweemaal daags naar
's-Heerenhoek. Naarmate echter de drukte aan ons
hulppostkantoor toenam, werd hij achtereenvolgens
ontheven van bedoelden bodeloop in 1881 en van
de bestelling in zeven polders in 1888. Uithoofde
van zijn gezondheidstoestand werd in 1891 ook de
overige buitenbestelling en de avondbestelling binnen
de kom aan een ander opgedragen. Al deze gunstige
beschikkingen vielen hem ten deel op voordracht
van de verschillende directeuren der posterijen te
Goes de heeren Meylink, baron V. d. Feltz, Wierts
Van Coehoorn en Klippink, waaruit mag worden
afgeleid, dat Stoel door zjjn ijverige plichtsbetrach
ting zich de sympathie zijner superieuren heeft
weten te verwerven. Trouwens, slechts zelden wordt
hij op zijn kantoor gemist: in die 25 jaren dienst
was bjj slechts éen vollen dag op eigen verzoek
Uit het bovenstaande blijkt duidelijk hoeveel de
positie der brievengaarders te plattenlande in een
kwart eeuw is verbeterdmaar bovenal levert het
't bewgs, dat de Staat in den heer Stoel een trouw
en ijverig ambtenaar bezit, wien zijne gemeente-
naren nog langen tijd aan het hoofd van hun hulp
postkantoor hopen werkzaam te zien.
Aan ons goederenvervoer op de
spoorwegen schijnt nog zeer veel te ontbreken,
voordat het voldoende mag worden genoemd.
In de afdeelingen der Kamer werd dezer dagen
geklaagd, dat b. v. voor het vervoer van hooi te
Boogeveen 23 waggons noodig, doch slechts 10 te
verkrijgen waren.
Aan de Amsterd. wordt van zeer] welingelichte
zijde" medegedeeld, dat er aan de Zeeuwsche lijn
stations zijn waar 300 waggons te kort komen voor
beetwortelen vervoer. Dag aan dag komen de goede
rentreinen dan ook in vertraging, en deze brengen
die zeer dikwijls over op de personentreinen.
{VI Ct)
"Welke gunstige resultaten dit jaar de b e e t-
worteloogst heeft opgeleverd, blijkt hieruit,
dat de suikerfabriek »de Dankbaarheid" van de
firma Lebret Co. te Zevenbergen, dit jaar niet
minder dan 18 millioen kilogram bieten zal hebben
te verwerken, terwijl de suikerfabriek de Phoenix"
aldaar, en toebehoorende aan de heeren Gebr. Houben,
ongeveer 20 millioen kilogr. beetwortelen zal krijgen.
Men kan nagaan dat de campagne langen tijd zal
duren en er voor den werkenden stand dezen winter
volop werk zal zijn.
De gisteren gehoudene laatste koffie-vei-
1 i n g van de N. H. M., 52 c. getaxeerd, liep 53 c.
De kooplust was algemeen, levendig en toenemend.
Waar de behoefte sprak, daar bleven de kalmere
berichten uit New-York en Havre geheel zonder
invloed. Trouwens men weet het dat deze wonder
lijk afwisselend plegen te zijn. Men liet zich daarom
dan ook meer leiden door de omstandigheid dat er
nu vóór 6 Februari door de N. H. M. niet meer
geveild wordt en voorts daardoor, dat er voor mooie
Santos reeds 51 a 51i/2 c. betaald werd. Eindelijk
beginnen de kleine oogsten waarmede men nu te
doen heeft, hun invloed te doen gevoelen. Er komt
te weinig en alleen prijsverhooging kan aan dit
bezwaar tegemoet komen.
In het U. D. schrijft mr. W. H. De Beanfort,
voorzitter der comm. van Neerbosch, het volgende
Onder den titel»de weesinrichting te Neer
bosch" enz. heeft de heer G. Van Deth een geschrift
het licht doen zien, opgevuld met allerlei beschul
digingen, zeer zware en zeer lichte, tegen den heer
Van 't Lindenhout. De commissie van onderzoek,
die zich op dit oogenblik met de zaken van Neer
bosch bezighoudt, zal zich natuurlijk door dit ge
schrift niet laten storen in haar voornemen, om eerst
na een ernstig en veelzijdig onderzoek haar eind
rapport vast te stellen. Wat de heer Van Deth over
de commissie zegt, dat er nog geen sprake is van
een onderzoek ter plaatse, bl. 3, is even onjuist als
zijne bewering dat »de partij van 't Lindenhout"
uitsluitend daarin zitting heeft, bl. 28. Reeds zijn
verschillende leden der commissie meermalen per
soonlijk te Neerbosch geweest en onder de leden zijn
er niet weinigen, die den heer Van 't Lindenhout
vroeger nimmer hadden gezien en zijn inrichtingen
volstrekt niet kenden.
