1893 N°. 135.
Dinsdag 14 November.
80ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Bebalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Bookverkoopers en Brievengaaiders.
Inzending van advertentie» vó»r I uren ©gj> den dag der uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, liuwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Algemeen Overzicht.
Onze lezers zullen wel de billijkheid willen be
trachten ditmaal niet de vermelding van gebeur
tenissen op het gebied der buitenlandsche politiek
van ons te verwachten, wanneer we bun hebben
medegedeeld, dat er in de afgeloopen week eigen
lijk in het geheel niets gebeurd is. Ons overzicht
kan dan ook deze week niets anders zijn dan een
zuiver vervolg op bet voorgaande, evenwel zonder
dat de geschiedenis daarin eenigen voortgang maakt.
Van de Europeesche landen trekt ditmaal Oos
tenrijk in do eerste plaats de aandacht, door de
daartelande bestaande ministriöele crisis. We deelden
reeds mede oin welke redenen de minister Taaffe,
die veertien jaar lang tusscken do partijen heeft weten
door te zeilen door nu eens bij deze dan bij gene
steun te zoeken, eindelijk zijne portefeuille beeft
moeten beschikbaar stellen, en we opperden daarbij
bet vermoeden, dat prins Alfred Windisehgratz zou
belast worden met do vorming van een nieuw mi
nisterie. Dit vermoeden is sedert werkelijkheid ge
worden, 8n alhoewel tot nog toe de samenstelling
daarvan niet bekend is, zoo twijfelt men toch niet
of deze premier zal slagen.
Prins Windiscbgriitz is eergt 42 jaar en dus in
de volle kracht des levens. Hij is de kleinzoon van
den bekenden generaal uit het jaar 1848, studeerde
te Bonn en later te Praag. Nog vóór bij promo
veerde trad bij door den dood zijns vaders reeds aan
het hoofd van zijn geslacht en nam als zoodanig
zitting in het Heerenhuis. Hij is eene persoonlijk-
beid, die niet slechts bij de conservatieven, maar
ook bij de liberalen zeer gezien is, omdat bij bekend
staat als een staatsman van onkreukbare eerlijkheid
en trouw, die niet afkeerig is van geleidelijken voor
uitgang.
Als hoofd van het toekomstig Kabinet zal hij zijn
steun moeten zoeken bij de liberale Duitschers, de
Polen en de leden der Hobenwart-club. De eersten
vooral zullen hem dien steun gaarne bieden, omdat
hij bij den strijd tusschen Duitschers en Czecben
op de meest onpartijdige wijze hunne zijde heeft
gekozen. Het zal evenwel niet gemakkelijk gaan de
drie genoemde partgen in zijn Kabinet te vertegen
woordigen. Voor de Duitsche partij zal daarin wel
in de eerste plaats zitting nemen de heer Von
Plener, een persoonlijk vriend van prins Windiscb
griitz, en een uitnemend financier, waaraan Oosten
rijk thans groote behoefte heeft. De heer Von Ple
ner zal dan ook wel met de portefeuille van finan
ciën worden belast. Ook de Polen zullen wel naar
eisch kunnen worden vertegenwoordigd in het nieuwe
ministerie; maar de Hobenwart-club telt onder hare
leden weinig op den voorgrond tredende figuren, en
bet is niet onmogelijk, dat de samenstelling van het
kabinet misschien juist vertraagd wordt door bet
zoeken naar eene passende vertegenwoordiging dier
club in den ministerraad.
Eene krachtige hervormings-politiek is van bet
nieuwe ministerie van Oostenrijk niet te wachten.
Het zal de aanhangige en in voorbereiding zijnde
ontwerpen afhandelen, maar nieuwe voorstellen ver
wacht men voorshands niet. Men vermoedt dan ook
algemeen, dat bet de klip van de kiesrechtkervor-
ming, waarop het ministerie Taaffe is gestrand, zal
trachten te ontzeilen door het ontwerp terugtene-
men zonder er een nieuw voor in de plaats te geven.
Iedere partij is wel voor herziening van het verou
derde kiesrecht, maar aangezien ieder wat anders
wil en halsstarrig het eenmaal ingenomen standpunt
blijft bandhaven, is het niet wel mogelijk tot een
stemmigheid te geraken. Het noodwendig gevolg is
derhalve, dat de zaak voorloopig blijft rusten.
