1893 Nü. 132.
Dinsdag- T November.
80slc jaargang.
(Economische Spijsnitdeeling,
vrijwilligers bij de Nat. Militie
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buitsn Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Van Ditmiii te Botterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brie vengaai dors.
Inzending van a«lv er teutten voor 9 uren op den
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de pry's
slechts tweemaal betékend.
Geboorte-, huweljks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
der uitgave.
De Gommis-ie voor de
beslaande uit de heeren J. J. OCHTMAN, Voorzitter, B. M.
DEN BOEK, E. VAN DEN BOSCH, J M HARINCK J. A.
VAN HEEL. L. A KN1TEL, I. I) FRANSEN VAN 1)E
PUTTE, S J. J. DE JONGE MULOCK HOUWER, G.
VAN DER IIOEK en A DEKKER Jz. Secretaris en Thesau
rier, heeft hare werkzaamheden voor het aanstaande winter
seizoen hervat en de biljetten ter inschrijving aan de ingeze
tenen doen uitreiken.
Burgemeester en Wethouders voldoen gaarne aan het verzoek
der commissie, qni tot milde bijdragen aan te sporen, en ver
trouwen, dat de ingezetenen door eene ruime inteekening of
bijdrage zullen doen blijken, dat de werking der commissie en
haar voortdurend bestaau op hoogen prijs worden gesteld.
Goes der. 4 November 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J G d. W. HAMER
De Secretaris,
HARTMAN
Zij, die genegen zijn om als
voor deze gemeente op te treden, kunnen zich daartoe iu den
loop dezer maand op eiken werkdag tusschen des voormiddags
9 en des namiddag* 2 uren ter gemeente secretarie aangeven,
wordende door het gemeentebestuur f 25 als premie voor ieder
man uitgeloofd, welke premie dadelijk, na goedkeuring door
den militieraad, kan worden ontvangen.
Zij, die zich als vrijwilligers aanmelden, behooren te zijn
ongehuwd of weduwnaar zonder kinderen, ingezetene lichamelijk
voor den dienst geschikt, ten minste 1.50 Meter lang, tusschen
19 en 35 jaren oud, terwijl alleenlijk vroeger gedieud heobenden
tot het volbrengen van hun 40ste jaar kunnen worden toege
laten. Zij moeten voorts tot op het tijdstip der optreding aan
de militie voldaan hebben en een goed zedelijk gedrag hebben
geleid, terwijl de ingeschrevenen voor de militie alleen worden
toegelaten voor die gemeente, in welke zij ingeschreven zijn,
ten ware zij geeue verplichtingen ten aanzien der militie meer
te vervullen hebben.
De door da vrijwilligers over te leggen stukken zijn:
lo. een getuigschrift van deu burgemeester der woonplaats,
tot afgifte waarvan ter secretarie alhier zal worden ge
vaceerd op Vrijdag deu 17 dezer, 's namiddags te een uur
2o. het bewijs van aan de verplichtingen ten aanzien der
militie voldaan te hebbeneu bovendien
3o. voor gediend hebbende personen het lewijs van ontslag
en het getuigschrift van goed gedrag, afgegeven door den
bevelhebber van het korps, bij 't welk zij laatst gediend
hebben, en
4o. voor minderjarigen een bewijs van toestemming van hun
vader of voogd.
Goes, den 4 November 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Algemeen Overzicht.
Wanneer men in deze dagen by eene korte be
schrijving van wat in het buitenland omgaat aan
het meest belangrijke den voorrang wil geven, dan
dient men allereerst de gedachte zijner lezers op
enkele plaatsen buiten Europa te vestigenBrazilië,
Marokko, Matabele-land zjn. de drie landstreken,
waar op dit oogenblik groote actie plaatsgrijpt.
In Brazilië leverde die actie tot nogtoe echter
weinig positief resultaat. Toch verwacht men, dat
admiraal do Mello binnenkort krachtiger zal optreden,
nu de president der Braziliaansc'ae republiek besloten
heeft eenige groote oorlogsschepen in de Vereenigde
Staten te doen bouwen, teneinde het hoofd der op
standelingen ook te water te kunnen bestoken. Ad
miraal de Mello begrijpt terecht, dat hij, op die
wijze van twee kanten ingesloten en bestookt, zich
niet lang zou kunnen handhaven en daarom ver
wacht men, dat hij spoedig op de eene of andere
wijze eene beslissing zal trachten uittelokken, hetzij
door zelf krachtiger optetreden, hetzij door op eenige
andere manier zijn vijand een gevoeligen slag toe
te brengen.
