1893 N°. 131.
Zaterdag 4 November.
80ste jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, J 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brie vengaai ders.
De prjjs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 ets.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inzending van advertentiën vóór S uren ©g» den dag der uitgave»
jDe loting voor de nationale militie
is ook hier weör achter den rug en hoewel zich
geene bijzondere voorvallen daarbij voordeden, had
den wij toch weder ruimschoots gelegenheid op
te merken hoe zij voor de lotelingen en anderen
aanleiding is tot buitensporigheden, vooral wat be
treft misbruik van sterkedrank en daaruit voort
vloeiend geschreeuw en getier, want zingen moet
bet wel beeten, maar is het bezwaarlijk te noemen.
Elders in oos land zijn bij de loting tooneelen i
voorgevallen, die van ernstiger aard zijn. Bij de j
bekende tegen de loting opruiende taal, waarmede
men vooral dit jaar begonnen is, is bet te verwachten,
dat een volgend jaar meer tooneelen van dien aard
zullen volgen, omdat de opgewonden en zenuwachtige
stemming, waarin vele lotelingen op den lotingsdag
verkeeren, pogingen tot verzet tegen de openbare
macht zeer in de hand werkt. Er gaan dan ook
reeds stemmen op, om de loting niet meer door de
jongelui zelf, maar door de autoriteiten voor hen
te laten verrichten. De belanghebbenden konden dan
thuis blijven.
De raad is goed bedoeld, maar hij komt, naar wij
vreezen, 80 jaar te laat. Het kwaad zit er nu een
maal in en dat krijgt men er niet gemakkelijk wéér
uit. De jongelui zouden toch niet aan hun werk
blijven; zij zouden toch drinken en kabaal maken.
Doch al ware dit anders, het zou ons niet ge-
wenscht voorkomen, dat anderen dan de jongelui
zelf voor hen zouden loten.
Er is wellicht geene zaak te bedenken, waarbij zoo
zeer de volkomen overtuiging moet bestaan, dat alles
eerlijk en naar recht geschiedt als de loting voor
de nationale militie. In vele gevallen toch is de
militiedienst van zeer veel invloed op het volgend
leven en derhalve voor velen een der gewichtigste
gebeurtenissen. Bovendien is de loting voor de nation,
militie nu eenmaal eene bij ons volk niet populaire
instelling. Mocht men nu niet eens meer zelf het
noodlottig nummer uit de bus halen, waardoormen
dan toch nog eenigszins zich zelf als de oorzaak van
den ongunstigen afloop mag beschouwen, er zou on
getwijfeld een wantrouwen in de zaak ontstaan, die
den tegenzin sterk zou doen toenemen.
Intusschen mag de vraag gedaan worden, of het
noodig is de loting alleen op bepaalde plaatsen ook
voor omliggende gemeenten en ten overstaan van
militaire autoriteiten te doen plaatshebbon Deze
regeling geeft niet alleen aanleiding tot verzameling
van lotelingen, maar is oorzaak dat de plattelauds-
jongelui werkelijk een dag »uit moeten", en men weet
het, dat is synoniem met gezang en opgewondenheid,
ook al wordt er van sterkedrank geen misbruik ge
maakt. Daarbij geeft de tegenwoordigheid van mili
taire autoriteiten reeds een idéé van iets ongewoons,
dat bij sommigen niet nalaat invloed uit te oefenen.
Zou het daarom niet reeds iets gewonnen zijn,
wanneer de loting in iedere gemeente zelf en een
voudig ten overstaan van de burgerlijke autoriteit,
d. i. voor Burg. en Weths. of voor eene in iedere
gemeente te benoemen commissie geschiedde, zooals
bij de loting voor de schutterij liet geval is? Wij
zien niet in, dat hiertegen bezwaren kunnen zijn,
terwijl het verder beloop der zaak zou kunnen
plaatshebben zooals thans. Het eenigszins buiten
gewone van de zaak zou er dan voor een gedeelte
af zijn en wellicht zou langzamerhand de lust tot
opgewondenheid vergaan en de zaak met dien een-
voudigen ernst behandeld worden, dien zij om haar
gewicht noodig heeft.