In Hongarije zal nu binnenkort de strijd over
bet burgerlijk huwelijk op den voorgrond treden.
De Keizer heeft zich na lang aarzelen eindelijk met
de voorstellen van zijne ministers vereenigd. Deze
quaestie is eene bij uitstek kerkeljjke, omdat zij bet
burgerlijk huwelijk niet slechts den voorrang ver
leent, maar het zelfs eischt onafhankelijk van het
kerkelijke.
De verkiezingen voor het Pruisische Huis van
afgevaardigden zijn geheel in het voordeel der con
servatieven uitgevallen. Deze bezaten reeds de meer
derheid, zoodat de toestand gebleven is zooals ze
was, maar toch zijn ze nog versterkt uit den strijd
getreden. De liberalen, verdeeld in de beide fracties
die ontstonden na de ontbinding van den Rijksdag
tengevolge van de verwerping van de legerwet, tel
len thans nog hoogstens twintig leden en men kan
zeggen, dat bet platteland de steden geheel over-
heerscht. De partij der agrariërs geeft dan nu ook
den toon aan. Men verwacht nu eene wederindiening
van eene herziening der onderwijswetten in den zin
van het vroegere ontwerp von Zeilitz, dat toen
werd teruggenomen niettegenstaande ook toen de
conservatieven en bet centrum over de meerderheid
beschikten.
Spanje gevoelt zich tegenwoordig allesbehalve
op zijn gemak. Talloos zijn dan ook de slagen, die
dit land op verschillend gebied treffen. Na de groote
overstroomingen, waarvan bet veel te lijden beeft'
gehad, kwamen in den laatsten tijd achtereenvolgens
de aanslag op generaal Martinez Campos, bet on
geluk te Santander, verleden week de ontploffingen in
den schouwburg te Barcelona en niet bet minst de
oorlog tegen de Mooren.
De toestand schijnt aan de overzijde van de Mid-
dellandsche zee verre van rooskleurig te zijn voor
de Spanjaarden. De regeering heeft dan ook beslo
ten de reserve opteroepen, waardoor het leger op
160000 man wordt gebracht, en eenige lichtere oor
logsvaartuigen uittezenden om den smokkelhandel
tegentegaan en zoo noodig de kustplaatsen te bom
bardeeren.
De positie van de troepen in dö forten is verre
van aangenaam. Steeds meer Kabylen stammen slui
ten zich bij de eerste aan en de verbinding met de
buitenforten is moeielijk meer te onderhouden, te
meer daar door de felle en aanhoudende regens de
wegen zeer slecht geworden zijn. Groot is derhalve
het verlangen naar de toegezegde versterkingen, die
nog steeds op zich laten wachten. De belangstelling
in het lot der landgenooten aan de overzijde dei-
zee is groot in Spanje, en uit alle oorden des lands
stroomen de giften toe voor eene inschrijving van
vrijwillige bijdragen tot dekking der oorlogskosten,
welke de regeering heeft uitgeschreven.
Bij den sultan van Marokko is door de Spaansche
regeering er op aangedrongen, dat hij zal helpen de
Kabyienstammen tot de orde te brengen. Hij heeft
zijn steun toegezegd maar zeer betrouwbaar is deze
vorst niet.
In de Vereeiiisjde Staten is reeds weder eene
kentering gekomen in de publieke opiniebij de
verkiezingen van gouverneurs hebben in de meeste
staten de demoeraten bet onderspit gedolven. In
Ohio is Mac-Kinley, de bekende voorstander der
hooge invoerrechten, gekozen. Men brengt dit slagen
der republikeinen in verband met de Sherman-act,
waarvan de behandeling in den Senaat tot in het
oneindige beeft geduurd. Dit heeft groote ontevreden
heid gewekt, en daar de bovendrijvende partij der
democraten dit talmen niet heeft kunnen keeren,
is het volk baar nu reeds ontrouw geworden. Men
beschouwt nu Mac-Kinley als de aangewezen can-
didaat der republikeinen bij de volgende presidents
keuze in 1896.