Loopende geruchten, dat de president der Ver
eenigde Staten voornemens zou zijn tusschen de
beide partijen in Brazilië te interveniëeren, zijn van
allen grond ontbloot. Vermoedelijk vinden zij hun
oorsprong in het plan van den heer Cleveland om
een oorlogsschip naar Braziliaansche wateren te
zenden. Dit is echter alleen een bewijs, dat hj den
toestand in het Zuiden ernstig genoeg inziet om
bedacht te zijn op de beveiliging van Amerikanen
aldaar, maar meer ook niet.
De tocht van de Spanjaarden tegen Marokko
levert voor de eersten voorshands nog geene groote
voordeelen. De eerste gevechten zijn voor hen niet
zeer gelukkig afgeloopen en zij verloren daarbij zelfs
den bevelvoerenden generaal. Te groote voortvarend
heid schijnt van dit ongelukkig begin de oorzaak te
zijnhad men gewacht tot de noodige versterkingen
uit Spanje waren aangekomen, dan had men den
vijand met overmacht kunnen aanvallen en ver
moedelijk ook kunnen overwinnen. Een eerste neder
laag, hoe gering ook, verhoogt altoos de energie
en ook het prestige der tegenpartij, en daarom is
het niet te verwonderen, dat reeds meerdere Kabylen-
stammen zich bij de eerste aansloten.
Wat den Spanjaarden ook zeer is tegengevallen
is de uitstekende bewapening der Mooren, die voor
zien zijn van uitnemende Reinraington-geweren en
patronen, die hun vermoedeljk door sluikhandelaars
uit Gibraltar zjn in handen gespeeld. De Spaanschw
regeering is daarom voornemens de kuststreek tus
schen kaap Tres-Torcas en Oran door één of meer
kanonneerbooten te laten bewaken.
Tot internationale verwikkelingen zal echter deze
oorlog tusschen Spanjaarden en Mooren vermoede
lijk geene aanleiding geven. Noch Engeland noch
Frankrijk schijnen voornemens zich in de quaestie i
te mengen en alleen eerstgenoemd rijk zond een
oorlogsschip naar Gibraltar.
Een zeer ernstig gevecht heeft de vorige week
plaats gehad tusschen de troepen van de Engelseh-
Zuid-Afrikaansche maatschappij en die van koning
Lobengula van Matabele-land. De nederlaag van
laatstgenoemde was volkomen, hoewel hj over eene
troepenmacht van dubbele sterkte had te beschikken.
De Engelsche vuurwapens en de geoefendheid der
troepen muntten zoo ver uit boven de woeste en
ongedisciplineerde scharen van koning Lobengula,
dat al spoedig de uitslag te voorspellen was. Achter
hunne wagens en enkele spoedig opgeworpene ver
schansingen hadden de Engelschen zich versterkt in
een legerkamp, in de nabjheid van Lobengula's
kraal. Dit kamp bestormden de Matabelen met groo-
ten moed en ware doodsverachting, maar met groote
verliezen werden zj teruggeslagen, ruim 500 dooden
achterlatende. Na de behaalde overwinning bezetten
de Engelsche troepen onmiddelljk Buluwayo. Ver
moedeljk zal de Matabelen-koning verder geen ern-
stigen tegenstand meer bieden, nu zjn krijgsmacht
verstrooid is, zoodat de veldtocht wel als geëindigd
kan beschouwd worden. Lobengula heeft de vlucht
genomen en men weet niet juist waarheen. Ver
moedeljk echter houdt hj zich op ten westen van
het fort Charter.
In Oostenrijk duurt de ministeriëele crisis voort.
Weliswaar heeft graaf Taaffe in werkeljkheid nog
zjne portefeuille niet ter beschikking van den Kei
zer gesteld, maar het is toch niet twjfelachtig of
deze staatsman zal zjn demissie nemen. Met groote
behendigheid heeft h j zich jarenlang weten te hand
haven door steun te zoeken bj de grootste staats-
part jen daar te landedoch sedert het optreden
van de jong-Czechen is ééne dier partjen, die der
Czechen, zoo verdeeld geraakt, dat de anti-Duitsche
eenheid niet langer meer een vast aaneengesloten
meerderheid vormt, die een minister behoeft om met
succes ts kunnen regeeren. Het ontslag van den mi
nister Taaffe wacht, volgens de berichten, dan ook
slechts op het vinden van den meest geschikten op
volger vermoedeljk zal prins Alfred Windiscbgriitz
als zoodanig optreden. In ieder geval verwacht men,
dat spoedig eene beslissing zal genomen worden,
daar keizer Franz Jozef deze week naar Miinchen
vertrekt tot het bj wonen van de hu wel jks-vol trek
king tusschen aartshertog Jozef van Oostenrjk en
prinses Augusta van Beieren.