Daarbij mag in aanmerking worden genomen, dat,
indien dit denkbeeld verwezenlijkt werd, de uitgaven
voor 's Rijks schatkist vrij wat minder zouden zijn
dan thans. De reis- en verblijfkosten van de militie-
commissarissen met hunne adjudanten en de secre
tarissen van de militieraden, benevens van de onder
officieren, die hen vergezellen, zijn niet gering en
konden alle bespaard worden.
En om de loting nog meer te vereenvoudigen en
nog minder aanleiding tot rumoer te geven zou het
overweging verdienen de 1ste zitting van den militie
raad aan de loting te doen voorafgaan tot onderzoek
van de opgegeven vrijstellingen en gebreken, ten
gevolge waarvan de loting kon gehouden worden
alleen tusschen de werkelijke dienstplichtigen. Wat heb
ben b. v. eenige zoons of zij, die broederdienst
hebben, eigenlijk met de loting te maken
Dan kon tevens de betrekking van militie-com
missaris vervallen, waarmede een ƒ16000 a ƒ17000
aan salaris zou bespaard worden. De inspectie der
verlofgangers kon aan den provincialen adjudant en
de controle over de rustende schutterij (beide de
taak van den militie-commissaris) aan de provinciale
bureaux worden opgedragen.
Wellicht kon een en ander tot de in dezen ge-
wenschte verandering aanleiding geven.
GOES, 3 November 1893.
De Staats-Courant (no. 259) bevat de statuten
van de vereeniging »De Ambachtsschool" te Goea.
(Gewijzigde statuten).
Op 1 dezer vergaderde in het gebouw der
C h r. jong. vereen, alhier de ring »Goes."
Geopend door den voorzitter H. Janse Bz. met I
psalmgezang, gebed en 't lezen van een gedeelte der
H. Schrift, heette hij de aanwezigen welkom en
droeg na afdoening der huishoudelijke zaken het
presidium over aan den eere-voorzitter.
De ingezonden onderwerpen werden vervolgens
besproken en het was voornamelijk de vraag: »Is
het wenschelijk, dat leden der vereeniging, die in
het huwelijk treden, lid blijven, en welke gevolgen
kan dit hebben op het vereenigingsleven," ingeleid
door den heer J. J. Visser, die het meest de aan
dacht trok.
Spreker betoogde, dat de C. J. V. hier te lande
meer het buitenlandsche idéé moesten volgen en ook
de leden, die huwen, als lid blijven beschouwen.
Natuurlijk moeten deze geen invloed kunnen uit
oefenen op bestuurskeuze, doch hun steun als lid
moet dankbaar aanvaard worden, want dan alleen
kan er wat blijvends tot stand worden gebracht en
heeft men niet zulk eene wisselende bevolking als
thans. Voor stedelijke, zoowel als landelijke C. J. V.,
is deze maatregel nuttig en noodig.
De vergadering bleek met den referent in hoofd
zaak in te stemmen.
Alleen werd nog opgemerkt, dat dit denkbeeld
zou kunnen worden in practijk gebracht door eere
leden niet te beschouwen als een soort gepen
sioneerde leden", maar als leden met rechten en
verplichtingen en dan hen, die huwen, tot eere-leden
te benoemen.
De referent keurde dit niet af. Hoofdzaak is,
dat ook leden, die huwen, mits hunne positie en
werkzaamheden het toelaten, zich niet aan de ver
eeniging onttrekken.
Aan den wedstrijd in het voordragen, waarbij
Verboom van Kloetinge den prijs behaalde, werd
door een drietal deelgenomen.
Medegedeeld werd nog, dat te Nisse, Schore en
Nieuwdorp sinds eenigen tijd en te Wilhelminadorp
kort geleden, eene C. J. V. is opgericht en deze
vereenigingen, zoo noodig, op den steun van den
Ring kunnen rekenen.
Tevens werd bepaald de eerstvolgende vergadering
D. V. Paschen '94 te houden te Kapelle.
De eere-voorz., dhr. J. Plazier, sloot deze verga
dering, door een 50tal vrienden bijgewoond, na
psalmgezang met dankzegging.