Op blz. 75 zegt de heer Van Deth »Zoo de
commissie van onderzoek mij slechts eenmaal in hare
algemeene vergadering geroepen had, wat zij niet
noodig geoordeeld heeft dan zou in veel licht voor
haar zijn opgegaan en zoude zij zaken hebben kunnen
onderzoeken, waarmede zij nu geheel onbekend ge
bleven is". Over deze beschuldiging verbaas ik mij
ten hoogste. De commissie van onderzoek is geen
parlementaire enquöte-commissie en evenmin een
scheidsgerechtzij heeft de macht niet om iemand
voor zich te roepen, maar zij heeft op alle belang
stellenden in de weesinrichting te Neerbosch een
beroep gedaan om hunne medewerking te erlangen
tot het verkrijgen van inlichtingen, aangaande de
toestanden in die instelling. Zij had verwacht, dat
in de allereerste plaats zich tot haar zouden wenden
zij, die in het belang der weezenverpleging, den heer
Van 't Lindenhout zoo zwaar hebben beschuldigd,
maar tot nog toe zijn noch aan mij, noch, zoover
mij bekend is, aan een mijner medeleden eenige
mededeelingen van den heer Van Deth toegezonden,
en evenmin is door hem het verlangen kenbaar ge
maakt, om door de commissie te worden gehoord.
Integendeel, hij heeft al het materiaal voor zijne
beschuldigingen voor zich gehouden en thans in zijne
brochure doen afdrukken. Had hij de oorspronkelijke
stukken aan de commissie ter hand gesteld dan zou
deze, zooals wel niet behoeft gezegd te worden, naar
aanleiding van die stukken een onderzoek hebben
ingesteld. Zij is voorzeker bereid dit ook thans nog
te doen, al is de termijn van inzending reeds lang
verstreken, zoodra de heer Van Deth haar zijne docu
menten ter hand stelt".
Maandag vergaderde de paedagogische com
missie inzake Neerbosch, en Maandag
20 dezer vergadert het moderamen der geheele com
missie, met de voorzitters en secretarissen der drie
sub-commissiën. Zeker zal dan niet lang daarna de
volledige commissie samenwerken en het rapport
worden vastgesteld, waarbij natuurlijk ook op de
beschuldigingen in de 2e brochure (van den heer
Van Deth) zal worden gelet. (HM.)
Bij Kon. besluit is, op zijn daartoe gedaan
verzoek, ingetrokken het Kon. besluit van 18 Oc
tober, houdende benoeming van A. P. Scheltema tot
commissaris van politie te Wageningen, en is be
noemd tot commissaris van politie te Wageningen,
W. T. Van Griethuysen, thans inspecteur
van politie te Amsterdam.
Gisteren vierde prof. R. F r u i n te Leiden
zijnen 70en verjaardag.
Met het einde van het loopende studiejaar zal hij
nu, volgens het voorschrift der wet op het hooger
onderwijs, ophouden aan de universiteit verbonden
te zijn, die den uitstekenden geleerde noode zal zien
Naar het Vad. verneemt, is aan den heer H.
J. Biederlack te Amsterdam, die als X*** de Kamer
overzichten in de Telegraaf schreef, eervol en onder
dankbetuiging voor de vele bewezen diensten, ont
slag toegekend als medewerker van dat blad, omdat
hij in een met zijn naam onderteekend artikel in de
Amsterdammer een zakelijke bestrijding heeft gele
verd van het door de heeren Obreen en jbr. Tindal
opgeworpen denkbeeld, om een gezantschap
bij den Paus te herstellen.
De Gelderlander schrijft: »Er schijnt bij de liberale
partij in de Kamer een neiging te bestaan, om te
stemmen voor een eventueel amendement op de be
grooting van buitenlandsche zaken tot herstelling
van het Nederlandsche gezantschap bij Z. H. den
paus. We komen op dit denkbeeld door artikelen en
ingezonden stukken in de Telegraafals de zaken
niet zoo staan, begrijpen wij de portée van al dat
schrijven niet."