Het Enjyelsche Lagerhuis is weder bjeenge-
komen, hoofdzakeljk tot afdoening van veel achter-
stalligen arbeid, die tengevolge van het langdurig
debat over het home-rule- ontwerp is bij ven liggen.
Daarna zal dan wellicht spoedig eene beslissing over
laatstgenoemd ontwerp genomen worden.
Ook in Frankrijk zal de Kamer weldra verga
deren zj is tegen 14 November saamgeroepen. In
den ministerraad, waarin daartoe het besluit is ge
nomen, heeft de minister-president Dupuy tevens
zjnen ambtgenooten verzocht zoo spoedig mogeljk
de wetsontwerpen, die zj willen indienen, in den
ministerraad te brengen. Jl. Zaterdag nu kwamen
de ministers weder bjeen om de verschillende plan
nen te bespreken. Men vermoedt, dat de regeering
eene interpellatie over hare voornemens wil voor
komen door met een uitgewerkt programma in de
Kamer te verschjnen.
Nu de Russen Frankrijk hebben verlaten, duiken
weder allerlei geruchten op omtrent een Fransch-
Russisch verbond. Met nadruk wordt echter ver
klaard, dat deze geruchten allen grond missen.
Na da bekrachtiging van het ontwerp tot afschaf
fing van de zilverwet door den president dor Ver
eenigde Staten, heeft de minister van financiën
onmiddelljk den aankoop van zilver gestaakt. Aan
alle munten is last gegeven eveneens den aankoop
te staken, zoodra de voorraad zilver, die reeds ge
kocht is, is afgeleverd.
De leden van het Congres, die zich voor het zilver
verklaarden, hielden een bjeenkomst ten einde te
overwegen, wat hun nu te doen staat. De uitslag
der beraadslagingen was, dat een commissie benoemd
werd, bestaande uit de senatoren Bland, Jou.es en
Allan, aan welke werd opgedragen een ontwerp op
te stellen voor een proclamatie, welke tot hot Ame
rikaan sche volk zal worden uitgevaardigd. Het doel
is de zilverquaestie tot wachtwoord te maken voor
de verkiezingen, welke in het volgend jaar zullen
worden gehouden.
De Senaat heeft het wetsontwerp tot wering der
Chiueezen aangenomen overeenkomstig de redactie,
welke ruim 6 weken geleden in de Kamer van Af
gevaardigden de meerderheid verkregen heeft.
Volgens deze nieuwe wet wordt de termjn, ge
durende welke de Chineezen zich volgens do Geary
Act alsnog kunnen laten inschrijven, met zes maanden
verlengd. Na afloop van dat tijdsverloop zai echter
iedere Chinees, die zonder inschrijvings-certificaat op
Amerikaansch grondgebied gevonden wordt, onver-
biddeljk daarvan gebannen worden.
GOES, 6 November 1893.
De vergadering van de leden van den
Christeljken Volksbond, 11. Vr jdagavond
in »de Prins van Oranje" alhier gehouden, werd
bezocht door een 23tal leden.
De Voorzitter, de heer J. M. Kakebeekeopende
haar met de verklaring, dat het hem een aange
name taak was te kunnen w jzen op den gunstigen
uitslag, dien de pogingen tot het verschaffen van
werk aan werkloozen hebben gehad. Toen een jaar
geleden werd besloten tot het oprichten van de
Werkverschaffing" was de eerste vraag: Zal dit
in Goes gelukken De ervaring heeft geleerd, dat
de hoop op goeden uitslag niet is teleurgesteld. Dit
succes is voornameljk te danken aan de vele moeite,
die de heeren van de Commissie tot werkverschaffing
zich hebben gegeven. De Voorzitter bracht hun daar
voor een har tel jk woord van dank.
De notulen der laatst gehouden vergadering werden
daarna gelezen en goedgekeurd.
Vervolgens deed de penningmeester, de heer A.