Wolfertsdïjk. Bij gelegenheid van het bezoek
door Z. Exc. den heer Commissaris der Ko
ningin, den len dezer aan deze gemeente ge
bracht, werden, na afloop van de audiëntie, school,
kerk en begraafplaats, zoowel op Oostkerke als te
Oud-Sabbingein oogenschouw genomenterwijl
Wolferts-fanfare" Z. Exc. eene serenade bracht en
uitgeleide deed, voor welk eerbewijs dit muziekge
zelschap eene herinneringsmedaille is toegezegd.
De anti-revolutionairen zullen bij de a. s. ver
kiezing van een lid van den gemeenteraad te Mid
delburg candidaat stellen den heer mr. P. J. F.
Van Voorst Vader, die bij de periodieke ver
kiezingen in Juli 11. niet werd herkozen.
De heer Cs. Van de Linde, vroeger te
Kapelle woonachtig en oud-volontair van den heer
H. G. Hartman te Goes, is benoemd tot secretaris
der gemeente Overschie bij Rotterdam.
Roermond. Voor de verkiezing van een lid der
Tweede Kamer waren uitgebracht 1067 stemmen.
Blanco 99. Volstrekte meerderheid 485. Gekozen
dr. W. EVERTS (k.) met 882 stemmen.
De anti-revolutionairen hebben thans den heer
A. Brummelkamp Jr. te Groningen candidaat
gesteld voor de Tweede Kamer in het hoofdkies
district V e e n d a m.
Naar de Telegraaf verneemt, is de toestand
van ds. Van Koetsveld te 's-Gravenhage, die
sedert ruim een week lijdende is, hoogst zorgelijk.
In de bekende inrichting voor hooger en mid
delbaar onderwijs te R o 1 d u c (tevens klein-Semi-
narie van het bisdom Roermond), is, naar De Tijd
meldt, bij het begin van het nieuwe leerjaar voor
de studenten der philosophie een cursus geo
pend in de sociale wetenschappen.
De cursus omvat
1. Overzicht der staathuishoudkundein 't bij
zonder loon, armverzorging, muntwezen, bevolking,
belastingen, een en ander in verband met de
Nederlandscbe wetgeving.
2. De ethische grondslagen dier maatschappelijke
vraagstukken.
3. De Encycliek Rerum novarum.
4. Uitgelezen hoofdstukken van het Nederlandscbe
staatsrecht.
De lessen zullen gegeven worden door Dr. W. H.
Nolens, een nog jeugdig priester, die zooals De
Tijd herinnert een paar jaren geleden met den
hoogsten lof promoveerde in de rechtsgeleerdheid
en de staatswetenschappen aan de hoogeschool te
Utrecht, na verdediging van een merkwaardig proef
schrift over de staatsleer van Thomas van Aquinen.
Door den minister van financiën is een schrij
ven gericht aan de Gedeputeerde Staten der pro
vinciën, waarin er op wordt gewezen, dat volgens
art. 19 8 der wet tot heffing eener belasting
op bedrijfs- en andere inkomsten, de
niet-ambtelijke leden der commissie van aanslag, be
doeld in art. 19 lb en 2 dier wet, worden be
noemd vóór den 1 November van het jaar, vooraf
gaande aan dat, waarin hun diensttijd begint. Daar
gelaten, dat die wet eerst den 27 October jl. is in
werking getreden, kon, zooals de minister gelooft,
aan dit voorschrift geen gevolg worden gegeven
voordat zou zijn beslist omtrent de instelling van
meerdere commissies van aanslag in éene gemeente
of van éene zoodanige commissie voor meerdere ge
meenten te zaraen, in dezelfde provincie gelegen. Nu
dit onderwerp is geregeld bij kon. besluit van 28
Oct. jl., no. 1, heeft de minister gemeend Gedepu
teerde Staten reeds nu, in afwachting der plaatsing
in het Staatsbladvoorloopig een afdruk van dat
besluit te moeten toezenden, teneinde gelegenheid te
geven om tijdig om te zien naar bekwame en ge
schikte personen, die in aanmerking kunnen komen
voor benoeming, zoodra dat besluit in werking zal
zijn getreden.
Door de Vereeniging van rijkstelegraaf-
ambtenaren is een adres gericht aan de Tweede
Kamer der Sraten-Generaal, met verzoek om, nu de
behandeling van het wetsontwerp tot wijziging der
pensioenen van burgerlijke ambtenaren is uitgesteld
geworden, alsnog te willen bewerken, dat den amb
tenaren van den actieven dienst, die wegens onge
schiktheid worden gepensionneerd vóór hun 65ste
levensjaar en zonder vele dienstjaren, een hooger
pensioen worde toegekend.