Admiraal De Mello is weder begonnen de hoofd
stad van Brazilië te bombardeeren, zoodat be
waarheid wordt wat reeds vermoed werd, dat bij
nog een krachtigen aanval zal wagen alvorens de
nieuw aangeworven schepen van den president Pe-
xeito hem kunnen insluiten.
GOES, 13 November 1893.
Men schrij ft ons
In den laatsten tijd werden vanwege de Regaering
opmetingen gedaan van de schor gron
den in den Brakman (Westelijk Zeeuwsch-
Vlaanderen). Zijn wij goed ingelicht dan zal in 1895
een begin worden gemaakt met het indijken van de
schorren rondom den Kleinen Stellepolder, omdat
deze schorren thans reeds 3 a 4 maal grooter zijn
dan de polder zelf.
Op de Woensdag te Ter-Neuzen gehouden
jaarlijksehe paarden- en veemarkt waren aanwezig
41 paarden, 65 runderen en 120 varkens. De heer
J. Van Boven te Goes werd op de daaraan ver
bonden tentoonstelling bekroond voor de schoonste
stuks rundvee van buiten de kantons in het 5e
district met esn len prijs a f 4 en met een 2en
prijs a f 2.
Middelburg. Uit de door den heer C. J.
H u v e r s aan d© Staten dezer provincie voorge
legde nota, houdende eenige bedenkingen
tegen het verleenon der subsidie
voor den stoomtram Brouwersha
ven Steenbergen, blijkt, dat de heer Hu-
vers bezwaar maakt o. a. op grond van de geringe
bijdragen door sommige belanghebbende gemeenten
en polders. Resumeerende wordt geconstateerd:
a. dat van de belangstelling in den ontworpen
tramweg, door de daarbij betrokken gemeenten,
polders of waterschappen niet voldoende is gebleken
b. dat de levensvatbaarheid der onderneming niet
is aangetoond, en ook ten sterkste moet worden
betwijfeld en de overgelegde becijferingen naar het
eigen oordeff van het Comité betrekkelijk wille
keurig" dat is onbetrouwbaar zijn
c. dat daarom, al moge het subsidieeren eener
onderneming als deze, op den weg der provincie
liggen, het verleenen van eene subsidie, aan den
i stoomtram BrouwershavenSteenbergen, onverant-
1 woordelijk zou wezen;
d. en dat, indien de weinige belangstelling, de
onzekerheid eener gunstige exploitatie en de onbe
trouwbare cijfers geen beletsel voor subsidie waren,
dan toch nog de voorgestelde subsidie als veel te
hoog in vergelijking met de beide reeds vanwege
de provincie gesubsidieerde stoomtramwegen, behoort
te worden afgewezen.
VfiissSiegen. Gedurende de maand October 11.
werden met de mailbooten der S t o o m v. - M ij.
»Z eel and" vervoerd 4868 passagiers, en wel van
Vlissingen naar Engeland 2618, en in omgekeerde
richfing 2250. In die maand werden bovendien in
het geheel 6439 ton goederen verscheept.
Men sehrjjft ons
De snerpende koude Oostenwind met zijne vinnige
nachtvorsten, is alles behalve aangenaam voor land
bouwer en arbeider in 't midden van den
herfst, vooral wanneer er nog zooveel buitenwerk
is. Hier en daar zitten nog aardappels en suiker
bieten in den grond, en door de vorst en de koude
kan men des morgens niet vroeg met uitdoen be
ginnen. In sommige andere streken zijn de suiker
bieten reeds op de plaats harer bestemming, maar
op Zuid-Beveland ligt nog een groot deel op vervoer
te wachten. Dank zij de klacht door het hoofdbestuur
der Maatschappij van landbouw op verzoek van de af-
deeling Heinkenszand tot de exploitatie-maatschappij
gericht, is het vervoer thans wat bespoedigd, maar
in verhouding tot den grooten voorraad is er nog
t9 weinig materiëel.
Hoewel er in de maand September dit jaar buiten
gewoon veel regen viel, waren de nazomer en het
begin van den herfst mooi en was er tot vóór de
nu ingevallen koude en nachtvorsten veel groei.