Dekker Jz., rekening over het afgeloopen dienstjaar,
eindigende den 1 Oct. 1893. Daaruit bleek, dat de
ontvangsten hebben bedragen 3275,72 en de uit
gaven f 3512,531I2, zoodat er een nadeelig saldo is van
f 236,81 Va. Dit tekort moet evenwel slechts schijn
baar genoemd worden, want er is nu reeds een som
uitgegeven voor hout, russchen en biezen, die na ver
werkt te zjn, weder geld in kas zal brengen. De
biezen zjn bestemd voor het vlechten van matten,
waarmede in den aanstaanden winter een proef zal
worden genomen, hopende, dat deze nieuwe tak van
werkverschaffing bevredigende resultaten zal opleve
ren, te meer omdat een andere tak, nl. het spitten
van land teleurstelling heefs gegeven, dewjl daar
voor zeer weinig land wordt beschikbaar gesteld.
Het was een gelukkige gedachte van de leden
van da commissie voor werkverschaffing een paar
hunner af te vaardigen naar een plaats in Gelder
land, om daar informatiën te nemen omtrent het
vlechten van matten. Het gevolg daarvan is, dat in
deze maand een vakman zal overkomen om dat han-
werk te onderwjzen.
De voorzitter betuigde de hooge tevredenheid van
het bestuur over de w jze, waarop de commissie zich
van hare taak heeft gekweten en verzocht haar die
taak ook dit jaar op zich te willen nemen. Vjf der
leden, de heeren Joh. De Jonge, Jac. De Kruijter,
J. AdriaanseC. Laban en J. W. Van de Weert Wz.
verklaarden zich daartoe bereid, terwjl de heer
H. J. Van Noppenniet ter vergadering aanwezig,
bj monde van den heer V. d. Weert verzocht niet
meer als lid der commissie in aanmerking te komen.
Voor hem zal alzoo een nieuw lid worden toegevoegd.
De meded8elingen, door den voorzitter te doen,
waren hoofdzakeljk genoemd in de gelezen notulen
en zjn ook vermeld in het verslag d8r gehouden
vergadering op 28 Juni 11. (zie G. Ct. van 1 Juli
jl). Ook z ju ze opgenomen in de circulaire, die dezer
dagen aan de ingezetenen wordt rondgezonden.
Een afzonderljke vermelding eischt de aanvrage
om rechtspersoonljkheid. Toen de statuten met dat
doel aan de regeering waren opgezonden, maakte
dezer bezwaar tegen de woorden »met alle wettige
en geoorloofde middelen", voorkomende in art. 2.
Dit bezwaar werd opgeheven door bedoelde woorden
weg te laten, waarna de statuten werden goedge
keurd en rechtspersoonlijkheid verleend werd.
Aan het besluit tot aankoop van het huis, waarin
de werkzaamheden der werkverschaffing plaatshebben,
is uitvoering gegeven, en de daarvoor benoodigde
som van 2000 verkregen door een leening tegen
4 pet. gesloten.
De wensch tot het oprichten van een Kamer van
navraag is eveneens verwezenljkt. Opdat ook parti
culieren mogen weten, waar de meeste hulp noodig
is en hen voor bedrog te vrj waren heeft het bestuur
iu de laatst gehouden vergadering voorgesteld een
commissie van navraag in het leven te roepen, die
aan ieder lid van den bond gratis inlichtingen zal
pogen te verstrekken omtrent den toestand van
gezinnen, die om hulp komen vragen. Deze commissie
bestaat uit de hb. C. L. M. Lambrechtsen, voorz.,
H. J. Baning, G. II. V. d. Meer Mohr, P. Verburg,
M. A. Stieger en B. M. Den Boer. Zj zal mede-
deeling doen van de bepalingen, waaronder zj zal
werkzaam zjn.
De hb. A. Dekker Jr. en J. Donner, die als leden
van het bestuur aan de beurt van aftreden waren,
werden beiden met algemeene stemmen herkozen en
namen de benoeming aan.
Bj rondvraag werd den heer mr. J. G. De Witt
Hamer het woord verleend, die het bestuur en
inzonderheid de commissie voor de werkverschaffing
dank zegde voor de welgeslaagde pogingen om
zoo menig werklooze nuttigen en loonenden arbeid
te verschaffen, die hem in staat stelt den kost te
verdienen. Beide mogen met zelfvoldoening terug
zien op hetgene zj het eerste jaar hebben tot stand
gebrachtdoch wj staan, naar sprekers meening,
thans voor de groote vraag: hoe zal het financiëel
mogeljk zjn de zaak op dezelfde wjze te bijven
volhouden Zal er ook dit jaar, evenals het vorige,
over een som van 3a/ 4000 kunnen beschikt wor
den Spreker vraagt of het bestuur ook een be-
grooting kan aangeven van wat er benoodigd zal zjn.