Het Centrum maakt de opmerking, dat de Tele
graaf in zoover een nuttig werk heeft verricht door
de quaestie in discussie te brengen, dat de naam
van het blad tegenwoordig zweeft op aller tong en
het in katholieke kringen tegenwoordig is de Tele
graaf voor, en Henry Tindal na. Het blad voegt er
de vraag aan toe, of men nu maar niet eens zou
afwachten of de neiging waarvan de Gelderlander
gewaagt, zich in de Kamer bij de liberalen open
baarde. »Wij voor ons zijn in dit opzicht wat pessi
mistisch, schrijft het G. Als het geschut van de
Telegraaf in deze iets uitwerkt, dan zal het, vroezen
wij, hoogstens een toevalstreffer zijn."
De Tweede Kamer heeft gisteren hare
werkzaamheden hervat en besloten deze week en
kele wetsontwerpen in de afdeelingen te onderzoeken
on aanstaanden Dinsdag met de beraadslaging over
de Indische begrooting eenen aanvang te maken.
De vergadering werd gekenmerkt door het zitting
nemen van den heer W. Everts, afgevaardigde
voor Roermond, die voor deze gelegenheid zijn
geestelijk gewaad droeg met de onderscheidingstee-
kenen aan zjjne waardigheid van pauselijk kamer
heer verbonden.
Door de afdeslingen der centrale kiesvereeni-
ging »De Grondwet" in het hoofdkiesdistrict Veen-
dam is voor de herstemming ter verkiezing van een
lid der Tweede Kamer candidaat gesteld de heer
air. E. A. S m i d t met 67 stemmen. Mr. Treub
verkreeg 14 stemmen.
Ook de liberale kies vereeniging Eendracht maakt
Macht" te Veendam heeft den heer mr. E. A. Smidt
candidaat
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een wets
ontwerp houdende bepalingen tot beveiliging
v a n arbeiders in fabrieken tegen ziekte of
Volgens den Haagschen correspondent der Zutph.
Crt. zal de eerste week van de bijeenkomst
der Kamer op gisteren geheel gewijd zijn aan
afdeelingsonderzoek van de ontwerpen op de grond
belasting, de verveningen, de burgerlijke rechtsvor
dering, enz., zoodat het wel 21 November zal wor
den, voordat men aan de begrootingen de Indische
komt het eerst aan de beurt kan beginnen.
Blijkens de in de St.-Ct. medegedeelde t e 1 e-
graafo veroenkomst met België bestaan
de seinkosten der gewone telegrammen, rechtstreeks
tusschen Nederland en België gewisseld, uit een vaste
taks van een halven frank, waaraan een taks van
vijf centimen per woord wordt toegevoegd.
Deze bepaling treedt 1 Jan. '94 in werking.
Moeten we na Januari nu ook in Belgisch geld
gaan betalen vraagt het Vad.
Het ^interessantste cijfer" op den
staat der middelen noemt Het Vad. dat der ver
mogensbelasting. Inderdaad het valt niet
mee. Als men nagaat dat vóór 1 November de helft
der aanslagen moet betaald zijn, dan is f 3.451.696
een teleurstellend cijfer. Men zal in aanmerking
mogen nemen, dat velen te laat betalen, dat mis
schien over vele aanslagen nog qnaesties hangende
zijn, er staat tegenover, dat er ook zeker zijn,
die onverschuldigd reeds meer dan de helft hebben
betaald, en dan is f 875.000 minder dan de raming
zeker een niet bemoedigend resultaat.
Over het vertrek uit Buitenzorg
van den Gouv. - Generaal Pijnacker
H o r d ij k schrijft men van daar dd. 10 October
aan de Java-Bode
Het was hier van ochtend een heele drukte. Reeds
gisteren waren door de zorg van het bestuur van
af het paleis langs djalan Banten tot aan het station
ggen geplaatst. En hedenochtend waren tusschen
die vlaggen hier en daar gamelans neergezet, die
ds tegen half vijf eenige ouvertures ten beste
gaven en de slaperige Bogorianen uit hun respec
tieve bedden haalden. Bij het paleis waren kanonnen
opgesteld om de noodige saluutschoten te geven.