De wintergranen kwamen geregeld goed op en
staan mooihot winterkoolzaad is zelfs zóo groot,
dat op sommige velden zich reeds bloemstengels
vertoonen.
De weilanden zijn nog bezet met heerlijk voeder,
zoodat het vee, beschut met dekkleeden, nog overdag
kan grazen. Dit zal echter niet lang meer duren als
het vriezen aanhoudt, want daardoor mindert het
voeder sterk. Het stal voeder is schaaisch en het is
daarom te meer te bejammeren, dat de vorst niet
nog wat weggebleven is. Reeds wordt er veel pulp
aangevoerd en door de landbouwers ingekuild.
Door HH. Ged. Staten van Noord-Brabant en
Zeeland zijn in het voorloopige bestuur van het op
gerichte Waterschap, genaamd »de Damespol-
d e r" gelegen onder de gemeenten Rilland-Batb en
Woensdrecht, benoemd
tot voorzitter, dhr. E. M. G. Moors, burgemeester
van Woensdrecht
tot leden, dhr. C. J. Verheijen, lid der Staten van
Noord-Brabant te Rosendaal en C. A. Daverveldt,
burgemeester van Wouw, en
tot secretaris-penningmeester, dhr. J. E. D. Ver-
groesen, secretaris te Bargen-op-Zoom.
De groote verwachting, die men te Ierseke
aanvankelijk koesterde omtrent de snelle oprui
ming der oesters, is wel eenigszins teleurge
steld, zegt de Iers. en T. Ct. De drukte van voor
een week of drie is wel tot de helft verminderd.
Het optreden der Fransche oester is wellicht hier
van gedeeltelijk do redenvoor een ander gedeelte
is dit te wijten aan de opdrijving der prijzen ge
durende de laatste dagen. Het schijnt, ook volgens
vroegere ervaring, dat de Zeeuwsche, hoe gewild ook,
een zekeren prijs niet kan overschrijden. Deze prij
zen, gelijk zij tot heden bestaan, zijn inderdaad gun
stig te noemen. Op 't oogenblik doet de le soort
8595, een lichtere le soort 75—80, 2e sooit
50-60 gld.
De mosselhandel schijnt iets te willen herleven
ook te Bruinisse was de verzending toegenomen.
De handel in zaaigoed blijft voortdurend zeer zwak,
die in pannen staat geheel stil.
De ingetreden koude zou oorzaak kunnen zijn, dat
de Fransche oester wat op den achtergrond trad.
In den Zondagsbode ten dienste der Herv. Kerk
in Zeeland wordt de aandacht gevestigd op hetgeen
diaconiën zouden kunnen doen, om betere arbei
derswoningen te stichten.
Er zijn fondsen, wier bestemming bet is, den
nood der armen te lenigen. Het zijn onze diaconie-
fondsen, meestal op bet Grootboek geplaatst. Men
no6mt ze goederen in de doode handzou er niet
een weg zijn, om wat leven te brengen in de band,
die ze houdt vraagt het blad. Een diaconie, die
met hare kapitalen arbeiderswoningen bouwde, zou
rente hebben, en bij verstandige administratie, rente
houden van baar geld, en tegeljjk tegen matige
huurprijzen, goede woning verschaffen aan ben, die
bare aalmoezen niet vragen, maar die waard zijn
dat men ze helpt in den moeielijken strijd om bet
bestaan.
De diakenen zij zullen meer werk krjjgenzullen
zij daar tegen opzien, waar bet zulk een gewichtig
belang geldt, als bet hier besprokene
Het denkbeeld is uitvoerbaar, want bet is uitge
voerd. Men geve zich echter goed rekenschap vooruit,
van wat men wil, en begint.
Het doel moet niet zijn bet bouwen van woningen
voor de bedeelden. Dit is alleen goed bij ruime
bedeeling. Geeft men den arme, wat hij noodig
heeft dan heeft hij een schat in een goede woning,
maar het is toch geen kwaadspreken om te zeggen,
dat wij daar in negen van de tien gevallen, niet
aan toe zijn.