Een gelijk adres is ook gericht aan de commissie
van rapporteurs.
Den 30en September werd uit Kotta-Radja
aan de Sum. Ct. geseind
Heden heeft Toekoe Oemar voor de tweede
maal (de eerste eedsaflegging had plaats in 1884)
den eed van trouw aan het gouvernement afgelegd,
waarna hij door den gouverneur Deykerhoff op plech
tige wijze onder den naam van toekoe Tjohan Pa-
hiawan werd geïnstalleerd als Panglima Prang Besar.
Aan Toekoe Oemar is tevens algeheele vergiffenis
geschonken voor de vroeger door hem gepleegde
euveldaden.
De Pruisische minister van financiën Miquel
is nu gereed met zijne belastingplannen.
Aan nieuwe rijks-belastingen moet voor 100,000,000
Mark meer worden opgebracht, waarvan 50,000,000
door de tabaks-belasting, 14,000,000 door de wijn
belasting, 36,000,000 door de zegel-belasting op
vrachtbrieven en quitanties. De beurs-belasting op
het verhandelen van buitenlandsche schuldbrieven
en aandeelen zal verdriedubbeld worden.
Bij de stemming over het voorstel tot ver
werping van de Zilver wet in den Senaat
der Vereen. Staten waren 10 senatoren afwezig.
Vijf voor- en vijf tegenstanders der Zilverwet had
den afgesproken weg te big ven. Ware de Senaat
voltallig geweest, dan zouden tegen de Zil verwet
gestemd hebben 22 democraten en 26 republikeinen,
en voor de wet 22 democraten, 11 republikeinen en
4 leden, die tot geen van beide partijen behooren.
De zitting was bijzonder rumoerig. De tribunes
waren stampvol en tusschen voor- en tegenstanders
werden vaak heftige woorden gewisseld, maar ove
rigens kenmerkte de zitting zich niet door bijzon
dere incidenten.
Het Huis van Afgevaardigden vereenigde zich
met 191 tegen 94 stemmen met het voorstel-Voor
hees tot afschaffing van de Sherman-wet, dat Maan
dag door den Senaat is aangenomen, terwijl presi
dent Cleveland het ontwerp reeds heeft onderteekend.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
'«-Gravenpolder. Beroepen tot predikant bij
de Ned. Herv. gemeente ds. Hulscher te Kolijnsplaat.
Bedankt voor het beroep naar de Ned. Herv.
gemeente te St. Laurens door ds. J. F. W. Van
Troostenburg de Bruyn te Montfoort.
Door het provinciaal kerkbestuur van Gronin
gen is tot de evangeliebediening in de Nederl. herv.
kerk toegelaten de heer Jac. Zweedijk, te Oud-
Vosmeer.
Na 1 Januari 1894 zal hij zich beroepbaar stellen.
Op 6 Juli 1894 zal op het landgoed »Mid-
dachten" bij de Steeg, het 31e Christelijk Nationaal
Zendingsfeest worden gehouden. Da's dus vroeg ge
noeg bepaald.
Tot leden van het hoofdbestuur van den
Protestantenbond zijn gekozen de hh. W. H. Sten-
fert Kroese, pred. te Enschedé, en mr. K. D. Baart
de la Faille, rechter te Utrecht.
Te Suawoude is eene scheuring ontstaan in
den boezem der christ. ger. gemeente. Deze gemeente,
die zich met haren leeraar, ds. J. W. Draijer, van
de vereeniging met de doleerenden heeft losgemaakt
en weder als christelijk gereformeerde gemeente is
opgetreden, lijdt nu aan onderlinge tweespalt, daar
een deel der leden niet weder in het oude kerkver
band wenscht terug te keeren. Ds. Impeta te Leeu
warden heeft eenige dagen geleden voor deze leden
in eene oude schuur eene predikatie gehouden, welke
godsdienstoefening door eene goede honderd hoorders,
meest nieuwsgierigen, werd bijgewoond. In het kleine
Suawoude, dat nog geen 700 zielen telt, vindt men
thans drie verschillende gezindten, want ook de
Ned. Herv. kerk heeft er hare leden. Voorloopig
zijn er nog slechts twee kerken. (N. R. Ct.)