De Voorzitter zegt, dat het moeiljk is daarvan
een begrooting op te maken. Zeker is er veel noodig
om op den ingeslagen weg te kunnen voortgaan,
doch men hoopt op ruime bjdragen en het ver
werven van vele nieuwe leden. Het bljft ook de
vraag of deze winter voor den werkman meer of
minder gunstig zal zjn. Vele werklieden willen tegen
een klein loon gaarne werken, maar er moet nat uur-
Ijk werk zjn. Het uitzoeken van erwten en boonen
is van veel invloed op de aanvragen om werk;
kunnen dus daarmede vele handen worden bezig
gehouden door groote aannemingen, dan komt dit
weer in mindering van aanvragen om werk bij de
werkverschaffingdoch hoe de toestand dezen winter
wezen zal, daarvan valt nog niets te zeggen, waarom
het opmaken van een begrooting niet wel mogeljk
is. Hoe het zj, het bestuur neemt zich voor bj
vele ontvangsten ook meer uitbreiding aan de zaak
te geven en dus de tering naar de nering te zullen
zetten.
De heer J. W. v. d. Weert Wz., zegt, dat de
commissie gedurende den verleden winter veel heeft
geleerd en daarmede den aanstaanden winter haar
voordeel zal doen. Zoo hoopt zj werk te kunnen
geven, dat ook voor de commissie iets oplevert of
beter gezegd, door haar niet geheel moet bekostigd
worden. Aan een werkman kan bjv. een loon van
60 cent worden uitbetaald, terwjl de werkgever
daarvoor 50 cent aan de commissie vergoedt. Ook
hj zegt de tering naar de nering te zullen zetten,
maar wjst er tevens op, dat dit jaar een grooter
bedrjfskapitaal zal noodig zjn, dewjl voor den aan
koop van materiëel nu reeds uitgaven zjn gedaan,
die eerst later terug ontvangen worden.
De heer W. A. Van Griethuijsen brengt onder de
aandacht dat, zoo er geen werkverschaffing bestond
er ook meer erwten-lezers zouden zjn, waardoor voor
elk de gelegenheid tot verdienste weer minder werd
en daar ieder graag geholpen wordt, drukte .hj" de
hoop uit, dat de werkverschaffing nog meer dan het
vorige jaar den steun der burger j zal mogen onder
vinden. Ook wees h j er op, dat niet alleen de werk
man geholpen wordt, maar ook de kleine winkelier.
Bj gemis van verdiensten moet de werkman zjn
winkelwaren laten oploopen om die later met meer
of minder moeite af te betalen. Kan de werkver
schaffing in den winter aan velen werk geven, dan
wordt die toestand beter. Reeds heeft lij na het
eindigen van dezen winter een werkman hooren ver
klaren »Kjk, ik ben zoo gelukkig; vorige winters
kon ik mjn kamerhuur moeiljk betalen en dezen
winter kon ik ze geregeld voldoen". Ook hieruit
nam de heer Yan Griethujsen aanleiding er op te
mogen aandringen de goede zaak der werkverschaf
fing krachtig te steunen.
Na mededeeling, dat aan de leden van den Chr.
Volksbond een exemplaar van het reglement voor
de commissie van navraag zal worden uitgereikt,
sloot de voorzitter de vergadering.
Mritiufn^en. Iu de Zaterdag alhier gehouden
vergadering van de afdeeling Kruiningen
der Zeeuwsche Landbouw-Maatschap-
p j waren tegenwoordig 17 leden.
Nadat de notulen der vorige vergadering waren
gelezen, werd door de afgevaardigden verslag uitge
bracht van het verhandelde op de in Juni jl. ge
houden vergadering van het hoofdbestuur.
De heeren 0. Der Weduwen, J. J. Moll, Jan De
Jager, E. Van Hootegem en J. J. Van Gorsel, die
volgens den rooster als bestuursleden moesten aftre
den, werden allen met groote meerderheid herkozen.
Ter voorziening in de vacature van veearts-keur
meester, ontstaan door het overljden van den heer
Keg9taar, werd eene nominatie van 3 deskualigiu