Geeft de diaconie b. v. aan een weduwe met
kinderen f 2 bedeeling, dan is dit voor haar niet
voldoende. Nu is het niet goed baar te dwingen in
een bepaalde straat, een bepaalde huur te verwonen,
en bijv. daarom 1 af te trekken van bet weke-
lijksche bedeelingscgfer. Zij moet zelve zien, boe zij
die 2 bet beste gebruikt, en zij alleen kan het
zien. Maar de diaconie moet hier de bevolking dienen,
die nog arbeiden kan.
De rente van het Grootboek is laag genoeg, om
het zonder financiëele opoffering te doen. Diakenen,
die zich hiervoor moeite willen getroosten, maken
ziek verdienstelijk. Zoo sluiten de diaconiën zich aan
bij den arbeid, die gedaan wordt tot geestelijke op
heffing van het volk, en scheppen zij eene omgeving,
die gunstig ia voor de ontwikkeling van bet goede
zaad dat gestrooid wordt.
Het Bestuur der Zuiderzee-Vereeniging ver
wacht, dat het rapport der Zuiderzee-
commissie in de eerste helft van het volgend
jaar gepubliceerd zal worden.
Zoodra dit geschied is, zal het Bestuur een alge
meens ledenvergadering bijeenroepen, om te over
wegen wat dan gedaan zal kunnen worden tot op
lossing van dit nationale vraagstuk.
Ten opzichte van den geldelijken toestand der Ver
eeniging kan worden medegedeeld, dat het jaar 1892
sloot met een deficit van f 516,51, waarbij te voegen
diverse crediteuren ten bedrage van f 1225, onver
minderd de ten laste der Vereeniging gesloten geld-
leening.
Doch het Bestuur meent, dat de financiëele toe
stand der Vereeniging voldoende blijken zal voor een
afdoend optreden, indien maar alle leden getrouw
biy ven.
Omtrent den stand der werkzaamheden van
de commissie uit de Tweede Kamer tot voorberei
ding van bet ontwerp Militair Straf
wetboek kan worden medegedeeld, dat dit voor
ste], als gevolg van een omvangrijk onderzoek, eene
gekeele omwerking in handen der commissie onder
gaat. Deze hoopt evenwel, haren arbeid na het
Kerstreces met kracht voortzettende, in Februari
van bet volgend jaar met het verslag gereed te zijn.
De opbrengst der Rijksmiddelen
(hoofdsom en opcenten) over de maand Oct. 1893
bedroeg f 13,478,177,06'/o tegen f 11,712,443,58 in
dezelfde maand van 1892.
De opbrengst over de eerste tien maanden van
1893 bedroeg f94,622,209,47 tegen f98,541,176,73
over de eerste tien maanden van 1892.
In een Donderdag te Groningen gehouden ver
gadering van landbouwers zijn, onder leiding van
den heer Mansholt uit Westpolder, de statuten vast
gesteld van een Coöperatieve Vereeniging,
welke zich ten doel stelt het landbouwbedrijf
voor de leden der vereeniging meer winstge
vend te maken door den gezamenlijken inkoop
van landbouwbenoodigdheden en door den gezamen
lijken verkoop van het door ieder geproduceerde.
Van deze vereeniging knnnen alleen lid zijn meer
derjarige landbouwers en landbouwsters in de pro
vinciën Groningen, Friesland en Drente, die, ter
vorming van kapitaal, elk één aandeed ad f 100
nemen, waarvan ten hoogste 4 pet. rente wordt be
taald, terwijl tevens elk lid f 400 garandeert.
Zoodra er vijftig leden tot de vereeniging zijn
toegetreden, zal de vereeniging in werking treden,
terwijl alsdan ook een directeur zal worden benoemd.
Te Amsterdam is opgericht een vereeniging
die zich ten doel stelt een of meer scholen in
ons land op te richten voor spraakgebrek-
kige kinderen. Het initiatief tot het stichten
dezer vereeniging werd genomen door den beer J.
L. Kingma, den bekenden directeur van de inrich
ting voor spraakgebrekkigen te Amsterdam. Van de
voorloopige commissie van bestuur is Dr. Tilanus
voorzitter, en Mr. C. D. Asser Jr. Secretaris.
Men schrijft uit Amsterdam aan de Tel. dat
de opbrengst der vermogensbelasting
inderdaad niet medegevallen is.
De raming was acht en een half millioen gulden,