De heer P. Visser Jz., om gezondheidsredenen
eervol ontslagen hoofd der openbare lagere school
te Koudekerke, nam Dinsdagmiddag afscheid van zijne
leerlingen, daarmede zijne betrekking neerleggende.
De leerlingen, die door hunnen meester op milde
wijze werden onthaald, zongen hem een paar versjes
toe en boden hem als blijvend souvenir een fraaie
hanglamp aan.
Het dagelijksch bestuur, mede aanwezig, sprak
bij monde van den burgemeester, den beer De Bruijn
van Melis- en Mariekerke, een toepasselijk, van waar
deering getuigend woord, hem eveneens een aan
denken schenkend in den vorm van eene klok.
Ook de oud-leerlingen van den heer Visser boden
hem des avonds een souvenir aan, bestaande in een
gemakkelijken bureaustoel.
De gemeente verliest in den heer Visser een uit
stekend onderwijzer, die meer dan 30 jaren aan het
hoofd van 't onderwijs aldaar heeft gestaan.
(M. Ct.)
Te Hontenisse is benoemd tot hoofd der school
Noordstraat de heer V. Borin te Koewacht.
De Raad der gemeente Kapelle heeft met al-
gemeene stemmen besloten, om onder nadere goed
keuring van Gedeputeerde Staten de jaarwedde van
den heer A. Van der Brugge, onderwijzer aldaar,
met 100 te verhoogen.
Bij beschikking van den minister van binnenl.
zaken van 2 dezer is, met ingang van 1 December,
aan H. Meyler, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als onderwijzer bij de leerschool, verbonden
aan de Rijkskweekschool voor onderwijzers te Mid
delburg. (Stct.)
Rechtszaken.
Kantongerecht te Goes.
Maandag 30 October 1893 zijn nog veroordeeld
wegensspoorwegwetovertredingH. H. te Wisse-
kerke ('s-Heer Arendskerke), tot f 1 b. s. 1 d. h.
overtreding arbeidswetH. V. te Ierseke, tot 18
maal f 0,50 b. s. 18 maal 1 d. h.Schelde be-
visschen zonder consentJ. R. te Wilhelminadorp,
I. S. en J. v. A. beiden te Krabbendijke, ieder tot
f 3 b. s. 3 d. h.overtreding gemeente-verorde
ning Kruiningen en openbare dronkenschapJ. G.
te Hansweerd, tot 2 maal f 2 b. s. 2 maal 2 d. h.
straatschenderijP. d. K. te Ovezand, tot f3 b. s.
2 d. h.P. F. te Biezelinge, tot f 5 b. s. 3 d. h.
F. C. A. H. en B. M. beiden te 's-Heerenhoek, ieder
tot f 1 b. s. 1 d. h.P. H. T., D. K. en M. P.,
allen te Kolijnsplaat, ieder tot f3 b. s. 2 d. h.
hazardspel op den openbaren weg houden, zonder
vergunning van den burgemeesterTh. v. A. te
Goes, tot f3 b. s. 2 d. h. met bevel tot teruggave
van zeildoek, koperen wijzer en 19 cent; L. J. L.
te Rotterdam, tot f 15 b. s. 5 d. h. met bevel tot terug
gave van de papieren kaart en 9 dobbelsteenen
art. 458 W. v. S.r. M. S. huisvrouw van C. B. te Vlake,
tot f 3 b. s. 2 d. h.art. 460W. v. S.r. J. V.,
J. d. J., W. d. J., A. d. J. en P. P., allen te 's-Hee
renhoek, ieder tot f 1 b. s. 1 d. h.Burenge
rucht: J. v. S., A. J. W. beiden te Ierseke, A. A.
te Heinkenszand, M. A. en A. C. B. te Baarland,
H. R. en A. B. to Kruiningen, ieder tot f 3 b. s.
2 d. h.dronkenschapW. d. V., A. B., K. S.,
W. N., allen te Biezelinge, A. J. S. te Goes,, G.
v. d. B.. J. V., P. M., C. K., G. v. d. B., M. V.,