Nabij de komedie Stamboel was door de acteurs een
tent opgericht, waarin de muziek speelde, en een
Hulde aan Z. E. den G. G. van N. I." als opschrift
strekte ten bewijs van de goede meening van dit
gezelschap over het bestuur van den landvoogd.
Precies om half acht vertrok Z. E. uit het paleis
in een met vier paarden bespannen rijtuig, vooraf
gegaan door een zeer goed opgestelde eerewacht
van inlaadsche hoofden en gevolgd door eenzelfde
gevolg. Links en rechts vriendelijk groetende en
omstuwd door een menschenmassa. zooals ik nog
nooit hier op de been zag, ging het stapvoets verder
naar het station, waar een infernaal gedrang en een
Roode-Zee-bitte hesrschten. Op het perron was de
bataljonsmuziek opgesteld en kwam ook weldra de
Stamboelrnuziek, welke twee orkesten beurtelings
en zoo nu en dan samen stukken speeldendaar
elk er echter maar op los blies, zoo hoorde men de
mooie combinatie van de Martha en La fills de
madame Angot dooreen spelen.
De wachtkamer was keurig groen gemaakt. Op
het perron stond men mannetje aan mannetje en
vrouwtje aan vrouwtje met variatieshoe de dames
zich nog in het gedrang waagden, is onbegrijpelijk
en toch was de opkomst van het Europeesche en
inlandsche damespubliek groot en zag men heel lieve
gezichtjes, en toen de Gouverneur, voor dat de trein
vertrok, nog een laatsten blik over de menigte liet
gaan, zal hij zeker gedacht hebben»heere, heere,
wat zijn er een mooie meisjes op Buitenzorg".
Maar aan alles komt een eind en vooral als men
met den trein mede moet; de bel klonk, het Wien
Neerlandseh bloed" werd gespeeld en onder een
donderend hoera zette de trein zich in beweging.
Dank zij de goede zorgen der politie liep alles in
de beste orde af."
De Gouverneur-Generaal zou tot zijn vertrek te
Batavia vertoeven en gaf 15 October een afscheids
receptie.
Omtrent de aanstelling van school
artsen deel en de Blatter für soziale Praxis mede,
dat Brussel in 1874 den eersten stap in deze richting
deed, door de benoeming van 9 artsen, onder welke
een tandmeester, gekozen uit diegenen die zich als
warme belangstellenden hadden doen kennen in zaken
van schoolhygiëne. Na Brussel volgden Leuven en
Antwerpen, in welke laatste stad aan 4 inspecteurs
het hygiënisch toezicht op de 39 kostelooze scholen
en 6 scholen voor betalenden werd opgedragen. Deze
inspecteurs zijn gehouden minstens eenmaal 's weeks
de scholen te bezoeken, ten einde hunne aandacht
te wijden aan de algemeene hygiënische voorwaarden,
waaraan de scholen hebben te voldoen, en ook aan
de reinheid der kinderen, aan hunne lichaamshou
ding bij bet schrijven, enz.
In Frankrijk dagteekent de aanstelling van school
artsen van 1844 (Parijs, Lyon, Bordeaux, Havre).
Amerika echter spant de kroon. Boston alleen heeft
50 schoolartsen. In Duitschland staat Frankfort
ajM. aan de spits der steden die het vraagstuk van
hygiënisch toezicht niet slechts met betrekking tot
de schoolg e b o u w e n, maar ook tot de kinderen
ter harte namen. Frankfort ging in deze verder dan
hare voorgangers, door reeds in 1883 eene gemeente
arts met het hygiënisch toezicht te belasten, eene
arts zóó bezoldigd dat men hem de uitoefening van
bijzondere praktijk verbieden kon. In Berlijn is dit
voorbeeld gevolgd, gelijk ook in eenige andere steden
van Duitschland. Kortom meer en meer wordt men
er van doordrongen schrijven de Soziale Blatter
dat het ter nakoming van de eischen der school
hygiëne noodig is, meer dan tot hiertoe geschiedde,
aan médici eene plaats in het schooltoezicht in te
ruimen. Ook de paedagogen die zich nog moeilijk
kunnen vereenigen met het denkbeeld dat niet uit
sluitend aan hen de zorg voor de opvoeding der
scholieren kan worden overgelaten, zullen eindigen
zich met de nieuwigheid te verzoenen.
